Εθνικά συστήματα δικαιοσύνης

Οργάνωση των δικαστηρίων — σύστημα απονομής δικαιοσύνης

Η δικαστική εξουσία αποτελεί τον τρίτο πυλώνα του κράτους δικαίου, μαζί με τη νομοθετική και την εκτελεστική εξουσία. Από κοινού με την εκτελεστική εξουσία, η δικαστική εξουσία είναι επιφορτισμένη με την επιβολή της νομοθεσίας. Η δικαστική εξουσία διαχωρίζεται από την εκτελεστική σε όλους τους βαθμούς. Τα δικαστήρια είναι κρατικοί θεσμοί, που έχουν συσταθεί με νόμο και απαρτίζονται από ανεξάρτητους και αμερόληπτους δικαστές, οι οποίοι δεν μπορούν να παυθούν από τα καθήκοντά τους ή να μετατεθούν, και οι οποίοι, ακολουθώντας τυπική διαδικασία, αποφασίζουν αποκλειστικά με βάση τον νόμο και χωρίς να δέχονται εντολές.

Η δικαστική εξουσία ασκείται από τα λεγόμενα τακτικά δικαστήρια (ordentliche Gerichte), τα οποία αποφαίνονται επί αστικών αξιώσεων και υποχρεώσεων και ποινικών κατηγοριών, καθώς και από τα διοικητικά δικαστήρια (Verwaltungsgerichte) και το Συνταγματικό Δικαστήριο (Verfassungsgerichtshof). Τα τακτικά δικαστήρια περιλαμβάνουν τα περιφερειακά δικαστήρια και τα πρωτοδικεία (Bezirks- und Landesgerichte), τα εφετεία (Oberlandesgerichte) και ως ανώτατο δικαστήριο αστικών και ποινικών υποθέσεων, το Ανώτατο Δικαστήριο (Oberster Gerichtshof). Σε κάθε ομόσπονδο κράτος έχει συσταθεί διοικητικό δικαστήριο. Επιπλέον, έχει συσταθεί Ομοσπονδιακό Διοικητικό Δικαστήριο (Bundesverwaltungsgericht) στη Βιέννη, το οποίο είναι αρμόδιο για ολόκληρη την ομοσπονδιακή επικράτεια (με γραφεία στο Graz, Linz, Innsbruck), καθώς και Ομοσπονδιακό Φορολογικό δικαστήριο (Bundesfinanzgericht) Το ανώτερο δικαστήριο των διοικητικών δικαστηρίων είναι το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο (Verwaltungsgerichtshof).

Οι εισαγγελίες αποτελούν ειδικά όργανα που είναι διακριτά από τα δικαστήρια. Κύριο καθήκον τους είναι να προστατεύουν το δημόσιο συμφέρον κατά την απονομή της ποινικής δικαιοσύνης. Διευθύνουν την προκαταρκτική εξέταση, απαγγέλλουν κατηγορίες και εκπροσωπούν την κατηγορία στην ποινική δίκη. Οι εισαγγελείς είναι όργανα των τακτικών δικαστηρίων, αλλά δεσμεύονται από τις εντολές των ανωτέρων τους. Όσον αφορά τις εντολές, στην κορυφή της ιεραρχίας βρίσκεται ο υπουργός Δικαιοσύνης, ο οποίος λογοδοτεί στο Κοινοβούλιο για την άσκηση των καθηκόντων του. Οι εντολές πρέπει να παρέχονται γραπτώς και να είναι αιτιολογημένες, καθώς αποτελούν μέρος του φακέλου. Τα καταστήματα κράτησης (Justizanstalten) είναι αρμόδια για την εκτέλεση των στερητικών της ελευθερίας ποινών και των μέτρων κράτησης. Τα καταστήματα κράτησης είναι αρμόδια για την εκτέλεση της προσωρινής κράτησης, των στερητικών της ελευθερίας ποινών και των προληπτικών στερητικών της ελευθερίας μέτρων (Maßnahmenvollzug). Οι εγκαταστάσεις χωρίζονται σε περιφερειακές εγκαταστάσεις προσωρινής κράτησης (Landesgerichtliche Gefangenenhäuser), σωφρονιστικά ιδρύματα για την εκτέλεση των στερητικών της ελευθερίας ποινών (Strafvollzugsanstalten für den Vollzug von Freiheitsstrafen) και σε ιατροδικαστικά θεραπευτικά κέντρα (Forensisch Therapeutische Zentren) για την εκτέλεση προληπτικών στερητικών της ελευθερίας μέτρων. Στα σωφρονιστικά ιδρύματα υπάρχουν ειδικές εγκαταστάσεις σωφρονιστικών ιδρυμάτων (Sonderanstalten) για νέους και γυναίκες. Σύμφωνα με τις αρχές της σύγχρονης σωφρονιστικής, η στέρηση της ελευθερίας έχει ως στόχο να βοηθήσει τους κρατούμενους και τις κρατούμενες να γίνουν νομοταγείς πολίτες που μπορούν να προσαρμοστούν στις ανάγκες της ζωής σε μια κοινωνία και να τους/τις αποτρέψει από τη συμμετοχή τους σε εγκληματικές δραστηριότητες (επανακοινωνικοποίηση). Επιπλέον, το κέντρο θα πρέπει να τους/τις βοηθά να κατανοήσουν γιατί η συμπεριφορά, η οποία οδήγησε στην καταδίκη τους, είναι κοινωνικά απαράδεκτη.

Οι φορείς δικαστικής επιτήρησης (Bewährungshilfeeinrichtungen) φροντίζουν κρατουμένους που έχουν καταδικαστεί και απολυθεί υπό όρους. Κατά το μεγαλύτερο μέρος τους, τα καθήκοντα αυτά έχουν ανατεθεί σε ιδιωτικούς φορείς, οι οποίοι τελούν υπό την εποπτεία του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Δικαιοσύνης.

Στην Αυστρία, η δικαστική εξουσία με τη στενή έννοια του όρου περιλαμβάνει τα τακτικά δικαστήρια, τις εισαγγελίες, το σωφρονιστικό σύστημα και τους φορείς δικαστικής επιτήρησης. Επικεφαλής της διοίκησης της δικαιοσύνης είναι ο ομοσπονδιακός υπουργός δικαιοσύνης ως ανώτατο όργανο. Στον ομοσπονδιακό υπουργό δικαιοσύνης υπάγεται το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Δικαιοσύνης. Ο ομοσπονδιακός υπουργός δικαιοσύνης είναι μέλος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και το χαρτοφυλάκιό του περιλαμβάνει τον πολιτικό συντονισμό, τη διοίκηση και την ανώτατη εποπτεία όλων των σχετικών υπηρεσιών.

Βαθμοί των τακτικών δικαστηρίων

• Τοπικά δικαστήρια (Bezirksgerichte)
• Περιφερειακά δικαστήρια (Landesgerichte — γνωστά και ως πρωτοβάθμια δικαστήρια)
• Εφετεία (Oberlandesgerichte — γνωστά και ως δευτεροβάθμια δικαστήρια)
• Ανώτατο Δικαστήριο (Oberster Gerichtshof)

Νομικές βάσεις δεδομένων

Η δικτυακή πύλη της αυστριακής δικαιοσύνης παρέχει γενικές πληροφορίες σχετικά με το αυστριακό δικαστικό σύστημα.

Παρέχεται δωρεάν πρόσβαση στη βάση δεδομένων;

Ναι, η πρόσβαση στη δικτυακή πύλη της αυστριακής δικαιοσύνης παρέχεται δωρεάν.