Εθνικά συστήματα δικαιοσύνης

Κάτω Χώρες

Η σελίδα αυτή παρέχει επισκόπηση του δικαστικού συστήματος στις Κάτω Χώρες.

Περιεχόμενο που παρέχεται από
Κάτω Χώρες

Οργάνωση της δικαιοσύνης — συστήματα απονομής δικαιοσύνης

Διοίκηση των δικαστηρίων

Το Δικαστικό Συμβούλιο (Raad voor de rechtspraak) αποτελεί τμήμα του δικαστικού συστήματος, πλην όμως δεν απονέμει δικαιοσύνη. Το Δικαστικό Συμβούλιο έχει αναλάβει ορισμένα καθήκοντα από το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Τα καθήκοντα αυτά επιχειρησιακού χαρακτήρα περιλαμβάνουν την κατανομή προϋπολογισμών, την εποπτεία της οικονομικής διαχείρισης, την πολιτική στελέχωσης, τις ΤΠΕ και τις κτιριακές εγκαταστάσεις. Το Συμβούλιο επικουρεί τα δικαστήρια κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους στους ανωτέρω τομείς. Επίσης, έχει την ευθύνη για την αναβάθμιση της ποιότητας της δικαιοσύνης και υποβάλλει συστάσεις επί νέων νόμων οι οποίοι επηρεάζουν τον τρόπο απονομής της δικαιοσύνης. Επιπλέον, το Συμβούλιο εκπροσωπεί τη δικαστική εξουσία στον κοινωνικό και πολιτικό διάλογο. Τα καθήκοντα του Συμβουλίου σχετίζονται με ζητήματα λειτουργίας των δικαστηρίων (με την ευρύτερη δυνατή έννοια), με θέματα χρηματοδότησης και με την ποιοτική διάσταση της απονομής δικαιοσύνης.

Το Συμβούλιο διαδραματίζει καίριο ρόλο όσον αφορά την κατάρτιση, την εκτέλεση και τον έλεγχο του προϋπολογισμού του δικαστικού συστήματος. Το σύστημα κατάρτισης του προϋπολογισμού των επιμέρους δικαστηρίων βασίζεται σε ένα σύστημα μέτρησης του φόρτου εργασίας, το οποίο εφαρμόζει το Συμβούλιο. Το Συμβούλιο ενθαρρύνει και εποπτεύει την ανάπτυξη διαδικασιών για την καθημερινή διαχείριση της λειτουργίας των δικαστηρίων. Ειδικότερα, τα καθήκοντά του σε αυτό το πλαίσιο είναι η πολιτική διαχείρισης προσωπικού, οι κτιριακές εγκαταστάσεις, οι ΤΠΕ και οι εξωτερικές υποθέσεις. Το Συμβούλιο διαθέτει σειρά επίσημων νομικών αρμοδιοτήτων οι οποίες του επιτρέπουν να επιτελεί τα ανωτέρω καθήκοντα. Έχει για παράδειγμα δικαίωμα να εκδίδει δεσμευτικές γενικές οδηγίες σε θέματα επιχειρησιακής πολιτικής, αν και προτιμά να ασκεί το εν λόγω δικαίωμα όσο το δυνατόν λιγότερο.

Το Συμβούλιο είναι αρμόδιο για την πρόσληψη, επιλογή και εκπαίδευση δικαστικών επιμελητών και υπαλλήλων. Ασκεί τα καθήκοντά του στους εν λόγω τομείς σε στενή συνεργασία με τα συμβούλια των δικαστηρίων (raden van de gerechten) και έχει σημαίνοντα λόγο στον διορισμό των μελών των συμβουλίων των δικαστηρίων.

Όσον αφορά την ποιότητα της δικαιοσύνης, καθήκον του Συμβουλίου είναι η προαγωγή της ενιαίας εφαρμογής του νόμου και η αναβάθμιση της ποιότητας των δικαστικών αποφάσεων. Το Συμβούλιο δεν διαθέτει υποχρεωτική αρμοδιότητα σε θέματα σύμπτωσης περιεχομένου δικαστικών αποφάσεων.

Το Συμβούλιο έχει επίσης γενικό συμβουλευτικό καθήκον. Υποβάλλει συστάσεις προς την κυβέρνηση σχετικά με νέους νόμους οι οποίοι έχουν αντίκτυπο στο δικαστικό σύστημα. Η διαδικασία αυτή λαμβάνει χώρα σε συνεχή διαβούλευση με τα μέλη των συμβουλίων των δικαστηρίων.

Παρότι το Συμβούλιο διαθέτει επίσημες αρμοδιότητες, η σχέση μεταξύ Συμβουλίου και δικαστηρίων δεν πρέπει να γίνεται αντιληπτή ως ιεραρχική. Ύψιστη αποστολή του Συμβουλίου είναι να επικουρεί τα δικαστήρια κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους. Για να διασφαλίζεται η ορθή εκτέλεση των διαφόρων καθηκόντων, το Συμβούλιο διαβουλεύεται σε τακτική βάση με προέδρους δικαστηρίων, διευθυντές διοικητικών υπηρεσιών, τμηματάρχες και το Συμβούλιο Αντιπροσώπων (College van afgevaardigden – ένα συμβουλευτικό όργανο που απαρτίζεται από εκπροσώπους δικαστηρίων).

Είδη δικαστηρίων — σύντομη περιγραφή

Δικαστήρια (rechtbanken)

Οι Κάτω Χώρες διαιρούνται σε 11 περιφέρειες (arrondissementen), καθεμία εκ των οποίων διαθέτει δικό της πρωτοβάθμιο δικαστήριο. Κάθε δικαστήριο διαθέτει περισσότερες της μίας έδρες ειρηνοδικείων (kantonlocaties). Τα πρωτοδικεία περιλαμβάνουν τουλάχιστον τέσσερα τμήματα (sectoren), στα οποία περιλαμβάνεται οπωσδήποτε διοικητικό τμήμα, αστικό τμήμα, ποινικό τμήμα και τοπικό τμήμα (ειρηνοδικείο). Οι υποθέσεις οικογενειακού δικαίου καθώς και οι υποθέσεις που αφορούν ανηλίκους εκδικάζονται συνήθως από χωριστό τμήμα, ενίοτε δε και οι υποθέσεις που εμπίπτουν στο δίκαιο αλλοδαπών. Το συμβούλιο του δικαστηρίου (bestuur van het gerecht) έχει την απόλυτη ευχέρεια να αποφασίσει επ’ αυτού.

Τομείς

Τμήματα

Ο μέσος πολίτης μπορεί σχετικά εύκολα να προσφύγει στο ειρηνοδικείο, υπό την έννοια ότι έχει δικαίωμα να παρίσταται και να ενεργεί χωρίς απαραιτήτως να εκπροσωπείται από δικηγόρο. Στην αρμοδιότητα του ειρηνοδικείου υπάγονται αστικές διαφορές από σύμβαση μίσθωσης, σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης, σύμβαση εργασίας και όλες οι διαφορές η αξία του αντικειμένου των οποίων δεν υπερβαίνει τα 25.000 ευρώ.

Όσον αφορά ποινικές υποθέσεις, στην αρμοδιότητα του ειρηνοδικείου υπάγονται μόνον πταίσματα. Το ειρηνοδικείο συνήθως εκδικάζει υποθέσεις στις οποίες προτείνεται συμβιβασμός από τις αστυνομικές ή τις εισαγγελικές αρχές. Εφόσον ο κατηγορούμενος αρνηθεί τον συμβιβασμό, η υπόθεση εκδικάζεται ενώπιον του ειρηνοδικείου. Συνήθως ο ειρηνοδίκης αποφαίνεται κατά τη λήξη της ακροαματικής διαδικασίας.

Ποινική δικαιοσύνη

Στην αρμοδιότητα του ποινικού τμήματος υπάγονται όλες οι ποινικές υποθέσεις οι οποίες δεν υπάγονται στο ειρηνοδικείο. Οι εν λόγω υποθέσεις εκδικάζονται είτε από μονομελές είτε από πολυμελές (τριμελές) δικαστήριο. Τα πολυμελή δικαστήρια δικάζουν πιο πολύπλοκες υποθέσεις, καθώς και κάθε υπόθεση για την οποία ο εισαγγελέας ζητά να επιβληθεί ποινή φυλάκισης που υπερβαίνει το ένα έτος.

Πολιτικό/οικογενειακό

Στην αρμοδιότητα του πολιτικού τμήματος υπάγονται όλες οι υποθέσεις οι οποίες δεν υπάγονται ρητά στην αρμοδιότητα του ειρηνοδικείου. Οι περισσότερες υποθέσεις εκδικάζονται από μονομελές δικαστήριο, αν και υπάρχει επίσης τριμελές δικαστήριο το οποίο εκδικάζει πιο πολύπλοκες υποθέσεις. Αρκετά πρωτοδικεία διαθέτουν χωριστό τμήμα για υποθέσεις οικογενειακού δικαίου και υποθέσεις που αφορούν ανηλίκους, εφόσον ο αριθμός των εν λόγω υποθέσεων είναι μεγάλος.

Διοικητικό δίκαιο (bestuursrecht)

Με ελάχιστες εξαιρέσεις, οι διοικητικές διαφορές εκδικάζονται από το πρωτοδικείο. Σε πολλές περιπτώσεις, πριν από την ακροαματική διαδικασία ενώπιον του διοικητικού τμήματος, προηγείται διαδικασία ένστασης ενώπιον των διοικητικών αρχών. Οι υποθέσεις αυτές συνήθως εκδικάζονται από μονομελές δικαστήριο, παρότι και σε αυτή την περίπτωση ενδέχεται να οριστεί τριμελές δικαστήριο σε πιο πολύπλοκες υποθέσεις ή υποθέσεις που αφορούν θεμελιώδους σημασίας ζητήματα. Εφόσον το αρμόδιο πρωτοδικείο δεν διαθέτει χωριστό τμήμα για την εκδίκαση υποθέσεων που εμπίπτουν στο δίκαιο αλλοδαπών, οι εν λόγω υποθέσεις εκδικάζονται από το διοικητικό τμήμα ή συμβούλιο αυτού. Οι αποφάσεις σε υποθέσεις δημοσιοϋπαλληλικού δικαίου και σε ασφαλιστικές υποθέσεις εφεσιβάλλονται ενώπιον ειδικού εφετείου – το Κεντρικό Εφετείο (Centrale Raad van Beroep) –, ενώ στην πλειονότητα των λοιπών υποθέσεων ενώπιον του Τμήματος Διοικητικής Δικαιοδοσίας του Συμβουλίου της Επικρατείας (Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State).

Εφετεία (Gerechtshoven)

Οι 11 περιφέρειες πρωτοβάθμιων δικαστηρίων υπάγονται στις τέσσερις περιοχές τοπικής αρμοδιότητας των εφετείων: Χάγη και Άμστερνταμ, Arnhem-Leeuwarden και s-Hertogenbosch. Στο εφετείο εκδικάζονται οι εφέσεις κατά των αποφάσεων των πρωτοδικείων σε ποινικές και αστικές υποθέσεις. Το εφετείο επανεξετάζει τα πραγματικά περιστατικά και καταλήγει στα δικά του συμπεράσματα. Η απόφαση του εφετείου συνήθως προσβάλλεται με αίτηση αναίρεσης ενώπιον του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου των Κάτω Χωρών (Hoge Raad der Nederlanden). Πέραν των αστικών και ποινικών υποθέσεων, το εφετείο εκδικάζει και όλες τις εφέσεις κατά των αποφάσεων σε φορολογικές υποθέσεις.

Ειδικά δικαστήρια

Το Κεντρικό Εφετείο (Centrale Raad van Beroep) είναι ένα δευτεροβάθμιο δικαστήριο το οποίο δραστηριοποιείται κυρίως στα νομικά πεδία των ασφαλιστικών υποθέσεων και των υποθέσεων που εμπίπτουν στο δημοσιοϋπαλληλικό δίκαιο. Στα εν λόγω πεδία συνιστά την ύψιστη δικαστική αρχή. Το Κεντρικό Εφετείο εδρεύει στην Ουτρέχτη.

Το Εφετείο Εμπορικών και Βιομηχανικών Υποθέσεων (College van Beroep voor het bedrijfsleven) είναι ένα ειδικό διοικητικό δικαστήριο το οποίο εκδικάζει διαφορές που εμπίπτουν στο πεδίο του κοινωνικού/οικονομικού διοικητικού δικαίου. Επιπλέον, εκδικάζει προσφυγές κατά συγκεκριμένων νομοθετικών πράξεων, όπως ο νόμος περί ανταγωνισμού (Mededingingswet) και ο νόμος περί τηλεπικοινωνιών (Telecommunicatiewet). Το Εφετείο Εμπορικών και Βιομηχανικών Υποθέσεων εδρεύει στη Χάγη.

Το Ανώτατο Δικαστήριο (Hoge Raad)

Το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο των Κάτω Χωρών, το οποίο εδρεύει στη Χάγη, ελέγχει τη νομική ορθότητα απόφασης που εκδόθηκε από κατώτερο δικαστήριο. Στο στάδιο αυτό δεν αμφισβητούνται πλέον τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης τα οποία διαπιστώθηκαν από το κατώτερο δικαστήριο. Η αναίρεση, επομένως, επιτελεί σημαντική λειτουργία ως προς την προώθηση της ενιαίας εφαρμογής του νόμου.

Νομικές βάσεις δεδομένων

Περισσότερες πληροφορίες διατίθενται στον ιστότοπο για την οργάνωση της δικαιοσύνης στις Κάτω Χώρες.

Η νομολογία είναι διαθέσιμη σε μια κοινή βάση δεδομένων αποφάσεων.

Παρέχεται δωρεάν πρόσβαση στη βάση δεδομένων;

Ναι, η πρόσβαση παρέχεται δωρεάν.

Σχετικοί σύνδεσμοι

Δικαστικό σύστημα

Τελευταία επικαιροποίηση: 05/10/2023

Την έκδοση αυτής της σελίδας στην εθνική γλώσσα διαχειρίζεται το εκάστοτε κράτος μέλος. Οι μεταφράσεις έχουν γίνει από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι τυχόν αλλαγές που επιφέρει η αρμόδια εθνική αρχή στο πρωτότυπο ενδέχεται να μην έχουν περιληφθεί ακόμα στις μεταφράσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αναλαμβάνει καμία ευθύνη όσον αφορά τις πληροφορίες ή τα στοιχεία που περιλαμβάνονται ή για τα οποία γίνεται λόγος στο παρόν έγγραφο. Βλ. την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου για τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας που ισχύουν στο κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την παρούσα σελίδα.