Εθνικά συστήματα δικαιοσύνης

Οργάνωση της Δικαιοσύνης – συστήματα απονομής δικαιοσύνης

Το κεφάλαιο VIII του πολωνικού Συντάγματος περιέχει διατάξεις για τα τακτικά και τα ειδικά δικαστήρια και απαριθμεί τις αρχές που είναι αρμόδιες για την απονομή της δικαιοσύνης στην Πολωνία, και συγκεκριμένα για:

• το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο (Sąd Najwyższy)
• τα τακτικά δικαστήρια (sądy powszechne)
• τα διοικητικά δικαστήρια (sądy administracyjne)
• τα στρατιωτικά δικαστήρια (sądy wojskowe).

Διοίκηση των δικαστηρίων

Είδη δικαστηρίων – σύντομη περιγραφή

Το σύστημα των τακτικών δικαστηρίων περιλαμβάνει τα εφετεία (sądy apelacyjne), τα πρωτοδικεία (sądy okręgowe) και τα περιφερειακά δικαστήρια (sądy rejonowe). Τα δικαστήρια αυτά κρίνουν, μεταξύ άλλων, υποθέσεις ποινικού, αστικού, οικογενειακού δικαίου και δικαίου ανηλίκων, εμπορικού δικαίου, εργατικού δικαίου και δικαίου κοινωνικών ασφαλίσεων – εκτός από υποθέσεις για τις οποίες είναι αρμόδια άλλα ειδικά δικαστήρια (π.χ. τα στρατιωτικά). Τα τακτικά δικαστήρια τηρούν επίσης τα κτηματολόγια και τα μητρώα υποθηκών, καθώς και το μητρώο ενεχύρων, το εθνικό δικαστικό μητρώο και το εθνικό ποινικό μητρώο.

Το σύστημα των διοικητικών δικαστηρίων περιλαμβάνει το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο (Naczelny Sąd Administracyjny) και τα περιφερειακά διοικητικά δικαστήρια – ένα ανά περιφέρεια (wojewódzkie sądy administracyjne).

Το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο (Sąd Najwyższy) είναι η ανώτατη δικαστική αρχή της Πολωνίας. Ασκεί δικαστική εποπτεία επί των αποφάσεων όλων των άλλων δικαστηρίων εξασφαλίζοντας τη συνεκτικότητα της ερμηνείας των νόμων και της δικαστικής πρακτικής. Το Ανώτατο Δικαστήριο δεν είναι τακτικό δικαστήριο.

Στο πολωνικό νομικό σύστημα, το Συνταγματικό Δικαστήριο (Trybunał Konstytucyjny) δεν θεωρείται τακτικό δικαστήριο. Το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφαίνεται σχετικά με:

• τη συνταγματικότητα της εθνικής νομοθεσίας και των διεθνών συμφωνιών
• τη συμμόρφωση της εθνικής νομοθεσίας με διεθνείς συμφωνίες, οι οποίες είναι απαραίτητο να κυρώνονται πριν από την έγκρισή τους από το Κοινοβούλιο
• τη συνταγματικότητα των κανονισμών που εκδίδουν τα όργανα της κεντρικής διοίκησης, των κυρωθεισών διεθνών συμφωνιών και των νομοθετικών πράξεων
• τη συνταγματικότητα των σκοπών και των δραστηριοτήτων των πολιτικών κομμάτων
• συνταγματικές προσφυγές.

Το Ειδικό Δικαστήριο της Επικρατείας (Trybunał Stanu) εκδικάζει υποθέσεις στις οποίες πρόσωπα που κατέχουν (ή κατείχαν) τις υψηλότερες κρατικές θέσεις κατηγορούνται για παράβαση του Συντάγματος ή άλλων νομοθετικών πράξεων.

Ιεράρχηση των δικαστηρίων

• Τοπικά δικαστήρια (sądy rejonowe) – γενικά εκδικάζουν υποθέσεις σε πρώτο βαθμό
• Πρωτοδικεία (sądy okręgowe) – εκδικάζουν υποθέσεις σε δεύτερο ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, πρώτο βαθμό
• Εφετεία (sądy apelacyjne) – εκδικάζουν υποθέσεις σε δεύτερο βαθμό
• Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο – η ανώτατη δικαστική αρχή.

Νομικές βάσεις δεδομένων

Μπορείτε να βρείτε συνδέσμους για πληροφορίες σχετικά με όλα τα τακτικά δικαστήρια, τις ιστοσελίδες τους και τον τρόπο επικοινωνίας με αυτά (διευθύνσεις, αριθμούς τηλεφώνου, ηλεκτρονικές διευθύνσεις κ.λπ.) στην ιστοσελίδα του πολωνικού Υπουργείου Δικαιοσύνης (πληροφορίες για τα δικαστήρια).