Sistema tal-ġustizzja fir-Repubblika tal-Kroazja
Il-Kostituzzjoni tar-Repubblika tal-Kroazja tipprovdi li l-awtorità fir-Repubblika tal-Kroazja hija organizzata skont il-prinċipju tas-separazzjoni tripartitika tas-setgħat, sabiex l-awtorità leġiżlattiva tkun eżerċitata mill-Parlament Kroat, l-awtorità eżekuttiva mill-Gvern tar-Repubblika tal-Kroazja u l-awtorità ġudizzjarja mill-qrati tar-Repubblika tal-Kroazja; l-awtoritajiet jikkooperaw ma’ xulxin u jiċċekkjaw lil xulxin, filwaqt li jżommu l-indipendenza mill-fergħat l-oħra tal-awtorità fix-xogħol u fit-teħid tad-deċiżjonijiet tagħhom. Bħala detenturi tal-awtorità ġudizzjarja, il-qrati jamministraw il-ġustizzja skont il-Kostituzzjoni, il-liġijiet, ir-regolamenti u t-trattati internazzjonali li r-Repubblika tal-Kroazja ffirmat u rratifikat. Il-karigi ġudizzjarji huma okkupati minn imħallfin maħtura mill-Kunsill Ġudizzjarju tal-Istat. Fl-eżerċizzju tal-kariga ġudizzjarja tagħhom, l-imħallfin għandhom ikunu indipendenti u awtonomi u għandhom igawdu l-immunità f’konformità mal-liġi. Il-kariga ġudizzjarja hija permanenti, u mħallef ma jistax jaqdi dmirijiet oħra.
Is-sistema ġudizzjarja (tal-ġustizzja) tar-Repubblika tal-Kroazja tikkonsisti fil-ġudikatura (il-qrati), f’korpi ġudizzjarji awtonomi u indipendenti (l-uffiċċji tal-prosekutur pubbliku), fl-eżekuttiv (il-Ministeru għall-Ġustizzja), f’korpi awtonomi u indipendenti (il-Kunsill Ġudizzjarju tal-Istat u l-Kunsill tal-Prosekuturi Pubbliċi), f’servizz awtonomu u indipendenti (il-professjoni legali), f’servizz pubbliku awtonomu u indipendenti (in-nutara) u f’istituzzjoni pubblika (l-Akkademja Ġudizzjarja).
Organizzazzjoni tas-sistema ġudizzjarja fir-Repubblika tal-Kroazja
Il-kompitu tal-Ministeru għall-Ġustizzja huwa li jippreżerva l-valuri fundamentali tal-ordinament ġuridiku, jiżgura l-kundizzjonijiet għall-funzjonament tajjeb tiegħu u jiżviluppa aktar is-sistema ġudizzjarja.
Il-Ministeru għall-Ġustizzja jwettaq:
- kompiti amministrattivi u kompiti oħrajn relatati ma’:
- il-liġi ċivili, il-liġi kriminali, il-liġi tar-reati minuri u l-liġi kummerċjali, u l-ġustizzja amministrattiva; l-organizzazzjoni, l-operat u t-taħriġ professjonali f’awtoritajiet li jeżegwixxu pieni kriminali u għal reat minuri; il-kompiti amministrattivi u kompiti oħrajn fil-professjonijiet notarili u legali; it-tariffi tal-qorti u tan-nutara; l-assistenza legali internazzjonali u forom oħra ta’ assistenza legali; l-eżekuzzjoni ta’ pieni kriminali u għal reati minuri, il-maħfriet u l-libertà kundizzjonali; il-kompiti amministrattivi u professjonali dwar probation meta jiddeċiedi dwar prosekuzzjoni u meta jagħżel it-tip u l-grad tal-pieni kriminali; l-eżekuzzjoni ta’ sentenzi mhux ta’ kustodja imposti fuq adulti li jwettqu reati kriminali; il-kompiti għall-iżvilupp u l-koordinazzjoni tas-sistema biex tappoġġa l-vittmi u x-xhieda; il-kompjuterizzazzjoni tal-ġudikatura; u s-sorveljanza tat-twettiq tal-kompiti amministrattivi fil-korpi ġudizzjarji, l-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku u l-korpi tal-infurzar tal-liġi;
- kompiti amministrattivi u kompiti oħrajn relatati ma’:
id-dritt ta’ sjieda, il-kwistjonijiet ta’ proprjetà relatati mal-esproprjazzjoni u restrizzjonijiet oħra fuq is-sjieda, il-kwistjonijiet ta’ proprjetà li jikkonċernaw il-kostruzzjoni, l-art agrikola u forestali, il-konsolidazzjoni tal-art, il-bejgħ u x-xiri tal-art u l-bini u dawk l-operazzjonijiet agrikoli li ma jaqgħux taħt il-mandat ta’ korp governattiv ieħor, il-proprjetà ta’ ċittadini barranin, il-kumpens għal proprjetà kkonfiskata matul il-ħakma kommunista Jugoslava li ma jaqgħux taħt il-mandat ta’ korp ieħor tal-gvern, u l-kwistjonijiet li jikkonċernaw is-suċċessjoni tal-proprjetà, id-drittijiet u r-responsabbiltajiet ta’ dik li kienet ir-Repubblika Federali Soċjalista tal-Jugoslavja (SFRY);
- kompiti amministrattivi u professjonali relatati mal-kooperazzjoni tal-Gvern tar-Repubblika tal-Kroazja ma’ qrati kriminali internazzjonali, ir-rappreżentanza tar-Repubblika tal-Kroazja quddiem il-Qorti Internazzjonali u qrati internazzjonali oħra, sakemm ma jkunx previst mod ieħor b’deċiżjoni speċifika tal-Gvern tar-Repubblika tal-Kroazja, u kompiti relatati mal-protezzjoni tad-drittijiet tal-bniedem u d-drittijiet tal-minoranzi nazzjonali li ma jaqgħux taħt il-kompetenza ta’ korp governattiv ieħor;
- parteċipazzjoni mal-Ministeru responsabbli għall-immaniġġjar tal-assi tal-istat fil-kompiti tal-immaniġġjar u d-disponiment ta’ stokks u ishma ta’ kumpaniji li jikkostitwixxu assi tal-istat tar-Repubblika tal-Kroazja u fir-rigward ta’ kumpaniji prinċipalment involuti f’attivitajiet fil-mandat tal-Ministeru;
- kompiti relatati mal-parteċipazzjoni tar-Repubblika tal-Kroazja fix-xogħol tal-korpi tal-Unjoni Ewropea fl-oqsma taħt il-ġuriżdizzjoni tal-Ministeru;
- kompiti oħra fil-kompetenza tal-Ministeru skont liġi speċifika.
Qrati fir-Repubblika tal-Kroazja
L-Att dwar il-Qrati (Zakon o sudovima) jirregola l-organizzazzjoni, il-mandat u l-ġuriżdizzjoni tal-qrati.
Fir-Repubblika tal-Kroazja, l-awtorità ġudizzjarja hija eżerċitata mill-qrati bħala korpi separati tal-awtorità statali. Huma jeżerċitaw l-awtorità tagħhom b’mod awtonomu u indipendenti fl-ambitu u l-ġuriżdizzjoni preskritti mil-liġi.
Il-qrati jieħdu deċiżjonijiet abbażi tal-Kostituzzjoni tar-Repubblika tal-Kroazja, tat-trattati internazzjonali li jiffurmaw parti mill-ordinament ġuridiku tar-Repubblika tal-Kroazja, ta’ liġijiet u regolamenti oħra li ġew adottati skont il-Kostituzzjoni tar-Repubblika tal-Kroazja, ta’ trattati jew liġijiet internazzjonali.
Il-qrati jiddeċiedu dwar kawżi li jikkonċernaw id-drittijiet fundamentali u l-obbligi tal-bniedem, id-drittijiet u l-obbligi tar-Repubblika tal-Kroazja u ta’ unitajiet awtogovernattivi lokali u reġjonali u d-drittijiet u l-obbligi ta’ persuni ġuridiċi oħra; jimponu pieni u miżuri oħra kontra l-awturi ta’ reati, reati minuri u offiżi speċifikati mil-liġi u regolamenti oħra; jistħarrġu l-legalità ta’ atti ġenerali u individwali tal-awtoritajiet tal-amministrazzjoni pubblika; jiddeċiedu dwar tilwim li jikkonċerna r-relazzjonijiet personali taċ-ċittadini, tax-xogħol, kummerċjali, tal-proprjetà u kawżi ċivili oħra; u jiddeċiedu dwar kawżi legali oħra kif previst mil-liġi. Il-qrati jamministraw il-ġustizzja skont il-Kostituzzjoni, it-trattati internazzjonali, il-liġijiet u sorsi validi oħra tal-liġi.
L-awtorità ġudizzjarja fir-Repubblika tal-Kroazja hija amministrata mill-qrati ordinarji u speċjalizzati, u l-Qorti Suprema tar-Repubblika tal-Kroazja (Vrhovni sud Republike Hrvatske), li hija wkoll l-ogħla qorti fir-Repubblika tal-Kroazja.
Il-qrati ordinarji huma qrati li jittrattaw kwistjonijiet li fuqhom l-ebda qorti speċjalizzata ma għandha ġuriżdizzjoni. Dawn huma l-qrati muniċipali (općinski sudovi) u l-qrati tal-kontea (županijski sudovi).
Il-qrati speċjalizzati huma qrati li jittrattaw kwistjonijiet li fuqhom il-liġi tathom ġuriżdizzjoni. Dawn huma l-qrati kummerċjali (trgovački sudovi), il-qrati amministrattivi (upravni sudovi), il-qrati għal reati minuri (prekršajni sudovi), il-Qorti Kummerċjali Għolja tar-Repubblika tal-Kroazja (Visoki trgovački sud Republike Hrvatske), il-Qorti Amministrattiva Għolja tar-Repubblika tal-Kroazja (Visoki upravni sud Republike Hrvatske) u l-Qorti Għolja għal Reati Minuri tar-Repubblika tal-Kroazja (Visoki prekršajni sud Republike Hrvatske).
Il-qrati huma maqsuma ulterjorment fi qrati tal-prim’istanza u tat-tieni istanza.
Il-proċedimenti biex tiġi solvuta kwistjoni legali jitressqu quddiem il-qrati tal-prim’istanza. Dawn huma l-qrati muniċipali, amministrattivi, għal reati minuri u dawk kummerċjali.
Il-qrati tat-tieni istanza jiddeċiedu dwar appelli kontra deċiżjonijiet tal-qrati tal-prim’istanza u jwettqu kompiti oħra stabbiliti bil-liġi. Dawn huma l-qrati tal-kontea (fir-rigward tal-qrati muniċipali), il-Qorti Kummerċjali Għolja tar-Repubblika tal-Kroazja (fir-rigward tal-qrati kummerċjali), il-Qorti Għolja għal Reati Minuri tar-Repubblika tal-Kroazja (fir-rigward tal-qrati għal reati minuri) u l-Qorti Amministrattiva Għolja tar-Repubblika tal-Kroazja (fir-rigward tal-qrati amministrattivi).
Il-qrati muniċipali u għal reati minuri huma stabbiliti għat-territorju ta’ muniċipalità waħda jew aktar, belt waħda jew aktar jew partijiet ta’ żona urbana, filwaqt li l-qrati tal-kontea, kummerċjali u amministrattivi huma stabbiliti għat-territorju ta’ kontea waħda jew aktar.
Il-Qorti Kummerċjali Għolja tar-Repubblika tal-Kroazja, il-Qorti Amministrattiva Għolja tar-Repubblika tal-Kroazja, il-Qorti Għolja għal Reati Minuri tar-Repubblika tal-Kroazja u l-Qorti Suprema tar-Repubblika tal-Kroazja huma stabbiliti għat-territorju tar-Repubblika tal-Kroazja.
Il-Qorti Suprema tar-Repubblika tal-Kroazja
Il-Qorti Suprema tar-Repubblika tal-Kroazja hija bbażata f’Zagreb.
- Tiżgura applikazzjoni uniformi tal-liġi u l-ugwaljanza ta’ kulħadd fl-applikazzjoni tal-liġi;
- Tiddeċiedi dwar ir-rimedji legali ordinarji meta dan ikun previst minn liġi apposta;
- Tiddeċiedi dwar ir-rimedji legali straordinarji kontra sentenzi finali tal-qrati fir-Repubblika tal-Kroazja;
- Tiddeċiedi dwar kunflitti ta’ ġuriżdizzjoni meta dan ikun previst minn liġi apposta;
- Tittratta kwistjonijiet kurrenti tal-ġurisprudenza, teżamina l-ħtieġa għal taħriġ professjonali ta’ mħallfin, skrivani tal-qorti u mħallfin li qed jitħarrġu u twettaq kompiti oħra kif previst mil-liġi.
Il-Qorti Suprema tar-Repubblika tal-Kroazja
Trg Nikole Šubića Zrinskog 3
10 000 Zagreb
Tel.: +385 1 486 22 22, +385 1 481 00 36
Fax: +385 1 481 00 35
Email: vsrh@vsrh.hr
http://www.vsrh.hr/
Il-President tal-Qorti Suprema tar-Repubblika tal-Kroazja
Il-President tal-Qorti Suprema tar-Repubblika tal-Kroazja jirrappreżenta lill-Qorti Suprema tar-Repubblika tal-Kroazja u l-awtorità ġudizzjarja, u jwettaq kompiti ta’ amministrazzjoni tal-qorti u kompiti oħra definiti mil-liġi u mir-Regoli tal-Proċedura tal-Qorti Suprema tar-Repubblika tal-Kroazja.
Il-President tal-Qorti Suprema huwa elett għal perjodu ta’ erba’ snin mill-Parlament Kroat, wara proposta mill-President tar-Repubblika tal-Kroazja ladarba l-Assemblea Ġenerali (Opća sjednica) tal-Qorti Suprema tar-Repubblika tal-Kroazja u l-kumitat kompetenti tal-Parlament Kroat ikunu taw l-opinjoni tagħhom, u jista’ jerġa’ jiġi elett għall-istess kariga fi tmiem dak il-perjodu. Ħadd ma jista’ jiġi elett għal din il-kariga għal aktar minn darbtejn.
Kull min jissodisfa l-kundizzjonijiet ġenerali u speċifiċi biex ikun imħallef tal-Qorti Suprema tar-Repubblika tal-Kroazja jista’ jiġi elett President ta’ dik il-qorti. Jekk persuna li ma tkunx serviet bħala mħallef fil-Qorti Suprema tar-Repubblika tal-Kroazja tiġi eletta President ta’ dik il-qorti, il-Kunsill Ġudizzjarju tal-Istat jaħtar lil dik il-persuna wkoll bħala mħallef ta’ dik il-qorti.
L-Att dwar it-Territorji u s-Sede tal-Qrati (Zakon o područjima i sjedištima sudova) (Narodne novine (NN; il-Gazzetta Uffiċjali tar-Repubblika tal-Kroazja) Nru 67/18) implimenta organizzazzjoni territorjali u aktar razzjonalizzazzjoni tan-network tal-qrati, u ħoloq 15-il qorti tal-kontea, 34 qorti muniċipali, disa’ qrati kummerċjali u erba’ qrati amministrattivi.
L-Att dwar it-Territorji u s-Sede tal-Qrati
Awtoritajiet ġudizzjarji
L-awtoritajiet ġudizzjarji fir-Repubblika tal-Kroazja jinkludu l-qrati u l-uffiċċji tal-prosekutur pubbliku.
Qrati
Il-Qorti Suprema tar-Repubblika tal-Kroazja
Il-Qrati tal-Kontea (15) |
Il-Qorti Kummerċjali Għolja (1) |
Il-Qorti Amministrattiva Għolja (1) |
Il-Qorti Għolja għal Reati Minuri (1) |
Il-Qrati Muniċipali (34) |
Il-Qrati Kummerċjali (9) |
Il-Qrati Amministrattivi (4) |
Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku (Državno odvjetništvo)
L-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku huwa korp ġuridiku awtonomu u indipendenti li huwa awtorizzat u obbligat li jieħu azzjoni kontra l-awturi ta’ delitti u reati punibbli oħra, li jieħu azzjoni legali biex jipproteġi l-assi tar-Repubblika tal-Kroazja u li jippreżenta rimedji legali biex jipproteġi l-Kostituzzjoni tar-Repubblika tal-Kroazja u l-leġiżlazzjoni.
L-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku jeżerċita l-poteri tiegħu abbażi tal-Kostituzzjoni tar-Repubblika tal-Kroazja, it-trattati internazzjonali li jiffurmaw parti mill-ordinament ġuridiku tar-Repubblika tal-Kroazja, l-acquis tal-UE, il-leġiżlazzjoni u sorsi oħra tal-liġi.
L-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku tar-Repubblika tal-Kroazja ġie stabbilit biex ikopri t-territorju kollu tar-Repubblika tal-Kroazja; l-uffiċċji tal-prosekutur pubbliku muniċipali (općinska državna odvjetništva) ġew stabbiliti biex jittrattaw mal-qrati muniċipali u l-korpi tal-liġi pubblika; u l-uffiċċji tal-prosekutur pubbliku tal-kontea (županijska državna odvjetništva) ġew stabbiliti biex jittrattaw ma’ qrati tal-kontea, kummerċjali u amministrattivi. Il-liġi tista’ tistabbilixxi uffiċċji tal-prosekutur pubbliku dedikati biex jittrattaw ċerti tipi ta’ kawżi u quddiem qrati maħtura mil-liġi.
L-uffiċċji tal-prosekutur pubbliku muniċipali huma subordinati għall-uffiċċji tal-prosekutur pubbliku tal-kontea; l-uffiċċji tal-prosekutur pubbliku tal-kontea u l-uffiċċji tal-prosekutur pubbliku dedikati huma subordinati għall-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku tar-Repubblika tal-Kroazja.
L-uffiċċju tal-prosekutur pubbliku huwa mmexxi minn prosekutur pubbliku, li huwa responsabbli għat-twettiq tal-kompiti fil-mandat tal-uffiċċju tal-prosekutur pubbliku li huwa jirrappreżenta u jiġġestixxi.
Il-Prosekutur Ġenerali (Glavni državni odvjetnik) tar-Repubblika tal-Kroazja huwa l-kap tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku tar-Repubblika tal-Kroazja. Kull min jissodisfa l-kundizzjonijiet ġenerali u speċifiċi għall-ħatra bħala Deputat Prosekutur Ġenerali tar-Repubblika tal-Kroazja jista’ jinħatar bħala Prosekutur Ġenerali tar-Repubblika tal-Kroazja. Il-Prosekutur Ġenerali tar-Repubblika tal-Kroazja huwa maħtur għal perjodu ta’ erba’ snin mill-Parlament Kroat, wara proposta mill-Gvern tar-Repubblika tal-Kroazja ladarba l-Kumitat tal-Ġustizzja tal-Parlament Kroat ikun ta l-opinjoni tiegħu, u jista’ jerġa’ jinħatar għall-istess kariga fi tmiem dak il-perjodu. Ħadd ma jista’ jinħatar għal din il-kariga għal aktar minn darbtejn.
L-Att dwar it-Territorji u l-Uffiċċji Reġistrati tal-Uffiċċji tal-Prosekutur Pubbliku (Narodne novine (NN; Gazzetta Uffiċjali tar-Repubblika tal-Kroazja) Nru 67/18) issimplifika n-network tal-uffiċċji tal-prosekutur pubbliku, u ħoloq 15-il uffiċċju tal-prosekutur pubbliku tal-kontea u 25 uffiċċju tal-prosekutur pubbliku muniċipali.
Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku tar-Repubblika tal-Kroazja
Uffiċċju għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni u l-Kriminalità Organizzata (Ured za suzbijanje korupcije i organiziranog kriminaliteta, USKOK) |
Uffiċċji tal-prosekutur pubbliku tal-kontea |
Uffiċċji tal-prosekutur pubbliku muniċipali |
L-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku tar-Repubblika tal-Kroazja
Gajeva 30a, 10 000 Zagreb
http://www.dorh.hr/
Il-Prosekutur Ġenerali
Tel.: +385 1 459 18 88
Fax: +385 1 459 18 54
Email: tajnistvo.dorh@dorh.hr
It-Taqsima Kriminali (Kazneni odjel)
Tel.: +385 1 459 18 00
Fax: +385 1 459 18 05
Email: tajnistvo.kazneni@dorh.hr
It-Taqsima tal-Affarijiet Ċivili u Amministrattivi (Građansko upravni odjel)
Tel.: +385 1 459 18 61
Fax: +385 1 459 19 12
Email: tajnistvo.gradjanski@dorh.hr [VJ1]
Uffiċċji tal-prosekutur pubbliku tal-kontea u muniċipali
L-Att dwar l-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku
L-Att dwar it-Territorji u l-Uffiċċji Reġistrati tal-Uffiċċji tal-Prosekutur Pubbliku
Uffiċċju għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni u l-Kriminalità Organizzata
L-Uffiċċju għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni u l-Kriminalità Organizzata bbażat f’Zagreb (USKOK) huwa uffiċċju tal-prosekutur pubbliku dedikat li jispeċjalizza fil-prosekuzzjoni tal-korruzzjoni u l-kriminalità organizzata, li jkopri t-territorju kollu tar-Repubblika tal-Kroazja. Il-ġuriżdizzjoni tal-Uffiċċju għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni u l-Kriminalità Organizzata hija stabbilita fl-Att dwar l-Uffiċċju għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni u l-Kriminalità Organizzata.
L-Uffiċċju għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni u l-Kriminalità Organizzata
Gajeva 30a
10 000 Zagreb
Tel.: +385 4591 874
Fax: + 385 1 4591 878
Email: tajnistvo@uskok.dorh.hr
L-Att dwar l-Uffiċċju għall-Prevenzjoni tal-Korruzzjoni u l-Kriminalità Organizzata
Il-verzjoni bil-lingwa nazzjonali hija ġestita mill-Istat Membru rispettiv. It-traduzzjonijiet saru mis-servizz tal-Kummissjoni Ewropea. Jista' jkun hemm xi tibdil imdaħħal fl-oriġinal mill-awtorità nazzjonali kompetenti li jkun għadu ma jidhirx fit-traduzzjonijiet. Il-Kummissjoni Ewropea ma taċċettax responsabbilta jew kwalunkwe tip ta' tort fir-rigward ta' kull informazzjoni jew dejta li tinsab jew li hemm referenza għaliha f'dan id-dokument. Jekk jogħġbok irreferi għall-avviż legali sabiex tiċċekkja r-regoli dwar id-drittijiet tal-awtur għall-Istati Membri responsabbli minn din il-paġna.