Krajowe systemy wymiaru sprawiedliwości

Organizacja wymiaru sprawiedliwości – system sądownictwa

Obok władzy ustawodawczej i wykonawczej sądownictwo uznaje się za trzeci filar sprawowania rządów w państwie prawa. Władza sądownicza, razem z władzą wykonawczą, zapewnia wykonywanie prawa. Na wszystkich szczeblach władza sądownicza funkcjonuje odrębnie od władzy wykonawczej. Sądy są instytucjami państwowymi, tworzonymi na mocy ustawy, a w ich skład wchodzą niezawiśli i bezstronni sędziowie, którzy nie mogą być odwołani ani przeniesieni ze stanowiska i którzy orzekają wyłącznie na podstawie prawa, zgodnie z formalną procedurą oraz pozostają wolni od wpływów zewnętrznych.

System sądownictwa składa się z sądów powszechnych (ordentliche Gerichte), w których rozpoznaje się sprawy cywilne i karne, sądów administracyjnych (Verwaltungsgerichte) oraz Trybunału Konstytucyjnego (Verfassungsgerichtshof). Sądy powszechne obejmują sądy rejonowe oraz sądy krajowe (Bezirks- und Landesgerichte), wyższe sądy krajowe (Oberlandesgerichte) oraz Sąd Najwyższy (Oberster Gerichtshof) będący sądem najwyższej instancji w sprawach cywilnych i karnych. W każdym kraju związkowym działa sąd administracyjny. Ponadto na szczeblu federalnym funkcjonuje Federalny Sąd Administracyjny (Bundesverwaltungsgericht) w Wiedniu (oraz wydziały w Grazu, Linzu i Innsbrucku) oraz Federalny Sąd do Spraw Finansowych (Bundesfinanzgericht). Najwyższy Trybunał Administracyjny (Verwaltungsgerichtshof) rozpoznaje jako sąd najwyższej instancji środki zaskarżenia od orzeczeń sądów administracyjnych.

Prokuratury (Staatsanwaltschaften) to szczególne organy, niezależne od sądów. Ich głównym zadaniem jest przede wszystkim reprezentowanie interesu publicznego w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych. Prokuratury prowadzą postępowania przygotowawcze, stawiają zarzuty i popierają akt oskarżenia w postępowaniu karnym. Prokuratorzy są organami sądownictwa powszechnego, ale zobowiązani są wykonywać polecenia swoich przełożonych. Najwyższym przełożonym jest Minister Sprawiedliwości, który za wykonywane zadania odpowiada przed Parlamentem. Polecenia wydaje się na piśmie wraz z uzasadnieniem, ponieważ włącza się je do akt. Placówki penitencjarne (Justizanstalten) odpowiadają za wykonywanie kar pozbawienia wolności oraz pozostałych środków zabezpieczających polegających na pozbawieniu wolności. Odpowiadają one za wykonywanie tymczasowego aresztowania, kar pozbawienia wolności oraz wszelkich środków zabezpieczających polegających na prewencyjnym pozbawieniu wolności (Maßnahmenvollzug). Placówki penitencjarne działają w formie krajowych aresztów śledczych (Landesgerichtliche Gefangenenhäuser), zakładów karnych, w których wykonuje się karę pozbawienia wolności (Strafvollzugsanstalten für den Vollzug von Freiheitsstrafen), albo sądowych ośrodków terapeutycznych (Forensisch Therapeutische Zentren) na potrzeby wykonywania środków zabezpieczających polegających na prewencyjnym pozbawieniu wolności. Zakłady karne obejmują specjalne zakłady poprawcze (Sonderanstalten) dla młodocianych oraz specjalne zakłady karne dla kobiet. Zgodnie z zasadą leżącą u podstaw nowoczesnego systemu penitencjarnego pozbawienie wolności ma pomóc osadzonym w staniu się praworządnymi obywatelami, umiejącymi dostosować się do wymogów życia w społeczeństwie, a także zapobiec ich powrotowi do przestępstwa (resocjalizacja). Ponadto dzięki pobytowi w zakładzie karnym powinni oni zrozumieć, dlaczego zachowanie, które doprowadziło do ich skazania, jest społecznie nieakceptowalne.

Instytucje systemu probacyjnego (Bewährungshilfeeinrichtungen) zajmują się osobami, wobec których orzeczono wyroki w zawieszeniu, i osobami warunkowo zwolnionymi z odbywania kary. W dużej części wykonywanie tych zadań powierzono prywatnym stowarzyszeniom, które podlegają nadzorowi Federalnego Ministerstwa Sprawiedliwości.

Ściśle rzecz ujmując, system wymiaru sprawiedliwości w Austrii składa się z sądów powszechnych, prokuratur, placówek penitencjarnych oraz instytucji systemu probacyjnego. Władzę zwierzchnią nad systemem wymiaru sprawiedliwości sprawuje Federalny Minister Sprawiedliwości. Kieruje on Federalnym Ministerstwem Sprawiedliwości. Federalny Minister Sprawiedliwości jest członkiem rządu federalnego odpowiedzialnym za sprawowanie kierownictwa politycznego w ministerstwie i koordynowanie jego prac oraz za sprawowanie ogólnego nadzoru nad wszystkimi powiązanymi organami i departamentami.

Hierarchia sądów powszechnych

• sądy rejonowe (Bezirksgerichte)
• sądy krajowe (Landesgerichte), zwane również sądami pierwszej instancji (Gerichtshöfe erster Instanz)
• wyższe sądy krajowe (Oberlandesgerichte), zwane również sądami drugiej instancji (Gerichtshöfe zweiter Instanz)
• Sąd Najwyższy (Oberster Gerichtshof)

Prawnicze bazy danych

Portal austriackiego wymiaru sprawiedliwości zawiera ogólne informacje na temat austriackiego systemu sądowego.

Czy dostęp do baz danych jest nieodpłatny?

Tak, dostęp do portalu austriackiego wymiaru sprawiedliwości jest nieodpłatny.