Organizacja wymiaru sprawiedliwości – systemy sądownictwa
System sądownictwa na Malcie jest zasadniczo systemem dwuinstancyjnym, złożonym z sądu pierwszej instancji, któremu przewodniczy sędzia lub sędzia pokoju, oraz sądu apelacyjnego. Wyższa Izba Sądu Apelacyjnego (Court of Appeal in its Superior Jurisdiction) składa się z trzech sędziów i rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń sądu pierwszej instancji wydanych przez skład orzekający, któremu przewodniczy sędzia. Niższa Izba Sądu Apelacyjnego (Court of Appeal in its Inferior Jurisdiction) składa się z jednego sędziego i rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń sądu pierwszej instancji, wydanych przez skład orzekający, któremu przewodniczy sędzia pokoju. Istnieją również sądy wyspecjalizowane o różnych zakresach kompetencji, które zajmują się sprawami należącymi do konkretnych dziedzin prawa. Prawie wszystkie środki odwoławcze od orzeczeń wydawanych przez te sądy są rozpatrywane przez Niższą Izbę Sądu Apelacyjnego, podczas gdy pozostałe podlegają właściwości Wyższej Izby Sądu Apelacyjnego.
Administracja sądowa podlega Dyrektorowi Generalnemu ds. Sądów (Director General (Courts)), mianowanemu przez premiera. Dyrektora Generalnego ds. Sądów wspierają: Sekretarz (Registrar) ds. Sądów Cywilnych, Sekretarz ds. Sądów Karnych, Sekretarz ds. Sądów dla Gozo oraz Dyrektor Służb Pomocniczych (Support Services).
Dyrektor Generalny ds. Sądów odpowiada za zarządzanie i administrację Departamentu ds. Sądów (Courts of Justice Department), w tym sekretariatów, archiwów i innych służb. Stoi on także na czele tego departamentu. Wszyscy urzędnicy sądowi szczebla kierowniczego pełniący obowiązki w Departamencie ds. Sądów podlegają Dyrektorowi Generalnemu ds. Sądów.
Rodzaje sądów – krótki opis
Tabela przedstawiona poniżej zawiera krótki opis każdego rodzaju sądu.
Hierarchia sądów
Sąd Apelacyjny (Court of Appeal) |
Druga instancja sąd odwoławczy |
Sąd Apelacyjny orzeka w sprawach środków odwoławczych od orzeczeń sądów cywilnych rozpatrujących sprawy zarówno jako sądy wyższej, jak i niższej instancji. (i) Sąd ten rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń Pierwszej Izby Sądu Cywilnego (First Hall of the Civil Court) i Wydziału Rodzinnego Sądu Cywilnego (Family Section). (ii) Sąd ten rozpoznaje również środki odwoławcze od orzeczeń Sądu Pokoju (Court of Magistrates) wydanych w ramach jego właściwości cywilnej, Trybunału ds. Drobnych Roszczeń (Small Claims Tribunal) i trybunałów administracyjnych. |
(i) W składzie trzech sędziów (ii) W składzie jednego sędziego |
Sąd Apelacyjny ds. Karnych (Court of Criminal Appeal) |
Druga instancja sąd odwoławczy |
Wyższa izba tego sądu rozpoznaje środki odwoławcze wnoszone przez osoby skazane przez Sąd Karny (Criminal Court). Niższa izba tego sądu rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń wydanych przez Sąd Pokoju orzekający jako sąd karny. |
W składzie trzech sędziów W składzie jednego sędziego |
Sąd Karny (Criminal Court) |
Pierwsza instancja |
Sąd ten orzeka jako sąd karny i rozpoznaje sprawy karne wykraczające poza kompetencje Sądu Pokoju. |
Sądowi przewodniczy sędzia, któremu może towarzyszyć ława dziewięciu przysięgłych. |
Sąd Cywilny (Civil Court): Pierwsza Izba Sądu Cywilnego (First Hall of the Civil Court) Wydział Nieprocesowy Sądu Cywilnego (Voluntary Jurisdiction Section) Wydział Rodzinny Sądu Cywilnego (Family Section) |
Pierwsza instancja |
Pierwsza Izba Sądu Cywilnego rozpoznaje wszystkie sprawy o charakterze cywilnym lub handlowym wykraczające poza właściwość Sądu Pokoju. Jako sąd konstytucyjny rozpoznaje ona także sprawy dotyczące naruszenia praw człowieka i podstawowych wolności, które podlegają ochronie na podstawie konstytucji i europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Wydział Nieprocesowy Sądu Cywilnego orzeka w trybie nieprocesowym. Jest on też właściwy w sprawach dotyczących ubezwłasnowolnienia osób chorych psychicznie, wyznaczania opiekunów prawnych tychże osób, otwarcia spadku i zatwierdzania wykonawców testamentu. Pełni on również funkcje depozytariusza tzw. testamentu tajemnego. Sąd ten rozpoznaje wszystkie sprawy związane z kwestiami rodzinnymi, takimi jak unieważnienie małżeństwa, separacja, rozwód, zobowiązania alimentacyjne i opieka nad dziećmi. |
Sądowi przewodniczy sędzia Sądowi przewodniczy sędzia Sądowi przewodniczy sędzia |
Sąd Pokoju (Court of Magistrates) |
Pierwsza instancja |
W obszarze prawa cywilnego Sąd Pokoju rozpatruje wyłącznie sprawy należące do właściwości sądów pierwszej instancji, co zasadniczo ogranicza się do roszczeń o wartości nieprzekraczającej 15 000 EUR. W obszarze prawa karnego sąd ten ma podwójną właściwość funkcjonalną: jako sąd karny w sprawach podlegających jego właściwości oraz jako sąd śledczy w zakresie przestępstw podlegających właściwości Sądu Karnego. (i) Trybunał Karny (Court of Criminal Judicature) rozpatruje sprawy dotyczące wszelkich przestępstw zagrożonych karą pozbawienia wolności do 6 miesięcy. (ii) Trybunał Śledczy (Court of Inquiry) prowadzi śledztwa dotyczące przestępstw i przekazuje odpowiednie akta sprawy Prokuratorowi Generalnemu. O ile oskarżony nie wniesie sprzeciwu, Prokurator Generalny może zwrócić sprawę dotyczącą przestępstwa zagrożonego karą pozbawienia wolności do lat dziesięciu do Sądu Pokoju. |
Składowi sędziowskiemu przewodniczy sędzia pokoju (magistrate) |
Sąd Pokoju dla Gozo |
Pierwsza instancja |
W obszarze prawa cywilnego Sąd Pokoju dla Gozo ma podwójną właściwość funkcjonalną: pełni on funkcję sądu niższej instancji, którego właściwość jest porównywalna do jego odpowiednika na Malcie, oraz funkcję sądu wyższej instancji, posiadającego takie same kompetencje jak Pierwsza Izba Sądu Cywilnego (z wyjątkiem kompetencji w zakresie prawa konstytucyjnego) oraz jak Wydział Nieprocesowy Sądu Cywilnego. W zakresie prawa karnego Sąd Pokoju dla Gozo ma te same kompetencje jak Sąd Pokoju orzekający jako sąd śledczy lub jako sąd karny. |
Składowi sędziowskiemu przewodniczy sędzia pokoju (magistrate) |
Sąd ds. Nieletnich |
Pierwsza instancja |
Sąd ten rozpoznaje zarzuty i prowadzi inne postępowania dotyczące nieletnich, czyli osób poniżej 16 roku życia. Może on także wydawać postanowienia dotyczące opieki nad tymi osobami. |
Sądowi przewodniczy sędzia pokoju, a w składzie zasiada dwóch członków. |
Trybunał ds. Drobnych Roszczeń (Small Claims Tribunal) |
Pierwsza instancja |
Trybunał rozpoznaje, w trybie uproszczonym, wedle zasad słuszności i prawa, sprawy dotyczące roszczeń pieniężnych, w których wartość przedmiotu sporu jest niższa niż 5 000 EUR. |
Sądowi przewodniczy arbiter (adjudicator) |
Prawnicze bazy danych
Na oficjalnej stronie rządowej Ministerstwa Sprawiedliwości, Kultury i Samorządu Terytorialnego dostępne są różne serwisy internetowe. Strona ta, w języku maltańskim i angielskim, zawiera informacje na temat Ministerstwa Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, a także sądów, systemu sądownictwa i wymiaru sprawiedliwości, Biura Prokuratora Generalnego, a także serwisów sądowych i prawnych.
Poniżej przedstawiono łącza do różnych usług oferowanych w ramach internetowego serwisu sądowego oraz internetowego serwisu prawnego.
Ministerstwo Sprawiedliwości, Kultury i Samorządu Terytorialnego
Internetowy serwis sądowy – orzeczenia online
Internetowy serwis sądowy – postępowanie sądowe
Internetowy serwis sądowy – wokanda
Internetowy serwis sądowy – statystyki
Internetowy serwis sądowy – licytacje sądowe
Internetowy serwis sądowy – formularze w sprawach cywilnych (w języku maltańskim)
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.