Imputati (proċeduri kriminali)

Fejn isir il-proċess?

Il-proċess isir quddiem il-qorti kompetenti, li ġeneralment tiġi ddeterminata mis-severità tar-reat u mill-post fejn twettaq. Il-proċess isir quddiem imħallef għajr l-imħallef li ppreseda matul l-istadju tal-investigazzjoni, fatt li jagħti effett legali lid-dritt għal proċess ġust.

L-akkużi jistgħu jiġu modifikati? Jekk iva, x’inhu d-dritt tiegħi għall-informazzjoni f’dan ir-rigward?

Iva, wara l-kumpilazzjoni tal-evidenza, l-awtoritajiet tal-prosekuzzjoni jistgħu jimmodifikaw il-klassifikazzjoni kriminali tal-atti allegati kontrik, dment li ċ-ċirkostanzi jibqgħu l-istess u ma jiġu introdotti l-ebda fatti ġodda, b’tali mod li l-elementi kollha tar-reat il-ġdid ikunu jinsabu fl-ewwel wieħed. F’każijiet bħal dawn, id-difiża tista’ titlob differiment tas-seduta sabiex jitressqu provi ġodda biex tiġi żgurata difiża adegwata.

X’inhuma d-drittijiet tiegħi meta nidher il-qorti?

Int għandek id-dritt li tiġi infurmat bl-akkużi, id-difiża, id-dritt għal difiża u għal assistenza ta’ avukat, id-dritt li ma tagħmilx stqarrija kontrik innifsek, li ma tinkriminax lilek innifsek, li ma twieġeb l-ebda mistoqsija, u d-dritt għall-preżunzjoni tal-innoċenza. Għandek ukoll id-dritt għall-aħħar kelma ladarba l-proċess jiġi konkluż.

Jien meħtieġ li nkun preżenti fil-qorti? X’inhuma l-kundizzjonijiet biex inkun assenti matul il-kawża fil-qorti?

Skont il-liġi Spanjola, il-preżenza tal-akkużat hija meħtieġa sabiex isir il-proċess. Dan jirriżulta mid-dritt għal protezzjoni ġudizzjarja effettiva (u b’hekk jiġi evitat nuqqas ta’ difiża mhux adegwata) u mid-dritt għal proċess bi proċess xieraq (inkluż id-dritt għal smigħ).

Jeħtieġlek tattendi l-proċess sabiex tiddefendi l-innoċenza tiegħek, iżda huwa possibbli li l-proċess isir fl-assenza tiegħek jekk, minkejja li tkun ġejt imħarrek legalment, ma tidhirx mingħajr raġuni tajba u s-sentenza mitluba ma taqbiżx is-sentejn priġunerija jew 6 snin fil-każ ta’ forma differenti ta’ piena. Marda f’daqqa tikkostitwixxi raġuni tajba biex ma tkunx preżenti, f’liema każ is-seduta tiġi differita.

X’inhu d-dritt tiegħi għal interpretu u għal dokumenti tradotti?

Int għandek id-dritt għal traduzzjoni u għal interpretazzjoni mingħajr ħlas. Inti tkun intitolat għal interpretu jekk ma titkellimx bl-Ispanjol jew bil-lingwa uffiċjali tal-post fejn ikun qiegħed isir il-proċess. Inti jkollok ukoll id-dritt għal traduzzjoni bil-miktub tad-dokumenti li huma essenzjali sabiex jiġi żgurat l-eżerċizzju tad-dritt tiegħek għal difiża.

Għandi dritt għal avukat?

Iva, għandek id-dritt għal assistenza ta’ avukat, li inti liberu li taħtar int stess, jew, fin-nuqqas ta’ dan, avukat maħtur uffiċjalment, u tkun tista’ tikkomunika u tiltaqa’ miegħu fil-privat. L-assistenza legali ma hijiex meħtieġa biss fil-każ ta’ reati minuri.

Liema drittijiet proċedurali oħra għandi nkun konxju minnhom? (eż. id-dehra tas-suspettati quddiem il-qorti)

Inti għandek tkun taf li għandek id-dritt li tuża kwalunkwe evidenza li tqis meħtieġa għad-difiża tiegħek (xhieda, esperti, il-produzzjoni ta’ dokumenti, reġistrazzjonijiet, eċċ.), sakemm dawn jintlaqgħu mill-imħallef jew mill-qorti. Inti intitolat għal seduta pubblika, sakemm l-imħallef jew il-qorti ma jiddeċidux mod ieħor skont il-liġi għal raġunijiet ta’ sigurtà jew ta’ ordni pubbliku, sabiex tiġi żgurata protezzjoni adegwata tad-drittijiet fundamentali tal-partijiet involuti u, b’mod partikolari, id-dritt għall-privatezza tal-vittmi u tal-membri tal-familja tagħhom. Fil-bidu tal-proċess, għandek ukoll id-dritt li tammetti l-akkużi kollha jew uħud minnhom u tista’ tilħaq ftehim mal-prosekuzzjoni li jwassal għal tnaqqis fis-sentenza.

Is-sentenzi possibbli

Fi tmiem il-proċess, l-imħallef jew il-qorti joħorġu sentenza li ssolvi l-kwistjonijiet kollha li kienu s-suġġett tal-proċess, billi jew jikkundannaw jew inkella jilliberaw lill-akkużat mir-reati kollha li jkunu nstemgħu fil-kawża. Is-sentenza tista’ tingħata wkoll bil-fomm fl-istadju tal-proċess u mbagħad trid tiġi stabbilita bil-miktub fi stadju aktar tard. Jekk, wara li tkun ġiet ippubblikata s-sentenza, il-partijiet jesprimu l-intenzjoni tagħhom li ma jappellawx, il-qorti mbagħad tiddikjara din is-sentenza bħala finali.

Jekk tiġi kkundannat għal reat, l-imħallef jew il-qorti jistgħu, fis-sentenza, jimponu l-piena li tikkorrispondi għal dak ir-reat partikolari, mingħajr ma jaqbżu l-aktar piena serja mitluba mill-prosekuzzjoni.