Summary of criminal proceedings

The following is a summary of the standard stages in criminal proceedings:

• Launching of criminal proceedings
• Pre-trial proceedings or investigation
• Access to the criminal file and hearing of applications
• Charging
• Pre-trial proceedings in court
• Court hearing
• Judgment
• Appeals proceedings (in courts of second and third instance)
• Execution of the judgment

The factsheets give details about these stages of the process and about your rights. This information is not a substitute for legal advice and is intended to be for guidance only.

The role of the European Commission

Please note that the European Commission has no role in criminal proceedings carried out in Member States and cannot assist you if you have a complaint. These factsheets provide information on how and to whom complaints should be submitted.

Click on the links below to find the information that you need

1 – Getting legal advice

2 – My rights during the investigation of the crime

• Launching of criminal proceedings
• Detention and arrest
• Interrogation and the gathering of evidence
• Access to the criminal file, hearing of applications and charging
• Additional information for non-residents

3 – My rights during the trial

4 – My rights after the trial

5 – Traffic offences

Related link

Overview of the Estonian criminal procedure in English

Jekk jogħġbok innota li l-verżjoni bil-lingwa oriġinali ta' din il-paġna ġiet emendata reċentement. Il-verżjoni tal-lingwa li qed tara bħalissa attwalment qed tiġi ppreparata mit-tradutturi tagħna.

1 – Kif tikseb parir legali

Huwa ferm importanti li tikseb parir legali indipendenti jekk b’xi mod tkun involut fil-proċedura kriminali. L-iskedi informattivi jgħidulek meta u f’liema ċirkustanzi jkollok id-dritt li tkun irrappreżentat minn avukat. Huma jgħidulek ukoll dak li se jagħmel għalik l-avukat. Din l-iskeda informattiva ġenerali tgħidlek kif issib avukat u kif jitħallsu d-drittijiet tal-avukat jekk inti ma jkollokx il-possibbiltà li tħallas għall-parir legali.

Bilfors irid ikolli avukat?

Inti jrid ikollok avukat waqt il-proċedura ta’ qabel il-proċess quddiem il-qorti kriminali mill-mument meta jkollok l-opportunità li teżamina l-proċess kriminali (ara l-Iskeda Informattiva 2). Qabel dan l-istadju, inti jrid ikollok avukat fil-każijiet li ġejjin:

• jekk inti kont minorenni meta twettaq id-delitt;
• jekk ma tistax tiddefendi lilek innifsek minħabba diżabbiltà fiżika jew mentali, jew jekk id-difiża tkun ikkumplikata għalik minħabba diżabbiltà bħal din;
• jekk tkun issuspettat li wettaqt delitt li għalih tista’ tingħata sentenza ta’ għomor il-ħabs;
• jekk il-każ tiegħek jidħol f’kunflitt mal-każ ta’ persuna oħra li jkollha avukat difensur;
• jekk inti tkun ilek miżmum f’kustodja għal mill-inqas sitt (6) xhur;
• jekk il-każ tiegħek ikun qed jinstema’ fi proċedura sommarja.

Irid ikollok avukat waqt il-proċess quddiem il-qorti kriminali. Il-parteċipazzjoni tal-avukat fil-proċess quddiem il-qorti kriminali hija obbligatorja.

Kif issib avukat

Inti għandek id-dritt li tagħżel l-avukat tiegħek li, bi qbil, jirrappreżentak fuq il-bażi ta’ kuntratt. L-ismijiet u d-dettalji ta’ kuntatt tal-avukati huma disponibbli fuq il-paġna ewlenija tal-Assoċjazzjoni tal-Avukati Estonjana.

Jekk ma jkollok l-ebda avukat fuq il-bażi ta’ kuntratt, jew jekk l-avukat tiegħek ma jistax jirrappreżentak, inti għandek id-dritt li titlob li jinħatarlek avukat. F’dan il-każ, l-Assoċjazzjoni tal-Avukati Estonjana taħtar avukat sabiex jirrappreżentak.

Id-dritt tiegħek li jkollok avukat maħtur għalik mill-Assoċjazzjoni tal-Avukati Estonjana ma jiddependix mis-sitwazzjoni ekonomika tiegħek. Ma hemmx għalfejn tiżvela dettalji dwar is-sitwazzjoni finanzjarja tiegħek meta tagħmel talba għal avukat.

Jekk trid li jinħatarlek avukat mill-Assoċjazzjoni tal-Avukati Estonjana, inti trid tressaq talba quddiem l-aġenzija investigattiva, il-prosekuzzjoni jew il-qorti.

F’ċerti proċedimenti, il-parteċipazzjoni tal-avukat hija obbligatorja. Jekk fi proċedura bħal din, inti ma tkunx għażilt avukat għalik innifsek, l-aġenzija investigattiva, il-prosekuzzjoni jew il-qorti taħtar wieħed għalik. Ma hemmx għalfejn tressaq talba għal avukat.

Kif jitħallas l-avukat

Inti trid tħallas lill-avukat li tkun għażilt int. Id-drittijiet tal-avukat u l-kundizzjonijiet tal-ħlas ikunu inklużi fil-kuntratt li jiġi stipulat mal-klijent.

Jekk ma tridx tqabbad avukat inti, għandek id-dritt li jkollok avukat ipprovdut mill-Istat. L-avukat, li jinħatar mill-Assoċjazzjoni tal-Avukati Estonjana, jitħallas mill-Istat. Ma għandekx għalfejn tħallas lill-avukat. Jekk il-qorti ssibek ħati, inti tkun obbligat tirrimborża d-drittijiet tal-avukat lill-Istat .

Nista’ nbiddel l-avukat tiegħi?

Inti għandek id-dritt li tbiddel lill-avukat li tkun għażilt. Jekk inħatarlek avukat, inti għandek id-dritt li tbiddel lill-avukat jekk ikun hemm qbil bejn l-avukat oriġinali u l-avukat il-ġdid. Jekk l-avukat maħtur għalik kien inkompetenti jew traskurat, inti għandek id-dritt li tressaq talba quddiem il-qorti biex dan jitneħħa u jinħatar avukat ġdid mill-Assoċjazzjoni tal-Avukati Estonjana.

Links relatati

L-Assoċjazzjoni tal-Avukati Estonjana

X’inhu l-għan tal-investigazzjoni kriminali?

L-għan tal-investigazzjoni kriminali huwa li jiġi stabbilit jekk id-delitt twettaqx u x’kienu ċ-ċirkustanzi tad-delitt. Waqt l-investigazzjoni, jinġabru l-provi tal-allegat delitt, jiġu stabbiliti ċ-ċirkustanzi, u tittieħed deċiżjoni dwar jekk il-provi humiex biżżejjed biex inti tiġi akkużat bid-delitt.

X’inhuma l-fażijiet tal-investigazzjoni kriminali?

Il-bidu tal-proċedura kriminali

Il-proċedimenti kriminali jinbdew minn korp investigattiv (il-pulizija jew xi korp ieħor tal-Istat bis-setgħa li jagħmel dan) jew mill-Uffiċċju tal-Prosekutur. Il-proċedimenti kriminali jinbdew meta l-pulizija jew l-Uffiċċju tal-Prosekutur jirċievu informazzjoni dwar ir-reat allegat.

Id-detenzjoni u l-arrest

Jekk il-korp investigattiv ikollu raġuni valida biex jissuspetta li wettaqt xi reat, tista’ tinżamm detenut bħala suspettat għal mhux aktar minn 48 siegħa. Jekk tkun detenut, il-korp investigattiv irid jinterrogak mingħajr dewmien.

Jekk waqt l-investigazzjoni jsir evidenti illi ma hemmx raġunijiet għad-detenzjoni tiegħek, inti trid tiġi rilaxxat minnufih. Jekk l-Uffiċċju tal-Prosekutur ikun konvint li huwa meħtieġ li tinżamm detenut għal aktar żmien sabiex ma taħrabx mill-investigazzjoni jew tikkommetti reati ġodda, irid jitlob mandat għall-arrest tiegħek minn qorti.

Jekk jiġri dan, tinġieb quddiem imħallef fi żmien 48 siegћa mid-detenzjoni tiegħek. L-imħallef jiddeċiedi jekk l-arrest huwiex xieraq jew le. Jekk l-imħallef isib li m’hemmx raġunijiet għall-arrest tiegħek, inti tiġi rilaxxat minnufih.

L-interrogazzjoni u l-ġbir tal-evidenza

L-għan tal-investigazzjoni huwa li tinġabar l-evidenza li tikkonferma ċ-ċirkostanzi ta’ reat. Għal dan l-għan jiġu interrogati s-suspettat, il-vittmi u x-xhieda, tinġabar l-evidenza, issir l-analiżi forensika u jitwettqu attivitajiet ta’ sorveljanza. L-azzjonijiet kollha li jitwettqu biex tinġabar l-evidenza jridu jiġu ddokumentati skont il-liġi. Biex tiġi akkużat tista' tintuża biss evidenza li tkun inġabret legalment

L-aċċess għall-proċess kriminali, is-smigħ tat-talbiet u l-preżentata tal-att ta’ akkuża

Jinfetaħ fajl kriminali li jkun fih id-dettalji tal-investigazzjoni kriminali u l-evidenza. Meta titlesta l-investigazzjoni kriminali, l-Uffiċċju tal-Prosekutur jagħti kopja tal-fajl kriminali lill-avukat tad-difiża. L-avukat tiegħek jgħidlek dwar il-provi li jkunu nġabru u dwar il-bażi tal-akkużi fil-konfront tiegħek.

Inti u l-avukat tiegħek għandkom id-dritt tibagħtu applikazzjonijiet lill-Uffiċju tal-Prosekutur (pereżempju biex jinkludu evidenza addizjonali fil-fajl, biex jintemmu l-proċedimenti kriminali, eċċ.). L-Uffiċċju tal-Prosekutur irid jiddeċiedi dwar dawn l-applikazzjonijiet. Jekk l-Uffiċċju tal-Prosekutur ma jissodisfax applikazzjoni, inti tista’ tissottometti l-istess applikazzjoni mill-ġdid fil-qorti waqt il-proċess.

Jekk, wara li l-fajl ikun ġie ppreżentat lilek u jkunu ttieħdu d-deċiżjonijiet fuq kwalunkwe applikazzjoni, il-prosekutur isib li hemm biżżejjed evidenza biex jakkużak, jinħareġ att ta’ akkuża.

Dan huwa dokument li jkun fih il-fatti u jistabbilixxi l-evidenza li fuqha hija bbażata l-akkuża. Il-prosekutur jippreżenta l-att ta’ akkuża lill-avukat tad-difiża u jibgħatu lill-qorti. L-imħallef jibda l-proċess abbażi tal-att ta' akkuża.

Id-Drittijiet tiegħi waqt l-investigazzjoni

• Il-bidu tal-proċedura kriminali (1)
• Id-detenzjoni u l-arrest (2)
• L-interrogazzjoni u l-ġbir tal-provi (3)
• L-aċċess għall-proċess kriminali, is-smigħ tat-talbiet u l-preżentata tal-att ta' akkuża (4)
• Informazzjoni addizzjonali għal dawk li mhumiex residenti (5)

Il-bidu tal-proċedura kriminali (1)

Għaliex tinbeda l-proċedura kriminali?

Proċedimenti kriminali jinbdew għax il-korp investigattiv ikun irċieva informazzjoni li tissuġġerixxi li twettaq reat. Din l-informazzjoni tista’ tkun ibbażata fuq ilment imressaq minn persuna jew minn skoperta ta’ fatt li jissuġġerixxi li twettaq reat.

L-għan tal-proċedimenti kriminali huwa li jiġi stabbilit jekk twettaqx reat u jekk iva jekk hemmx biżżejjed evidenza biex xi suspettat jiġi akkużat b’reat.

Min iwettaq l-investigazzjoni kriminali?

Il-proċedimenti kriminali jitmexxew mill-Uffiċċju tal-Prosekutur, u l-investigazzjoni kriminali titwettaq mill-korp tal-investigazzjonijiet skont l-istruzzjonijiet tal-Uffiċċju tal-Prosekutur. Ġeneralment, l-investigazzjoni titwettaq mill-pulizija. L-investigazzjoni tista' ssir ukoll mis-Servizz tas-Sigurtà interna, il-Bord tat-Taxxa u d-Dwana, l-Ispettorat Ambjentali, id-Dipartiment tal-Ħabsijiet u s-Servizzi tal-Ħabsijiet tal-Ministeru tal-Ġustizzja, il-pulizija militari u l-Awtorità tal-Kompetizzjoni.

Hemm ċerti atti proċedurali li l-korpi tal-investigazzjoni jistgħu jwettqu biss bil-permess tal-Uffiċċju tal-Prosekutur jew tal-qorti.

Kif insir naf li l-proċedura kriminali bdiet?

Il-proċedimenti kriminali jinbdew bl-ewwel att proċedurali. Jekk tiġi ssuspettat li wettaqt reat, int issir taf li nbdew proċedimenti kriminali meta tinżamm f’detenzjoni bħala suspettat jew tissejjaħ minn investigatur u tiġi interrogat

Għaliex nista’ niġi ssuspettat li wettaqt delitt?

Tista’ tiġi ttrattat bħala suspettat jekk il-korp investigattiv ikollu bażi biżżejjed biex jaħseb li wettaqt reat. Jista’ jkun hemm raġunijiet differenti għal din il-bażi, pereżempju:

• inqbadt twettaq ir-reat jew immedjatament wara;
• xhud ta’ reat jew il-vittma identifikak bħala persuna li tkun wettqet dan ir-reat;
• evidenza tar-reat jew informazzjoni oħra tissuġġerixxi li int il-persuna li wettqet ir-reat.

X’inhuma d-drittijiet tiegħi bħala suspettat?

Id-drittijiet ewlenin tiegħek bħala suspettat huma:

• id-dritt li tkun infurmat dwar dak li int suspettat dwaru, li tagħmel dikjarazzjonijiet fir-rigward tas-suspett, jew li tirrifjuta li tagħmel hekk;
• id-dritt li tkun taf li d-dikjarazzjonijiet tiegħek jistgħu jintużaw kontrik;
• id-dritt għall-assistenza ta’ interpretu;
• id-dritt għall-assistenza ta’ akuvat difensur;
• id-dritt li tiltaqa’ mal-avukat difensur fil-privat;
• id-dritt li tiġi interrogat fil-preżenza tal-avukat difensur tiegħek;
• id-dritt li tipparteċipa f’seduta ta' smigħ tal-qorti dwar it-talba għall-arrest tiegħek;
• id-dritt li tissottometti provi;
• id-dritt li tissottometti applikazzjonijiet u lmenti;
• id-dritt li tispezzjona r-rekords li jikkonċernaw att proċedurali u li tagħmel dikjarazzjonijiet dwar il-kundizzjonijiet, l-iżvolġiment u r-riżultati tal-att proċedurali u dwar ir-rekords, b'dawn id-dikjarazzjonijiet jiġu rreġistrati wkoll; li taqbel li tiġi applikata l-proċedura ta’ ftehim, li tieħu sehem fin-negozjati bħala parti mill-proċedura ta’ ftehim , li tagħmel proposti li jikkonċernaw it-tip u d-daqs tal-piena li għandha tiġi applikata, u li tidħol jew li tirrifjuta li tidħol fi ftehim ta’ ftehim.

X’inhuma l-obbligi tiegħi?

Inti obbligat li:

• tidher meta tiġi msejjaħ mill-korp investigattiv, l-Uffiċċju tal-Prosekutur jew il-qorti;
• li tipparteċipa fl-atti proċedurali u tobdi l-ordnijiet tal-korp investigattiv, l-Uffiċċju tal-Prosekutur jew il-qorti

X’se jingħad lili dwar il-proċeduri li jkunu għaddejjin?

Jekk inti suspettat, il-korp investigattiv irid jispjegalek id-drittijiet u l-obbligi tiegħek. Int tintalab tiffirma rekord bil-miktub u, b’hekk tkun qed tikkonferma li spjegawlek id-drittijiet u l-obbligi tiegħek.

Wara dan jgħidulek ta’ xiex inti ssuspettat. Dan ifisser li tingħata deskrizzjoni qasira tar-reat li jkun issuspettat li wettaqt. Tingħata wkoll dettalji tad-dispożizzjonijiet legali li jiddefinixxu l-att bħala reat. La l-korp investigattiv u lanqas l-Uffiċċju tal-Prosekutur ma huma obbligati jagħtuk iktar tagħrif qabel jitlestew il-proċedimenti ta’ qabel il-proċess

Meta nista’ nitkellem mal-avukat tiegħi?

Mill-mument li tiġi kkonfermat bħala suspettat fi proċedimenti kriminali għandek id-dritt tiltaqa’ u titkellem mal-avukat tiegħek. Għandek id-dritt titkellem mal-avukat tiegħek qabel il-korp investigattiv jibda jinterrogak

Id-detenzjoni u l-arrest (2)

F’liema ċirkustanzi nista’ ninżamm arrestat?

Tista’ tinżamm arrestat bħala suspettat jekk:

• tinqabad twettaq ir-reat jew immedjatament wara;
• xhud ta’ reat jew il-vittma identifikak bħala persuna li tkun wettqet dan ir-reat;
• l-evidenza marbuta mar-reat tissuġġerixxi li stajt kont inti li wettaqtu.

Tista’ wkoll tinżamm detenut jekk il-korp investigattiv ikollu informazzjoni oħra li tissuġġerixxi li int suspettat u:

• li se tipprova taħrab;
• l-identità tiegħek ma tkunx ġiet aċċertata;
• il-korp investigattiv ikun tal-opinjoni li tista’ tissokta twettaq reati, taħrab il-proċedimenti kriminali jew timpedihom b’xi mod ieħor.

Min jista’ jżommni taħt arrest?

Il-korp investigattiv għandu d-dritt li jżomm detenut. Jekk tinqabad waqt li tkun qed tikkommetti reat jew immedjatament wara, jew jekk tagħmel tentattiv biex taħrab, kulħadd jista’ jieħdok għand il-pulizija għad-detenzjoni

Kif insir naf għaliex inżammejt taħt arrest u x’jiġri wara?

Meta tkun qed tinżamm taħt arrest, uffiċjal mill-korp investigattiv irid jinfurmak dwar ir-raġuni għad-detenzjoni tiegħek u jispjegalek id-drittijiet u l-obbligi tiegħek. L-uffiċjal iħejji dokument dwar id-detenzjoni tiegħek li jistabbilixxi l-bażi ġuridika għad-detenzjoni tiegħek u ċ-ċirkostanzi tar-reat li jkun issuspettat li wettaqt. Għandek id-dritt tagħmel applikazzjonijiet u titlob li dawn jiġu inklużi fid-dokument tad-detenzjoni

Jiena ma nafx il-lingwa tal-post, kif se nifhem x’inhu jiġri?

Il-korp investigattiv irid jinfurmak bla dewmien b’lingwa u b’mod li tista' tifhem dwar ir-raġunijiet tad-detenzjoni tiegħek u d-drittijiet tiegħek. Il-korp investigattiv irid jipprovdilek interpretu f’każ li jkollok bżonnu. Tiġi pprovduta biss interpretazzjoni u mhux traduzzjoni bil-miktub

Nista’ ninforma lill-persuni qrib tiegħi bid-detenzjoni tiegħi?

Għandek id-dritt li tinforma mill-inqas persuna waħda tal-għażla tiegħek li huwa qrib tiegħek. Dan iseħħ permezz tal-korp investigattiv. Dan ifisser li għandek id-dritt titlob li tiġi avżata persuna tal-għażla tiegħek, u dan isir mill-korp investigattiv.

Fil-każ li l-korp investigattiv ikun tal-opinjoni li jekk il-persuna tal-għażla tiegħek tiġi infurmata jista’ jkun ta' dannu għall-proċedimenti kriminali, jista’ jirrifjuta. Dan ir-rifjut irid jiġi awtorizzat mill-Uffiċċju tal-Prosekutur

Għal kemm nista’ ninżamm f'detenzjoni?

Tista’ tinżamm detenut għal mhux aktar minn 48 siegħa. Jekk il-qorti ma tkunx ħarġet mandat tal-arrest tiegħek fi żmien 48 siegħa mid-detenzjoni tiegħek, il-korp investigattiv irid jilliberak mingħajr dewmien

F’liema ċirkustanzi nista’ niġi arrestat?

Tista’ tiġi arrestat fuq talba tal-Uffiċċju tal-Prosekutur jekk ikun hemm raġuni li wieħed jaħseb li tista’ taħrab il-proċedimenti kriminali jew li tikkommetti reati ġodda. Imħallef biss jista' jawtorizza arrest

Kif tittieħed id-deċiżjoni għall-arrest tiegħi?

Il-korp investigattiv jieħdok quddiem imħallef, li jrid joħroġ mandat għall-arrest tiegħek. Il-prosekutur u, jekk int tixtieq, l-avukat tiegħek jintalbu jidhru quddiem l-imħallef ukoll. L-imħallef jeżamina l-fajl tal-każ kriminali tiegħek u jinterrogak biex jiċċekkja jekk hemmx raġunijiet għall-arrest tiegħek. Wara li tisma' l-partijiet, il-qorti tapprova jew tirrifjuta t-talba għall-arrest. Jekk it-talba għall-arrest tiġi rifjutata, trid tiġi rilaxxat minnufih

Għal kemm nista’ nibqa’ arrestat?

Fl-istadju ta’ qabel il-proċess ma tistax tinżamm għal aktar minn sitt xhur. F’każijiet straordinarji dan jista’ jiġi estiż. Wara kull perjodu ta’ xahrejn għandek id-dritt titlob lill-qorti teżamina mill-ġdid ir-raġunijiet għall-arrest tiegħek, u l-qorti trid tiddeċiedi fi żmien ħamest ijiem jekk huwiex ġustifikat li tibqa' tinżamm taħt arrest. Jekk il-qorti ssib li ma għadux iġġustifikat li tibqa' tinżamm taħt arrest, trid tiġi rilaxxat minnufih

Nista’ niġi meħlus wara li nħallas pleġġ?

Inti għandek id-dritt titlob li tkun fuq pleġġ minflok arrest. Biex tagħmel dan trid tippreżenta applikazzjoni fil-qorti. Tittieħed quddiem imħallef li jiddeċiedi dwar l-applikazzjoni għall-pleġġ. L-imħallef irid jisma’ l-opinjoni tiegħek u dik tal-avukat tiegħek.

Jekk l-imħallef jissodisfa l-applikazzjoni, tiġi lliberat mill-kustodja wara li l-ammont tal-garanzija jkun ġie ttrasferit fil-kont tal-qorti

Għandi d-dritt li nappella mill-mandat ta’ arrest tiegħi?

Għandek id-dritt tappella kontra l-mandat tal-arrest tiegħek. Biex tagħmel dan, int jew l-avukat tiegħek irid jippreżenta appell bil-miktub fil-qorti distrettwali permezz tal-qorti li tkun ħarġet il-mandat ta’ arrest oriġinali. L-appell irid jiġi ppreżentat fi żmien 10 ijiem minn meta ssir taf bil-mandat tal-arrest.

L-interrogazzjoni u l-ġbir tal-provi (3)

X’inhu l-iskop tal-interrogazzjoni u tal-ġbir tal-provi?

L-iskop tal-interrogazzjoni u tal-ġbir tal-provi huwa li jiġu aċċertati ċ-ċirkustanzi tal-allegat delitt u li jkun hemm rekord bil-miktub ta’ dawn iċ-ċirkustanzi sabiex ikunu jistgħu jiġu vverifikati fil-qorti. L-aġenzija investigattiva u l-prosekuzzjoni huma obbligati jiġbru kemm l-informazzjoni li tissuġġerixxi li inti kont involvut fid-delitt kif ukoll l-informazzjoni li tkun favur tiegħek. Inti ma għandekx għalfejn tipprova l-innoċenza tiegħek.

Se nintalab nagħti xi informazzjoni?

Jekk tkun suspettat, il-korp investigattiv irid jinterrogak mingħajr dewmien.

Bilfors irrid nagħti informazzjoni lill-aġenzija investigattiva?

M’intix obbligat tagħti informazzjoni lill-korp investigattiv jew twieġeb il-mistoqsijiet li jsirulek. Għandek id-dritt li tibqa’ sieket. Is-silenzju fl-ebda każ ma jista’ jiġi interpretat bħala ammissjoni ta’ ħtija. Ma tistax tkun sfurzat tinkrimina lilek innifsek jew nies qrib tiegħek.

Kif issir l-interrogazzjoni?

Fil-bidu tal-interrogazzjoni trid tiġi infurmat li għandek id-dritt tirrifjuta titkellem u li kwalunkwe ħaġa li tgħid tista’ tintuża kontra tiegħek. L-ewwel nett jistaqsuk jekk wettaqx ir-reat li int issuspettat li wettaqt.

Tingħata l-opportunità tiddikjara x’taf dwar ir-reat li qed jiġi investigat. Isirulek ukoll mistoqsijiet. Jitħejja rekord bil-miktub tal-interrogazzjoni. Qabel ma tiffirma dan ir-rekord, għandek id-dritt taqrah mill-bidu sal-aħħar. Għandek id-dritt li l-kummenti tiegħek jiġu inklużi fir-rekord.

X’jiġri jekk ngħid xi ħaġa li jista’ jkollha riperkussjonijiet ħżiena fuq il-kawża tiegħi fil-qorti?

Kull ħaġa li tgħid jista’ tintuża bħala evidenza kontra tiegħek.

Nista’ niddikjara li jiena ħati tal-akkużi kollha jew ta’ wħud minnhom qabel il-proċess quddiem il-qorti kriminali?

Matul l-interrogazzjoni tista’ tiddikjara ruħek ħati għall-akkużi kollha jew uħud minnhom. Għandek ukoll id-dritt tagħmel dan f'kull ħin wara l-interrogazzjoni, anke jekk waqt l-interrogazzjoni kont għidt li m'intix ħati.

Il-proċedimenti kriminali ma jintemmux jekk tammetti l-ħtija tiegħek. Il-korp investigattiv xorta waħda jrid jistabbilixxi ċ-ċirkostanzi tar-reat u jipprovahom. Ma tistax tinstab ħati ta' reat abbażi tal-konfessjoni tiegħek biss.

Għandi d-dritt li wara nirtira l-istqarrija ta’ ħtija li nkun għamilt?

Jekk tkun stqarrejt il-ħtija tiegħek, għandek id-dritt jerġa' jibdilek dwar ix-xhieda li tkun tajt qabel u tiċħad il-ħtija tiegħek aktar tard matul il-proċedimenti kriminali jew waqt il-proċess. Madankollu, f’dak il-każ, ammissjoni preċedenti tista' tiġi ppreżentata fil-qorti u użata bħala evidenza kontrik. Jekk provi oħrajn jikkonfermaw il-ħtija tiegħek, il-fatt li tkun irtirajt l-istqarrija ta’ ħtija tiegħek jiġi injorat, għax ma tkunx affidabbli.

Nista’ nikseb informazzjoni dwar ix-xhieda li se jixhdu kontra tiegħi?

Waqt l-investigazzjoni kriminali l-korp investigattiv mhux obbligat jagħtik informazzjoni dwar ix-xhieda li jkunu xehdu kontrik u x’ikunu qalu dawn xhieda. Tiġi infurmat dwar ix-xhieda u l-istqarrijiet tagħhom biss meta tingħata aċċess għall-fajl kriminali fi tmiem l-investigazzjoni (ara l-Għoti tal-aċċess għall-fajl kriminali, l-applikazzjonijiet għas-smigħ u s-sottomissjoni tal-akkużi (4)).

Isiruli mistoqsijiet dwar reati preċedenti li nkun wettaqt?

Jistgħu jsirulek mistoqsijiet dwar ir-reati preċedenti tiegħek, imma inti tista’ tirrifjuta li tagħti din l-informazzjoni. Il-korp investigattiv għandu d-dritt jistabbilixxi jekk għandekx reati preċedenti billi jirreferi għal diversi reġistri. Kull reat preċedenti jissemma fl-att ta' akkuża.

Jista’ jsir tfittix fuq il-persuna tiegħi (body search)?

Il-korp investigattiv għandu d-dritt iwettaq tfittxija fuq il-persuna biex ifittex traċċi tar-reat, biex jidentifika l-karatteristiċi partikolari ta’ ġismek u li jikseb informazzjoni oħra li tkun importanti għall-investigazzjoni kriminali.

Nista’ nintalab nagħti l-marki tas-swaba’, u jittieħduli kampjuni tad-DNA (pereżempju, xagħar u bżieq) jew fluwidi oħrajn tal-ġisem?

Il-korp investigattiv għandu d-dritt jieħu evidenza u kampjuni forensiċi mingħandek, inklużi l-marki tas-swaba’ u materjal bijoloġiku għall-analiżi tad-DNA.

Jekk tirrifjuta li tipprovdi l-kampjuni, il-korp investigattiv għandu d-dritt jisfurzak tipprovdihom. Madankollu, jekk xorta waħda tibqa' tirrifjuta li tipprovdi kampjuni jew jekk biex jittiħdulek ikun ta’ ħsara għall-integrità fiżika tiegħek, dan jista’ jsir biss fuq il-bażi ta’ deċiżjoni mill-korp investigattiv. Għandek id-dritt tara d-deċiżjoni.

Jistgħu jsir tfittix f’dari, fil-bini fejn huwa stabbilit in-negozju tiegħi, eċċ.?

Darek, il-bini tan-negozju, il-karozza, eċċ. jistgħu jiġu mfittxija għall-finijiet li tinstab evidenza tar-reat jew oġġetti oħra neċessarji biex jissolva l-każ. Irid jinħareġ mandat ta’ tfittxija mill-Uffiċċju tal-Prosekutur jew mill-qorti. Jekk tkun meħtieġa tfittxija b’mod urġenti, din tkunukoll permessa fuq il-bażi ta’ mandat mill-korp investigattiv.

Il-persuna, li jkun se jsir tfittix fuq il-proprjetà tagħha, trid tintwera l-mandat ta’ tfittix u tintalab iċċedi l-oġġett imsemmi fil-mandat. Jekk l-oġġett ma jiġix ċedut, l-uffiċjali tal-korp investigattiv iwettqu t-tfittxija.

Nista’ nressaq ilment jekk id-drittijiet tiegħi ma jiġux rispettati?

Jekk jinkisru d-drittijiet tiegħek, għandek id-dritt tilmenta dwar l-attivitajiet tal-korp investigattiv u tressaq ilment għal dan l-għan lill-Uffiċċju tal-Prosekutur Jekk ilment jikkonċerna l-attivitajiet tal-Uffiċċju tal-Prosekutur, jista’ jitressaq lill-Uffiċċju tal-Prosekutur Ġenerali. L-ilment jiġi eżaminat fi żmien 30 jum. Tintbagħatlek kopja tad-deċiżjoni. Jekk ma taqbilx mad-deċiżjoni tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Ġenerali, għandek id-dritt tressaq ilment quddiem qorti fi żmien 10 ijiem.

L-aċċess għall-proċess kriminali, is-smigħ tat-talbiet u l-preżentata tal-akkuża (4)

X’inhu l-iskop li jinkiseb aċċess għall-proċess kriminali?

L-evidenza kollha miġbura matul l-investigazzjoni kriminali u s-sommarju tal-proċedimenti ta’ qabel il-proċess li jiddeskrivu ċ-ċirkustanzi tar-reat jiġu miżjuda fil-fajl kriminali. Huwa meħtieġ li bħala suspettat jingħatalek aċċess għall-fajl kriminali sabiex tkun taf x'inhuma l-akkużi kontrik u r-raġunijiet li saru fuqhom.

Meta nkun nista’ nara l-proċess kriminali?

Jekk tkun ġejt iddikjarat suspettat, il-fajl kriminali jkun disponibbli għalik wara li titlesta l-investigazzjoni kriminali.

Kif jingħata aċċess għall-proċess kriminali?

Hekk kif l-fajl kriminali jitqiegħed għad-dispożizzjoni tiegħek, irid ikollok avukat (ara l-Iskeda Informattiva 1). L-Uffiċċju tal-Prosekutur jagħti kopja tal-fajl kriminali lill-avukat tiegħek. L-avukat tiegħek jinfurmak bil-kontenut tal-fajl kriminali.

Kemm għandi żmien biex neżamina l-proċess kriminali?

Ma huwa ffissat l-ebda limitu ta’ żmien speċifiku biex teżamina l-fajl kriminali. Jekk l-Uffiċċju tal-Prosekutur isib li l-proċess tal-eżaminazzjoni tal-fajl kriminali qed jiġi mtawwal, jista’ jiġi stabbilit limitu ta’ żmien. L-Uffiċċju tal-Prosekutur irid jagħti biżżejjed żmien biex jiżgura li int tista’ effettivament teżerċita d-dritt tiegħek li tiddefendi ruħek.

Għaliex jitressqu t-talbiet?

Wara li tkun eżaminajt il-fajl kriminali, inti u l-avukat tiegħek għandkom id-dritt tressqu l-applikazzjonijiet lill-Uffiċċju tal-Prosekutur. L-iskop għal dan huwa li jkun iggarantit li l-investigazzjoni kriminali titwettaq bir-reqqa u b’mod ġust.

Għandek id-dritt titlob li:

• isiru investigazzjonijiet addizzjonali;
• tiddaħħal fil-fajl evidenza ġdida ppreżentata minnek;
• materjal irrelevanti għal dan il-każ jitneħħa mill-fajl, eċċ.

Għandek ukoll id-dritt titlob li l-Uffiċċju tal-Prosekutur itemm il-proċedimenti kriminali jekk, fl-opinjoni tiegħek, m’hemmx raġunijiet fuq x'hiex jitkomplew. Barra minn hekk, għandek id-dritt titlob li l-każ jiġi ttrattat permezz ta’ proċedura simplifikata li hija preskritta mil-liġi (eż. il-proċedura tal-ftehim) mingħajr proċess sħiħ normali.

Kif għandhom jitressqu t-talbiet?

L-applikazzjonijiet jiġu sottomessi lill-Uffiċju tal-Prosekutur bil-miktub. Iridu jiġu sottomessi fi żmien 10 ijiem mill-eżami tal-fajl kriminali. Jekk il-kawża kriminali tkun kbira u kumplessa, l-Uffiċċju tal-Prosekutur jista’ jestendi dan il-perjodu għal 15-il jum (it-Taqsima 225 tal-Kodiċi tal-Proċedura Kriminali, li daħal fis-seħħ fl-1 ta’ Settembru 2011).

Kif jiġu trattati t-talbiet?

L-Uffiċċju tal-Prosekutur jeżamina l-applikazzjonijiet fi żmien 10 ijiem. Jekk l-Uffiċċju tal-Prosekutur ma jissodisfax applikazzjoni, tittieħed deċiżjoni u tingħatalek kopja. Jekk l-applikazzjon tiegħek tiġi miċħuda f’din il-fażi, inti xorta tista’ tressaqha mill-ġdid matul il-proċess.

Meta tiġi ppreżenta l-akkuża?

Wara li tkun eżaminajt mill-ġdid il-fajl kriminali u l-Uffiċċju tal-Prosekutur ikun ħa deċiżjoni dwar l-applikazzjonijiet tiegħek, int tiġi akkużat jekk l-Uffiċċju tal-Prosekutur ikun konvint li hemm biżżejjed evidenza biex titressaq quddiem il-qorti.

Kif tiġi ppreżentata l-akkuża?

L-Uffiċċju tal-Prosekutur ifassal att ta’ akkuża. Dan huwa dokument li jistabbilixxi ċ-ċirkustanzi li fuqhom huma bbażati l-akkużi u l-evidenza li tikkonfermhom. L-Uffiċċju tal-Prosekutur jagħti l-att tal-akkuża lilek u lill-avukat tiegħek u jibgħatha lill-qorti.

L-akkużi jistgħu jinbidlu qabel is-smigħ fil-qorti?

Il-qorti tista’ biss tisma' każ fuq il-bażi ta’ att ta’ akkuża. L-Uffiċċju tal-Prosekutur jista' jibdel jew jissupplimenta l-akkużi, iżda f’dan il-każ irid jiġi ppreżentat att ta’ akkuża ġdid.

Diġà ttellajt il-qorti fuq l-istess akkużi f’pajjiż ieħor. X’jiġri?

Jekk inti tkun ġejt misjub ħati fuq l-istess akkuża f’pajjiż ieħor jew jekk il-proċedimenti kriminali fir-rigward tal-akkużi ntemmu, ma tistax terġa' tiġi akkużat bl-istess reat. F’sitwazzjoni bħal din, jekk ikunu nbdew proċedimenti kriminali kontra tiegħek fl-Estonja, iridu jintemmu mingħajr ma tiġi akkużat bir-reat.

Il-każ tiegħi jista’ jiġi solvut bi ftehim?

Wara li tkun eżaminajt il-fajl kriminali, għandek id-dritt tapplika għand l-Uffiċċju tal-Prosekutur biex jinbdew negozjati fil-proċedura tas-soluzzjoni. Jekk l-Uffiċċju tal-Prosekutur jaqbel, jinbdew negozjati miegħek u mal-avukat tiegħek biex tiftiehmu dwar id-definizzjoni legali tal-att li tkun akkużat bih u piena għalih.

Jekk tilħaq ftehim b'riżultat tan-negozjati, dan jiġi miktub u ppreżentat lill-qorti għall-approvazzjoni. Jekk il-qorti tapprova l-ftehim, int teħel tar-reat bil-kundizzjonijiet stipulati fil-ftehim li tkun għamilt.

Informazzjoni addizzjonali għal dawk li mhumiex residenti (5)

X’inhu l-Mandat ta’ Arrest Ewropew?

Il-Mandat ta’ Arrest Ewropewhuwa talba minn korp ta’ Stat Membru tal-Unjoni Ewropea lil Stat Membru ieħor tal-Unjoni Ewropea bil-ħsieb ta' detenzjoni u arrest ta’ persuna partikolari u l-konsenja ta’ dik il-persuna lill-pajjiż rikjedenti sabiex dak il-pajjiż ikun jista' jkompli l-proċedimenti kriminali jew iżomm fil-ħabs lill-persuna konċernata.

X’inhuma drittijieti jekk ninżamm arrestat fuq il-bażi ta’ Mandat ta’ Arrest Ewropew?

Meta inti tinżamm detenut, il-bażi għad-detenzjoni tiegħek trid tiġi spjegata lilek u trid tiġi infurmat li inti tista’ taqbel li tiġi kkonsenjat lil Stat Membru ieħor. Jekk inti taqbel li tiġi kkonsenjat, ma tkunx tista' tibdel id-deċiżjoni tiegħek aktar tard. Mad-detenzjoni tiegħek għandek id-dritt għall-għajnuna legali b’xejn u li jkollok l-assistenza ta’ interpretu.

Kif jiġi deċiż iċ-ċediment tiegħi lil Stat Membru ieħor?

Id-deċiżjoni tal-konsenja jew iċ-ċaħda tal-konsenja tiegħek tittieħed minn qorti. Inti, l-avukat tiegħek u l-prosekutur tattendu s-smigħ fil-qorti. Il-qorti trid tisma’ l-opinjoni tiegħek dwar il-konsenja tiegħek. Il-qorti tieħu deċiżjoni li permezz tagħha tiġi aċċettata jew miċħuda l-konsenja tiegħek. Għandek id-dritt li tressaq appell kontra s-sentenza ma’ qorti distrettwali fi żmien tlett ijiem minn meta tirċievi d-deċiżjoni. Il-qorti distrettwali teżamina mill-ġdid l-appell fi żmien 10 ijiem u d-deċiżjoni tagħha tkun finali.

F’kemm żmien tintlaħaq deċiżjoni dwar iċ-ċediment tiegħi lil Stat Membr ieħor?

Jekk taqbel li tiġi konsenjat, trid tittieħed deċiżjoni fi żmien 10 ijiem. Jekk ma taqbilx li tiġi konsenjat, id-deċiżjoni finali dwar il-konsenja jew iċ-ċaħda tal-konsenja tiegħek trid issir fi żmien 60 jum mill-arrest tiegħek. F’każijiet straordinarji dan il-perjodu jista’ jiġi estiż bi 30 jum. Jekk deċiżjoni tal-qorti dwar il-konsenja tiegħek tkun daħlet fis-seħħ, trid tiġi estradit lejn il-pajjiż li jkun għamel it-talba fi żmien 10 ijiem. Jekk ma tiġix estradit f’dan il-perjodu, trid tiġi rilaxxat.

F’liema ċirkustanzi nista’ niġi estradit lejn pajjiż ieħor?

Jekk pajjiż ieħor ikun beda proċedimenti kriminali kontra tiegħek u ħejja mandat ta’ arrest tiegħek jew jekk qorti f’dak il-pajjiż tkun imponiet sentenza ta’ kustodja fuqek, dak il-pajjiż jista’ japplika għall-estradizzjoni tiegħek. Jekk l-Estonja tirċievi talba minn pajjiż ieħor għall-estradizzjoni tiegħek jew talba permezz tal-Interpol għall-arrest tiegħek, tista’ tinżamm detenut u arrestat għat-tul taż-żmien tal-proċedura tal-estradizzjoni. Matul il-proċedura tal-estradizzjoni tista’ tinżamm taħt arrest sa sena. Qorti tiddeċiedi jekk l-estradizzjoni tiegħek għandhiex tiġi permessa.

Nista’ nikkuntattja lill-Ambaxxata ta’ pajjjiżi meta niġi arrestat?

Jekk inti ċittadin barrani, tintbagħat kopja tal-mandat tal-arrest tiegħek lill-Ministeru tal-Affarijiet Barranin, li jinforma lill-ambaxxata jew il-konsulat ta’ pajjiżek. Għandek dritt titlob li ssir laqgħa ma’ uffiċjal konsulari minn pajjiżek.

Ningħata intepretu jekk ma nkunx naf il-lingwa tal-post?

Il-korp investigattiv u l-Uffiċċju tal-Prosekutur iridu jiżguraw li inti tkun tista’ tuża l-assistenza ta’ interpretu. L-interpretu jrid ikun preżenti għal kull att proċedurali li fihom tipparteċipa int. L-interpretu huwa obbligat jittraduċi l-informazzjoni kollha relatata mal-att proċedurali b’mod preċiż u sħiħ. Tiġi pprovduta biss interpretazzjoni u mhux traduzzjoni bil-miktub.

Tista’ titlob li l-att tal-akkuża jiġi tradott bil-miktub fil-lingwa materna tiegħek jew lingwa oħra li tifhem. Dokumenti oħra li huma parti mill-proċedimenti kriminali ma jiġux tradotti bil-miktub.

Irrid inkun fil-pajjiż waqt il-proċedura kriminali? Nista’ nitlaq mill-pajjiż?

M’hemmx bżonn tkun fil-pajjiż matul il-proċedimenti kriminali u tista’ tħalli l-pajjiż, iżda tkun obbligata tippreżenta ruħek għand il-korp investigattiv meta meħtieġ sabiex ikun jista’ jwettaq att proċedurali. Il-korp investigattiv jista’ jipprojbixxilek milli tħalli l-post tar-residenza tiegħek mingħajr l-awtorizzazzjoni tiegħu.

Jekk tkun tixtieq tħalli l-post tar-residenza tiegħek għal iktar minn 24 siegħa, ikollok bżonn awtorizzazzjoni minn qabel mingħand il-korp investigattiv. Jekk ma tippreżentax ruħek għand il-korp investigattiv meta jkun meħtieġ jew tikser il-projbizzjoni billi toħroġ mill-post tar-residenza tiegħek, tista’ tiġi arrestat.

Nista’ niġi interrogat minn pajjiż barrani permezz ta’ mezz ta’ telekomunikazzjoni, eż. konnessjoni bil-vidjo?

Il-korp investigattiv jista’ jinterrogak f’pajjiż barrani permezz ta’ vidjo link dirett. Interrogazzjoni ta’ dan it-tip hija possibbli biss bil-kunsens tiegħek.

Links relatati

Il-Kodiċi ta’ Proċedura Kriminali

Il-Kodiċi ta’ Proċedura Kriminali bl-Ingliż (ma jinkludix l-emendi kollha)

Fejn isir is-smigħ?

Il-kawżi kriminali kollha jinstemgħu mill- qrati tal-kontej. B'mod ġenerali, id-deċiżjoni tittieħed minn imħallef uniku. Il-kawżi kriminali dwar delitt tal-ewwel grad jinstemgħu minn qorti ffurmata minn president tal-qorti u żewġ ġudikanti lajċi.

Il-proċess quddiem il-qorti kriminali jkun pubbliku?

Il-proċess quddiem il-qorti kriminali jkun pubbliku.

Il-qorti tista’ tiddikjara l-proċess parzjalment jew għal kollox privat:

• sabiex tipproteġi sigrieti tal-Istat jew sigrieti kummerċjali;
• sabiex tipproteġi l-morali, il-familja jew il-ħajja privata;
• fl-interessi ta’ minorenni;
• fl-interessi tal-amministrazzjoni tal-ġustizzja, inkluż f’każijiet fejn smigħ pubbliku jista’ jipperikola s-sigurtà tal-qorti, tal-parteċipanti fil-proċedimenti jew tax-xhieda.

L-akkużi jistgħu jinbidlu waqt il-proċess quddiem il-qorti kriminali?

Qabel tmiem is-smigħ fil-qorti, l-Uffiċċju tal-Prosekuzzjoni jista’ jbiddel l-akkużi jew iżid mal-akkużi kontra tiegħek. Jekk jiġri dan, l-Uffiċċju tal-Prosekuzzjoni jipprepara att ta’ akkuża ġdid. Dan ma jsirx jekk l-akkużi jinbidlu favurik. Jekk l-akkużi jinbidlu, inti u l-avukat tiegħek għandkom id-dritt li titolbu li l-kawża tiġi posposta, sabiex tkunu tistgħu tippreparaw id-difiża tiegħek.

X’jiġri jekk niddikjara li jiena ħati ta’ wħud mill-akkużi jew tal-akkużi kollha waqt is-smigħ?

L-istqarrija tiegħek tiġi ttrattata bħala prova tad-delitt. Jekk inti tiddikjara li inti ħati, l-Uffiċċju tal-Prosekuzzjoni xorta jrid jistabbilixxi l-ħtija tiegħek permezz ta’ provi oħra.

Bilfors irrid inkun preżenti waqt il-proċess quddiem il-qorti kriminali? Jista’ jsir mingħajri?

L-akkużat bilfors irid ikun preżenti għall-proċess. B’mod eċċezzjonali, is-smigħ jista’ jsir mingħajrek fil-każijiet li ġejjin:

• meta inti ħloqt disturb waqt is-smigħ, injorajt l-ordnijiet tal-imħallef u ntbgħatt barra mill-awla minħabba f’hekk;
• inti ma intix fir-Repubblika tal-Estonja, ma dehertx fil-qorti u huwa possibbli li l-kawża tinstema’ fl-assenza tiegħek;
• fejn wara l-interrogazzjoni tiegħek fil-qorti inti tkun fi stat tali li ma tkunx tista’ tkompli tipparteċipa fil-proċess quddiem il-qorti kriminali u huwa possibbli li l-kawża tinstema’ fl-assenza tiegħek.

Jekk ngħix f’pajjiż ieħor, nista’ nipparteċipa permezz ta’ konnessjoni bil-vidjo?

Il-qorti għandha d-dritt li tħallik tipparteċipa fis-smigħ permezz ta’ konnessjoni bil-vidjo jekk huwa problematiku għalik li tidher fil-qorti. Dan huwa possibbli biss bil-kunsens tiegħek.

Niġi pprovdut bi traduzzjoni jekk ma nifhimx xi jkun għaddej?

Jekk ma tistax tifhem il-lingwa tal-proċess fil-qorti, il-qorti trid tipprovdik b’interpretu waqt is-smigħ. Ikun ipprovdut biss servizz ta’ interpretar (ma tkun ipprovduta l-ebda traduzzjoni bil-miktub).

Bilfors irid ikolli avukat? Ningħata avukat?

Bilfors irid ikollok avukat u jekk ma għażiltx avukat inti stess, jinħatar wieħed għalik mill-Assoċjazzjoni tal-Avukati Estonjana (ara l-Iskeda Informattiva 1).

Nista’ nitkellem waqt il-proċess quddiem il-qorti kriminali? Bilfors irrid nitkellem waqt il-proċess quddiem il-qorti kriminali?

Inti għandek id-dritt li titkellem waqt il-proċess quddiem il-qorti kriminali u li tesprimi fehmtek dwar iċ-ċirkustanzi kollha tal-każ tiegħek. Ma hemmx għalfejn titkellem waqt il-proċess quddiem il-qorti kriminali u għandek id-dritt li tibqa’ sieket.

X’jiġri jekk ma ngħidx il-verità waqt il-proċess quddiem il-qorti kriminali?

L-akkużat mhuwiex obbligat li jgħid il-verità fil-qorti. Jekk inti ma tgħidx il-verità, ma tista’ tiġi imposta l-ebda sanzjoni fil-konfront tiegħek. Jekk waqt is-smigħ jiġi pprovat li inti ma għidtx il-verità fil-qorti, ix-xhieda kollha tiegħek (inkluża l-parti li tkun vera) tista’ tiġi kkunsidrata bħala inaffidabbli. F’każ bħal dan, ix-xhieda tiegħek ma tiġix ikkunsidrata bħala prova.

Nista’ nimpunja l-provi li jiġu ppreżentati kontra tiegħi?

Inti għandek id-dritt li tippreżenta oġġezzjonijiet għall-provi mogħtija kontra tiegħek fil-qorti. Il-provi ma jkunux ammissibbli fil-qorti jekk dawn ikunu nkisbu bi ksur fundamentali tal-liġi. Inti għandek id-dritt li timpunja l-affidabbiltà tal-provi kif ukoll jekk hijiex legalment ammissibbli.

Inti u l-avukat tiegħek tistgħu topponu l-provi verbalment u bil-miktub waqt kull fażi tal-proċedura sa tmiem il-proċess quddiem il-qorti kriminali.

X’tip ta’ provi nista’ nippreżenta għad-difiża tiegħi?

Fil-qorti, inti għandek id-dritt li tippreżenta l-provi kollha li huma rilevanti għall-każ u li nkisbu legalment.

X’kundizzjonijiet japplikaw għall-provi tiegħi?

Ġeneralment, sabiex jiġu ppreżentati provi ġodda, trid titressaq talba wara li jkun ġie eżaminat il-fajl kriminali jew mill-inqas tlett (3) ijiem ta’ xogħol qabel is-seduta preliminari. Madankollu, huwa wkoll possibbli li jiġu ppreżentati provi ġodda waqt il-proċess fil-qorti, jekk ma kienx possibbli li jiġu ppreżentati qabel, minħabba raġunijiet validi.

Nista’ nqabbad investigatur privat biex jiġbor il-provi?

Inti għandek id-dritt li tqabbad investigatur privat sabiex tikseb il-provi. Il-provi miġbura mill-investigatur privat huma ammissibbli fil-qorti jekk l-investigatur privat ikun kisibhom mingħajr ma kiser il-liġi.

Nista’ nitlob lil xhieda biex jitkellmu favur tiegħi?

Inti għandek id-dritt li titlob li l-persuni li jkollhom informazzjoni importanti li tkun meħtieġa sabiex jissolva l-każ tiegħek, jiġu mistiedna jattendu l-qorti.

Nista’ jiena jew l-avukat tiegħi nagħmel mistoqsijiet lil xhieda oħrajn fil-każ tiegħi? Nista’ jiena jew l-avukat tiegħi nimpunja dak li jgħidu?

Inti u l-avukat tiegħek għandkom id-dritt li tagħmlu mistoqsijiet lix-xhieda kollha. Inti għandek id-dritt li tesprimi fehmtek dwar ir-rilevanza u l-veraċità ta’ dikjarazzjoni ta’ xhud. Inti għandek id-dritt li tippreżenta prova li turi li d-dikjarazzjoni tax-xhud hija żbaljata jew li tqajjem dubju dwar kemm huwa affidabbli.

Tiġi kkunsidrata l-informazzjoni dwar ir-reati preċedenti li nkun wettaqt?

Fil-qorti tista’ tiġi kkunsidrata biss l-informazzjoni dwar ir-reati preċedenti li wettaqt li tkun irreġistrata fir-reġistru tal-pieni u li ma tkunx tneħħiet mill-kondotta tiegħek (reat jitneħħa mill-kondotta tiegħek bejn sena (1) u għaxar (10) snin minn meta tiskonta s-sentenza tiegħek, skont kemm ikun serju r-reat.

Tista’ tiġi kkunsidrata anki informazzjoni minn pajjiżi oħrajn dwar ir-reati preċedenti li tkun wettaqt. Ir-reati li għandhom jitqiesu fil-qorti jridu jkunu stabbiliti fl-att ta’ akkuża. Fil-każ ta’ ċerti delitti, il-fatt li qabel tkun wettaqt delitt simili jista’ jwassal biex tkun imposta piena iktar serja.

X’inhuma l-eżiti possibbli tal-proċess quddiem il-qorti kriminali?

Wara l-proċess, il-qorti jew teħilsek mill-akkużi jew issibek ħati. Inti tinħeles mill-akkużi jekk, waqt il-proċess ma jiġix ipprovat li d-delitt twettaq jew li d-delitt wettaqtu inti. Tinħeles mill-akkużi wkoll jekk l-Uffiċċju tal-Prosekuzzjoni jwaqqa’ l-akkużi kontra tiegħek. Inti tinsab ħati jekk jiġi pprovat fil-qorti li inti wettaqt id-delitt.

Jekk inti tinsab ħati, il-qorti timponi piena fuqek skont il-liġi. Il-pieni possibbli huma:

• multa, li l-ammont tagħha jista’ jkun minn 30 sa 500 darba d-dħul medju tiegħek ta’ kuljum;
• sentenza ta’ ħabs ta’ bejn 30 jum u 20 sena jew sentenza ta’ għomrok il-ħabs.

Jekk inti taqbel, il-qorti tista’ tissostitwixxi l-ħabs b’servizz fil-komunità.

F’ċerti ċirkustanzi, il-qorti tista’ tiddeċiedi wkoll li tagħtik probation. Jekk dan ikun il-każ, inti ma tiskontax is-sentenza oriġinali jew tiskonta biss parti minnha, sakemm ma twettaqx delitt ieħor waqt il-perjodu tal-probation. Il-perjodu tal-probation huwa ta’ bejn tlieta (3) u ħames (5) snin.

Minbarra l-pieni prinċipali, il-qorti tista’ timponi pieni addizzjonali, bħal meta ma tħallikx tinvolvi ruħek f’ċerti attivitajiet jew tkeċċik mill-Estonja. Barra minn hekk, kwalunkwe proprjetà li jkollha x’taqsam mad-delitt tista’ tiġi kkonfiskata.

X’inhu r-rwol tal-vittma waqt il-proċess quddiem il-qorti kriminali?

Il-vittma għandha d-dritt li tipparteċipa fil-proċess, tagħmel dikjarazzjonijiet u tippreżenta provi, titlob għad-danni biex ikun kopert it-telf ikkawżat mid-delitt u tesprimi fehmitha dwar is-sentenza proposta mill-Uffiċċju tal-Prosekuzzjoni sabiex inti tiġi kkastigat

Links relatati

Il-Kodiċi ta’ Proċedura Kriminali

Il-Kodiċi ta’ Proċedura Kriminali bl-Ingliż (ma jinkudix l-emendi kollha)

Il-Kodiċi Penali

Il-Kodiċi Penali bl-Ingliż (ma jinkudix l-emendi kollha)

Jekk jogħġbok innota li l-verżjoni bil-lingwa oriġinali ta' din il-paġna ġiet emendata reċentement. Il-verżjoni tal-lingwa li qed tara bħalissa attwalment qed tiġi ppreparata mit-tradutturi tagħna.

4 – Id-drittijiet tiegħi wara li l-qorti tkun ħadet id-deċiżjoni tagħha

Nista’ nappella mis-sentenza?

Inti għandek id-dritt li tappella mis-sentenza. Inti tista’ tappella kemm mill-kundanna ta’ ħtija tiegħek u kemm mis-sentenza. Inti għandek id-dritt li tappella mis-sentenza kollha jew minn parti minnha.

Kif nappella?

Inti trid tinforma lill-qorti li sabitek ħati li tixtieq tippreżenta appell. Trid tagħmel dan bil-miktub fi żmien sebat (7) ijiem minn meta d-deċiżjoni tal-qorti ssir pubblika. Dan jista’ jsir ukoll bil-faks.

L-appell jiġi ppreżentat fil-qorti li tkun tat is-sentenza fi żmien 15-il jum mid-data ta’ meta tkun ingħatajt l-ewwel l-opportunità li teżamina s-sentenza. L-appell isir bil-miktub u jintbagħat lill-qorti bil-posta jew bil-faks. Appelli mħejjija mill-Uffiċċju tal-Prosekutur u l-avukat jinbagħtu wkoll lill-qorti elettronikament.

Il-qorti li tkun tat is-sentenza tibgħat l-appell u l-proċess kriminali lis-Circuit Court.

X’jiġri jekk nappella?

Jekk tappella, is-sentenza inizjali ma tiġix eżegwita sakemm is-Circuit Court tieħu d-deċiżjoni tagħha. Jekk inti ġejt arrestat qabel jew wara li tkun ingħatat is-sentenza, m’intix se tiġi rrilaxxat għaliex tkun appellajt. Inti tista’ tinżamm arrestat sakemm tittieħed deċiżjoni dwar l-appell. Ma hemm l-ebda limitu ta’ żmien iffissat bil-liġi biex jiġi kkunsidrat l-appell, imma dan irid isir f’perjodu raġonevoli ta’ żmien.

Nista’ nippreżenta provi ġodda għall-appell tiegħi? X’kundizzjonijiet japplikaw?

Waqt l-appell, inti għandek id-dritt li tippreżenta provi ġodda jekk ikollok raġuni valida għaliex ma tkunx ippreżentajt dawn il-provi qabel.

X’jiġri waqt is-smigħ fil-qorti tal-appell?

Waqt is-smigħ fis-Circuit Court, jiġu kkunsidrati l-argumenti li tqajmu waqt l-appell. Jekk inti ma tidhirx fil-qorti, is-Circuit Court tista’ tikkunsidra l-appell mingħajr il-parteċipazzjoni tiegħek. Wara li tikkunsidra l-appell, is-Circuit Court tista’:

• tiċħad l-appell;
• temenda s-sentenza tal-qorti tal-prim’istanza jew tagħti sentenza ġdida;
• tannulla s-sentenza tal-qorti tal-prim’istanza u ttemm il-proċedura kriminali;
• tannulla s-sentenza tal-qorti tal-prim’istanza u tirrinvija l-kawża lura quddiem din il-qorti sabiex terġa’ tiġi kkunsidrata.

Nista’ nippreżenta appell ieħor jekk l-ewwel wieħed ma jirnexxiex?

Tista’ tippreżenta “appell fil-kassazzjoni” mid-deċiżjoni tas-Circuit Court lill-Qorti Suprema. L-“appell fil-kassazzjoni” jista’ jitressaq biss permezz ta’ avukat.

Jekk tixtieq tagħmel “appell fil-kassazzjoni”, inti trid tinforma lis-Circuit Court fi żmien sebat (7) ijiem minn meta d-deċiżjoni tal-appell issir pubblika.

L-“appell fil-kassazzjoni” nnifsu jrid jiġi ppreżentat fi żmien 30 jum minn dakinhar meta inti tkun ingħatajt l-ewwel opportunità li teżamina d-deċiżjoni tas-Circuit Court. L-“appell fil-kassazzjoni” jiġi ppreżentat lill-Qorti Suprema permezz tas-Circuit Court li tkun ħadet id-deċiżjoni tal-appell.

Il-Qorti Suprema għandha d-dritt li tiddeċiedi jekk tismax l-“appell fil-kassazzjoni” jew le. Jekk il-qorti tirrifjuta l-“proċedura fil-kassazzjoni”, ma tingħata l-ebda raġuni.

Meta ssir finali l-kundanna ta’ ħtija?

Il-kundanna ta’ ħtija ssir finali meta s-sentenza tidħol fis-seħħ. Dan jiġri meta l-limitu ta’ żmien sabiex jiġi ppreżentat appell jew appell fil-kassazzjoni jkun skada. Fil-każ ta’ appell fil-kassazzjoni, is-sentenza tidħol fis-seħħ jekk il-Qorti Suprema tkun irrifjutat il-proċedura fil-kassazzjoni jew tkun ħadet deċiżjoni dwar il-każ.

Jekk l-appell tiegħi jirnexxi, il-kundanna ta’ ħtija tiegħi se tiġi rreġistrata?

Il-kundanna ta’ ħtija tiegħek tiġi rreġistrata fir-reġistru tal-pieni biss jekk tiġi eżegwita. Jekk il-Qorti Suprema tannulla d-deċiżjoni tal-qorti li sabitek ħati, il-kundanna tal-ħtija ma tiġix irreġistrata fir-reġistru tal-pieni.

Jekk l-ewwel deċiżjoni kienet żbaljata, ningħata xi kumpens?

Inti għandek id-dritt għal kumpens għad-danni li tkun ġarrabt jekk tkun miċħud mil-libertà bla ebda raġuni. Tista’ tagħmel talba bil-miktub għal kumpens lill-Ministeru tal-Finanzi fi żmien sitt (6) xhur mid-dħul fis-seħħ tal-ħelsien mill-akkużi jew mid-deċiżjoni li tkun temmet il-proċedura kriminali.

L-ammont tal-kumpens huwa wieħed fiss u huwa ekwivalenti  għal seba’ (7) darbiet is-salarju minimu ta’ kuljum fis-seħħ fir-Repubblika tal-Estonja għal kull jum li tkun qattajt arrestat. Barra minn hekk, inti għandek id-dritt li titlob li l-Istat jirrimborża l-flus li tkun ħallast lill-avukat tiegħek.

Jiena minn pajjiż ieħor. Nista’ nintbagħat lura hemmhekk wara l-proċess quddiem il-qorti kriminali?

Jekk inti ċittadin barrani, li qed tgħix legalment fl-Estonja u ġejt misjub ħati ta’ delitt intenzjonali u ngħatajt sentenza ta’ ħabs, il-qorti tista’, bħala piena addizzjonali, tiddeċiedi li tkeċċik mill-Estonja u ma tħallikx tidħol fl-Estonja għal għaxar (10) snin. Peress li t-tkeċċija mill-Estonja hija piena wkoll, inti għandek id-dritt li tappella minnha.

Jekk inti ma għandekx id-dritt li tgħix fl-Estonja, it-tkeċċija tiegħek mill-Estonja sseħħ awtomatikament mingħajr deċiżjoni tal-qorti. Inti għandek id-dritt li timpunja t-tkeċċija tiegħek billi tressaq ilment quddiem il-Qorti Amministrattiva. Il-fatt li inti tkun impunjajt it-tkeċċija tiegħek mhuwiex se jipposponiha sakemm iddum għaddejja l-proċedura fil-qorti.

Jiena ġejt misjub ħati; tista’ ssir kawża oħra kontra tiegħi fuq il-bażi tal-istess akkużi?

Jekk inti ġejt misjub ħati, ma tistax issir kawża ġdida kontra tiegħek fuq il-bażi tal-istess akkużi.

L-informazzjoni dwar il-kundanna ta’ ħtija tiegħi tiġi rreġistrata? Kif se tinħażen din l-informazzjoni?

L-informazzjoni dwar il-kundanna ta’ ħtija tiegħek titniżżel fir-reġistru tal-pieni. Ir-reġistru jinżamm mill-Ministeru tal-Ġustizzja u jiġi amministrat miċ-Ċentru tar-Reġistri u s-Sistemi ta' Informazzjoni. L-informazzjoni li tiddaħħal fir-reġistru hija pubblika, ħlief f'każijiet speċifikati mil-liġi.

L-informazzjoni tista’ tingħadda lil korpi statali ta’ pajjiżi barranin jekk dan ikun permess minn ftehimiet internazzjonali. L-informazzjoni dwar il-piena tiegħek tinżamm mingħajr il-kunsens tiegħek. Id-dejta titħassar wara l-perjodu ta’ skadenza stipulat mill-liġi (minn sena sa 15-il sena minn meta tiskonta s-sentenza, skont kemm ikun serju r-reat).

Links relatati

Il-Kodiċi ta’ Proċedura Kriminali

Il-Kodiċi ta’ Proċedura Kriminali bl-Ingliż (ma jinkludix l-emendi kollha)

L-Att dwar ir-Reġistru tal-Pieni

L-Att dwar ir-Reġistru tal-Pieni bl-Ingliż (ma jinkludix l-emendi kollha)

L-Att dwar il-kumpens għad-danni kkawżati mill-Istat lil persuna li ġiet miċħuda inġustament mil-libertà

L-Att dwar il-kumpens għad-danni kkawżati mill-Istat lil persuna li ġiet miċħuda inġustament mil-libertà bl-Ingliż (ma jinkludix l-emendi kollha)

L-Att dwar l-obbligu tat-tluq u l-projbizzjoni tad-dħul

L-Att dwar l-obbligu tat-tluq u l-projbizzjoni tad-dħul bl-Ingliż (ma jinkludix l-emendi kollha)

Jekk jogħġbok innota li l-verżjoni bil-lingwa oriġinali ta' din il-paġna ġiet emendata reċentement. Il-verżjoni tal-lingwa li qed tara bħalissa attwalment qed tiġi ppreparata mit-tradutturi tagħna.

5 – Ir-reati tat-traffiku

Kif jiġu ttrattati r-reati minuri tat-traffiku?

Il-piena meta wieħed jaqbeż il-limitu tal-veloċità kif ukoll meta jikser regoli dwar il-parkeġġ u regoli oħrajn tat-traffiku tiġi imposta fi proċedimenti ta' infrazzjoni.

Il-proċedura tar-reati minuri titwettaq mill-pulizija jew fil-post fejn ġie skopert ir-reat jew fl-għassa tal-pulizija.

Ma hemm l-ebda obbligu li inti tingħata l-piena fil-post. Minflok tista’ tinħariġlek twissija, jew tista’ tiġilek imposta ammenda (ta' sa EUR 15). Tista’ wkoll tittieħed deċiżjoni fil-proċedura mħaffa fil-post u tkun imposta ammenda ta' sa EUR 400. Il-proċedura fil-post tista’ titwettaq biss bil-kunsens tiegħek. Reġistrazzjonijiet awdjo jew vidjo jistgħu jsiru minn dikjarazzjonijiet magħmula mill-persuna rigward ir-reat.

Jekk inti taqbeż il-limitu tal-veloċità u tinqabad minn kamera tal-veloċità, tista’ tiġi imposta ammenda fuq is-sid jew fuq l-utent irreġistrat tal-vettura. L-ammenda massima hija ta’ EUR 190. L-avviż tal-infrazzjoni jintbagħtlek bil-posta. Jekk inti ma taqbilx mal-avviż tal-infrazzjoni, għandek id-dritt li tikkontestah fi żmien 30 jum minn meta tirċevih. Il-kontestazzjoni għandha ssir fl-għassa tal-pulizija li tkun bagħtitlek l-avviż tal-infrazzjoni. Jekk il-persuna fiżika responsabbli għal vettura tikkontesta l-impożizzjoni ta' ammenda minħabba li l-vettura kienet użata minn xi ħadd ieħor, hi trid tiddikjara fil-kontestazzjoni l-isem u l-kunjom tal-persuna li kienet qed tuża l-karozza fil-ħin imniżżel fl-avviż tal-infrazzjoni, kif ukoll l-indirizz, in-numru tal-liċenjza tas-sewqan u d-data tat-twelid jew in-numru tal-ID personali ta' dik il-persuna.

Jekk inti ma taqbilx mal-fehmiet tal-pulizija dwar l-allegat reat, inti għandek id-dritt li toġġezzjona għall-proċedura fil-post. F’dak il-każ il-pulizija se tipprepara d-dokumenti dwar ir-reat fil-post, imma l-kastig ma jiġix impost immedjatament.

Id-dokumenti jiġu mgħoddija lill-għassa tal-pulizija li l-uffiċjali tagħha jridu jiġbru l-evidenza dwar ir-reat. Jekk isirulek xi mistoqsijiet, inti għandek id-dritt li tibqa’ sieket. Inti għandek id-dritt li jkollok avukat u interpretu preżenti. Inti għandek id-dritt li teżamina l-materjal miġbur waqt il-proċedimenti ta’ infrazzjoni u għandek id-dritt li toġġezzjona għall-akkużi.

Inti tista’ tressaq l-oġġezzjonijiet tiegħek fi żmien 15-il jum minn meta tirċievi r-rapport tal-infrazzjoni. Inti tkun informat dwar meta tkun tista’ tikseb kopja tad-deċiżjoni meħuda dwar l-infrazzjoni mill-għassa tal-pulizija. Sabiex tikseb kopja, inti jew l-avukat tiegħek tridu tmorru l-għassa tal-pulizija. Ma tintbagħatx bil-posta.

Ir-reati tat-traffiku jistgħu jingħataw piena massima ta’ ammenda ta’ EUR 1 200. Għal reat tat-traffiku serju, inti tista’ tiġi detenut għal perjodu li ma jaqbiżx it-30 jum. Deċiżjoni ta' detenzjoni tista’ tittieħed biss minn qorti. Tista’ wkoll tiġi pprojbit milli ssuq sa sentejn.

Jekk ma taqbilx mad-deċiżjoni tal-pulizija, inti għandek id-dritt li tressaq rikors quddiem il-qorti tal-kontea. Ir-rikors trid tressqu fi żmien 15-il jum mid-data meta d-deċiżjoni saret disponibbli għall-ewwel darba.

Iċ-ċittadini ta’ Stati Membri oħrajn tal-Unjoni Ewropea jistgħu jingħataw huma wkoll piena għal reati tat-traffiku.

Ir-reati minuri jidhru fil-fedina penali tiegħi?

Il-kastigi għal reati tat-traffiku jitniżżlu fir-reġistru tal-pieni, ħlief għall-informazzjoni dwar l-ammendi. Informazzjoni fuq reatititħassar mir-reġistru u tinżamm fl-arkivju sa sena wara li titħallas l-ammenda imposta għall-infrazzjoni, tiġi servuta s-sentenza ta' detenzjoni, jitwettaq is-servizz lill-komunità jew bħala sanzjoni ewlenija tingħata is-sospensjoni tal-liċenzja tas-sewqan;

Links relatati

L-Att dwar it-Traffiku

L-Att dwar it-Traffiku bl-Ingliż (ma jinkludix l-emendi kollha)

Il-Kodiċi ta’ Proċedura tar-Reati Minuri

Il-Kodiċi ta’ Proċedura tar-Reati Minuri bl-Ingliż (ma jinkudix l-emendi kollha)