Δικαιώματα των θυμάτων - ανά χώρα

Πώς μπορώ να καταγγείλω μια αξιόποινη πράξη;

Σε πρώτη φάση, θα πρέπει να καταγγείλετε την αξιόποινη πράξη στην αστυνομία.

Αυτό μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους.

Περίπτωση έκτακτης ανάγκης: Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, καλέστε το 999 ή στείλτε γραπτό μήνυμα στο 18000. Συντρέχει περίπτωση έκτακτης ανάγκης όταν έχει προκληθεί σοβαρή ζημία ή όταν βρίσκεται σε εξέλιξη αξιόποινη πράξη και στον τόπο τέλεσής της υπάρχουν ύποπτοι.

Υπηρεσία γραπτών μηνυμάτων (SMS) έκτακτης ανάγκης: Η αστυνομία έχει θέσει σε λειτουργία ένα σύστημα καταγραφής των γραπτών μηνυμάτων (SMS) έκτακτης ανάγκης, με σκοπό να βοηθήσει τα άτομα με αναπηρία να έρθουν σε επαφή μαζί της σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Το σύστημα αυτό παρέχει επίσης στην αστυνομία τη δυνατότητα να διαβιβάζει τις εκκλήσεις βοήθειας στην πυροσβεστική και στις υπηρεσίες ασθενοφόρων. Η υπηρεσία είναι διαθέσιμη μόνο σε προεγγεγραμμένους χρήστες οι οποίοι έχουν συμπληρώσει σχετικό έντυπο αίτησης (περισσότερες λεπτομέρειες, καθώς και το έντυπο της αίτησης είναι διαθέσιμα στον ιστότοπο της αστυνομίας, http://www.psni.police.uk/).

Περιπτώσεις μη έκτακτης ανάγκης: Εάν δεν πρόκειται για επείγον συμβάν, καλέστε το 101.

Εγκλήματα μίσους: Εάν δεν πρόκειται για επείγον συμβάν, καλέστε το 101 και, στη συνέχεια, πληκτρολογήστε το 2.

Αυτός είναι ένας επιπλέον τρόπος καταγγελίας της αξιόποινης πράξης, πέραν αυτών που αναφέρονται στο παρόν τμήμα.

Καταγγελία εκ μέρους τρίτου: Αν πραγματικά δεν επιθυμείτε ή δεν μπορείτε να καταγγείλετε την αξιόποινη πράξη ο ίδιος, μπορεί να την καταγγείλει για λογαριασμό σας κάποιος άλλος, όπως ένα μέλος της οικογένειάς σας ή μια εθελοντική οργάνωση. Αυτοί θα κάνουν την πρώτη επαφή με την αστυνομία. Εσείς θα εμπλακείτε σε μεταγενέστερο στάδιο της διαδικασίας.

Κλήση στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής σας: Εάν το συμβάν δεν είναι επείγον, μπορείτε επίσης να το καταγγείλετε στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής σας, κατά τη διάρκεια των ωρών λειτουργίας του.

Η αξιόποινη πράξη μπορεί επίσης να καταγγελθεί με τους ακόλουθους τρόπους:

Crimestoppers: Εάν δεν επιθυμείτε να δώσετε το όνομά σας, μπορείτε να καταγγείλετε μια αξιόποινη πράξη ανώνυμα στη φιλανθρωπική οργάνωση Crimestoppers, με κλήση χωρίς χρέωση στον αριθμό 0800 555 111. Η υπηρεσία αυτή δεν ανήκει στην αστυνομία.

Συμβάν σε λιμάνι ή αεροδρόμιο: Εάν το συμβάν διαπράχθηκε εντός των ορίων του διεθνούς αεροδρομίου του Μπέλφαστ (Belfast International Airport) ή του λιμανιού του Μπέλφαστ (Belfast Harbour), θα πρέπει να καλέσετε τη χωροφυλακή του διεθνούς αεροδρομίου του Μπέλφαστ (Belfast International Airport Constabulary) στο 028 9448 4400 (εσωτερικό: 4412) ή στο κινητό 077 1081 9183 ή τη λιμενική αστυνομία του Μπέλφαστ (Belfast Harbour Police) στο 028 9055 3000. Εάν έχει τελεστεί σημαντικό ή σοβαρό συμβάν, όπως φόνος, τρομοκρατική ενέργεια ή ένοπλη ληστεία, μπορεί επίσης να καταγγελθεί στην αστυνομία (Police Service of Northern Ireland). Τα συμβάντα στο Belfast City Airport τα αναλαμβάνει η Police Service of Northern Ireland. Μπορείτε να την καλέσετε στους παραπάνω αριθμούς τηλεφώνου.

Αστυνομικός διαμεσολαβητής: Αν πιστεύετε ότι έχει διαπραχθεί αξιόποινη πράξη από αστυνομικό, πρέπει να την καταγγείλετε στον αστυνομικό διαμεσολαβητή (Police Ombudsman), ο οποίος θα τη διερευνήσει και μπορεί να διατυπώσει συστάσεις προς τον προϊστάμενο της εισαγγελίας για την άσκηση ποινικής δίωξης.

Πώς μπορώ να ενημερωθώ σχετικά με τις εξελίξεις της υπόθεσης;

Εάν είστε θύμα αξιόποινης πράξης, έχετε δικαίωμα να ενημερωθείτε από την αστυνομία για τις ακόλουθες πληροφορίες και να λάβετε εξηγήσεις, χωρίς περιττή καθυστέρηση, σχετικά με τους λόγους για τους οποίους ένας ύποπτος:

• συλλαμβάνεται
• υποβάλλεται σε εξέταση, αφού προηγουμένως ενημερωθεί για τα δικαιώματά του
• αφέθηκε ελεύθερος χωρίς να του απαγγελθούν κατηγορίες
• αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση, ή αν οι όροι της εγγύησης τροποποιούνται ή ακυρώνονται.

Έχετε δικαίωμα να ενημερωθείτε, χωρίς περιττή καθυστέρηση, από την αστυνομία για τις ακόλουθες πληροφορίες τις οποίες λαμβάνει:

• την ημερομηνία, την ώρα και τον τόπο της πρώτης ακροαματικής διαδικασίας
• σε περίπτωση που ο ύποπτος αφέθηκε ελεύθερος με εγγύηση για να εμφανιστεί στο δικαστήριο, τους τυχόν όρους της εγγύησης και τις τυχόν αλλαγές των εν λόγω όρων.

Δικαιούμαι νομική συνδρομή (κατά την ανάκριση ή τη δίκη); Υπό ποιες προϋποθέσεις;

Τα θύματα και οι μάρτυρες δεν είναι διάδικοι σε ποινική διαδικασία και, ως εκ τούτου, δεν είναι επιλέξιμοι για νομική συνδρομή στη Βόρεια Ιρλανδία.

Μπορώ να ζητήσω επιστροφή των εξόδων (για τη συμμετοχή στην έρευνα/δίκη); Υπό ποιες προϋποθέσεις;

Εάν κληθείτε να παραστείτε στο δικαστήριο για να καταθέσετε, μπορεί να χρειαστεί να αναλάβετε ορισμένα έξοδα, όπως τα έξοδα ταξιδιού σας. Μπορείτε να ζητήσετε την επιστροφή αυτών εξόδων, υποβάλλοντας σχετική αίτηση. Η αίτηση επιστροφής πρέπει να υποβληθεί εντός συγκεκριμένης προθεσμίας και εντός των κανονικών συντελεστών για τα έξοδα ταξιδίου και διαμονής, καθώς και εντός των μέγιστων ημερήσιων ποσών για τα διαφυγόντα κέρδη. Δεν καταβάλλονται τα έξοδα που πραγματοποιήθηκαν για την καταγγελία αξιόποινης πράξης στην αστυνομία.

Λεπτομέρειες για το πώς και υπό ποιες προϋποθέσεις τα έξοδα μπορούν να επιστραφούν από την εισαγγελική αρχή, καθώς και οι συντελεστές που εφαρμόζονται βρίσκονται στη διεύθυνση http://www.ppsni.gov.uk/Publications-7873.html.

Μπορώ να ασκήσω έφεση εάν η υπόθεσή μου τεθεί στο αρχείο πριν από την προσφυγή στο δικαστήριο;

Αν η εισαγγελική αρχή αποφασίσει να μην ασκηθεί δίωξη, και δεν συμφωνείτε με αυτή την απόφαση, έχετε το δικαίωμα να ζητήσετε να επανεξεταστεί η απόφαση της εισαγγελικής αρχής.

Το δικαίωμα να ζητηθεί η επανεξέταση της απόφασης της εισαγγελικής αρχής να μην ασκηθεί δίωξη ισχύει ανεξάρτητα από το είδος της αξιόποινης πράξης ή τη δυνητική δικαιοδοτική βαθμίδα. Όταν η απόφαση για τη μη άσκηση δίωξης λαμβάνεται από τον προϊστάμενο της εισαγγελίας και η απόφαση αυτή δεν μπορεί να επανεξεταστεί από ιεραρχικά ανώτερη αρχή, η επανεξέταση μπορεί να πραγματοποιηθεί από τον προϊστάμενο της εισαγγελίας. Περαιτέρω λεπτομέρειες σχετικά με το δικαίωμα επανεξέτασης και τον τρόπο λειτουργίας του βρίσκονται στη διεύθυνση http://www.ppsni.gov.uk/.

Μπορώ να συμμετάσχω στη δίκη;

Εάν γνωρίζετε κάτι σχετικά με ένα συμβάν, μπορεί να σας ζητηθεί να καταθέσετε στο δικαστήριο ως μάρτυρας κατηγορίας ή μάρτυρας υπεράσπισης.

Ποιος είναι ο επίσημος ρόλος μου στο πλαίσιο του συστήματος δικαιοσύνης; Για παράδειγμα, είμαι ή μπορώ να επιλέξω να είμαι: θύμα, μάρτυρας, πολιτικώς ενάγων ή ιδιώτης κατήγορος;

Για τους σκοπούς του Victim Charter (Χάρτης για τα δικαιώματα των θυμάτων), ως «θύμα» νοείται:

• πρόσωπο το οποίο υπέστη ζημία, όπως σωματική, ψυχική ή συναισθηματική βλάβη ή οικονομική ζημία, που προκλήθηκε απευθείας από αξιόποινη πράξη
• στενός συγγενής του προσώπου του οποίου ο θάνατος προκλήθηκε απευθείας από αξιόποινη πράξη.

Εάν γνωρίζετε κάτι σχετικά με ένα συμβάν, μπορεί να σας ζητηθεί να καταθέσετε στο δικαστήριο ως μάρτυρας κατηγορίας ή μάρτυρας υπεράσπισης. Εάν γνωρίζετε κάποιο από τα πρόσωπα που εμπλέκονται στην υπόθεση, μπορεί να σας ζητηθεί —συνήθως από την υπεράσπιση— να καταθέσετε ως μάρτυρας χαρακτήρα. Σε κάθε περίπτωση, η κατάθεσή σας μπορεί να είναι καθοριστική για την καταδίκη ή την αθώωση του κατηγορουμένου.

Ποια είναι τα δικαιώματά μου και ποιες οι υποχρεώσεις μου στο πλαίσιο αυτού του ρόλου;

Το Victim Charter καθορίζει τα δικαιώματα των θυμάτων. Διατίθεται στην ακόλουθη διεύθυνση: https://www.garda.ie/en/victim-services/garda-victim-service/victim-charter-2020.pdf.

Εάν υπήρξατε μάρτυρας αξιόποινης πράξης, αλλά δεν είστε θύμα, μπορείτε να λάβετε υπηρεσίες στο πλαίσιο του Witness Charter (Χάρτης για τα δικαιώματα των μαρτύρων). Διατίθεται στην ακόλουθη διεύθυνση: https://www.justice-ni.gov.uk/publications/witness-charter.

Μπορώ να προβώ σε δήλωση ή να παράσχω αποδεικτικά στοιχεία κατά τη διάρκεια της δίκης; Υπό ποιες προϋποθέσεις;

Εάν γνωρίζετε κάτι σχετικά με ένα συμβάν, μπορεί να σας ζητηθεί να καταθέσετε στο δικαστήριο ως μάρτυρας κατηγορίας ή μάρτυρας υπεράσπισης. Εάν γνωρίζετε κάποιο από τα πρόσωπα που εμπλέκονται στην υπόθεση, μπορεί να σας ζητηθεί —συνήθως από την υπεράσπιση— να καταθέσετε ως μάρτυρας χαρακτήρα.

Εάν είστε θύμα αξιόποινης πράξης, η υπεύθυνη δήλωση θύματος [Victim Personal Statement (VPS)] σάς δίνει την ευκαιρία να παρουσιάσετε με δικά σας λόγια πώς σας επηρέασε η αξιόποινη πράξη: σωματικά, συναισθηματικά, οικονομικά ή με άλλον τρόπο. Πρόκειται για έγγραφο διαφορετικό από τη μαρτυρική κατάθεση, η οποία αφορά το τι συνέβη εκείνη τη χρονική στιγμή, όπως τι είδατε ή τι ακούσατε.

Έχετε το δικαίωμα να σας δοθεί η δυνατότητα να προβείτε σε VPS μόλις ληφθεί η απόφαση για την άσκηση δίωξης σχετικά με την αξιόποινη πράξη.

Η VPS σάς δίνει τη δυνατότητα να ακουστείτε στο πλαίσιο της διαδικασίας της ποινικής δικαιοσύνης. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να εκφράσετε τις απόψεις σας σχετικά με τον κατηγορούμενο, οποιοδήποτε άλλο ή εικαζόμενο αδίκημα, ή την τυχόν τιμωρία που θεωρείτε ότι πρέπει να επιβληθεί. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τέτοιες απόψεις δεν γίνονται δεκτές στο δικαστήριο. Προτού η δήλωση αυτή δοθεί στον δικαστή, η εισαγγελική αρχή θα απαλείψει κάθε πληροφορία που δεν πρέπει να εμφανίζεται στην εν λόγω δήλωση.

Η υπεύθυνη δήλωση θύματος θα χρησιμοποιηθεί στο δικαστήριο, εάν ο κατηγορούμενος κριθεί ένοχος ή δηλώσει ένοχος. Η δήλωση θα εξεταστεί από τον εισαγγελέα, τον κατηγορούμενο, τον νόμιμο εκπρόσωπό του και τον δικαστή. Όταν κάποιος καταδικάζεται για αξιόποινη πράξη, το δικαστήριο πρέπει να εξετάζει τα σχετικά μέρη της υπεύθυνης δήλωσης θύματος, προκειμένου να καθορίσει την ποινή. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να μην είναι δυνατόν να εξεταστεί η δήλωση, αν η υπόθεση εκδικάζεται πολύ γρήγορα από τα δικαστήρια — π.χ. εάν γίνει ομολογία ενοχής σε αρχικό στάδιο της διαδικασίας ή αν η υπόθεση εκδικαστεί κατά την πρώτη εμφάνιση στο δικαστήριο.

Τι πληροφορίες θα λάβω κατά τη διάρκεια της δίκης;

Έχετε το δικαίωμα:

• να ενημερωθείτε για την έκβαση κάθε ακρόασης που αφορά εγγύηση (τυχόν σχετικούς όρους της εγγύησης και τυχόν σχετικές αλλαγές των εν λόγω όρων) αιτιολογημένα και χωρίς περιττή καθυστέρηση
• να ενημερωθείτε για την ημερομηνία, τον τόπο και την έκβαση τυχόν ποινικής ακροαματικής διαδικασίας από την υπηρεσία Victim and Witness Care Unit
• να ενημερωθείτε αν εκδοθεί ένταλμα σύλληψης του υπόπτου και να πληροφορηθείτε το αποτέλεσμα της ακρόασης, εάν ο ύποπτος συλληφθεί εκ νέου. Εάν ένας ύποπτος συλληφθεί εκ νέου μετά την έκδοση εντάλματος, συνήθως καλείται να παραστεί ενώπιον του δικαστηρίου σε σύντομο χρονικό διάστημα
• στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ο ύποπτος δηλώσει αθώος, να συζητήσετε με την υπηρεσία Victim and Witness Care Unit τυχόν ανάγκες που μπορεί να έχετε, και να παραπεμφθείτε, κατά περίπτωση, σε σχετική ομάδα ή οργανισμό υποστήριξης.

Εάν είστε μάρτυρας, κατά τη διάρκεια της δίκης έχετε δικαίωμα:

• να ζητήσετε από τους δικαστικούς υπαλλήλους αν μπορείτε να εισέλθετε στο κτίριο του δικαστηρίου από διαφορετική είσοδο από εκείνη που θα χρησιμοποιήσουν ο ύποπτος και οι οικείοι του
• όταν το επιτρέπουν οι περιστάσεις, να έρθετε σε επαφή με την εισαγγελική αρχή και να θέσετε στον εισαγγελέα τις ερωτήσεις σας σχετικά με τη δικαστική διαδικασία. Θα αναφέρει, αν είναι δυνατόν, για πόσο διάστημα μπορεί να χρειαστεί να περιμένετε προτού καταθέσετε
• στο μέτρο του δυνατού, να λάβετε εξηγήσεις από την εισαγγελική αρχή, εάν υπάρχει καθυστέρηση στη διαδικασία εκείνης της ημέρας και για πόσο διάστημα είναι πιθανό να διαρκέσει
• να οδηγηθείτε και να περιμένετε σε χώρο διαφορετικό από εκείνον στον οποίο βρίσκονται ο ύποπτος και οι οικείοι του το δικαστήριο θα εξασφαλίσει τέτοιον χώρο όπου είναι δυνατόν
• να προβλεφθούν ειδικά μέτρα για σας, αν αυτά έχουν διαταχθεί από το δικαστήριο
• να λάβετε τα στοιχεία ενός αρμόδιου επαφής στο δικαστήριο, ώστε να μπορείτε να πληροφορηθείτε τι συμβαίνει στην υπόθεση κατά τη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας.