Δικαιώματα των θυμάτων - ανά χώρα

Ποιες πληροφορίες θα μου παράσχει η αρμόδια αρχή (π.χ. αστυνομία, εισαγγελέας) ύστερα από τη διάπραξη της αξιόποινης πράξης αλλά πριν από την καταγγελία της;

Από τη στιγμή που θα επικοινωνήσετε για πρώτη φορά με τις αστυνομικές αρχές δίωξης του εγκλήματος ή με την εισαγγελία (Ministério Público), έχετε το δικαίωμα να ενημερωθείτε σχετικά με:

• το είδος της στήριξης που είναι διαθέσιμο σε εσάς και ποιος μπορεί να την παράσχει, όπως ιατρική βοήθεια, ψυχολογική στήριξη, εξειδικευμένη στήριξη και, κατά περίπτωση, κατάλυμα·
• το πώς και το πού μπορείτε να υποβάλετε μήνυση ή να καταγγείλετε μια αξιόποινη πράξη·
• το πώς και υπό ποιες προϋποθέσεις μπορείτε να λάβετε προστασία·
• το πώς να ζητήσετε νομική συνδρομή και νομικές συμβουλές·
• το πώς και υπό ποιες προϋποθέσεις μπορείτε να ζητήσετε αποζημίωση από τον δράστη·
• σε περιπτώσεις βίαιου εγκλήματος ή ενδοοικογενειακής βίας, το πώς και υπό ποιες προϋποθέσεις μπορείτε να ζητήσετε αποζημίωση από το κράτος·
• το πώς μπορείτε να επωφεληθείτε από υπηρεσίες διερμηνείας και μετάφρασης·
• τα στοιχεία επικοινωνίας των αρχών που πρέπει να χρησιμοποιούν τα θύματα για να παρέχουν ή να λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με την υπόθεση·
• το πώς και υπό ποιες προϋποθέσεις μπορούν να σας επιστραφούν τα έξοδα συμμετοχής σας στην ποινική διαδικασία.

Οι πληροφορίες αυτές μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες και τις προσωπικές σας περιστάσεις, καθώς και το είδος της αξιόποινης πράξης, ενώ πρόσθετες πληροφορίες μπορούν να παρέχονται και σε άλλα στάδια της διαδικασίας.

Δεν διαμένω στη χώρα της ΕΕ όπου διαπράχθηκε η αξιόποινη πράξη (πολίτες της ΕΕ και πολίτες τρίτων χωρών). Πώς προστατεύονται τα δικαιώματά μου;

Εάν διαμένετε σε χώρα της ΕΕ και είστε θύμα αξιόποινης πράξης στην Πορτογαλία και δεν την έχετε καταγγείλει, μπορείτε να υποβάλετε μήνυση στις αρχές της χώρας διαμονής σας. Οι αρχές της χώρας διαμονής σας θα διαβιβάσουν αμέσως τη μήνυση στις αρμόδιες αρχές της χώρας στην οποία διαπράχθηκε η αξιόποινη πράξη.

Εάν διαμένετε σε άλλη χώρα της ΕΕ ή εκτός ΕΕ, μπορείτε να δώσετε καταθέσεις για μελλοντική επίκληση, δηλαδή καταθέσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αποδεικτικά στοιχεία στη δίκη, ώστε να μη χρειαστεί να επιστρέψετε στην Πορτογαλία. Ωστόσο, εάν σας ζητηθεί να δώσετε περαιτέρω καταθέσεις και δεν βρίσκεστε πλέον στη χώρα όπου διαπράχθηκε η αξιόποινη πράξη, μπορείτε να καταθέσετε μέσω τηλεφωνικής συνδιάλεξης ή βιντεοδιάσκεψης από τη χώρα διαμονής σας.

Εάν καταγγείλω μια αξιόποινη πράξη, τι πληροφορίες θα μου παρασχεθούν;

Εκτός από τις πληροφορίες που αναφέρονται ανωτέρω, εάν δηλώσετε ότι επιθυμείτε να ενημερώνεστε για όλες τις αποφάσεις που λαμβάνονται στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας, έχετε επίσης το δικαίωμα να ενημερώνεστε για τη συνέχεια που δόθηκε στη μήνυση, συμπεριλαμβανομένων της απόφασης να απαγγελθεί κατηγορία στον κατηγορούμενο ή να τεθεί στο αρχείο ή να ανασταλεί προσωρινά η υπόθεση και των περιοριστικών μέτρων που επιβλήθηκαν. Έχετε επίσης το δικαίωμα να ενημερωθείτε για την ημέρα, την ώρα και τον τόπο διεξαγωγής της δίκης, καθώς και για την απόφαση.

Δικαιούμαι δωρεάν υπηρεσίες διερμηνείας ή μετάφρασης (όταν επικοινωνώ με την αστυνομία ή άλλες αρχές, ή κατά τη διάρκεια της έρευνας και της δίκης);

Ναι. Εάν δεν γνωρίζετε καλά τη γλώσσα και πρέπει να συμμετάσχετε σε μια διαδικαστική πράξη, έχετε δικαίωμα διορισμού σε εσάς διερμηνέα που κατανοεί την πορτογαλική γλώσσα και τη γλώσσα που ομιλείτε κατόπιν αιτήματος της αρχής που είναι αρμόδια για την εν λόγω διαδικαστική πράξη.

Ο διορισμός διερμηνέα είναι δωρεάν.

Πώς προτίθεται να εξασφαλίσει η αρμόδια αρχή ότι κατανοώ και γίνομαι κατανοητός/-ή (π.χ. σε περίπτωση παιδιού ή ατόμου με αναπηρία);

Αφού σας παρασχεθεί το τυποποιημένο έγγραφο (στο οποίο αναφέρονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις σας ως θύμα), παρέχεται σαφής και κατανοητή επεξήγηση, προσαρμοσμένη στα ατομικά χαρακτηριστικά σας (πολιτιστικά, πνευματικά κ.λπ.), όσον αφορά τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις σας, με επισήμανση, για παράδειγμα, της δυνατότητας εφαρμογής των ισχυουσών νομικών διατάξεων σχετικά με τον διορισμό διερμηνέα σε περίπτωση που δεν γνωρίζετε ή δεν κατανοείτε την πορτογαλική γλώσσα ή όταν έχετε άλλες ανάγκες επικοινωνίας λόγω αναπηρίας ή ανικανότητας.

Υπηρεσίες στήριξης των θυμάτων

Ποιος φορέας παρέχει στήριξη στα θύματα;

Οι αστυνομικές αρχές δίωξης του εγκλήματος, η εισαγγελία και οι διάφορες δομές στήριξης θυμάτων.

Θα παραπεμφθώ αυτόματα από την αστυνομία στις υπηρεσίες στήριξης θυμάτων;

Θα ενημερωθείτε για τις δυνατότητες στήριξης που είναι διαθέσιμες σε εσάς, ώστε να μπορέσετε να τις χρησιμοποιήσετε, εφόσον το θελήσετε.

Εάν είστε θύμα ενδοοικογενειακής βίας, θα ενημερωθείτε για το δικαίωμά σας σε βοήθεια από δομή που ειδικεύεται στη στήριξη θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας. Αφού συμφωνήσετε να λάβετε ειδική βοήθεια από δομή στήριξης στην περιοχή διαμονής σας (ή εργασίας, ή σε άλλη περιοχή), οι αστυνομικές αρχές δίωξης του εγκλήματος θα επικοινωνήσουν με την εν λόγω δομή.

Με ποιον τρόπο προστατεύεται η ιδιωτική ζωή μου;

Θα σας παρασχεθεί κατάλληλο επίπεδο προστασίας, ιδίως όσον αφορά την ασφάλεια και την προστασία της ιδιωτικής ζωής σας, όταν οι αρμόδιες αρχές θεωρήσουν ότι υπάρχει σοβαρή απειλή αντιποίνων και εκ νέου θυματοποίησης ή ισχυρές ενδείξεις ότι ενδέχεται να παραβιαστεί η ιδιωτική ζωή σας. Για τον σκοπό αυτόν, λαμβάνεται μέριμνα ώστε να αποφεύγεται η επαφή ανάμεσα σε εσάς, την οικογένειά σας και τον/τους ύποπτο/υπόπτους ή τον/τους κατηγορούμενο/-ους σε όλους τους χώρους όπου παρίστανται κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, ιδίως σε κτίρια δικαστηρίων. Έχετε δικαίωμα ακρόασης σε ανεπίσημο και ιδιωτικό περιβάλλον και μπορεί να εξεταστείτε μέσω βιντεοδιάσκεψης.

Πρέπει να καταγγείλω πρώτα μια αξιόποινη πράξη προτού αποκτήσω πρόσβαση στις υπηρεσίες στήριξης θυμάτων;

Όχι. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μια υπηρεσία στήριξης θυμάτων ανεξάρτητα από το αν έχετε υποβάλει καταγγελία ή μήνυση.

Ατομική προστασία σε περίπτωση κινδύνου

Τι είδη προστασίας είναι διαθέσιμα;

Η προστασία και η ασφάλειά σας διασφαλίζονται με την επιβολή ενός ή περισσότερων περιοριστικών μέτρων στον κατηγορούμενο. Περιοριστικό μέτρο είναι ο περιορισμός της ελευθερίας του κατηγορουμένου, ο οποίος μπορεί να επιβληθεί κατά τη διάρκεια ποινικής διαδικασίας όταν υπάρχει κίνδυνος διαφυγής του κατηγορουμένου, κίνδυνος όσον αφορά τη συλλογή και τη διατήρηση αποδεικτικών στοιχείων για την αξιόποινη πράξη, κίνδυνος για τη δημόσια τάξη και/ή κίνδυνος συνέχισης της εγκληματικής δραστηριότητας.

Εφαρμογή του ειδικού συστήματος προστασίας μαρτύρων, ιδίως όσον αφορά τη δική σας προστασία ως το θύμα και την προστασία της οικογένειάς σας από πράξεις αντιποίνων, εκφοβισμού ή περαιτέρω εγκληματικής δραστηριότητας, συμπεριλαμβανομένων πράξεων που ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή, τη σωματική ακεραιότητα και τη συναισθηματική και ψυχολογική υγεία σας, καθώς και την αξιοπρέπειά σας κατά την κατάθεση.

Ποιος φορέας μπορεί να μου προσφέρει προστασία;

Οι αστυνομικές αρχές δίωξης του εγκλήματος, η εισαγγελία και το δικαστήριο.

Θα αξιολογηθεί η υπόθεσή μου για να διαπιστωθεί αν βρίσκομαι σε κίνδυνο περαιτέρω ζημίας από τον δράστη;

Η υπόθεσή σας θα αξιολογηθεί, ανάλογα με το στάδιο της διαδικασίας, από τις αστυνομικές αρχές δίωξης του εγκλήματος, την εισαγγελία ή το δικαστήριο.

Θα αξιολογηθεί η υπόθεσή μου για να διαπιστωθεί αν βρίσκομαι σε κίνδυνο περαιτέρω ζημίας από το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης (κατά την έρευνα και τη δίκη);

Ναι, όπως προαναφέρθηκε, και λαμβανομένου υπόψη του σταδίου της διαδικασίας, όταν οι αρχές πιστεύουν ότι υπάρχει σοβαρή απειλή ή ισχυρές ενδείξεις ότι η ασφάλεια και η ιδιωτική σας ζωή μπορεί να απειλούνται σοβαρά και εσκεμμένα, θα παρέχεται κατάλληλο επίπεδο προστασίας σε εσάς, καθώς και στην οικογένειά σας ή σε άλλα πρόσωπα που βρίσκονται κοντά σας.

Ποια προστασία παρέχεται για πολύ ευάλωτα θύματα;

• Τα θύματα καλούνται σε εξέταση το συντομότερο δυνατόν και σε χώρο όπου αισθάνονται άνετα. Σε περίπτωση που τα θύματα πρέπει να εξεταστούν περισσότερες από μία φορές, η εξέταση διεξάγεται, εάν το θύμα το επιθυμεί, από το ίδιο πρόσωπο.
• Λαμβάνεται μέριμνα ώστε να αποφεύγεται οποιαδήποτε επαφή με τον κατηγορούμενο και, για παράδειγμα, για τον σκοπό της κατάθεσης, χρησιμοποιούνται οι κατάλληλες τεχνολογικές διευκολύνσεις, ιδίως η βιντεοδιάσκεψη ή η τηλεδιάσκεψη.
• Χρησιμοποιούνται καταθέσεις για μελλοντική επίκληση.
• Σε υποθέσεις που αφορούν θύματα σεξουαλικής βίας, έμφυλης βίας ή ενδοσυντροφικής βίας, η εξέταση διεξάγεται από πρόσωπο του ίδιου φύλου με το θύμα, εάν το επιθυμεί, εκτός εάν διεξάγεται από δικαστή ή ανακριτή.
• Το δικαστήριο μπορεί να διατάξει τη διεξαγωγή ακρόασης κεκλεισμένων των θυρών.

Είμαι ανήλικος — έχω ειδικά δικαιώματα;

Ανεξάρτητα από την αξιόποινη πράξη που διαπράχθηκε σε βάρος σας, ως ανήλικος θεωρείστε ιδιαίτερα ευάλωτο θύμα.

Εκτός από τα δικαιώματα που ισχύουν για τα ιδιαίτερα ευάλωτα θύματα, τα παιδιά που είναι θύματα συνοδεύονται πάντοτε από νόμιμο εκπρόσωπο ή, σε περίπτωση σύγκρουσης συμφερόντων με τους νόμιμους εκπροσώπους τους, από δικηγόρο. Η εξέτασή σας γίνεται πάντα σε ανεπίσημο πλαίσιο και μπορεί επίσης να παρίσταται σε αυτήν εργαζόμενος στήριξης θυμάτων και/ή ψυχολόγος.

Μέλος της οικογένειάς μου απεβίωσε λόγω της αξιόποινης πράξης — ποια είναι τα δικαιώματά μου;

Σε περίπτωση θανάτου, το δικαίωμα αποζημίωσης επεκτείνεται στα πρόσωπα στα οποία, σύμφωνα με το αστικό δίκαιο, αναγνωρίζεται το δικαίωμα διατροφής και σε όσους ζούσαν σε ελεύθερη συμβίωση με το θύμα, ενώ μπορεί επίσης να δικαιούνται προκαταβολή αποζημίωσης από το κράτος.

Μέλος της οικογένειάς μου ήταν θύμα αξιόποινης πράξης — ποια είναι τα δικαιώματά μου;

Τα θύματα και οι οικογένειές τους έχουν δικαίωμα προστασίας από αντίποινα, εκφοβισμό ή περαιτέρω εγκληματική δραστηριότητα σε βάρος τους. Έχετε το δικαίωμα να σας παρασχεθεί προστασία από πράξεις που ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή σας, τη σωματική σας ακεραιότητα, τη συναισθηματική και ψυχολογική σας υγεία και την αξιοπρέπειά σας όταν καταθέτετε. Όταν οι αρχές πιστεύουν ότι υπάρχει σοβαρή απειλή αντιποίνων ή ισχυρές ενδείξεις ότι η ασφάλεια και η ιδιωτική σας ζωή μπορεί να απειλούνται σοβαρά και εσκεμμένα, θα παρασχεθεί κατάλληλο επίπεδο προστασίας σε εσάς, καθώς και στην οικογένειά σας ή σε άλλα πρόσωπα που βρίσκονται κοντά σας.

Μπορώ να έχω πρόσβαση σε υπηρεσίες διαμεσολάβησης; Υπό ποιες προϋποθέσεις; Διασφαλίζεται η ασφάλειά μου κατά τη διαμεσολάβηση;

Ναι. Σε υποθέσεις που αφορούν ήσσονος σημασίας ή λιγότερο σοβαρά αδικήματα, όπως, μεταξύ άλλων, απειλές, ζημίες ήσσονος σημασίας και επιθέσεις, ο νόμος προβλέπει επίλυση μέσω διαμεσολάβησης μεταξύ του θύματος και του κατηγορουμένου, υπό την προϋπόθεση ότι ο κατηγορούμενος έχει ήδη παραδεχτεί την αξιόποινη πράξη.

Ως εκ τούτου, κατά το στάδιο της έρευνας, η εισαγγελία μπορεί, με δική της πρωτοβουλία ή κατόπιν αιτήματος του θύματος και του κατηγορουμένου, να παραπέμψει την υπόθεση σε διαμεσολάβηση, ενημερώνοντάς τους για την παραπομπή αυτήν και ότι θα επικοινωνήσει μαζί τους διαμεσολαβητής.

Η διαμεσολάβηση είναι δωρεάν, εμπιστευτική και προαιρετική, δηλαδή συμμετέχετε μόνον εάν το επιθυμείτε, και μπορείτε να αποσυρθείτε από αυτήν ανά πάσα στιγμή.

Εάν δεν μπορείτε να καταλήξετε σε συμφωνία, η ποινική διαδικασία θα συνεχιστεί.

Πού μπορώ να βρω τη νομοθεσία σχετικά με τα δικαιώματά μου;

Στο: https://www.pgdlisboa.pt/leis/lei_main.php