Rechten van slachtoffers – per land

Via welke procedure kan ik van de dader schadevergoeding vorderen? (bv. rechtszaak, burgerlijke vordering, voeging)

Om een financiële vordering in te stellen (bijvoorbeeld voor schade wegens pijn en leed, behandelingskosten), kunnen slachtoffers

• een burgerlijke vordering instellen tegen de dader; of
• als burgerlijke partij deelnemen aan de strafrechtelijke procedure tegen de verdachte.

Om tijdens een strafrechtelijke procedure een vordering in te stellen als burgerlijke partij, moet u een verklaring indienen waarin u vermeldt hoe hoog de vergoeding is die u vordert voor het verlies of de schade veroorzaakt door het misdrijf en waarin u uw recht op die vordering aantoont (de gronden voor en de hoogte van de schadevergoeding). Daarnaast geldt als voorwaarde dat de verweerder moet zijn veroordeeld voor de veroorzaakte schade.

U moet zich in de strafrechtelijke procedure in een zo vroeg mogelijk stadium burgerlijke partij stellen (bij voorkeur wanneer het misdrijf bij de politie wordt aangegeven). Nadat bij de bevoegde rechtbank vervolging is ingesteld, kunt u uw verklaring ook officieel laten opnemen door de bevoegde openbaar aanklager of deze schriftelijk indienen zonder vormvereisten. Tijdens het proces moet de verklaring worden ingediend voordat alle bewijzen zijn verzameld. Dat is tevens de laatste gelegenheid om de hoogte van de vordering tot schadevergoeding op te geven.

De rechter heeft de dader veroordeeld tot betaling van een schadevergoeding. Hoe kan ik ervoor zorgen dat de dader betaalt?

Als de veroordeelde partij zich niet houdt aan de verplichting het toegekende bedrag te betalen, kan de schuldeiser, d.w.z. het slachtoffer aan wie de schadevergoeding is toegekend, met hulp van de rechter dwangmaatregelen nemen. Daartoe moet een schriftelijk of mondeling verzoek (verzoek om tenuitvoerlegging (Exekutionsantrag)) worden ingediend bij de bevoegde districtsrechtbank. U hebt dertig jaar de tijd om uw aanspraak op een bij een juridisch bindende rechterlijke beslissing toegewezen schadevergoeding te doen gelden. Daarna is de aanspraak verjaard.

Bij verbeurdverklaring van vermogensbestanddelen van de veroordeelde partij kunnen slachtoffers verzoeken om betaling van de toegekende schadevergoeding uit de vermogensbestanddelen waarop de staat beslag heeft gelegd.

Als de dader niet betaalt, kan de staat het bedrag dan voorschieten? Onder welke voorwaarden?

Een voorschot kan alleen worden goedgekeurd als betaling niet mogelijk is doordat de veroordeelde een staf ondergaat. Dat is bijvoorbeeld het geval als de dader een vrijheidsstraf uitzit en daardoor geen inkomen kan verdienen, of een boete heeft betaald en daardoor geen geld heeft. Om in aanmerking te komen voor een dergelijk voorschot, moet bij een juridisch bindende rechterlijke uitspraak aan de burgerlijke partij een schadevergoeding zijn toegewezen wegens overlijden, lichamelijk letsel, gezondheidsschade of financieel verlies. In bepaalde situaties is de mogelijkheid van een voorschot uitgesloten (bijvoorbeeld als er andere aanspraken op betalingen door de staat zijn, of als het letsel het gevolg is van betrokkenheid bij ongeregeldheden of in geval van grove nalatigheid).

Het verzoek om een voorschot moet worden ingediend bij de bevoegde strafrechter.

Heb ik recht op een schadevergoeding van de staat?

Slachtoffers van een misdrijf kunnen een financiële schadevergoeding van de staat krijgen als

• zij hun beroep niet hebben kunnen uitoefenen als gevolg van ziekte of een vervolgbehandeling enz. en bijgevolg inkomensverlies hebben geleden;
• zij psychotherapie, crisisinterventie of een andere behandeling hebben moeten ondergaan om hun gezondheid te verbeteren;
• er orthopedische behandelingen nodig zijn;
• er brillen of tandprothesen zijn beschadigd;
• revalidatie nodig is;
• zij verzorging nodig hebben (in dat geval kan er een zorguitkering worden betaald);
• zij blind zijn (in dat geval kan een blindenuitkering worden betaald).

Slachtoffers die na 31 mei 2009 ernstig lichamelijk letsel hebben opgelopen, komen in aanmerking voor een vaste vergoeding voor pijn en lijden.

Nabestaanden van slachtoffers van een misdrijf ontvangen

• een vergoeding voor hun verlies van bestaansmiddelen (als het slachtoffer is overleden en de echtgeno(o)t(e) en/of kinderen de voor hun levensonderhoud benodigde financiële steun hebben verloren);
• therapeutische zorg (bijvoorbeeld psychotherapie) en orthopedische zorg;
• een vergoeding van de begrafeniskosten tot een bepaald bedrag.

Heb ik recht op schadevergoeding als de dader niet is veroordeeld?

Als de dader niet is veroordeeld, wordt het slachtoffer verwezen naar de burgerlijke rechtbank en kan hij of zij daar een schadevergoeding vorderen.

Heb ik recht op een voorschot op dringende gronden in afwachting van de beslissing over mijn vordering tot schadevergoeding?

Nee.