Rechten van slachtoffers – per land

Frankrijk

Inhoud aangereikt door
Frankrijk

Hoe geef ik een misdrijf aan?

U kunt aangifte doen bij de politie of gendarmerie, die de aangifte zullen doorsturen naar de openbare aanklager van de plaats waar het misdrijf is gepleegd of de plaats waar de dader verblijft of is aangehouden.

U kunt zich ook rechtstreeks tot de openbare aanklager wenden door middel van een eenvoudige brief, waarin u de schade die u hebt geleden, de data en plaatsen waarop de strafbare feiten hebben plaatsgevonden en uw naam en adres vermeldt.

Ook personen die geen slachtoffer zijn, kunnen onder dezelfde voorwaarden aangifte doen van een misdrijf.

Hoe kom ik er achter wat de stand van zaken is?

Informatie voor het slachtoffer over de voortgang van het onderzoek

Een slachtoffer kan de politie of gendarmerie, de aanklager of de onderzoeksrechter (als de zaak wordt doorverwezen) vragen naar de voortgang van het onderzoek dat hem of haar betreft.

In geval van een misdrijf, en voor bepaalde overtredingen, ontvangt een slachtoffer dat een burgerlijke partij is om de zes maanden een voortgangsverslag van de onderzoeksrechter.

Informatie voor het slachtoffer over de uitkomst van het onderzoek

Na afloop van het onderzoek wordt het slachtoffer op de hoogte gebracht van de genomen beslissing: seponering, een alternatief voor vervolging, opening van een gerechtelijk onderzoek, dagvaarding van de verdachte voor het gerecht. Als er een proces volgt, wordt het slachtoffer op de hoogte gebracht van de aanklacht tegen de verdachte, en de datum en de plaats van de zitting.

Informatie voor de persoon die aangifte doet

Wie een misdrijf heeft aangegeven, wordt door de openbare aanklager op de hoogte gehouden van de vervolgstappen.

Kom ik in aanmerking voor rechtsbijstand (tijdens het onderzoek of tijdens het proces)? Onder welke voorwaarden?

Als u geen advocaat hebt, kunt u voor informatie over uw rechten en plichten terecht bij het gerecht, rechtswinkels (maisons de la justice et du droit), juridische informatiebalies (points d'accès au droit), het gemeentehuis en buurtcentra waar organisaties voor slachtofferhulp inloopsessies houden. Op deze plekken kunt u ongeacht uw leeftijd, nationaliteit of financiële middelen ook gratis juridisch advies verkrijgen van juristen, waaronder advocaten.

U komt in aanmerking voor rechtsbijstand als u aan de volgende voorwaarden voldoet:

  • u bent Frans onderdaan of onderdaan van een lidstaat van de Europese Unie of van een land dat een relevant internationaal verdrag met Frankrijk heeft ondertekend, of u bent gewoonlijk woonachtig en verblijft legaal in Frankrijk (deze voorwaarde geldt niet als u minderjarig of een burgerlijke partij bent);
  • uw financiële middelen [1] vallen niet boven een bepaalde drempel, als bepaald in de begrotingswet. Deze voorwaarde geldt niet als u slachtoffer bent van een bijzonder ernstig misdrijf (opzettelijke aanslag op uw leven, marteling of wreedheden, terreurdaad, verkrachting enz.), als u het "actieve solidariteitsinkomen" (RSA) of de solidariteitsuitkering voor ouderen ontvangt en geen andere bronnen van inkomsten hebt, of als uw situatie gezien het onderwerp van het geschil of de waarschijnlijke kosten van de procedure van bijzonder belang lijkt te zijn.

Onder rechtsbijstand vallen

  • het honorarium van de advocaat;
  • eventuele gerechtsdeurwaarderskosten;
  • kosten van deskundigenoordelen enz.;
  • eventuele aanbetalingen die u moet doen.

Rechtsbijstand kan de totale kosten of een deel daarvan dekken. Het is belangrijk vanaf het begin van de procedure rechtsbijstand aan te vragen, want kosten die gemaakt zijn voorafgaand aan de aanvraag, worden niet vergoed.

Informatie en het aanvraagformulier voor rechtsbijstand kunt u opvragen bij uw advocaat, in een rechtswinkel, in het gemeentehuis, bij de rechtbank van uw woonplaats of bij het gerecht dat de zaak behandelt. Het formulier kan ook worden gedownload via de volgende link: https://www.service-public.fr/particuliers/vosdroits/R1444.



[1]Voorwaarden betreffende financiële draagkracht voor het verkrijgen van rechtsbijstand:
Om uw behoefte aan rechtsbijstand te beoordelen, nemen de autoriteiten de bestaansmiddelen in aanmerking die u tussen 1 januari en 31 december van het jaar voorafgaand aan uw aanvraag hebt ontvangen. Tot deze middelen worden alle soorten inkomsten gerekend, met uitzondering van gezinsbijslagen en bepaalde sociale uitkeringen. De bestaansmiddelen van uw echtgeno(o)t(e), partner, afhankelijk(e) kind(eren) en alle andere personen die met u samenwonen, worden ook meegerekend.

Kan ik aanspraak maken op onkostenvergoeding (voor deelname aan het onderzoek/het proces)? Onder welke voorwaarden?

Kosten in verband met bepaalde procedures kunnen onder bepaalde voorwaarden worden vergoed door uw rechtsbijstandverzekering, indien deze de advocaatkosten, de gerechtsdeurwaarderskosten, kosten van procedures of transacties of kosten van deskundigenoordelen geheel of gedeeltelijk dekt.

Als dit niet het geval is, worden wanneer het vonnis wordt uitgesproken en de schadevergoeding door de rechtbank wordt vastgesteld, deze kosten op uw verzoek ten laste van de veroordeelde partij gebracht.

Kan ik beroep instellen als mijn zaak wordt afgesloten voordat er een proces plaatsvindt?

Als de openbare aanklager aan het einde van het onderzoek besluit de zaak te seponeren, kunt u beroep instellen bij de procureur-generaal van het hof van beroep in het rechtsgebied waar het gerecht dat de zaak heeft geseponeerd, zich bevindt.

Als de procureur-generaal van mening is dat een gerechtelijke procedure nodig is, kan hij of zij de openbare aanklager gelasten tot vervolging over te gaan. Als de procureur-generaal uw vordering ongerechtvaardigd acht, wordt u meegedeeld dat er geen gevolg zal worden gegeven aan uw beroep.

Daarnaast kunt u, als een bij de openbare aanklager gedane aangifte is geseponeerd of als er een termijn van drie maanden is verstreken sinds deze aangifte is gedaan, rechtstreeks aangifte doen bij de bevoegde onderzoeksrechter, door burgerlijke partij te worden.

Tot slot kunt u de vermeende dader rechtstreeks voor het gerecht laten dagvaarden, door een gerechtsdeurwaarder te verzoeken aan hem of haar een dagvaarding te betekenen, in welk geval u een aanbetaling moet doen waarvan de hoogte op basis van uw financiële draagkracht door het gerecht wordt bepaald.

Kan ik betrokken worden bij het proces?

U wordt op de hoogte gesteld van de datum van het proces en u kunt de zitting bijwonen. In sommige gevallen is het proces niet openbaar en mag u slechts voor de duur van uw getuigenis in de zaal blijven. U mag het proces niet geheel bijwonen als het niet openbaar is (achter gesloten deuren plaatsvindt), tenzij u burgerlijke partij in de procedure bent.

U hebt het onvoorwaardelijke recht om tijdens het gehele proces te worden bijgestaan door een organisatie voor slachtofferhulp. De leden van deze organisaties kunnen u helpen bij uw verzoek om burgerlijke partij te worden, zij kunnen bij diverse zittingen aanwezig zijn en u helpen de diverse handelingen en beslissingen van de rechters te begrijpen.

Als u moeite hebt Frans te begrijpen of zich erin uit te drukken, zal er een tolk voor u worden ingeroepen.

Tijdens de zitting kan de burgerlijke partij getuigen oproepen of bezwaar maken tegen het horen van bepaalde getuigen.

Het slachtoffer of een burgerlijke partij kan via de president van de rechtbank vragen stellen aan de getuigen en aan de verdachte.

Tot slot kunt u conclusies (schriftelijke opmerkingen) over de technische aspecten van de procedure, de wet en/of de feiten van de zaak overleggen, waarop de rechter moet reageren.

Wat is mijn officiële rol binnen het rechtsstelsel? Heb ik bijvoorbeeld de hoedanigheid van slachtoffer, getuige, burgerlijke partij of particuliere aanklager, of kan ik daarvoor kiezen?

Zodra de feiten onder de aandacht van het rechtsstelsel of de politie en gendarmerie zijn gebracht, wordt contact met het slachtoffer opgenomen voor een verhoor.

Het slachtoffer is niet verantwoordelijk voor het opsporen van de verdachte of het bewijzen van zijn of haar schuld; dat is de rol van de openbare aanklager. Het slachtoffer kan echter gevraagd worden informatie of bewijs te verstrekken om te helpen bij de waarheidsvinding (medische verklaringen, identiteit van de getuigen enz.).

Het slachtoffer kan ervoor kiezen burgerlijke partij te worden, wat hem of haar het recht geeft financiële vergoeding van de geleden schade te vorderen en door een advocaat te worden bijgestaan.

Wat zijn mijn rechten en plichten in deze hoedanigheden?

Zodra een onderzoek is doorverwezen naar de politie of de gendarmerie, zullen zij het slachtoffer ondervragen. Bij die gelegenheid zullen zij hem of haar altijd op de hoogte stellen van zijn of haar recht:

  • schadevergoeding of een andere passende compensatie voor de geleden schade te verkrijgen, met inbegrip van, waar van toepassing, maatregelen voor herstelrecht;
  • een burgerlijke partij te worden hetzij in verband met een door de openbare aanklager ingestelde procedure, hetzij door rechtstreekse dagvaarding van de dader voor een bevoegd gerecht of middels een klacht bij de onderzoeksrechter;
  • indien hij of zij burgerlijke partij wil worden, te worden bijgestaan door een advocaat van zijn of haar keuze of een advocaat die op zijn of haar verzoek door de voorzitter van de Orde van Advocaten wordt toegewezen, waarbij de kosten worden gedragen door het slachtoffer, tenzij hij of zij voldoet aan de voorwaarden voor toegang tot rechtsbijstand of een rechtsbijstandsverzekering heeft;
  • te worden bijgestaan door een dienst die onderdeel is van een of meer overheidsinstanties of door een erkende organisatie voor slachtofferhulp;
  • zich in het geval van bepaalde misdrijven te wenden tot de commissie voor schadevergoeding voor slachtoffers van misdrijven;
  • te worden geïnformeerd over de beschermingsmaatregelen die voor hem of haar beschikbaar zijn, waaronder gerechtelijke bevelen ter bescherming. Slachtoffers worden ook op de hoogte gesteld van de aan de pleger van een geweldsmisdrijf opgelegde straf en van de voorwaarden voor tenuitvoerlegging van een uitgesproken veroordeling, indien van toepassing;
  • voor een slachtoffer dat het Frans niet machtig is, gebruik te maken van een tolk en de beschikking te krijgen over een vertaling van informatie die essentieel is voor de uitoefening van zijn of haar rechten;
  • op zijn of haar verzoek gedurende alle fasen van de procedure te worden vergezeld door zijn of haar wettelijke vertegenwoordiger of een volwassene van zijn of haar keuze, tenzij de bevoegde gerechtelijke instantie in redelijkheid anders besluit;
  • het adres van een derde op te geven als zijn of haar adres, op voorwaarde dat deze derde hier uitdrukkelijk toestemming voor heeft gegeven.

Het slachtoffer moet voor de rechter verschijnen en getuigen indien hij of zij als getuige is gedagvaard.

Een burgerlijke partij hoeft niet zelf aanwezig te zijn indien zij door een advocaat wordt vertegenwoordigd. Als een burgerlijke partij echter afwezig is en ook niet wordt vertegenwoordigd, wordt zij geacht haar vordering te hebben ingetrokken, tenzij zij haar vordering schriftelijk aan de rechter kenbaar heeft gemaakt.

Burgerlijke partijen en slachtoffers die zijn opgeroepen om voor de rechter getuigenis af te leggen, kunnen de kosten van hun aanwezigheid ter zitting terugvorderen indien zij tijdens het proces hierom verzoeken.

Kan ik tijdens het proces een verklaring afleggen of getuigen? Onder welke voorwaarden?

U kunt tijdens de hoorzitting een verklaring afleggen en bewijs aandragen; hierbij moet echter het beginsel van hoor en wederhoor worden geëerbiedigd en het bewijs moet van tevoren aan de verdediging (de vermeende dader en/of zijn of haar advocaat) worden toegezonden, alsmede aan de openbare aanklager.

U kunt zelfstandig of met de hulp van een advocaat burgerlijke partij worden.

U moet uw vordering inzake schadevergoeding/rente (geldbedrag tot herstel van materiële schade, leed, verloren tijd als gevolg van de feiten waarvan u slachtoffer bent geworden) kwantificeren. Bij dit proces kunt u begeleid worden door een organisatie voor slachtofferhulp.

Welke informatie ontvang ik tijdens het proces?

Tijdens het proces wordt het slachtoffer op de hoogte gebracht van zijn of haar recht om burgerlijke partij te worden, om gebruik te maken van de hulp van een advocaat en om onder bepaalde voorwaarden rechtsbijstand te krijgen, alsook van de mogelijkheid om begeleid te worden door een organisatie voor slachtofferhulp.

Een slachtoffer dat als burgerlijke partij is erkend, wordt ervan in kennis gesteld dat hij of zij in bepaalde gevallen de commissie voor schadevergoeding voor slachtoffers van misdrijven (CIVI) kan verzoeken schadevergoeding en rente uit te keren indien de rechter dit heeft beslist.

Heb ik toegang tot de procesdossiers?

Bij het strafgerecht en de politierechtbank hebt u geen directe toegang tot de dossiers; u moet eerst toestemming van de aanklager verkrijgen.

Als u echter burgerlijke partij bent, kunt u de dossiers in voorkomend geval rechtstreeks of via uw advocaat inzien, of om een afschrift ervan vragen.

Bij het hof van assisen kunt u gratis afschriften verkrijgen van de politierapporten waarin het misdrijf wordt beschreven, van de schriftelijke getuigenverklaringen en deskundigenoordelen en van de overige documenten met betrekking tot de procedure.

Laatste update: 21/01/2019

De verschillende taalversies van deze pagina worden bijgehouden door de betrokken lidstaten. De informatie wordt vertaald door de diensten van de Europese Commissie. Eventuele aanpassingen zijn daarom mogelijk nog niet verwerkt in de vertalingen. De Europese Commissie aanvaardt geen verantwoordelijkheid of aansprakelijkheid met betrekking tot informatie of gegevens in dit document. Zie de juridische mededeling voor auteursrechtelijke bepalingen van de lidstaat die verantwoordelijk is voor deze pagina.