You will be considered a victim of crime if you have suffered harm, for example you have been injured or your property has been damaged or stolen as a result of an incident which constitutes a crime under German law. As a victim of crime, the law grants you certain individual rights before, during and after court proceedings.

Criminal proceedings in Germany start with investigations that are conducted by the police and the public prosecutor's office; such investigations may also be initiated by a report from the injured party. If there is insufficient evidence against the suspect to press charges, the public prosecutor’s office terminates the criminal investigation. If, on the other hand, sufficient evidence is available, the public prosecutor’s office takes the suspect to court. It may, however, also terminate proceedings in certain circumstances, for example if the suspect has made reparation for material damage caused to you or has fulfilled certain conditions and instructions.

If the court opens the main proceedings following the indictment, it will examine the evidence against the accused at a hearing in court. If it finds the accused guilty, it will convict them and set a penalty. The court may, in appropriate and less serious cases against the accused, also terminate the proceedings, for example if the accused shows remorse and has participated in victim-offender mediation. If the evidence against the accused is insufficient, the court must acquit them. If a judgment is handed down, the criminal proceedings may be continued in a higher court following an appeal.

You as a victim can take part in criminal proceedings as a witness, or you can take on a more active role by formally becoming a private prosecutor (Privatkläger) or private accessory prosecutor (Nebenkläger) and thus benefit from a variety of rights available to you. As a private prosecutor you will take the place of the public prosecutor; as a private accessory prosecutor you will take part in the proceedings alongside the public prosecutor.

With just one click on the relevant link, you will reach the following factsheets which will take you through the different steps your case will go through, describing your rights as a victim of a crime when you report a crime, during the investigation of the crime, during the trial or after the trial at first instance. Also, you can read more about your entitlement to compensation, and the help and support you can get.

Of course these information sheets are only an introduction to the many, different rules. For example, you would need more specific information for proceedings where the accused is an adolescent or young adult, which are barely touched upon here.

Click on the links below to find the information that you need

1 - My rights as a victim of crime

2 - Reporting a crime and my rights during the investigation or trial

3 - My rights after trial

4 - Compensation

5 - My rights to support and assistance

Welke informatie kan ik verwachten van de autoriteiten (bijvoorbeeld politie, openbaar ministerie) na het misdrijf, nog vóór ik aangifte van het misdrijf doe?

Om slachtoffers van misdrijven te helpen en hen wegwijs te maken wat betreft de vragen die op hen van toepassing zijn, heeft het federale ministerie van justitie en consumentenbescherming (Bundesministerium der Justiz und für Verbraucherschutz, BMJV) het informatieblad “Wat zijn mijn rechten als slachtoffer van een misdrijf?” en een verkorte handleiding over de rechten van slachtoffers (Opferfibel) gepubliceerd. Ook heeft het ministerie het platform http://www.hilfe-info.de opgezet.

Het informatieblad Wat zijn mijn rechten als slachtoffer van een misdrijf? is in meer dan 25 talen beschikbaar op de startpagina van het BMJV en op het platform hilfe-info.de. Het blad bevat beknopte informatie over de manier waarop een slachtofferhulporganisatie kan worden gevonden en aangifte kan worden gedaan, alsmede over het opvragen van informatie over de strafprocedure, de verklaring als getuige, de kosten, de vertegenwoordiging door een advocaat en schadeloosstelling.

De verkorte handleiding over de rechten van slachtoffers bevat een uitvoeriger beschrijving van de rechten van slachtoffers en benadeelde partijen in het kader van een strafprocedure, met inbegrip van voorbeeldbrieven en contactadressen.

Uitgebreidere informatie over de mogelijkheid van psychosociale begeleiding tijdens de gerechtelijke procedure is te vinden in een speciale brochure over dit onderwerp, die eveneens online en in het Engels beschikbaar is.

Om de belangrijkste informatie ook online beschikbaar te maken, heeft het BMJV op federaal niveau een platform voor de bescherming van slachtoffers in het leven geroepen. Op dit via http://www.hilfe-info.de toegankelijke platform is informatie te vinden over schadeloosstelling, het verloop van de strafprocedure en de mogelijkheden van bijstand en advies. Met de zoekfunctie kunnen betrokkenen bovendien snel een slachtofferhulpdienst in de buurt vinden, die telefonisch, online of in een persoonlijk onderhoud advies kan geven.

Daarnaast bevat de site hilfe-info.de specifieke informatie voor bijvoorbeeld slachtoffers van tegen de persoon gericht geweld, seksueel geweld, slachtoffers van misdrijven in de digitale ruimte en slachtoffers van terrorisme. Op de site worden ook contactpersonen voorgesteld, waaronder de heer Edgar Franke, commissaris van de Duitse federale regering voor de slachtoffers van terroristische misdrijven die in Duitsland zijn begaan en hun nabestaanden.

Met een hulptool kunnen de gebruikers snel en direct de juiste bijstandsdiensten vinden. In (beeld)gesprekken en geïllustreerde uitlegvideo’s worden verschillende hulpmogelijkheden beschreven.

Ik woon niet in het EU-land waar het misdrijf heeft plaatsgevonden (EU-burgers en niet-EU burgers). Hoe worden mijn rechten beschermd?

U kunt het misdrijf aangeven bij de Duitse politie of een afdeling van het Duitse openbaar ministerie. De betreffende openbaar aanklager onderzoekt vervolgens of er in Duitsland strafvervolging kan worden ingesteld. Als dat niet zo is, of als vervolging in Duitsland om andere redenen uitgesloten is, draagt het openbaar ministerie het dossier over aan de bevoegde rechtshandhavingsinstanties van de andere EU-lidstaat, waar het misdrijf is begaan.

Welke informatie krijg ik als ik een misdrijf aangeef?

U krijgt een schriftelijke bevestiging van uw aangifte met een overzicht van uw verklaringen over het aangegeven misdrijf en het tijdstip en de plaats daarvan.

Als u hierom verzoekt bij de aangifte, zult u informatie ontvangen over de eventuele sluiting van de procedure, de plaats en het tijdstip van het proces, de aanklacht tegen de verdachte en de uitkomst van de gerechtelijke procedure.

Voorts wordt u op uw verzoek, als slachtoffer van het misdrijf, meegedeeld of de veroordeelde een contactverbod is opgelegd.

Als u een rechtmatig belang aanvoert of dat reeds hebt gedaan in het kader van de procedure voor uw toelating als burgerlijke partij, hebt u er eveneens recht op te weten of er ten aanzien van de verdachte of veroordeelde hechtenis- of plaatsingsmaatregelen zijn gelast dan wel opgeheven, of als laatstgenoemde voor het eerst versoepeling van de tenuitvoerlegging van de straf of verlof is verleend. U wordt ook in kennis gesteld van elke nieuwe versoepeling van de tenuitvoerlegging van de straf of elk nieuw verlof, indien u daar een rechtmatig belang bij hebt en geen hoger rechtmatig belang van de veroordeelde zich daartegen verzet.

Tot slot wordt u erover geïnformeerd als de veroordeelde is ontsnapt en zich derhalve aan een vrijheidsbenemende maatregel heeft onttrokken. U wordt in dat geval op de hoogte gebracht van de maatregelen die zijn getroffen om u te beschermen.

Kom ik in aanmerking voor gratis vertolking of vertaling (wanneer ik contact opneem met de politie of andere autoriteiten of tijdens het onderzoek en het proces)?

Als u aangifte doet, krijgt u de hulp die voor de communicatie nodig is om de aangifte van het misdrijf te kunnen doen in een taal die u begrijpt, zonder dat daar voor u kosten aan zijn verbonden. Op verzoek ontvangt u de schriftelijke bevestiging van uw aangifte in uw taal.

Bij verhoren in de loop van het gerechtelijk onderzoek en het proces voor de rechtbank kan een tolk u zo nodig kosteloos bijstaan, ook indien u als burgerlijke partij actief deelneemt aan de procedure.

Hoe zorgen de autoriteiten ervoor dat ik alles begrijp en ook begrepen word (als ik bijvoorbeeld een kind ben of als ik gehandicapt ben)?

Bij kinderen worden verhoren afgenomen door speciaal daarvoor opgeleide personen die ervaren zijn in de omgang met kinderen. Zaken betreffende misdrijven die door volwassenen jegens kinderen of jongeren zijn begaan (de zogeheten jeugdbeschermingszaken) worden behandeld door jeugdrechters en in jeugdzaken gespecialiseerde openbaar aanklagers, die beschikken over educatieve vaardigheden en opvoedkundige ervaring.

De communicatie met een persoon met gehoor- of spraakstoornissen verloopt, naar keuze van de betrokkene, mondeling, schriftelijk of via een andere persoon, die door de rechtbank moet worden aangewezen (bijvoorbeeld een gebarentolk). De rechtbank moet de voor de mondelinge en schriftelijke communicatie benodigde technische middelen ter beschikking stellen.

Een blinde of slechtziende kan memories en andere stukken bij de rechtbank indienen in een voor hem of haar begrijpelijke vorm, met name in braille. Op zijn of haar verzoek moeten de memories en andere stukken in een gerechtelijke procedure hem of haar in beginsel in een toegankelijke vorm ter beschikking worden gesteld en moet hem of haar eveneens, zonder extra kosten, toegang worden verleend tot het dossier.

Slachtofferhulpdiensten

Wie biedt slachtofferhulp?

In het kader van een strafprocedure kunt u als slachtoffer van een misdrijf juridische hulp krijgen van een advocaat, die bijvoorbeeld als getuige kan optreden tijdens uw verklaring. U komt ook voor deze hulp in aanmerking als burgerlijke partij, zelfs nog voordat u kenbaar hebt gemaakt dat u aan de procedure wilt deelnemen. U kunt zich bij uw verhoor laten vertegenwoordigen door een adviseur die gespecialiseerd is in slachtofferhulp of laten vergezellen door een door u gekozen vertrouwenspersoon, tenzij dit het doel van het onderzoek in gevaar brengt.

Naast juridische hulp kan de rechtbank tevens de psychosociale begeleiding tijdens de gerechtelijke procedure gelasten van minderjarige slachtoffers van seksuele en geweldsmisdrijven, maar ook van bijzonder kwetsbare volwassenen die het slachtoffer zijn geworden van ernstige seksuele en geweldsmisdrijven. Deze vorm van hulp wordt kosteloos verleend vóór, tijdens en na het proces. Meer inlichtingen zijn beschikbaar in het informatieblad over psychosociale begeleiding.

In de Bondsrepubliek Duitsland valt de algemene slachtofferhulp onder de bevoegdheid van de deelstaten (Länder). In veel deelstaten zijn al speciaal met slachtofferhulp belaste personen aangewezen, of worden centrale contactpunten voor slachtoffers van geweldsmisdrijven opgezet. Zij opereren geheel zelfstandig bij de uitvoering van de hun toegewezen taken. Voor meer informatie over deze personen en over slachtofferhulporganisaties, adviesdiensten en andere mogelijkheden voor hulp en bijstand kunt u de site http://www.hilfe-info.de en het informatieblad “Mijn rechten op het gebied van hulp en bijstand” raadplegen.

Verwijst de politie mij automatisch door naar slachtofferhulp?

De politie zal u erop attent maken dat slachtofferhulporganisaties u over een breed spectrum bijstand en hulp kunnen verlenen, van advisering en het onderbrengen in een opvanghuis tot doorverwijzing naar een therapeut aan toe.

Het is aan u om hier al dan niet gebruik van te maken. Er wordt niet automatisch doorverwezen.

Hoe wordt mijn persoonlijke levenssfeer beschermd?

De informatie over u en uw gegevens worden slechts op uw verzoek en met uw uitdrukkelijke instemming doorgegeven aan slachtofferhulporganisaties.

Moet ik eerst aangifte van een misdrijf doen voordat ik toegang heb tot slachtofferhulp?

Nee, slachtofferhulporganisaties helpen u ongeacht of er aangifte is gedaan.

Persoonlijke bescherming van personen in gevaar

Welke vormen van bescherming worden geboden? Wie kan mij bescherming bieden?

Als u wegens uw verklaring in een strafprocedure risico loopt, zijn er diverse beschermingsmogelijkheden:

Het wetboek van strafvordering biedt in een dergelijk geval de mogelijkheid uw identiteit volledig of gedeeltelijk geheim te houden.

In beginsel moet u bij uw verklaring uw volledige identiteit en uw adres opgeven.

U bent niet verplicht uw verblijfplaats te vermelden als er duidelijke en tastbare aanwijzingen zijn dat dit uw juridische belangen of die van anderen in gevaar zou kunnen brengen, bijvoorbeeld als u bang bent dat u het slachtoffer wordt van stalken of als er redenen zijn om aan te nemen dat op u of anderen frauduleuze druk zou kunnen worden uitgeoefend, bijvoorbeeld om u te verhinderen de waarheid te vertellen of om uw verklaring te beïnvloeden. U kunt dan een ander adres opgeven waar contact met u kan worden opgenomen en waar overheidsinstanties eventuele stukken (bijvoorbeeld een dagvaarding voor een zitting) naar toe kunnen sturen. Dit kan het adres van een advocaat of slachtofferhulporganisatie zijn. In geval van gevaar voor uw fysieke integriteit, leven of vrijheid kan het u zelfs worden toegestaan uw identiteit volledig geheim te houden. Het openbaar ministerie laat de stukken die uw verblijfplaats of werkelijke identiteit betreffen buiten het dossier, totdat het gevaar is geweken.

Getuigenbescherming door de politie is ook mogelijk:

• Als u als getuige tijdens een procedure een verklaring aflegt en
• uw verklaring van wezenlijk belang is;
• uw fysieke integriteit, leven, gezondheid, vrijheid of essentiële materiële middelen worden bedreigd;
• u akkoord gaat met de slachtofferbeschermingsmaatregelen; en
• de maatregelen passen bij uw situatie,

kunnen u en uw familieleden, alsmede anderen die nauw aan u verwant zijn, voor zover nodig worden opgenomen in een getuigenbeschermingsprogramma. Een tijdelijke identiteitswijziging kan uitdrukkelijk onderdeel uitmaken van zo’n programma.

Als u het slachtoffer bent van huiselijk geweld, kunt u de bevoegde familierechter verzoeken om een uitspraak op grond waarvan u in de toekomst als enige de gemeenschappelijke gezinswoning mag gebruiken en het de dader van het misdrijf verboden is u te benaderen en contact met u op te nemen. Voorafgaand aan een rechterlijke beslissing kan de politie de dader aanhouden of uit de gezinswoning zetten. Wanneer een kind slachtoffer is van huiselijk geweld, moet de andere ouder zich niet alleen wenden tot de politie, maar ook tot de jeugdhulpverleningsinstantie (Jugendamt), die als eerste aanspreekpunt fungeert om het kind te helpen en beschermende maatregelen te nemen.

Is er iemand die het risico beoordeelt dat de dader mij verdere schade toebrengt?

De beschermingsmaatregelen blijven van kracht zolang het risico bestaat. Als er aanwijzingen zijn voor een nieuwe of toegenomen dreiging, neemt de politie de noodzakelijke maatregelen om het gevaar af te wenden.

Is er iemand die het risico beoordeelt dat het strafrechtstelsel mij verdere schade toebrengt (tijdens het onderzoek en het proces)?

Welke bescherming wordt geboden voor zeer kwetsbare slachtoffers?

Het gaat hierbij onder meer om de volgende maatregelen:

• in geval van een dreigend risico van ernstige benadeling van het hogere belang van de getuige kan het verhoor van een getuige die tevens slachtoffer is, zowel tijdens de onderzoeksprocedure als tijdens het proces, plaatsvinden door middel van beeld- en geluidsopnamen, zodat de getuige zich niet in dezelfde ruimte hoeft te bevinden als de beklaagde of de verdachte;
• het proces kan achter gesloten deuren, d.w.z. zonder publiek, plaatsvinden als er omstandigheden behorend tot de persoonlijke levenssfeer van het slachtoffer aan de orde komen;
• vragen die raken aan de eer of de persoonlijke levenssfeer mogen enkel worden gesteld als dat absoluut noodzakelijk is.

Ik ben minderjarig – heb ik bijzondere rechten?

Voor personen onder 18 jaar bepaalt de wet dat hun verhoor wordt afgenomen door een rechter en dat het op video of enkel met geluid kan worden vastgelegd. Als u het slachtoffer bent van een seksueel of geweldsmisdrijf, kan die opname tijdens het proces als bewijs worden gebruikt, waarmee in voorkomend geval kan worden vermeden dat u voor de rechtbank moet verschijnen en tijdens het proces opnieuw wordt ondervraagd.

Het openbaar ministerie moet zich bij het onderzoek uiterst omzichtig opstellen.

Als minderjarige getuige bent u tijdens het proces gevrijwaard van ondervraging door alle bij de procedure betrokken partijen. Enkel de president voert het verhoor. Eventuele vragen van de openbare aanklager of de verdediging moeten in beginsel via de rechter worden gesteld.

Een familielid is overleden door een misdrijf. Wat zijn mijn rechten?

De naaste familieleden van een overledene worden als burgerlijke partij toegelaten tot de strafprocedure en hebben in die hoedanigheid het recht een juridisch adviseur aan te wijzen.

Daarnaast komen zij in aanmerking voor psychosociale begeleiding, zolang de gerechtelijke procedure loopt.

In geval van overlijden van een naaste als gevolg van een geweldsmisdrijf is eventueel schadeloosstelling mogelijk op grond van de wet inzake schadeloosstelling van slachtoffers van geweldsmisdrijven (zie ook schadeloosstelling van slachtoffers).

Een familielid is slachtoffer van een misdrijf. Wat zijn mijn rechten?

Ook familieleden kunnen zich voor informatie en advies richten tot gespecialiseerde bijstandsdiensten.

Verder kunnen ouders kosteloos en anoniem telefonisch advies krijgen op het nummer 0800 1110550.

Als uw naaste als getuige een verklaring moet afleggen en u zelf geen getuige bent in de procedure, kunt u hem of haar begeleiden en bijstaan tijdens het verhoor.

Heb ik toegang tot bemiddeling/mediation? Onder welke voorwaarden? Ben ik in veiligheid tijdens bemiddeling/mediation?

Als u en de dader daarmee instemmen, kan een herstelbemiddelingsprocedure (Täter-Opfer-Ausgleich) worden gevoerd. Het openbaar ministerie en de rechtbank moeten in elke fase van de procedure nagaan of het mogelijk is tot een akkoord te komen tussen dader en slachtoffer en, indien dit het geval is, zich daarvoor inzetten. Daders of slachtoffers kunnen zich echter ook rechtstreeks tot een organisatie voor herstelbemiddeling wenden. Bemiddeling/mediation in de eigenlijke zin van het woord vindt plaats buiten de strafprocedure om en wordt in veel gevallen (be)geleid door speciaal opgeleide bemiddelaars. Zij brengen doorgaans in eerste instantie met elke partij apart in kaart of en in hoeverre de partij tot samenwerking bereid is en hoe een akkoord er volgens die partij uit moet zien. In beginsel staat of valt een bemiddelingsprocedure met de bereidheid tot samenwerking van beide partijen. De dader moet dus op een of andere manier zijn of haar verantwoordelijkheid nemen voor het aangedane leed. Bij bemiddeling/mediation worden vaak ook schadevergoedingen of andere vormen van herstel overeengekomen.

Bovendien is het voor bepaalde strafbare feiten zoals huisvredebreuk, verbaal geweld, schending van het briefgeheim en fysiek geweld, verplicht om eerst een verzoeningsprocedure voor een arbitrageorgaan op deelstaatniveau te voeren, voordat men als particulier aanklager mag optreden .

Waar vind ik de wetgeving waarin mijn rechten zijn vastgesteld?

Onderstaande, niet-limitatieve lijst geeft een overzicht van de voornaamste wetgeving op het gebied van materieel en formeel strafrecht en burgerlijk recht. Deze links leiden naar de wetgevingsteksten:

• Wetboek van strafvordering (Strafprozessordnung, StPO) – in het Duits en Engels
• Wet op de rechterlijke organisatie (Gerichtsverfassungsgesetz, GVG) – in het Duits
• Wetboek van strafrecht (Strafgesetzbuch, StGB) – in het Duits en Engels
• Wet inzake de harmonisatie van getuigenbescherming (Zeugenschutzharmonisierungsgesetz, ZSHG) – in het Duits
• Wet inzake de bescherming tegen geweld (Gewaltschutzgesetz) – in het Duits
• Burgerlijk wetboek (Bürgerliches Gesetzbuch) – in het Duits en Engels
• Verblijfswet (Aufenthaltsgesetz) – in het Duits
• Wet inzake jeugdrechtbanken (Jugendgerichtsgesetz) – in het Duits en Engels
• Wet inzake justitiële beloning en vergoeding (Justizvergütungs- und -Entschädigungsgesetz) – in het Duits
• Wetboek van burgerlijke rechtsvordering (Zivilprozessordnung) – in het Duits
• Wet inzake schadeloosstelling van slachtoffers van geweldsmisdrijven (Opferentschädigungsgesetz) – in het Duits en Engels

Hoe geef ik een misdrijf aan?

Als u het slachtoffer bent geworden van een misdrijf, kunt u aangifte doen bij:

• elk politiebureau en elke politiefunctionaris;
• elke dienst van het openbaar ministerie;
• elke rechtbank van eerste aanleg.

U kunt zowel mondeling als schriftelijk aangifte doen. Bij een mondelinge aangifte stelt de instantie waarbij u aangifte doet, een proces-verbaal op. Op uw verzoek ontvangt u een schriftelijke bevestiging van uw aangifte. Ook iemand anders kan aangifte voor u doen zonder bijzondere machtiging daarvoor.

In de meeste deelstaten (Länder) biedt de politie tevens de mogelijkheid online aangifte te doen via de functie “internetwacht” (Internetwache) of “onlinewacht” (Onlinewache).

In uw aangifte moet u uw identiteit opgeven en vermelden hoe en waar u bereikbaar bent voor nadere inlichtingen en het ontvangen van een dagvaarding om voor de rechtbank te verschijnen. Verstrekt u uw persoonsgegevens liever niet, bijvoorbeeld omdat u zich bedreigd voelt, geef dit dan zo snel mogelijk door aan de instantie waarbij u aangifte doet. Die kan dan nagaan of het eventueel volstaat om te vermelden dat u bereikbaar bent op een ander adres, bijvoorbeeld van een advocaat of een slachtofferhulporganisatie.

Wat de inhoud van uw aangifte betreft is het van belang dat u in uw verklaring alles vermeldt wat u weet over de verdachte(n) en het misdrijf, zodat de politie en het openbaar ministerie uw verklaringen kunnen checken en een vooronderzoek kunnen starten.

In beginsel is de aangifte van een misdrijf niet aan enige termijn gebonden. Wel is het zo dat bepaalde strafbare feiten, zoals verbaal geweld en huisvredebreuk, alleen maar kunnen worden vervolgd als er aangifte van is gedaan. De aangifte moet binnen drie maanden nadat u het misdrijf en de identiteit van de dader hebt vastgesteld, schriftelijk worden ingediend bij een rechtbank van eerste aanleg, het openbaar ministerie of de politie. De identiteit van de dader van het misdrijf wordt geacht genoegzaam bekend te zijn als hij of zij als individu kan worden aangewezen. Het is dus niet verplicht zijn of haar naam te kennen. De instantie waarbij u uw verklaring aflegt, zal u vertellen of er aangifte moet worden gedaan. Het is overigens wel zo dat de misdrijven zelf kunnen verjaren en dan ook niet meer kunnen worden vervolgd. Van verjaring is echter pas na meerdere jaren sprake, waarbij de exacte termijn afhangt van het misdrijf.

Hoe kom ik er achter wat de stand van zaken is?

Het is verstandig om het dossiernummer bij de hand te houden, als u hiervoor contact opneemt met de betreffende instantie(s). Het dossier is er dan makkelijker en sneller uit te lichten, zodat u sneller antwoord krijgt.

De instantie waarbij u aangifte hebt gedaan kent een dossiernummer hieraan toe – in de regel is dat in eerste instantie een politiedossiernummer. Met deze referentie bij de hand kunt u vragen hoe de politie uw dossier behandelt en eventueel aanvullende informatie verstrekken. Wanneer de zaak aan het openbaar ministerie wordt overgedragen, kunt u de politie of het openbaar ministerie het dossiernummer van deze instantie vragen, dat een ander nummer is dan dat van de politie.

Als u het dossiernummer niet weet, kunt u in uw verzoek het beste uw persoonlijke gegevens en – voor zover bij u bekend – de naam van de verdachte vermelden

Kom ik in aanmerking voor rechtsbijstand (tijdens het onderzoek of tijdens het proces)? Onder welke voorwaarden?

In de volgende gevallen bestaat het recht op kosteloze juridische hulp of op rechtsbijstand.

Indien uit de omstandigheden blijkt dat u mogelijk niet in staat bent uw rechten tijdens het verhoor uit te oefenen, kan u op kosten van de staat een advocaat worden toegewezen die optreedt als getuige tijdens het verhoor.

Indien u als burgerlijke partij mag optreden, kan in bepaalde gevallen – met name bij ernstige seksuele en geweldsmisdrijven – nog voordat de beslissing is genomen om een persoon voor een uitspraak naar een gerecht te verwijzen, een advocaat worden aangewezen om u op kosten van de staat te vertegenwoordigen. Indien deze voorwaarden voor het toewijzen van een advocaat niet zijn vervuld, hebt u recht op rechtsbijstand als benadeelde partij die mag optreden in de strafprocedure, en kunt u een verzoek indienen en hiervoor in aanmerking komen als u wegens uw financiële situatie niet in staat bent zelf de kosten van de procedure te dragen en evenmin in staat bent om naar de maatstaven van het recht zelf uw belangen voldoende te behartigen, of als dit redelijkerwijs niet van u kan worden verwacht.

Bij klachtdelicten, die het openbaar ministerie enkel op eigen initiatief vervolgt als dat in het algemeen belang is, kunt u tegen de verdachte een op bestraffing van hem of haar gerichte privaatrechtelijke vordering instellen als het openbaar ministerie het algemeen belang van strafvervolging niet erkent en de verdachte op het moment van het delict 18 jaar of ouder was. U treedt dan in de plaats van het openbaar ministerie. Als particuliere aanklager kunt u de rechtbank die over de zaak beslist, om rechtsbijstand verzoeken. Deze bijstand wordt u verleend, als u wegens uw financiële situatie niet in staat bent zelf de kosten van de procedure te dragen en het waarschijnlijk is dat u in het gelijk wordt gesteld.

Kan ik aanspraak maken op onkostenvergoeding (voor deelname aan het onderzoek/het proces)? Onder welke voorwaarden?

Als u een verklaring als getuige aflegt bij het openbaar ministerie of een rechtbank, krijgt u een vergoeding voor uw reiskosten, voorgeschoten bedragen, verlies van tijd, ongemakken in verband met het voeren van uw huishouden of verlies van inkomsten, als u binnen drie maanden na het verhoor een verzoek hiertoe indient. Ook door de politie opgeroepen personen hebben mogelijk recht op een vergoeding; dit hangt af van het recht van de betrokken deelstaat.

Kan ik beroep instellen als mijn zaak wordt afgesloten voordat er een proces plaatsvindt?

Het openbaar ministerie kan om diverse redenen besluiten een zaak te seponeren.

U kunt schriftelijk beroep instellen tegen zo’n besluit. Als er voor u andere feiten of bewijzen aan het licht zijn gekomen, moet u die met zoveel woorden vermelden in het beroepschrift. Als het openbaar ministerie zijn besluit handhaaft, wordt de zaak onderzocht door het parket-generaal. In alle gevallen wordt een beslissing op uw beroep schriftelijk gegeven.

Als het openbaar ministerie en het parket-generaal weigeren de zaak voor de rechter te brengen, kunt u zich in sommige gevallen wenden tot de hoogste rechterlijke instantie van de betreffende deelstaat (Oberlandesgericht of Kammergericht) en een procedure instellen om een uitspraak af te dwingen. Het parket-generaal geeft in zijn beslissing uitdrukkelijk aan of zo’n procedure in uw geval toegestaan is. Voor deze procedure gelden overigens wel strikte termijnen en regels. Het verzoek moet worden ondertekend door een advocaat en u moet de kosten betalen, als u niet in het gelijk wordt gesteld.

Kan ik betrokken worden bij het proces?

Als u getuige bent, gaat uw deelname aan het proces niet verder dan uw verklaring. Zodra die is afgerond, bent u vrij om de rest van het proces bij te wonen als toeschouwer, maar u kunt er niet meer aan deelnemen.

Als u zich burgerlijke partij hebt gesteld, hebt u het recht het proces bij te wonen en kunt u, net als het openbaar ministerie, verzoeken – met name om onderzoeksmaatregelen – doen, vragen stellen en opmerkingen maken. In deze hoedanigheid hebt u tevens de mogelijkheid om een slotpleidooi te houden.

Als u zich burgerlijke partij hebt gesteld, kunt u in het kader van de strafprocedure schadevergoeding of smartengeld eisen van de dader van het misdrijf. In deze hoedanigheid bent u eveneens gerechtigd om aan het proces deel te nemen. U hebt echter niet de andere procedurele rechten van een burgerlijke partij.

Wat is mijn officiële rol binnen het rechtsstelsel? Valt deze rol mij automatisch toe of kan ik kiezen om bijvoorbeeld op te treden in de hoedanigheid van slachtoffer, getuige, burgerlijke partij of particuliere aanklager?

Tot de afronding van het onderzoek hebt u, als slachtoffer van een misdrijf, in de eerste plaats de hoedanigheid van getuige in de strafprocedure. U kunt op elk moment contact opnemen met de betreffende instanties, bewijs overleggen en aanvullende informatie verstrekken. Slachtoffers van misdrijven die in het wetboek van strafvordering worden aangeduid als “benadeelde partijen”, genieten bepaalde rechten die verder gaan dan de algemene rechten van getuigen, zoals het recht om te vragen of de verdachte in hechtenis wordt gehouden, onder bepaalde voorwaarden het recht om het dossier in te zien of bepaalde informatie daaruit te verkrijgen (zie ook hieronder) en het recht om de bijstand van een advocaat in te roepen of zich door een advocaat te laten vertegenwoordigen.

Indien u als benadeelde partij mag optreden, kunt u zelf beslissen of u zich al dan niet daadwerkelijk in de procedure wilt mengen. Het is eveneens aan u om te beslissen of u als burgerlijke partij bij de strafprocedure schadevergoeding of smartengeld wilt eisen.

Wat zijn mijn rechten en plichten in deze hoedanigheden?

Als getuige hebt u bij uw verhoor de volgende rechten:

• u kunt weigeren te getuigen. als u getrouwd of verloofd bent (geweest) met de verdachte (met inbegrip van een geregistreerd partnerschap tussen personen van hetzelfde geslacht) of als u een naaste verwant of aanverwant van deze persoon bent;
• u kunt weigeren vragen te beantwoorden als uw antwoord kan leiden tot strafvervolging van uzelf of naaste familieleden;
• vragen die uw eer of persoonlijke levenssfeer kunnen aantasten, mogen enkel worden gesteld als ze absoluut noodzakelijk zijn;
• u kunt u laten vergezellen door een vertrouwenspersoon, tenzij diens aanwezigheid het doel van het onderzoek in gevaar brengt;
• u kunt u laten vergezellen door een advocaat;
• als u niet in staat bent uw rechten zelf uit te oefenen, kan onder bepaalde voorwaarden op kosten van de staat een advocaat worden aangewezen om u tijdens het verhoor bij te staan;
• als u het Duits onvoldoende beheerst, moet er een tolk worden ingeschakeld om u tijdens uw verhoor bij te staan;
• u hebt recht op onkostenvergoeding (zie hierboven onder de vraag “Kan ik aanspraak maken op onkostenvergoeding?”).

Uw voornaamste plichten als getuige:

• u bent verplicht de waarheid te spreken. Dat houdt tevens in dat u in uw verklaring alles moet vermelden wat relevant voor de zaak kan zijn. Elke opzettelijk onjuiste verklaring voor een rechtbank is strafbaar en wordt doorgaans bestraft met een vrijheidsstraf. Een getuige die onjuiste verklaringen aflegt, kan zich tevens schuldig maken aan andere strafbare feiten, zoals valse beschuldigingen of belemmering van de rechtsgang.

U moet voor het verhoor verschijnen als u door het openbaar ministerie, de politie namens het openbaar ministerie of een rechtbank bent gedagvaard of opgeroepen.

Kan ik tijdens het proces een verklaring afleggen? Onder welke voorwaarden?

Als u als getuige wordt opgeroepen om bij het proces te verschijnen, moet u een verklaring afleggen behoudens de gevallen waarin u kunt weigeren te getuigen (zie hierboven de rechten en plichten van een getuige).

Als burgerlijke partij kunt u tijdens de procedure een verklaring afleggen (zie ook hierboven: “Kan ik betrokken worden bij het proces?”).

Welke informatie ontvang ik tijdens het proces?

Als benadeelde partij van een misdrijf kunt u op uw verzoek worden geïnformeerd over de uitkomst van de gerechtelijke procedure.

Heb ik toegang tot het procesdossier?

Als een misdrijf uw rechten heeft geschaad, kan een advocaat het dossier namens u inzien en het bewijs bestuderen, voor zover hij of zij kan onderbouwen dat dit een rechtmatig belang dient. In dit geval kunt u eveneens inlichtingen en kopieën van het dossier krijgen om u op de hoogte te stellen van de stand van zaken van de procedure. Indien u als burgerlijke partij mag optreden, hoeft u of uw advocaat geen rechtmatig belang aan te tonen om toegang te krijgen tot het dossier of informatie te krijgen.

Als u als benadeelde partij van een misdrijf niet door een advocaat wordt vertegenwoordigd, hebt u recht op toegang tot het dossier en kunt u op grond daarvan het dossier onder toezicht inzien.

Het recht op toegang tot het dossier of het verkrijgen van informatie daaruit kan in bepaalde omstandigheden worden geweigerd, bijvoorbeeld als dat het doel van het onderzoek in gevaar zou brengen. Het moet worden geweigerd, wanneer hogere rechtmatige belangen van de verdachte of andere personen zich daartegen verzetten. Tot de aanvang van het onderzoek in de procedure en na de definitieve beëindiging daarvan berust de beslissing om toegang to het dossier te verlenen bij het openbaar ministerie of, bij gebreke daarvan, de rechtbank waaraan de zaak is voorgelegd.

Kan ik beroep instellen tegen de beslissing?

Als burgerlijke partij kunt u in beginsel beroep instellen tegen een uitspraak, doch enkel voor wat betreft het misdrijf dat de aanleiding vormde voor uw optreden in die hoedanigheid. Voorts kunt u geen beroep instellen, wanneer dat enkel zou berusten op het argument dat u het niet eens bent met de zwaarte van de sanctie.

De termijn voor het instellen van beroep is één week. Als u of uw advocaat de zitting heeft bijgewoond buiten uw eigen verhoor om, vangt deze termijn aan na de kennisgeving van de uitspraak. Is dit niet het geval, dan begint de termijn te lopen, zodra de uitspraak aan u is toegezonden.

Als particuliere aanklager beschikt u over de rechtsmiddelen die het openbaar ministerie kan aanwenden in een procedure waarin het een strafvordering heeft ingesteld.

Wat zijn mijn rechten nadat de beslissing is gegeven?

Als u hier vooraf om hebt verzocht, zult u worden geïnformeerd over de uitkomst van de gerechtelijke procedure. Als burgerlijke partij kunt u tevens een kopie van de uitspraak krijgen.

Voorts wordt u er op uw verzoek, als slachtoffer van het misdrijf, over geïnformeerd als de veroordeelde een contactverbod is opgelegd.

Als u een rechtmatig belang aantoont of dat hebt gedaan in het kader van de procedure voor uw toelating als optredende partij in de strafprocedure, hebt u er eveneens recht op te weten of er ten aanzien van de veroordeelde een gevangenisstraf of een plaatsingsmaatregel is gelast dan wel opgeheven, of als voor het eerst versoepeling van de tenuitvoerlegging van zijn of haar straf of verlof is verleend. U wordt ook in kennis gesteld van elke nieuwe versoepeling van de tenuitvoerlegging van de straf of elk nieuw verlof, indien u daar een rechtmatig belang bij hebt en geen hoger rechtmatig belang van de veroordeelde zich daartegen verzet.

Tot slot wordt u erover geïnformeerd als de veroordeelde is ontsnapt en zich derhalve aan een vrijheidsbenemende maatregel heeft onttrokken. U wordt in dat geval op de hoogte gebracht van de maatregelen die zijn getroffen om u te beschermen.

Als u bijvoorbeeld op een later tijdstip een burgerlijke vordering wilt instellen tegen de veroordeelde, kunt u, op grond van uw recht op toegang tot de dossiers, informatie uit het strafdossier krijgen om deze vordering voor te bereiden. De veroordeelde wordt vooraf gehoord om uit te sluiten dat er van zijn of haar kant een hoger rechtmatig belang bestaat, op grond waarvan u de toegang tot het dossier moet worden geweigerd.

Als een verzoek om schadevergoeding of smartengeld is gehonoreerd in de uitspraak in het strafproces, kunt u, nadat de uitspraak van kracht is geworden, de tenuitvoerleggingsrechtbank of een gerechtsdeurwaarder verzoeken om dwangmaatregelen onder overlegging van een kopie van het tenuitvoerleggingsdeel van de uitspraak.

Heb ik recht op ondersteuning of bescherming na het proces? Hoelang?

U komt ook in aanmerking voor ondersteuning en psychosociale begeleiding zolang de gerechtelijke procedure nog loopt na het proces.

Verder blijft u, net als tijdens het proces, in aanmerking komen voor beschermingsmaatregelen zolang de dreiging voortduurt.

Welke informatie krijg ik als de dader wordt veroordeeld?

Zoals hierboven aangegeven (zie “Wat zijn mijn rechten nadat de beslissing is gegeven?”) zult u worden geïnformeerd over de uitkomst van de procedure als u daar om hebt verzocht.

De plaats waar de veroordeelde naartoe wordt gebracht in geval van een gevangenisstraf of andere vrijheidsbenemende maatregel, wordt echter niet bekendgemaakt.

Word ik geïnformeerd wanneer de dader in vrijheid wordt gesteld (ook wanneer hij vervroegd of voorwaardelijk in vrijheid wordt gesteld) of wanneer hij is ontsnapt uit de gevangenis?

U wordt daarover geïnformeerd, als u daar om hebt verzocht (zie ook hierboven onder de vraag “Wat zijn mijn rechten nadat de beslissing is gegeven?”)

Word ik betrokken bij beslissingen over invrijheidstelling of voorwaardelijke invrijheidstelling? Kan ik bijvoorbeeld een verklaring afleggen of beroep instellen?

U wordt niet bij dergelijke beslissingen betrokken en u kunt evenmin beroep instellen. In het kader van een voorwaardelijke invrijheidstelling kan de rechtbank met het oog op uw bescherming verplichtingen en bevelen (bijvoorbeeld een contactverbod) of een herstelmaatregel (bijvoorbeeld betaling van een schadevergoeding) in haar beslissing opnemen. De rechtbank kan eveneens een contactverbod opleggen in geval van sociaal-gerechtelijk toezicht na de opheffing van een vrijheidsbenemende maatregel. Bij overtreding van dit verbod kunnen opnieuw sancties tegen de veroordeelde worden getroffen.

Via welke procedure kan ik van de dader schadevergoeding vorderen?  (bijvoorbeeld rechtszaak, burgerlijke vordering, voeging)

Als u het slachtoffer bent van een misdrijf en schade hebt geleden, kunt u schadevergoeding en smartengeld eisen door buiten de strafprocedure om een vordering bij een civiele rechter in te stellen. U kunt echter ook uw rechten doen gelden in het kader van de strafprocedure zelf door een vordering tot schadevergoeding in te stellen. Indien de opbrengst van het misdrijf die overeenkomt met uw financieel verlies, door de rechtbank is verbeurdverklaard in een strafvonnis, kunt u de betreffende goederen of de waarde daarvan in geld terugkrijgen bij het openbaar ministerie.

De rechter heeft de dader ertoe veroordeeld mij schadevergoeding te betalen/schadeloos te stellen. Hoe kan ik ervoor zorgen dat de dader betaalt?

De uitspraken in procedures met voeging en schikkingen die tot stand zijn gekomen in het kader van een procedure met voeging, kunnen ten uitvoer worden gelegd volgens de algemene bepalingen betreffende gedwongen tenuitvoerlegging, op dezelfde manier als de uitspraken en schikkingen in een civiele procedure. Gedwongen tenuitvoerlegging vindt plaats op basis van een door de griffier van de strafrechtbank afgegeven grosse van de uitspraak of de schikking.

Als de dader niet betaalt, kan de staat het bedrag dan voorschieten?  Onder welke voorwaarden?

De wet voorziet niet in een vooruitbetaling door de staat betreffende een door de veroordeelde te betalen schadeloosstelling.

Heb ik recht op schadeloosstelling door de staat?

Uitgangspunten

Als u het slachtoffer bent geworden van een geweldsmisdrijf in Duitsland en uw gezondheid als gevolg daarvan is verslechterd, hebt u mogelijk recht op een schadeloosstelling voor slachtoffers.

Hetzelfde geldt als een naaste als gevolg van een dergelijk geweldsmisdrijf is overleden.

Met terugwerkende kracht tot 1 juli 2018 kunnen buitenlanders eveneens voor dezelfde schadeloosstelling in aanmerking komen als Duitse slachtoffers.

Sinds 2009 kunnen ook aan in Duitsland wonende slachtoffers prestaties en uitkeringen worden toegekend krachtens de wet inzake schadeloosstelling van slachtoffers van geweldsmisdrijven, zelfs als het misdrijf niet in Duitsland is gepleegd.

Voor welke soorten misdrijven kan ik schadeloos worden gesteld?

Onder “geweldsmisdrijf” wordt opzettelijk en ongeoorloofd fysiek geweld tegen een persoon verstaan (bijvoorbeeld toebrengen van lichamelijk letsel, seksueel geweld, terroristische aanslag, moord, vergiftiging of brandstichting).

Welke prestaties en uitkeringen worden toegekend?

Schadeloosstelling is niet alleen mogelijk voor (lichamelijke en geestelijke) gezondheidsschade, maar ook voor de economische gevolgen van deze schade.

De omvang en de hoogte van de prestaties en uitkeringen worden vastgesteld op basis van de Duitse federale wet inzake de bijstand aan oorlogsslachtoffers. Bij deze prestaties en uitkeringen gaat het met name om:

• medische behandelingen en gezondheidszorg;
• hulpmiddelen (zoals prothesen, tandprothesen, rolstoelen enz.);
• uitkeringen aan slachtoffers en – in geval van overlijden van het slachtoffer – de nabestaanden;
• uitvaartuitkeringen en overlijdensuitkeringen;
• aanvullende zorgprestaties in geval van een economische noodzaak daartoe (bijvoorbeeld zorg, aanvullende onderhoudsuitkering).

Materiële schade daarentegen wordt niet vergoed. De wet inzake schadeloosstelling van slachtoffers van geweldsmisdrijven voorziet niet in de uitkering van smartengeld. In geval van in het buitenland gepleegde geweldsmisdrijven worden ook uitkeringen betaald aan in Duitsland wonende slachtoffers, zij het in mindere mate.

Hoe en waar moet het verzoek worden ingediend?

U kunt informeel of door middel van een formulier om schadeloosstelling door de staat verzoeken. Het indienen van een verzoek is niet aan een termijn gebonden. Wel hebt u in beginsel pas recht op een prestatie of uitkering vanaf de datum waarop u het verzoek hebt ingediend.

U kunt uw verzoek richten aan de instantie voor maatschappelijke bijstand van de deelstaat (Land) waar u woont.

Als u niet in Duitsland woont en u het slachtoffer bent geworden van een geweldsmisdrijf in Duitsland, kunt u een verzoek indienen bij de organisatie voor maatschappelijke bijstand van de deelstaat waar het misdrijf is gepleegd.

Als u een verzoek om schadeloosstelling door de staat hebt ingediend, bent u in beginsel verplicht uw medewerking aan de schadeloosstellingsprocedure te verlenen. Dit houdt in dat u een bijdrage zult moeten leveren aan de verduidelijking van de feiten, onder meer door aangifte te doen. In sommige gevallen hoeft geen aangifte te worden gedaan.

Het is niet noodzakelijk de afronding van een onderzoek of van een strafprocedure af te wachten.

Meer informatie over schadeloosstelling door de staat is hier te vinden:

BMAS – SchadeIoosstelling van slachtoffers (in het Duits)

BMAS – Schadeloosstelling van slachtoffers (in het Engels)

Heb ik recht op schadeloosstelling als de dader niet veroordeeld is?

Ja, de beschikbaarheid van een schadeloosstelling door de staat is er niet van afhankelijk of de dader is geïdentificeerd of veroordeeld. In de regel is het voor het verkrijgen van een schadeloosstelling door de staat niet nodig de strafprocedure af te wachten. De voor schadeloosstelling bevoegde instanties beslissen zelfstandig over verzoeken om schadeloosstelling door de staat.

In het kader van een strafprocedure is schadeloosstelling bij het uitblijven van een veroordeling van de dader van het misdrijf enkel mogelijk als de verdachte niet is vrijgesproken of de zaak niet is geseponeerd wegens gebrek aan bewijs, maar ook als, in geval van minder ernstige strafbare feiten, de procedure wordt beëindigd met een uitspraak die verplichtingen en bevelen inhoudt . In dat geval kan het openbaar ministerie of de rechtbank een herstelprestatie opleggen, d.w.z. de betaling van schadevergoeding of smartengeld aan u als slachtoffer van het misdrijf. De procedure komt definitief ten einde, zodra deze prestatie volledig is verricht. Wel is het zo dat u als slachtoffer geen aanspraak op deze procedure kunt maken.

In een civiele procedure is de rechtbank niet gebonden aan een beslissing van, en dus ook niet aan een vrijspraak door, de strafrechter. De civiele rechtbank gaat zelf na of wordt voldaan aan de voorwaarden voor de toekenning van de geëiste schadevergoeding of het geëiste smartengeld.

Heb ik recht op een voorschot op dringende gronden in afwachting van de beslissing over mijn vordering tot schadevergoeding?

Nee, u heeft geen recht op een voorschot vóór de definitieve beslissing van de rechtbank in het kader van een civiele of strafprocedure.

Wat de schadeloosstelling door de staat betreft, heeft u geen recht op een voorschot in de vorm van een geldelijke uitkering. Wel komt u in het kader van de procedure inzake schadeloosstelling door de staat in aanmerking voor medische zorg, ziekenhuisopname of ambulante behandeling vóór de definitieve beslissing van de bevoegde instantie.

Met wie moet ik als slachtoffer van een misdrijf contact opnemen voor ondersteuning en bijstand?

Op het centrale platform voor de bescherming van slachtoffers van het federale ministerie van justitie en consumentenbescherming (Bundesministerium der Justiz und für Verbraucherschutz, BMJV), http://www.hilfe-info.de, en in de door het BMJV gepubliceerde verkorte handleiding over de rechten van slachtoffers (Opferfibel), die u op de startpagina van het BMJV kunt downloaden, is uitvoerige informatie te vinden over ondersteuning en bijstand na een misdrijf. Het federale platform voor de bescherming van slachtoffers bevat ook een zoekfunctie waarmee slachtoffers snel een slachtofferhulpdienst in de buurt kunnen vinden, die telefonisch, online of in een persoonlijk onderhoud advies kan geven. De betreffende gegevens komen uit de onlinedatabank voor personen die te maken hebben gekregen met misdrijven (Online-Datenbank für Betroffene von Straftaten, ODABS) (www.odabs.org). Deze databank wordt gefinancierd door het federale ministerie van arbeid en sociale zaken.

Hieronder worden de verschillende mogelijkheden van bijstand beschreven.

Hotline voor opvang slachtoffers

Op www.hilfe-info.de staat de lijst van de voornaamste gratis hulplijnen in de Bondsrepubliek Duitsland (bellend vanuit andere landen zijn deze nummers mogelijk niet bereikbaar):

Bijstand in geval van seksueel misbruik: 0800 22 55 530

Bijstand in geval van geweld tegen vrouwen: 08000 116 016

Bijstand in geval van geweld tegen mannen: 0800 1239900

Berta – Adviesdienst en telefonisch contactpunt: 0800 30 50 750

Oudertelefoon: 0800 11 10 550

Bijstand aan zwangere vrouwen in nood: 0800 40 40 020

Medische hulplijn voor kinderbescherming: 0800 19 21 000

Via 116006, een nummer dat in het leven is geroepen door WEISSEN RING e.V. en toegankelijk is voor slachtoffers in heel Europa, kunnen slachtoffers 24 uur per dag, 7 dagen per week ondersteuning en bijstand krijgen.

Is slachtofferhulp gratis?

Ja.

Wat voor steun kunnen overheidsdiensten of autoriteiten mij bieden?

In de Bondsrepubliek Duitsland valt de algemene slachtofferhulp onder de bevoegdheid van de deelstaten (Länder). Deze zetten zich hiervoor in middels een breed scala aan maatregelen met als doel het verbeteren van de situatie van de slachtoffers van criminaliteit en het bieden van passende hulp. Voorbeelden van deze maatregelen zijn de aanwijzing van mensen binnen de politie die zich speciaal bezighouden met slachtofferbescherming, de oprichting van centra voor de opvang van getuigen, de opvang van mishandelde vrouwen en meisjes, de verstrekking van voorlichtingsmateriaal aan slachtoffers van criminaliteit en financiële steun. Diverse deelstaten hebben daarnaast gespecialiseerde stichtingen in het leven geroepen met adviesdiensten en slachtofferbureaus op regionaal niveau. De site https://www.hilfe-info.de/WebS/hilfeinfo/DE/HilfeUndBeratung/AnsprechpartnerUndBeratungsstellen/EinrichtungenOpferhilfe/EinrichtungenDerOpferhilfe.html geeft een overzicht van het regionale aanbod.

Zowel op federaal als deelstaatniveau bestaan er ook centrale contactpunten. Op federaal niveau is bijvoorbeeld de heer Franke aangewezen als commissaris van de federale regering voor de slachtoffers van terroristische misdrijven die in Duitsland zijn begaan en hun nabestaanden. De heer Felix Klein is de speciale vertegenwoordiger van de federale regering voor het leven van de Joodse gemeenschap in Duitsland die verantwoordelijk is voor de bestrijding van antisemitisme; de heer Rörig is onafhankelijk commissaris voor vraagstukken op het gebied van seksueel misbruik van kinderen.

Verder hebben 13 deelstaten een mediator voor slachtoffers aangewezen, hoewel die niet overal over dezelfde bevoegdheden beschikt. Een overzicht van de verschillende contactpersonen is te vinden op https://www.hilfe-info.de/WebS/hilfeinfo/DE/HilfeUndBeratung/AnsprechpartnerUndBeratungsstellen/BundUndLaender/BundUndLaender.html.

In het kader van een strafprocedure kunt u als slachtoffer van een misdrijf juridische hulp krijgen van een advocaat, die bijvoorbeeld als getuige kan optreden tijdens uw verklaring. U komt ook voor deze hulp in aanmerking als burgerlijke partij in een strafprocedure, ook al voordat u kenbaar hebt gemaakt dat u zich in de procedure wilt voegen. U kunt zich bij uw verhoor laten vertegenwoordigen door een adviseur die gespecialiseerd is in slachtofferhulp of laten vergezellen door een door u gekozen vertrouwenspersoon, tenzij dit het doel van het onderzoek in gevaar brengt.

Naast juridische hulp is ook psychosociale begeleiding mogelijk tijdens de gerechtelijke procedure, die wordt gelast ten behoeve van minderjarige slachtoffers van seksuele en geweldsmisdrijven, maar ook van bijzonder kwetsbare volwassenen die het slachtoffer zijn geworden van ernstige seksuele of geweldsmisdrijven. Deze vorm van hulp wordt kosteloos verleend vóór, tijdens en na het proces.

Medische bijstand

Traumapoliklinieken kunnen kortdurende psychologische hulp bieden aan slachtoffers van geweldsmisdrijven. Dergelijke klinieken bestaan in heel Duitsland. In een traumapolikliniek krijgen slachtoffers van geweldsmisdrijven snel psychologische ondersteuning. Voor de meeste slachtoffers volstaan enkele advies- of psychotherapiesessies om zich al duidelijk beter te voelen. Voor zover nodig kan een langer durende behandeling worden voorgesteld of gegeven, bijvoorbeeld ambulante psychotherapie, opname in een psychiatrische instelling of opname in een psychosomatische kliniek. Veel traumapoliklinieken zijn verbonden aan een psychiatrische instelling of ziekenhuis, waardoor vaak de juiste medisch-psychiatrische zorg kan worden geboden.

Een overzicht van de traumapoliklinieken in Duitsland is te vinden op Hilfe-Info.de.

Slachtoffers van seksueel of fysiek geweld kunnen zichtbaar letsel laten vastleggen in een document. In beginsel kan na een onderzoek een medische verklaring als bewijs van het opgelopen letsel worden afgegeven door een arts in een huisartspraktijk of ziekenhuis. In sommige steden bestaan poliklinieken ter bescherming tegen geweld, die eveneens letsels documenteren die zijn opgelopen door slachtoffers van misdrijven.

In die klinieken kunnen slachtoffers zich laten onderzoeken door een specialist in forensische geneeskunde, een vaststelling van hun letsel verkrijgen of andere sporen laten vastleggen.

Financiële steun

Verder bestaan er tal van mogelijkheden voor financiële steun van de staat: slachtoffers die als gevolg van een geweldsmisdrijf gezondheidsschade ondervinden, komen mogelijk in aanmerking voor prestaties of uitkeringen op grond van de wet inzake schadeloosstelling van slachtoffers van geweldsmisdrijven. Hiertoe moet een verzoek worden ingediend bij de instantie voor maatschappelijke bijstand van de betrokken deelstaat. Een overzicht van de verschillende instanties voor maatschappelijke bijstand van de deelstaten is ook te vinden op het slachtofferbeschermingsplatform Hilfe-Info.de. De prestaties van de traumapoliklinieken vallen hier ook onder.

Personen die het slachtoffer zijn van extremistische gewelddaden of terroristische misdrijven, komen mogelijk in aanmerking voor prestaties die steunen op de toepassing van een hardheidsclausule. Het federale bureau voor justitie (Bundesamt für Justiz) is het bevoegde aanspreekpunt.

Als een persoon door een geweldsmisdrijf letsel oploopt in het kader van de uitoefening van zijn of haar beroep, een excursie met een schoolklas of universitaire werkgroep of daarmee samenhangende verplaatsingen, kan hij of zij in bepaalde omstandigheden zijn of haar rechten doen gelden bij de maatschappij van de verplichte ongevallenverzekering. De bevoegde aanspreekpunten zijn dan de ongevallenfondsen of beroepsfondsen.

De hulp van de vereniging Verkehrssopferhilfe e.V. kan worden ingeroepen, wanneer bij een geweldsmisdrijf een voertuig is gebruikt. Dit is bijvoorbeeld het geval als het voertuig niet verzekerd was, als de bestuurder op de vlucht was of als de bestuurder opzettelijk en onrechtmatig heeft gehandeld.

Wat voor steun kunnen niet-gouvernementele organisaties mij bieden?

Niet-gouvernementele beroeps- of vrijwilligersorganisaties voor slachtofferhulp zetten zich ervoor in om met een breed scala aan maatregelen de situatie van slachtoffers te verbeteren en passende hulp te bieden.

Slachtoffers kunnen bij de deskundigen van deze organisaties terecht om over de gevolgen van het misdrijf te praten. Zij bieden psychosociale ondersteuning en informeren de slachtoffers over schadeloosstelling en een eventuele strafprocedure. Ook kunnen zij de slachtoffers suggesties doen voor andere vormen van hulp, bijvoorbeeld een advocaat of psychotherapeutische ondersteuning.

Onder de slachtofferhulporganisaties die op federaal niveau actief zijn, kan met name de vereniging WEISSER RING e. V. worden genoemd. Naast contactpunten in heel Duitsland heeft de vereniging bijvoorbeeld de hierboven aangestipte “slachtoffertelefoon” (nummer 116 006), waar slachtoffers van misdrijven terechtkunnen voor snelle en professionele ondersteuning. De bijstand die door Weisser Ring wordt geboden, bestaat onder meer uit advies, hulp bij het benaderen van instanties en gerechtelijke stappen, contact leggen met een advocaat voor een eerste gratis advies, een eerste gratis medisch/psychologisch consult in verband met stress als gevolg van een misdrijf, begeleiding bij de eventuele gang naar de rechter en financiële steun. Verder voert Weisser Ring projecten uit op het vlak van schadeloosstelling van slachtoffers en herstelbemiddeling.

De Arbeitskreis der Opferhilfen in Deutschland e.V. (ado, werkgroep van organisaties voor slachtofferhulp in Duitsland) fungeert als koepelorganisatie voor verschillende regionale, professionele slachtofferhulporganisaties. Haar doelstellingen zijn onder meer reguliere informatie-uitwisseling tussen slachtofferhulporganisaties in Duitsland, het opstellen van normen op het gebied van professionele bijstand aan slachtoffers, het opzetten van andere professionele slachtofferhulpdiensten en samenwerking tussen de verschillende slachtofferhulpdiensten. U kunt ook een beroep op de ado doen voor advies en hulp bij het benaderen van instanties, en ondersteuning op het vlak van interventie door een psycholoog in geval van een crisis, doorverwijzing voor een medische en therapeutische behandeling, het leggen van contact met een juridisch adviseur, begeleiding bij contacten met politie, instanties en rechtbanken en hulp bij het uitvoeren of overeenkomen van een herstelbemiddelingsakkoord.

Een aantal hulporganisaties is gespecialiseerd in de advisering van en zorg voor slachtoffers van bijzondere strafbare feiten, waaronder misdrijven met een seksueel karakter en racistische, antisemitische, homofobe en transfobe uitingen en gewelddaden. Deze organisaties werken ook samen binnen koepelorganisaties zoals:

VBRG (Verband der Beratungsstellen für Betroffene rechter, rassistischer und antisemitischer Gewalt) – Vereniging van adviesdiensten voor slachtoffers van extreemrechts, racistisch en antisemitisch geweld

BFF (Bundesverband der Frauenberatungsstellen und Frauennotrufe in Deutschland) – Federale vereniging van adviesdiensten en noodhulpdiensten voor vrouwen in Duitsland

Naast deze nationale slachtofferhulpinitiatieven zijn er ook tal van hulporganisaties actief op regionaal en lokaal niveau. Deze zijn te vinden via de zoekfunctie op de site http://www.hilfe-info.de