Rechten van slachtoffers – per land

Welke informatie kan ik verwachten van de autoriteiten (bijvoorbeeld politie, officier van justitie) na het misdrijf, maar nog vóór ik aangifte van het misdrijf doe?

De politie en de openbare aanklager moeten u informeren over:

• uw recht op schadeloosstelling door de verdachte of vergoeding door de staat;
• het feit dat, als u daarom vraagt, de openbare aanklager doorgaans uw aanspraak op schadeloosstelling voorbereidt en tijdens de zitting presenteert;
• de bepalingen over een contactverbod, juridische advisering van de benadeelde partij en persoonlijke hulp;
• het aanvragen van rechtsbijstand en juridisch advies;
• de opties en voorwaarden voor bemiddeling;
• instanties en organisaties die hulp en ondersteuning bieden;
• de benodigde contactgegevens om informatie over uw eigen zaak op te vragen;
• de voortgezette procedure en de rol die u daarin zult spelen;
• uw recht op tolk- en vertaaldiensten;
• uw recht op vergoeding van kosten;
• het feit dat het voorlopige onderzoek niet is gestart of is gestaakt;
• waar u terecht kunt met klachten over de afhandeling van uw zaak;
• of er al dan niet een rechtsprocedure is gestart;
• of een aangehouden of gearresteerde persoon voortvluchtig is.

Opgemerkt zij dat bovenstaande informatie wordt verstrekt na aangifte bij de politie. U kunt natuurlijk ook de informatie raadplegen op bijvoorbeeld de website van de instantie voor vergoeding en ondersteuning van slachtoffers van misdrijven (Brottsoffermyndighet), voordat u bij de politie aangifte doet.

Ik woon niet in het EU-land waar het misdrijf is gepleegd (EU-burgers en niet-EU-burgers). Hoe worden mijn rechten beschermd?

Als u als vreemdeling slachtoffer van een misdrijf bent geworden in Zweden, hebt u recht op dezelfde informatie als Zweedse burgers (zie boven). Verder hebt u recht op tolk- en vertaaldiensten als u het Zweeds niet beheerst.

Als u slachtoffer van een misdrijf bent geworden in een ander land, is het de taak van de autoriteiten in dat land om u op uw rechten te wijzen. Meer informatie over rechten in andere EU-lidstaten vindt u hier.

Welke informatie krijg ik als ik een misdrijf aangeef?

De politie en de openbare aanklager moeten u informeren over:

• uw recht op schadeloosstelling door de verdachte of vergoeding door de staat;
• het feit dat, als u daarom vraagt, de openbare aanklager doorgaans uw aanspraak op schadeloosstelling voorbereidt en tijdens de zitting presenteert;
• de bepalingen over een contactverbod, juridische advisering van de benadeelde partij en persoonlijke hulp;
• het aanvragen van rechtsbijstand en juridisch advies;
• de opties en voorwaarden voor bemiddeling;
• instanties en organisaties die hulp en ondersteuning bieden;
• de benodigde contactgegevens om informatie over uw eigen zaak op te vragen;
• de voortgezette procedure en de rol die u daarin zult spelen;
• uw recht op tolk- en vertaaldiensten;
• uw recht op vergoeding van kosten;
• het feit dat het voorlopige onderzoek niet is gestart of is gestaakt;
• waar u terecht kunt met klachten over de afhandeling van uw zaak;
• of er al dan niet een rechtsprocedure is gestart;
• of een aangehouden of gearresteerde persoon voortvluchtig is.

Kom ik in aanmerking voor gratis vertolking of vertaling (wanneer ik contact opneem met de politie of andere autoriteiten of tijdens het onderzoek en het proces)?

U hebt recht op tolk- en vertaaldiensten als u het Zweeds niet beheerst.

Hoe zorgen de autoriteiten ervoor dat ik alles begrijp en ook begrepen word (als ik een kind ben; als ik gehandicapt ben)?

Als u doof of hardhorend bent, of als u een spraakgebrek hebt, komt u in aanmerking voor ondersteuning door een tolk.

De instantie voor vergoeding en ondersteuning van slachtoffers van misdrijven (Brottsoffermyndigheten) heeft voorlichtingsmateriaal gemaakt dat speciaal is bedoeld voor kinderen. Op https://www.jagvillveta.se/ vindt u meer informatie over de rechten van slachtoffers van misdrijven.

Ook de politie heeft informatie die speciaal is afgestemd op kinderen: https://polisen.se/Utsatt-for-brott/Olika-typer-av-brott/Barn-och-ungdomar/

Opvang slachtoffers

Wie biedt slachtofferhulp?

Als slachtoffer van een misdrijf kunt u een beroep doen op ondersteuning door een groot aantal verenigingen en organisaties zonder winstoogmerk. Verder zijn de instanties voor maatschappelijke dienstverlening in uw gemeente wettelijk verplicht erop toe te zien dat slachtoffers van een misdrijf en hun familie worden ondersteund en bijgestaan.

Verwijst de politie mij automatisch door naar slachtofferhulp?

Wanneer u een misdrijf aangifte, informeert de politie u over instanties en organisaties die hulp en bijstand bieden. Als u daarmee instemt, geeft de politie in sommige gevallen uw contactgegevens door aan bv. een telefonische dienst voor slachtofferhulp, die vervolgens contact met u opneemt. U kunt een hulporganisatie ook zelf benaderen.

Hoe wordt mijn persoonlijke levenssfeer beschermd?

Als u een instantie voor maatschappelijke dienstverlening verzoekt om hulp, wordt uw zaak vertrouwelijk behandeld. Mensen die in hun eigen tijd werken voor een vrijwilligersorganisatie die slachtoffers van misdrijven ondersteunt, leggen een eed van geheimhouding af. U kunt ook anoniem blijven wanneer u een dergelijke organisatie benadert.

Moet ik eerst aangifte van een misdrijf doen voordat ik toegang heb tot slachtofferhulp?

Nee, dat is niet nodig.

Persoonlijke bescherming als ik in gevaar verkeer

Welke vormen van bescherming worden geboden?

Slachtoffers van een misdrijf staan allerlei vormen van bescherming ter beschikking:

• Contactverbod

Een contactverbod (kontaktförbud) is bedoeld om slachtoffers te behoeden voor situaties die voor hen gevaarlijk zouden kunnen zijn. Een contactverbod is er in eerste instantie om vrouwen te beschermen tegen bedreiging en intimidatie door hun voormalige echtgenoot of partner, maar kan ook worden opgelegd om kinderen en andere kwetsbare personen te beschermen. Een contactverbod houdt in dat het voor degene die u bedreigt en intimideert, verboden is u te bezoeken of op andere manieren te benaderen, bv. per brief, tekstbericht of telefoon of via vrienden. Het contactverbod kan ook worden uitgebreid tot een bevel om uit de buurt te blijven van uw woonadres, werkadres of een andere plaats waar u vaak verblijft.

Daarnaast kan een contactverbod bescherming bieden aan iemand die samenwoont met degene die wordt bedreigd. Voor een dergelijk verbod, dat dient om de bron van de dreiging voor het gezamenlijke huishouden af te sluiten, moet er sprake zijn van groot gevaar voor het leven, de gezondheid, de vrijheid of de veiligheid van de partner.

De openbare aanklager beslist over contactverboden. Als de aanklager geen contactverbod oplegt, kunt u een verzoek indienen om de zaak voor te leggen aan de districtsrechtbank (tingsrätt). Wie zich niet houdt aan een contactverbod, kan worden veroordeeld tot een boete of tot (maximaal) een jaar gevangenisstraf.

• Opvangtehuis

Voor vrouwen en hun kinderen die te maken hebben gehad met huiselijk geweld, kan het nodig zijn dat zij tijdelijk hun woning verlaten. Opvang wordt dan geboden door zowel gemeenten als blijf-van-mijn-lijfhuizen. Neem voor meer informatie contact op met de instantie voor maatschappelijke dienstverlening in uw gemeente of met een plaatselijk vrouwencentrum.

• Bescherming van persoonlijke gegevens

Als u uw adres geheim moet houden om bedreiging of andere vormen van intimidatie te voorkomen, kunt u in het bevolkingsregister een code laten opnemen voor een speciale geheimhoudingscontrole (sekretessmarkering). De code wordt ook opgenomen in andere openbare registers, zoals het register van voertuigen en rijbewijzen. De classificatie wordt doorgaans elk jaar gecontroleerd.

Een andere manier om persoonlijke gegevens te beschermen is dat de bedreigde persoon wel verhuist, maar het oude adres ongewijzigd laat in het bevolkingsregister (kvarskrivning). U kunt tot drie jaar na uw verhuizing ingeschreven blijven staan op uw oude adres.

Een verzoek om bescherming van uw persoonlijke gegevens in de vorm van een geheimhoudingscode c.q. het gebruik van uw oude adres dient u in bij het plaatselijke kantoor van de belastingdienst waar u bent geregistreerd. Het is belangrijk dat u in uw contacten met de instanties duidelijk maakt dat uw persoonlijke gegevens beschermd zijn. Wees ook heel voorzichtig in de omgang met bijvoorbeeld organisaties en bedrijven.

• Naamswijziging

U kunt uzelf extra beschermen door van naam te veranderen. Zo is het mogelijk de achternaam van de andere ouder te gebruiken middels kennisgeving aan de Zweedse belastingdienst (Skatteverket). Voor iedere andere naamswijziging hebt u toestemming nodig van de Zweedse instantie voor octrooien en registratie van handelsmerken (Patent- och registreringsverket).

• Beveiligingsset

Voor sommige slachtoffers is de dreiging dermate groot, dat het nodig kan zijn gebruik te maken van een beveiligingsset. De set bestaat uit een mobiele telefoon en een alarmsysteem en is na beoordeling van uw situatie te leen bij de plaatselijke politie.

• Fictieve persoonsgegevens

Bij ernstig gevaar voor uw leven, gezondheid of vrijheid of als er wordt geoordeeld dat andere veiligheidsmaatregelen onvoldoende bescherming bieden, kan het u worden toegestaan gebruik te maken van fictieve (d.w.z. verzonnen) persoonsgegevens. Een verzoek om gebruik te maken van fictieve persoonsgegevens moet worden ingediend bij de politie.

• Getuigenbeschermingsprogramma

In uitzonderlijke gevallen, als andere maatregelen geen effect hebben, kunnen bedreigde personen die van belang zouden kunnen zijn voor de uitkomst van een rechtszaak worden opgenomen in het speciale getuigenbeschermingsprogramma van de politie.

Wie kan mij bescherming bieden?

Afhankelijk van de aard van de bescherming kunnen verschillende organisaties beslissingen nemen over bescherming. Zie voorgaand punt.

Is er iemand die het risico beoordeelt dat de dader mij verdere schade toebrengt?

Om uw behoefte aan speciale beschermingsmaatregelen tijdens het politieonderzoek en de gerechtelijke procedure te bepalen, moet de politie uw persoonlijke veiligheidssituatie zo snel mogelijk evalueren. Daarbij wordt gekeken naar de ernst van het misdrijf en uw persoonlijke omstandigheden. Als u jonger dan 18 jaar bent, wordt u altijd geacht speciale bescherming nodig te hebben.

Meestal beschikken de instanties voor maatschappelijke dienstverlening over speciale methoden om te beoordelen hoe groot het risico is dat u opnieuw wordt blootgesteld aan geweld door een dader met wie u samenleeft.

Is er iemand die het risico beoordeelt dat het strafrechtstelsel mij verdere schade toebrengt (tijdens het onderzoek en het proces)?

Om uw behoefte aan speciale beschermingsmaatregelen tijdens het politieonderzoek en de gerechtelijke procedure te bepalen, moet de politie uw persoonlijke veiligheid zo snel mogelijk evalueren. Daarbij wordt gekeken naar de ernst van het misdrijf en uw persoonlijke omstandigheden. Als u jonger dan 18 jaar bent, wordt u altijd geacht speciale bescherming nodig te hebben.

Welke bescherming wordt geboden voor zeer kwetsbare slachtoffers?

De meest vergaande beschermingsmaatregelen bij een ernstig misdrijf zijn fictieve persoonsgegevens en het getuigenbeschermingsprogramma (zie hiervoor).

Ik ben minderjarig – heb ik bijzondere rechten?

Het is de taak van de instanties voor maatschappelijke dienstverlening erop toe te zien dat een kind dat slachtoffer van een misdrijf is geworden, en zijn of haar familie, de hulp en ondersteuning krijgen die zij nodig hebben. Verder moeten deze instanties beseffen dat een kind dat getuige is geweest van geweld of een andere vorm van mishandeling, zelf ook slachtoffer van een misdrijf is, en dat zij dus moeten zorgen voor de hulp en ondersteuning die het kind nodig heeft.

Een familielid is overleden ten gevolge van het misdrijf – wat zijn mijn rechten?

De instanties voor maatschappelijke dienstverlening hebben ook als taak steun te verlenen aan de familieleden van het slachtoffer van een misdrijf. Daarnaast zijn er verenigingen zonder winstoogmerk die de nabestaanden van een door misdrijf omgekomen familielid bijstaan.

Een familielid is slachtoffer van een misdrijf – wat zijn mijn rechten?

De sociale diensten hebben ook als taak steun te verlenen aan de familieleden van het slachtoffer van een misdrijf. Veel van de hiervoor beschreven beschermingsmaatregelen gelden mogelijk ook voor u, als een van uw familieleden slachtoffer van een misdrijf is. Verder staan veel organisaties zonder winstoogmerk familieleden bij.

Heb ik toegang tot bemiddeling/mediation? Onder welke voorwaarden? Ben ik in veiligheid tijdens bemiddeling/mediation?

Bemiddeling/mediation houdt in dat slachtoffer en dader samen met een onpartijdige bemiddelaar praten over wat er is gebeurd. Als de dader jonger is dan 21 jaar, wordt de gemeente geacht te bemiddelen.

Een voorwaarde voor bemiddeling/mediation is dat het misdrijf moet zijn erkend. Verder moeten beide partijen bereid zijn eraan mee te doen. Bemiddeling/mediation kan leiden tot afspraken, bv. over hoe de partijen zich in toekomstige contacten tegenover elkaar moeten gedragen, wat het slachtoffer enigszins kan geruststellen.

Afspraken over financiële schadeloosstelling zijn ook mogelijk maar kunnen problemen geven, zeker als het gaat om meerdere daders, grote geldbedragen of persoonlijk letsel. Uw vragen over zulke afspraken kunt u voorleggen aan de instantie voor vergoeding en ondersteuning van slachtoffers van misdrijven (Brottsoffermyndigheten). Als u afspraken over een financiële vergoeding maakt, verliest u mogelijk uw aanspraak op vergoeding als slachtoffer van een misdrijf.

De aangestelde bemiddelaar (die competent, eerlijk en onpartijdig moet zijn) moet waarborgen dat de bemiddeling op een voor u veilige manier verloopt.

Waar vind ik de wetgeving waarin mijn rechten zijn vastgelegd?

Een overzicht van belangrijke wet- en regelgeving is te vinden op de website van de instantie voor vergoeding en ondersteuning van slachtoffers van misdrijven (Brottsoffermyndigheten).