Prawa ofiar – w poszczególnych państwach

W jaki sposób można dochodzić naprawienia szkody od sprawcy? (np. w czasie procesu, w drodze dochodzenia roszczenia cywilnego, w postępowaniu adhezyjnym)

Ofiara ma prawo do wytoczenia powództwa adhezyjnego przeciwko oskarżonemu w celu dochodzenia odszkodowania/zadośćuczynienia w toku postępowania karnego. Ofiara może wytoczyć powództwo adhezyjne w terminie 10 dni po zapoznaniu się z aktami sprawy. Ofiara może również złożyć wniosek do prokuratury o przedłużenie tego terminu.

Sąd zobowiązał sprawcę do wypłacenia mi odszkodowania/zadośćuczynienia. Jak mam skłonić sprawcę do wypłaty odszkodowania?

Jeżeli skazany sprawca nie wypłaci kwoty zasądzonej w orzeczeniu sądu, ofiara ma prawo skontaktować się z komornikiem sądowym, który zorganizuje postępowanie egzekucyjne.

Jeżeli sprawca nie wypłaci mi odszkodowania, czy mogę uzyskać zaliczkę od Skarbu Państwa? Na jakich warunkach?

Nie, państwo nie wypłaca odszkodowania należnego od skazanego sprawcy.

Czy mam prawo do odszkodowania od państwa?

Osoba, której bliski zmarł w rezultacie popełnienia przestępstwa lub która padła ofiarą przemocy, wskutek którego odniosła uszczerbek na zdrowiu trwający co najmniej cztery miesiące, może dochodzić od państwa kompensaty za:

1. szkody wynikające z niezdolności do pracy lub ograniczonej zdolności do pracy;
2. koszty poniesione w związku z uszczerbkiem na zdrowiu;
3. szkody wynikające ze śmierci ofiary;
4. uszkodzenie okularów, protezy stomatologicznej, soczewek kontaktowych lub innych przedmiotów zaopatrzenia protetyczno-ortotycznego bądź ubrań;
5. koszty pogrzebu ofiary.

Aby kwalifikować się do otrzymania kompensaty, należy złożyć na policji zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa w ciągu 15 dni od popełnienia przestępstwa lub po uzyskaniu możliwości złożenia takiego zawiadomienia.

Wniosek o przyznanie kompensaty należy złożyć do estońskiego Krajowego Urzędu Ubezpieczeń Społecznych w ciągu trzech lat od popełnienia przestępstwa lub daty śmierci ofiary, chyba że:

1. osoba pozostająca na utrzymaniu ofiary powzięła wiadomość o jej śmierci po ponad roku od śmierci, a wniosek zostaje złożony w terminie trzech lat od daty powzięcia wiadomości o śmierci ofiary;
2. wnioskodawca ubiegający się o kompensatę odniósł uszczerbek na zdrowiu, który trwał ponad jeden rok, a złożenie wniosku w terminie nie było możliwe ze względu na stan zdrowia wnioskodawcy, zaś wniosek zostaje złożony w terminie trzech lat po poprawie stanu zdrowia wnioskodawcy;
3. podstawą dochodzenia kompensaty jest przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności, którego ofiarą jest osoba małoletnia, a wniosek zostaje złożony w terminie trzech lat po osiągnięciu przez ofiarę pełnoletności, chyba że podstawa wszczęcia postępowania karnego stała się oczywista przed osiągnięciem pełnoletności przez ofiarę.

Czy przysługuje mi odszkodowanie, jeżeli sprawca nie został skazany?

Ofiara może ubiegać się o państwową kompensatę dla ofiar przestępstw, jeżeli w toku postępowania karnego nie wykryto sprawcy przestępstwa.

Jeżeli sąd uniewinni oskarżonego, a ofiara nadal uważa, że osoba ta wyrządziła jej szkodę, ofiara może wytoczyć powództwo cywilne.

Czy mam prawo do uzyskania doraźnej płatności w czasie oczekiwania na orzeczenie w sprawie odszkodowania?

Decyzja w sprawie przyznania kompensaty ofierze przemocy może zostać odroczona do czasu wydania wyroku przez sąd rejonowy, jeżeli:

1. nie jest pewne, czy wnioskodawcy przysługuje prawo do odszkodowania/zadośćuczynienia od osoby odpowiedzialnej za szkodę wyrządzoną przestępstwem, lub
2. oczywiste jest, że osoba odpowiedzialna za szkodę wyrządzoną przestępstwem zgadza się na wypłacenie odszkodowania/zadośćuczynienia i jest w stanie to zrobić.

Jeżeli odroczono przyznanie kompensaty, estoński Krajowy Urząd Ubezpieczeń Społecznych może wypłacić zaliczkę na wniosek osoby ubiegającej się o kompensatę, jeżeli wyraźnie kwalifikuje się ona do otrzymania kompensaty lub jeżeli ma trudną sytuację finansową.