Τακτικά δικαστήρια - εισαγωγή
Τα τακτικά δικαστήρια υποδιαιρούνται σε:
- Πολιτικά δικαστήρια, στόχος της οποίων είναι η νομική προστασία δικαιωμάτων σε σχέσεις μεταξύ ιδιωτών ή μεταξύ ιδιωτών και της δημόσιας διοίκησης, σε περιπτώσεις όπου, κατά την άσκηση των καθηκόντων της, η διοίκηση θίγει τα ατομικά δικαιώματα ενός προσώπου, και
- Ποινικά δικαστήρια, στο πλαίσιο των οποίων οι δικαστές καλούνται να αποφασίσουν κατά πόσον η ποινική δίωξη που ασκήθηκε από τον εισαγγελέα κατά ενός συγκεκριμένου ατόμου είναι βάσιμη.
Οι αστικές και οι ποινικές διαδικασίες ρυθμίζονται από δύο χωριστά σύνολα διαδικαστικών κανόνων: τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.
Οι ποινικές διαδικασίες κινούνται από τακτικό δικαστή, ο οποίος ασκεί το καθήκον του εισαγγελέα (βλ. τελευταία παράγραφο του άρθρου 107 του Συντάγματος).
Οι αστικές διαδικασίες μπορούν να κινηθούν από δημόσιο ή ιδιωτικό πρόσωπο (ενάγων) κατά άλλου προσώπου εναντίον του οποίου στρέφεται η αγωγή (εναγόμενος).
Αστική δικαιοδοσία
Οι ειρηνοδίκες [Giudici di Pace] είναι επίτιμοι δικαστές, αρμόδιοι για υποθέσεις ήσσονος σημασίας.
Τα πρωτοδικεία [Tribunali] είναι πρωτοβάθμια δικαστήρια για όλες τις λοιπές υποθέσεις και για την εκδίκαση ενδίκων μέσων κατά των αποφάσεων των ειρηνοδικών.
Τα δικαστήρια ανηλίκων και τα τμήματα ανηλίκων των εφετείων [Tribunali per i Minorenni e Sezione per i Minorenni delle Corti di Appello] είναι αρμόδια για θέματα που αφορούν ανηλίκους για τα οποία δεν είναι αρμόδια τα τακτικά δικαστήρια.
Τμήματα πρωτοδικείων και εφετείων με ειδίκευση σε εργατικές διαφορές [Sezione dei Tribunali e delle Corti di Appello specializzata per le controversie in materia di lavoro].
Τα εφετεία [Corti di Appello] είναι δευτεροβάθμια δικαστήρια.
Το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο [Corte di Cassazione], με έδρα τη Ρώμη, είναι το ανώτατο δικαστήριο της Ιταλίας για την εκδίκαση αναιρέσεων και τον έλεγχο της νομιμότητας.
Ποινική δικαιοδοσία
Οι ειρηνοδίκες [Giudici di Pace] είναι επίτιμοι δικαστές, αρμόδιοι για ήσσονος σημασίας αδικήματα.
Τα πρωτοδικεία [Tribunali] είναι πρωτοβάθμια δικαστήρια για όλες τις ποινικές υποθέσεις που δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των ειρηνοδικών ή των κακουργιοδικείων, και είναι επίσης δευτεροβάθμια δικαστήρια για την εκδίκαση ενδίκων μέσων κατά των αποφάσεων των ειρηνοδικών.
Τα δικαστήρια ανηλίκων και τα τμήματα ανηλίκων των εφετείων [Tribunali per i Minorenni e Sezione per i Minorenni delle Corti di Appello] είναι πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια δικαστήρια για όλα τα αδικήματα που διαπράττονται από ανηλίκους.
Τα κακουργιοδικεία [Corti di Assise] είναι πρωτοβάθμια δικαστήρια αρμόδια για την εκδίκαση των σοβαρότερων εγκλημάτων.
Τα εφετεία [Corti di Appello] είναι δευτεροβάθμια δικαστήρια.
Τα εφετεία κακουργημάτων [Corti di Assise di Appello] είναι δευτεροβάθμια δικαστήρια για την εκδίκαση προσφυγών κατά των αποφάσεων των κακουργιοδικείων.
Τα δικαστήρια επιτήρησης και τα γραφεία επιτήρησης (Tribunale di Sorveglianza e Ufficio di Sorveglianza] ελέγχουν την εκτέλεση των ποινών φυλάκισης και των προστίμων, καθώς και την εφαρμογή του σωφρονιστικού δικαίου.
Το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο [Corte di Cassazione] είναι το ιταλικό δικαστήριο που ασχολείται με τις παραβάσεις του νόμου. Είναι αρμόδιο να εκδικάζει κάθε προσφυγή κατά οποιασδήποτε απόφασης οποιουδήποτε δικαστηρίου (σε ορισμένες περιπτώσεις, απευθείας προσφυγή) τόσο σε αστικές όσο και σε ποινικές υποθέσεις ή κατά οποιουδήποτε περιορισμού της προσωπικής ελευθερίας.
Το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο είναι το ανώτατο δικαστήριο της χώρας. Σύμφωνα με τον βασικό νόμο περί δικαστικών λειτουργών, αριθ. 12, της 30ής Ιανουαρίου 1941, (άρθρο 65), δύναται, μεταξύ άλλων αρμοδιοτήτων, «να διασφαλίζει την ορθή εφαρμογή του νόμου και την ομοιόμορφη ερμηνεία του, καθώς και την ενότητα του εθνικού ουσιαστικού δικαίου και τον σεβασμό των ορίων των διαφορετικών δικαιοδοσιών». Έτσι, ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του ρόλου του είναι η ενοποίηση του δικαίου, δηλαδή στόχος του είναι να παρέχει ασφάλεια δικαίου.
Όσον αφορά την εκδίκαση υποθέσεων σε τρίτο βαθμό, οι ισχύοντες κανόνες επιτρέπουν στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο να ερευνά τα πραγματικά περιστατικά μιας υπόθεσης μόνον όταν έχουν ήδη εξετασθεί σε προηγούμενες διαδικασίες και μόνον εάν αυτό είναι αναγκαίο για την αξιολόγηση των λόγων που επιτρέπονται από τον νόμο για την υποβολή αίτησης αναίρεσης στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο.
Την έκδοση αυτής της σελίδας στην εθνική γλώσσα διαχειρίζεται το εκάστοτε κράτος μέλος. Οι μεταφράσεις έχουν γίνει από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι τυχόν αλλαγές που επιφέρει η αρμόδια εθνική αρχή στο πρωτότυπο ενδέχεται να μην έχουν περιληφθεί ακόμα στις μεταφράσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αναλαμβάνει καμία ευθύνη όσον αφορά τις πληροφορίες ή τα στοιχεία που περιλαμβάνονται ή για τα οποία γίνεται λόγος στο παρόν έγγραφο. Βλ. την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου για τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας που ισχύουν στο κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την παρούσα σελίδα.