Δικαστήρια γενικής δικαιοδοσίας: εισαγωγή

Στη Λετονία τη δικαστική εξουσία ασκούν τα δημοτικά/επαρχιακά δικαστήρια (rajona/pilsētas tiesas), τα περιφερειακά δικαστήρια (apgabaltiesas) και το Ανώτατο Δικαστήριο (Augstākā tiesa).

Οι αστικές και ποινικές υποθέσεις εκδικάζονται στη Λετονία από τα δικαστήρια, τα οποία κατανέμονται σε τρεις βαθμίδες:

1. δημοτικά/επαρχιακά δικαστήρια [rajonu (pilsētu) tiesas]·
2. περιφερειακά δικαστήρια (apgabaltiesas)· και
3. το Ανώτατο Δικαστήριο (Augstākā Tiesa).

Η κατά τόπον αρμοδιότητα καθορίζεται στην απόφαση για τα δικαστήρια, την κατά τόπον αρμοδιότητα και την τοποθεσία των δικαστηρίων (Lēmums "Par tiesām, to darbības teritorijām un atrašanās vietām").

Δημοτικά/επαρχιακά δικαστήρια και η κατά τόπον αρμοδιότητά τους

Περιφερειακά δικαστήρια (apgabaltiesas) και η κατά τόπον αρμοδιότητά τους

Οι διοικητικές υποθέσεις εκδικάζονται από:

• το επαρχιακό διοικητικό δικαστήριο (Administratīvā rajona tiesa) (με έδρες στις πόλεις Ρίγα, Jelgava, Liepāja, Rēzekne και Valmiera),
• το περιφερειακό διοικητικό δικαστήριο (Administratīvā apgabaltiesa) και
• το τμήμα διοικητικών υποθέσεων του Ανώτατου Δικαστηρίου (Augstākās tiesas Administratīvo lietu departaments).

Η κατά τόπον αρμοδιότητα του περιφερειακού διοικητικού δικαστηρίου και του επαρχιακού διοικητικού δικαστηρίου καλύπτουν το σύνολο της διοικητικής επικράτειας της Λετονίας. Το επαρχιακό διοικητικό δικαστήριο περιλαμβάνει πέντε έδρες, μία σε κάθε δικαστική περιφέρεια, δηλαδή μία έδρα σε καθεμία από τις ακόλουθες πόλεις: Ρίγα, Jelgava, Rēzekne, Valmiera και Liepāja.

Καθ᾽ ύλην αρμοδιότητα

Βάσει του νόμου περί ποινικής δικονομίας (Kriminālprocesa likums), τα δημοτικά/επαρχιακά δικαστήρια εκδικάζουν όλες τις ποινικές υποθέσεις ως πρωτοβάθμια δικαστήρια. Το επαρχιακό δικαστήριο της περιφέρειας Vidzeme Ρίγας είναι αρμόδιο ως πρωτοβάθμιο δικαστήριο για τις ποινικές υποθέσεις που αφορούν κρατικό απόρρητο. Οι εφέσεις κατά αποφάσεων των επαρχιακών/δημοτικών δικαστηρίων εκδικάζονται από τα περιφερειακά δικαστήρια, τα οποία ενεργούν ως δευτεροβάθμια δικαστήρια. Οι αιτήσεις αναίρεσης (kasācija) κατά αποφάσεων κατώτερου δικαστηρίου εκδικάζονται από το τμήμα ποινικών υποθέσεων του Ανώτατου Δικαστηρίου (Augstākās tiesas Krimināllietu departaments). Στα δημοτικά/επαρχιακά δικαστήρια οι ποινικές υποθέσεις εκδικάζονται από έναν δικαστή (μονομελής σύνθεση). Εάν η ποινική υπόθεση είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη, ο πρόεδρος του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου μπορεί να ορίσει ότι η υπόθεση θα εκδικαστεί από τριμελή σύνθεση δικαστών του εν λόγω δικαστηρίου. Τα ένδικα μέσα σε ποινικές υποθέσεις, είτε πρόκειται για έφεση είτε για αίτηση αναίρεσης, εκδικάζονται από πολυμελή σύνθεση δικαστών.

Βάσει του νόμου περί πολιτικής δικονομίας (Civilprocesa likums), οι υποθέσεις εκδικάζονται σε πρώτο βαθμό από επαρχιακό/δημοτικό δικαστήριο, εκτός των περιπτώσεων για τις οποίες ο νόμος προβλέπει ότι εκδικάζονται από περιφερειακό δικαστήριο. Οι αιτήσεις αναγκαστικής εκτέλεσης μη αμφισβητούμενων απαιτήσεων και οι αιτήσεις αναγκαστικής εκτέλεσης απαιτήσεων κατόπιν δικαστικής όχλησης εξετάζονται από την υπηρεσία κτηματολογίου του οικείου επαρχιακού/δημοτικού δικαστηρίου. Τα περιφερειακά δικαστήρια εκδικάζουν τις ακόλουθες υποθέσεις ως πρωτοβάθμια δικαστήρια:

• διαφορές που αφορούν την κυριότητα ακινήτου, με εξαίρεση τον χωρισμό της περιουσίας των συζύγων·
• διαφορές που αφορούν την προστασία διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, εμπορικών σημάτων και γεωγραφικών ενδείξεων·
• διαφορές που αφορούν την αφερεγγυότητα και εκκαθάριση πιστωτικών ιδρυμάτων.

Σύμφωνα με τον νόμο περί πολιτικής δικονομίας, εάν μια υπόθεση συνδυάζει πολλαπλές απαιτήσεις εκ των οποίων ορισμένες υπάγονται στην αρμοδιότητα επαρχιακού/δημοτικού δικαστηρίου ενώ άλλες υπάγονται στην αρμοδιότητα περιφερειακού δικαστηρίου ή, εάν σε δημοτικό/επαρχιακό δικαστήριο υποβλήθηκε ανταγωγή η οποία υπάγεται στην αρμοδιότητα περιφερειακού δικαστηρίου, η υπόθεση εκδικάζεται από το περιφερειακό δικαστήριο. Το περιφερειακό δικαστήριο Ρίγας είναι αρμόδιο ως πρωτοβάθμιο δικαστήριο να επιλαμβάνεται αστικών υποθέσεων οι οποίες αφορούν κρατικό απόρρητο. Στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο οι αστικές υποθέσεις εκδικάζονται από έναν δικαστή (μονομελής σύνθεση), ενώ σε δεύτερο βαθμό (έφεση ή αίτηση αναίρεσης) εκδικάζονται από πολυμελή σύνθεση δικαστών.

Οι υποθέσεις που αφορούν διοικητικές παραβάσεις εκδικάζονται από τα επαρχιακά/δημοτικά δικαστήρια και από τα περιφερειακά δικαστήρια τα οποία έχουν αρμοδιότητα σε αστικές και ποινικές υποθέσεις. Βάσει του λετονικού κώδικα διοικητικών παραβάσεων (Latvijas Administratīvo pārkāpumu kodekss), οι αποφάσεις που εκδίδονται από ανώτερες αρχές μπορούν να προσβληθούν ενώπιον των επαρχιακών/δημοτικών δικαστηρίων. Οι αποφάσεις των επαρχιακών/δημοτικών δικαστηρίων μπορούν να προσβληθούν ενώπιον των περιφερειακών δικαστηρίων, εφόσον αυτό προβλέπεται ρητώς στον λετονικό κώδικα διοικητικών παραβάσεων. Οι αποφάσεις των δευτεροβάθμιων δικαστηρίων στις υποθέσεις διοικητικών παραβάσεων δεν υπόκεινται σε ένδικα μέσα, αποκτούν δε ισχύ δεδικασμένου από την ημερομηνία έκδοσής τους.

Βάσει του νόμου περί διοικητικής δικονομίας (Administratīvā procesa likums), οι διοικητικές υποθέσεις εκδικάζονται σε πρώτο βαθμό σε έδρα του επαρχιακού διοικητικού δικαστηρίου, εκτός εάν ο νόμος προβλέπει διαφορετικά. Εάν υπόθεση εκδικάζεται από το επαρχιακό διοικητικό δικαστήριο σε πρώτο βαθμό και το εν λόγω δικαστήριο πρέπει να ελέγξει πληροφορίες οι οποίες αφορούν κρατικό απόρρητο, η υπόθεση εκδικάζεται στην έδρα του επαρχιακού διοικητικού δικαστηρίου στη Ρίγα. Εάν ο νόμος ορίζει ότι μια διοικητική υπόθεση εκδικάζεται σε πρώτο βαθμό από το περιφερειακό διοικητικό δικαστήριο ή το τμήμα διοικητικών υποθέσεων του Ανώτατου Δικαστηρίου, και όχι από το επαρχιακό διοικητικό δικαστήριο, το σχετικό εισαγωγικό δικόγραφο πρέπει να κατατεθεί στο περιφερειακό διοικητικό δικαστήριο ή στο τμήμα διοικητικών υποθέσεων του Ανώτατου Δικαστηρίου, ανάλογα με την περίπτωση. Διάδικος σε διοικητική δίκη μπορεί να ασκήσει έφεση κατά κύριας ή παρεπόμενης απόφασης του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, εκτός εάν ο νόμος ορίζει ότι η απόφαση δεν υπόκειται σε ένδικα μέσα ή ότι πρέπει να ασκηθεί αναίρεση κατά της απόφασης. Απόφαση του επαρχιακού διοικητικού δικαστηρίου η οποία δεν έχει ακόμη τελεσιδικήσει μπορεί να προσβληθεί ενώπιον του περιφερειακού διοικητικού δικαστηρίου. Διάδικος σε διοικητική δίκη μπορεί να ασκήσει αίτηση αναίρεσης κατά κύριας ή παρεπόμενης απόφασης του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου, εάν το δικαστήριο παρέβη ουσιαστικούς ή δικονομικούς κανόνες ή υπερέβη τη δικαιοδοσία του κατά την εκδίκαση της υπόθεσης. Στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο οι διοικητικές υποθέσεις εκδικάζονται από μονομελή ή πολυμελή σύνθεση δικαστών, ενώ στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο (έφεση ή αίτηση αναίρεσης) εκδικάζονται από πολυμελή σύνθεση δικαστών.

Βάσει του νόμου περί διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας (Patentu likums), το περιφερειακό δικαστήριο Ρίγας εκδικάζει ως πρωτοβάθμιο δικαστήριο τις ακόλουθες υποθέσεις οι οποίες αφορούν την αστικοδικαιική έννομη προστασία εφευρέσεων:

• αποκατάσταση δικαιωμάτων σε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας·
• αναγνώριση ακυρότητας διπλώματος ευρεσιτεχνίας·
• δικαίωμα βασιζόμενο σε προγενέστερη χρήση·
• παράνομη χρήση διπλώματος ευρεσιτεχνίας (προσβολή διπλώματος ευρεσιτεχνίας)·
• αναγνώριση μη προσβολής διπλώματος ευρεσιτεχνίας·
• παραχώρηση άδειας εκμετάλλευσης, συμβατικές διατάξεις άδειας εκμετάλλευσης ή τήρηση των εν λόγω διατάξεων·
• δικαίωμα αποζημίωσης λόγω αδυναμίας δημόσιας χρήσης της εφεύρεσης.

Βάσει του νόμου περί σχεδίων και υποδειγμάτων (Dizainparaugu likums), το περιφερειακό δικαστήριο Ρίγας εκδικάζει ως πρωτοβάθμιο δικαστήριο τις ακόλουθες διαφορές οι οποίες αφορούν την έννομη προστασία σχεδίων ή υποδειγμάτων:

• αναγνώριση δικαιωμάτων επί σχεδίου ή υποδείγματος·
• αναγνώριση της ακυρότητας καταχώρισης σχεδίου ή υποδείγματος·
• παράνομη χρήση σχεδίου ή υποδείγματος (προσβολή σχεδίου ή υποδείγματος)·
• παραχώρηση άδειας εκμετάλλευσης, συμβατικές διατάξεις άδειας εκμετάλλευσης ή τήρηση των εν λόγω διατάξεων.

Το Ανώτατο Δικαστήριο περιλαμβάνει το τμήμα αστικών υποθέσεων, το τμήμα ποινικών υποθέσεων, το τμήμα διοικητικών υποθέσεων και το εφετειακό τμήμα αστικών υποθέσεων. Το εφετειακό τμήμα του Ανώτατου Δικαστηρίου εκδικάζει τις εφέσεις κατά των αποφάσεων που εκδίδονται σε πρώτο βαθμό από τα περιφερειακά δικαστήρια. Το τμήμα αστικών υποθέσεων, το τμήμα ποινικών υποθέσεων και το τμήμα διοικητικών υποθέσεων του Ανώτατου Δικαστηρίου είναι τα ακυρωτικά όργανα σε όλες τις υποθέσεις που εκδικάζονται από τα επαρχιακά/δημοτικά δικαστήρια και τα περιφερειακά δικαστήρια, ενώ εκδικάζουν σε πρώτο βαθμό τις υποθέσεις που αφορούν αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου (Valsts kontroles padome) οι οποίες εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 55 του νόμου περί Ελεγκτικού Συνεδρίου (Valsts kontroles padome). Στο εφετειακό τμήμα οι υποθέσεις εκδικάζονται από τριμελή σύνθεση δικαστών. Στα λοιπά τμήματα του Ανώτατου Δικαστηρίου οι υποθέσεις εκδικάζονται από τριμελή σύνθεση δικαστών και, σε ορισμένες περιπτώσεις οι οποίες ορίζονται στον νόμο, από διευρυμένη σύνθεση.

Οι δικαστές των υπηρεσιών κτηματολογίου (zemesgrāmatu nodaļas) εγγράφουν ακίνητα περιουσιακά στοιχεία στο κτηματολόγιο και εκδίδουν τους σχετικούς τίτλους, ενώ, επιπλέον, εξετάζουν τις αιτήσεις αναγκαστικής εκτέλεσης μη αμφισβητούμενων απαιτήσεων και τις αιτήσεις αναγκαστικής εκτέλεσης απαιτήσεων κατόπιν δικαστικής όχλησης. Οι δικαστές των υπηρεσιών κτηματολογίου υπάγονται στο ίδιο νομικό καθεστώς με τους δικαστές των επαρχιακών/δημοτικών δικαστηρίων. Βάσει του νόμου περί κτηματολογίου (Zemesgrāmatu likums), η κατά τόπον αρμοδιότητα των υπηρεσιών κτηματολογίου ταυτίζεται με εκείνη των δημοτικών/επαρχιακών δικαστηρίων, με την εξαίρεση της υπηρεσίας κτηματολογίου της πόλης της Ρίγας, της οποίας η κατά τόπον αρμοδιότητα καλύπτει τις δικαστικές περιφέρειες του επαρχιακού δικαστηρίου περιφέρειας Kurzeme Ρίγας, του επαρχιακού δικαστηρίου περιφέρειας Vidzeme Ρίγας, του επαρχιακού δικαστηρίου βόρειας περιφέρειας Ρίγας, του επαρχιακού δικαστηρίου κεντρικής περιφέρειας Ρίγας, του επαρχιακού δικαστηρίου περιφέρειας Latgale Ρίγας και του επαρχιακού δικαστηρίου περιφέρειας Zemgale Ρίγας, ενώ η κατά τόπον αρμοδιότητα της υπηρεσίας κτηματολογίου της επαρχίας της Ρίγας καλύπτει τις δικαστικές περιφέρειες του επαρχιακού δικαστηρίου Ρίγας (Rīgas rajona tiesa) και του δικαστηρίου Sigulda (Siguldas tiesa).

Νομικές βάσεις δεδομένων

Όνομα και URL της βάσης δεδομένων

Ιστότοπος της πύλης των εθνικών δικαστηρίων της Λετονίας

Ιστότοπος ηλεκτρονικών υπηρεσιών των δικαστηρίων της Λετονίας

Ιστότοπος του Ανώτατου Δικαστηρίου

Παρέχεται δωρεάν πρόσβαση στη βάση δεδομένων;

Ναι, η πρόσβαση προσφέρεται δωρεάν.

Σύντομη περιγραφή του περιεχομένου της βάσης δεδομένων

Η πύλη των εθνικών δικαστηρίων της Λετονίας παρέχει επίκαιρες γενικές πληροφορίες σχετικά με τα δικαστήρια της Λετονίας.

Στην πύλη ηλεκτρονικών υπηρεσιών των εθνικών δικαστηρίων της Λετονίας παρέχεται στους χρήστες η δυνατότητα πρόσβασης σε ανωνυμοποιημένες δικαστικές αποφάσεις, ηλεκτρονικής παρακολούθησης δικαστικών διαδικασιών, ηλεκτρονικής κατάθεσης δικογράφων στο δικαστήριο, υπολογισμού των δικαστικών εξόδων και επί πληρωμή υπηρεσιών με τη χρήση εργαλείου υπολογισμού εξόδων και τελών, λήψης και συμπλήρωσης ηλεκτρονικών εντύπων, καθώς και πρόσβασης σε άλλες ηλεκτρονικές υπηρεσίες των δικαστηρίων.

Στον ιστότοπο του Ανώτατου Δικαστηρίου υπάρχει αρχείο νομολογίας με δυνατότητα πρόσβασης σε πρόσφατες αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου και σε συλλογές νομολογίας. Οι πληροφορίες είναι διαθέσιμες στην ενότητα «Judikatūra» (Νομολογία).

Πλαίσιο

Τόσο οι πληροφορίες που δημοσιεύονται στην πύλη των εθνικών δικαστηρίων της Λετονίας όσο και οι αποφάσεις και οι συλλογές νομολογίας του Ανώτατου Δικαστηρίου που δημοσιεύονται στην πύλη του Ανώτατου Δικαστηρίου είναι επί του παρόντος διαθέσιμες μόνο στα λετονικά.