Algemene rechtbanken: inleiding

In Letland wordt de rechterlijke macht uitgeoefend door gemeentelijke en districtsrechtbanken, regionale rechtbanken en het Hooggerechtshof.

Strafzaken en civiele zaken worden in Letland behandeld door in totaal 40 rechtbanken, die zijn onderverdeeld in drie niveaus: 34 gemeentelijke of districtsrechtbanken (rajonu vai pilsētu tiesas), 5 regionale rechtbanken (apgabaltiesas) en het Hooggerechtshof (Augstākā tiesa).

De gemeentelijke of districtsrechtbanken en regionale rechtbanken in Letland zijn:

¹ De Districtsrechtbank Riga heeft een gerechtsgebouw in Jūrmala waarvan de territoriale bevoegdheid overeenkomt met die van de Districtsrechtbank Riga.

² De Regionale Rechtbank Vidzeme heeft een gerechtsgebouw in Madona waarvan de territoriale bevoegdheid overeenkomt met die van de Districtsrechtbanken Alūksne, Gulbene en Madona.

³ De Regionale Rechtbank Zemgale heeft een gerechtsgebouw in Auzkraukle waarvan de territoriale bevoegdheid overeenkomt met die van de Districtsrechtbanken Bauska, Aizkraukle en Jēkabpils.

Bestuursrechtelijke procedures worden behandeld door:

• de Districts-Administratieve Rechtbank (Administratīvā rajona tiesa);
• de Regionale Administratieve Rechtbank (Administratīvā apgabaltiesa);
• de Afdeling bestuursrechtelijke zaken van het Hooggerechtshof (Augstākās tiesas Administratīvo lietu departaments).

De territoriale jurisdictie van de Regionale Administratieve Rechtbank en de Districts-Administratieve Rechtbank bestrijkt het volledige Letse grondgebied. De Districts-Administratieve Rechtbank beschikt over vijf gerechtsgebouwen, één voor elke regio (Riga, Jelgava, Rēzekne, Valmiera en Liepāja).

De territoriale bevoegdheid van rechtbanken is vastgelegd in de Verordening inzake gemeentelijke en districtsrechtbanken, regionale rechtbanken en de territoriale bevoegdheden van deze rechtbanken.

Bevoegdheid naar onderwerp

Overeenkomstig de Wet op de strafvordering behandelt een gemeentelijke of districtsrechtbank alle strafrechtelijke procedures als rechtbank van eerste aanleg. De Districtsrechtbank Riga-stad (Vidzeme) is bevoegd als rechtbank van eerste aanleg voor strafrechtelijke procedures waarin het zaakdossier naar staatsgeheimen verwijst. Beroepen tegen vonnissen van een gemeentelijke of districtsrechtbank in het kader van de volledige beroepsprocedure (apelācija) worden behandeld door een regionale rechtbank optredend als hof van beroep. Tegen vonnissen van lagere rechtbanken kan cassatieberoep (kasācija) worden ingesteld bij de Afdeling strafzaken van het Hooggerechtshof (Augstākās tiesas Krimināllietu departaments). In gemeentelijke en districtsrechtbanken worden strafrechtelijke procedures behandeld door één rechter (enkelvoudige kamer). Indien de strafrechtelijke procedure bijzonder gecompliceerd is, kan de president van de rechtbank van eerste aanleg bepalen dat de zaak moet worden behandeld door een college van drie rechters van de rechtbank (meervoudige kamer). Beroepen tegen strafrechtelijke vonnissen, ongeacht of het een volledig beroep of een cassatieberoep betreft, worden behandeld door een college van rechters.

Overeenkomstig de Wet op de burgerlijke rechtsvordering worden civielrechtelijke procedures in eerste aanleg behandeld door een gemeentelijke of een districtsrechtbank, behalve wanneer wettelijk is bepaald dat de procedure door een regionale rechtbank moet worden behandeld. Verzoeken tot gedwongen tenuitvoerlegging van niet-betwiste schuldvorderingen (bezstrīdus piespiedu izpildīšana) of tot gedwongen tenuitvoerlegging van schuldvorderingen bij gerechtelijke kennisgeving (saistību piespiedu izpildīšana brīdinājuma kārtība) worden behandeld door de kadasterafdeling van de desbetreffende gemeentelijke of districtsrechtbank. Regionale rechtbanken behandelen de volgende procedures als rechtbank van eerste aanleg:

• procedures betreffende geschillen over het eigendomsrecht op onroerende zaken, met uitzondering van geschillen over de verdeling van huwelijksgoederen;
• procedures betreffende de bescherming van octrooirechten, handelsmerken en verwijzingen naar beschermde geografische herkomstaanduidingen;
• procedures betreffende insolvabiliteit en liquidatie van kredietinstellingen.

Volgens de Letse Wet op de burgerlijke rechtsvordering wordt een zaak behandeld door een regionale rechtbank indien daarin verschillende vorderingen worden gecombineerd waarvan enkele onder de jurisdictie van een gemeentelijke of districtsrechtbank vallen terwijl andere onder de jurisdictie van een regionale rechtbank vallen, of indien een gemeentelijke of districtsrechtbank een tegenvordering heeft aanvaard die onder de jurisdictie van een regionale rechtbank valt. De Regionale Rechtbank Riga is bevoegd als rechtbank van eerste aanleg voor civielrechtelijke procedures waarin het zaakdossier naar een staatsgeheim verwijst. In de rechtbank van eerste aanleg worden civiele zaken behandeld door één rechter (enkelvoudige kamer), terwijl beroepsprocedures (volledig beroep of cassatieberoep) worden behandeld door een college van rechters (meervoudige kamer).

Procedures inzake bestuursrechtelijke inbreuken worden behandeld door gemeentelijke of districtsrechtbanken en door regionale rechtbanken die bevoegd zijn in civiele en strafzaken. Volgens het Letse Wetboek inzake bestuursrechtelijke inbreuken kan een beslissing van een hogere autoriteit worden betwist bij een gemeentelijke of districtsrechtbank. Tegen een vonnis van een gemeentelijke of districtsrechtbank kan beroep worden ingesteld bij een regionale rechtbank wanneer het Letse Wetboek inzake bestuursrechtelijke inbreuken daarin uitdrukkelijk voorziet. Tegen een arrest van een hof van beroep in procedures inzake bestuursrechtelijke inbreuken kan geen beroep worden ingesteld, en het vonnis wordt van kracht op de datum waarop het wordt gewezen.

Overeenkomstig de Wet inzake bestuursrechtelijke procedures worden bestuursrechtelijke procedures in eerste aanleg behandeld in een gerechtsgebouw van de Districts-Administratieve Rechtbank, tenzij de wet anders bepaalt. Indien een procedure wordt behandeld door de Districts-Administratieve Rechtbank als rechtbank van eerste aanleg en de rechtbank informatie moet verifiëren die staatsgeheimen omvat, vindt de behandeling plaats in het gerechtsgebouw van de Districts-Administratieve Rechtbank in Riga. Indien de wet bepaalt dat een bestuursrechtelijke procedure in eerste aanleg moet worden behandeld door de Regionale Administratieve Rechtbank of de Afdeling bestuursrechtelijke zaken van het Hooggerechtshof, in plaats van door de Districts-Administratieve Rechtbank, moet het desbetreffende verzoek daartoe worden voorgelegd aan de Regionale Administratieve Rechtbank of de Afdeling bestuursrechtelijke zaken van het Hooggerechtshof, al naargelang het geval. Een partij in een bestuursrechtelijke procedure kan volledig beroep instellen tegen een vonnis of een aanvullend vonnis van de rechtbank van eerste aanleg, tenzij de wet bepaalt dat er geen beroep tegen het vonnis kan worden ingesteld of dat er alleen cassatieberoep kan worden aangetekend. Tegen een vonnis van een Districts-Administratieve Rechtbank dat nog niet in kracht van gewijsde is gegaan, kan beroep worden ingesteld bij de Regionale Administratieve Rechtbank. Een partij in een bestuursrechtelijke procedure kan cassatieberoep instellen tegen een vonnis of een aanvullend vonnis van het hof van beroep indien het hof inhoudelijke of procedurele regels heeft overtreden of tijdens de procedure zijn bevoegdheid heeft overschreden. In de rechtbank van eerste aanleg worden bestuursrechtelijke procedures behandeld door één rechter (enkelvoudige kamer) of door een college van rechters (meervoudige kamer), terwijl ze in een hof van beroep – volledig beroep of cassatieberoep – altijd door een college van rechters worden behandeld.

Volgens de Octrooiwet behandelt de Regionale Rechtbank Riga, als rechtbank van eerste aanleg in een civielrechtelijke procedure, de volgende zaken met betrekking tot de rechtsbescherming van uitvindingen:

• zaken betreffende herstel in octrooirechten;
• zaken betreffende nietigverklaring van octrooien;
• zaken betreffende rechten van voorgebruik;
• zaken betreffende illegaal gebruik van een octrooi (inbreuk op een octrooi);
• zaken betreffende nietigverklaring van een vastgestelde inbreuk;
• zaken betreffende licentieverlening, de contractuele bepalingen van een licentie of de naleving van deze bepalingen;
• zaken betreffende het recht op compensatie vanwege het niet publiekelijk kunnen gebruiken van de uitvinding.

Volgens de Wet inzake modellen behandelt de Regionale Rechtbank Riga, als rechtbank van eerste aanleg, de volgende geschillen op het gebied van de rechtsbescherming van modellen:

• geschillen over de erkenning van het recht op een model;
• geschillen over de bevinding dat de registratie van een model ongeldig is;
• geschillen over illegaal gebruik van een model (inbreuk op een model);
• geschillen over licentieverlening, de contractuele bepalingen van een licentie of de naleving van deze bepalingen.

Het Hooggerechtshof omvat de Afdeling civiele zaken, de Afdeling strafzaken, de Afdeling bestuursrechtelijke zaken en de Kamer voor civiele zaken. De Kamer behandelt volledige beroepen tegen in eerste aanleg gewezen vonnissen van regionale rechtbanken. De Afdeling civiele zaken, de Afdeling strafzaken en de Afdeling bestuursrechtelijke zaken van het Hooggerechtshof zijn de rechtbanken die bevoegd zijn voor cassatieberoepen tegen alle vonnissen van gemeentelijke of districtsrechtbanken en regionale rechtbanken en zijn de rechtbanken van eerste aanleg voor zaken die betrekking hebben op besluiten van de Raad van de Staatsauditdienst (Valsts kontroles padome) die zijn vastgesteld in overeenstemming met de procedure van artikel 55 van de Wet inzake de Staatsauditdienst. In de Kamer worden zaken behandeld door een college van drie rechters. In de Afdelingen van het Hooggerechtshof worden zaken behandeld door een college van drie rechters of, in bepaalde wettelijk voorgeschreven gevallen, door een groter aantal rechters.

De rechters van de kadasterkantoren (zemesgrāmatu nodaļas) registreren onroerende zaken in het kadaster en verlenen de bijbehorende titels, en behandelen verzoeken tot gedwongen tenuitvoerlegging van niet-betwiste schuldvorderingen en gedwongen tenuitvoerlegging van schuldvorderingen bij gerechtelijke kennisgeving. De rechters van de kadasterkantoren hebben de juridische status van rechters bij gemeentelijke en districtsrechtbanken. Volgens de Kadasterwet komen de territoriale bevoegdheden van de kadasterkantoren overeen met die van de gemeentelijke en districtsrechtbanken, met uitzondering van het Kadasterkantoor Riga-stad, waarvan de territoriale bevoegdheid overeenkomt met die van de Districtsrechtbank Riga-stad, Kurzeme; de Districtsrechtbank Riga-stad, Vidzeme; de Districtsrechtbank Riga-stad, noord; de Districtsrechtbank Riga-stad, centrum; de Districtsrechtbank Riga-stad, Latgale; en de Districtsrechtbank Riga-stad, Zemgale, terwijl de territoriale bevoegdheid van het Kadasterkantoor Riga-district overeenkomt met de territoriale bevoegdheden van de Districtsrechtbank Riga (Rīgas rajona tiesa) en de Gemeentelijke Rechtbank Sigulda (Siguldas tiesa).

Juridische gegevensbanken

Naam en URL van de gegevensbank

Portaal van de nationale rechtbanken

eTiesas – portaal voor elektronische dienstverlening van de nationale rechtbanken

Hooggerechtshof

Is de toegang tot de gegevensbank kosteloos?

Ja, de toegang is kosteloos.

Korte beschrijving van de inhoud van de gegevensbank

Het portaal van de nationale rechtbanken biedt algemene, actuele informatie over de rechtbanken in Letland.

Via het portaal voor elektronische dienstverlening van de nationale rechtbanken kunt u toegang krijgen tot een gegevensbank van geanonimiseerde rechterlijke beslissingen, gerechtelijke procedures in elektronische vorm volgen, elektronische vorderingen indienen bij rechtbanken, de kosten van gerechtelijke procedures en betaalde diensten berekenen met een kosten- en rechtencalculator, elektronische formulieren ontvangen en invullen, en toegang krijgen tot andere elektronische diensten.

Het portaal van het Hooggerechtshof bevat een archief van jurisprudentie waar u zowel arresten van het Hooggerechtshof als samenvattingen van jurisprudentie kunt vinden. De informatie is te vinden in het onderdeel Judikatūra (“Jurisprudentie”).

Achtergrond

Zowel de informatie die wordt gepubliceerd op het portaal van de nationale rechtbanken als de arresten van het Hooggerechtshof en de samenvattingen van jurisprudentie die worden gepubliceerd op het portaal van het Hooggerechtshof, zijn momenteel alleen beschikbaar in het Lets.