Gewone rechtbanken – inleiding

In Letland wordt de rechterlijke macht uitgeoefend door de arrondissements-/stadsrechtbanken (rajonu (pilsētu) tiesas), de regionale rechtbanken (apgabaltiesas) en het hooggerechtshof (Augstākā tiesa).

Strafzaken en civiele zaken worden in Letland behandeld door rechtbanken die zijn onderverdeeld in drie niveaus:

1. de arrondissements-/stadsrechtbanken;
2. de regionale rechtbanken;
3. het hooggerechtshof.

De territoriale bevoegdheid is geregeld in het besluit betreffende de rechtbanken, hun territoriale bevoegdheid en hun locatie (lēmums “Par tiesām, to darbības teritorijām un atrašanās vietām”).

De arrondissements-/stadsrechtbanken en hun territoriale bevoegdheid

De regionale rechtbanken en hun territoriale bevoegdheid

Bestuursrechtelijke procedures worden behandeld door:

• de administratieve arrondissementsrechtbank (waarvan de gerechtsgebouwen zijn gevestigd in Riga, Jelgava, Liepāja, Rēzekne en Valmiera);
• de regionale administratieve rechtbank;
• de afdeling bestuursrechtelijke zaken (Administratīvo lietu departaments) van het hooggerechtshof.

De territoriale jurisdictie van de regionale administratieve rechtbank en de administratieve arrondissementsrechtbank bestrijkt het volledige Letse grondgebied. De administratieve arrondissementsrechtbank beschikt over vijf gerechtsgebouwen (één voor elke regio) in Riga, Jelgava, Rēzekne, Valmiera en Liepāja.

Bevoegdheid van de gerechten

Overeenkomstig het wetboek van strafvordering (Kriminālprocesa likums) behandelen de arrondissements-/stadsrechtbanken alle strafrechtelijke procedures in eerste aanleg. De rechtbank van Riga-stad (voorstad Vidzeme) is bevoegd als rechtbank van eerste aanleg voor strafrechtelijke procedures waarin het zaakdossier naar staatsgeheimen verwijst. Beroepen tegen vonnissen van een arrondissements-/stadsrechtbank worden behandeld door een regionale rechtbank. Tegen vonnissen van de arrondissements-/stadsrechtbanken en de regionale rechtbanken kan cassatieberoep worden ingesteld bij de afdeling strafzaken van het hooggerechtshof (Krimināllietu departaments). In arrondissements-/stadsrechtbanken worden strafrechtelijke procedures behandeld door één rechter (enkelvoudige kamer). Indien de strafrechtelijke procedure bijzonder gecompliceerd is, kan de president van de rechtbank van eerste aanleg bepalen dat de zaak moet worden behandeld door een college van drie rechters van de rechtbank (meervoudige kamer). Beroepen tegen strafrechtelijke vonnissen, ongeacht of het een beroep of een cassatieberoep betreft, worden behandeld door een college van rechters.

Overeenkomstig het wetboek van burgerlijke rechtsvordering (Civilprocesa likums) worden procedures in eerste aanleg behandeld door de arrondissements-/stadsrechtbanken, behalve wanneer wettelijk is bepaald dat de procedure door een regionale rechtbank moet worden behandeld. Verzoeken tot gedwongen tenuitvoerlegging van niet-betwiste schuldvorderingen of tot gedwongen tenuitvoerlegging van schuldvorderingen in geval van ingebrekestelling worden behandeld door de kadasterafdeling (zemesgrāmatu nodaļa) van de desbetreffende arrondissements-/stadsrechtbank. De regionale rechtbanken behandelen in eerste aanleg de volgende zaken:

• procedures betreffende geschillen over het eigendomsrecht op onroerende zaken, met uitzondering van geschillen over de verdeling van huwelijksgoederen;
• procedures betreffende de bescherming van octrooirechten, handelsmerken en verwijzingen naar beschermde geografische herkomstaanduidingen;
• procedures betreffende insolvabiliteit en liquidatie van kredietinstellingen.

Volgens het Letse wetboek van burgerlijke rechtsvordering wordt een zaak behandeld door een regionale rechtbank, indien daarin verschillende vorderingen worden gecombineerd waarvan enkele onder de jurisdictie van een arrondissements-/stadsrechtbank vallen, terwijl andere onder de jurisdictie van een regionale rechtbank vallen, of indien een arrondissements-/stadsrechtbank een tegenvordering heeft aanvaard die onder de jurisdictie van een regionale rechtbank valt. De regionale rechtbank van Riga is bevoegd als rechtbank van eerste aanleg voor civielrechtelijke procedures waarin het zaakdossier naar een staatsgeheim verwijst. In de rechtbank van eerste aanleg worden civiele zaken behandeld door één rechter (enkelvoudige kamer), terwijl beroepsprocedures (beroep of cassatieberoep) worden behandeld door een college van rechters (meervoudige kamer).

Procedures inzake bestuursrechtelijke inbreuken worden behandeld door arrondissements-/stadsrechtbanken en door regionale rechtbanken die bevoegd zijn in civiele en strafzaken. Overeenkomstig het wetboek inzake bestuursrechtelijke inbreuken (Latvijas Administratīvo pārkāpumu kodekss) kan tegen een beslissing van een hogere autoriteit in beroep worden gegaan bij de arrondissements-/stadsrechtbank. Tegen dit vonnis kan beroep worden ingesteld bij een regionale rechtbank, wanneer het wetboek inzake bestuursrechtelijke inbreuken daarin uitdrukkelijk voorziet. Tegen een arrest van een hof van beroep in procedures inzake bestuursrechtelijke inbreuken kan geen beroep worden ingesteld en het vonnis wordt van kracht op de datum waarop het wordt gewezen.

Overeenkomstig het wetboek van administratieve procedures (Administratīvā procesa likums) worden zaken in eerste aanleg behandeld in een gerechtsgebouw van de administratieve arrondissementsrechtbank, tenzij de wet anders bepaalt. Indien een procedure in eerste aanleg wordt behandeld door de administratieve arrondissementsrechtbank en de rechtbank informatie moet verifiëren die staatsgeheimen omvat, vindt de behandeling plaats in het gerechtsgebouw van de regionale administratieve rechtbank in Riga. Indien de wet bepaalt dat een bestuursrechtelijke procedure in eerste aanleg moet worden behandeld door de regionale administratieve rechtbank of de afdeling bestuursrechtelijke zaken van het hooggerechtshof in plaats van door de administratieve arrondissementsrechtbank, moet de rechtbank een verzoek daartoe indienen bij het bevoegde gerecht. Een partij in een bestuursrechtelijke procedure kan beroep instellen tegen een vonnis of een aanvullend vonnis van de rechtbank van eerste aanleg, tenzij de wet bepaalt dat er geen beroep tegen het vonnis kan worden ingesteld of dat er alleen cassatieberoep kan worden aangetekend. Tegen een vonnis van een administratieve arrondissementsrechtbank dat nog niet in kracht van gewijsde is gegaan, kan beroep worden ingesteld bij de regionale administratieve rechtbank. Een partij in een bestuursrechtelijke procedure kan cassatieberoep instellen tegen een vonnis of een aanvullend vonnis van het hof van beroep indien het hof inhoudelijke of procedurele regels heeft overtreden of tijdens de procedure zijn bevoegdheid heeft overschreden. In de rechtbank van eerste aanleg worden bestuursrechtelijke procedures behandeld door één rechter (enkelvoudige kamer) of door een college van rechters (meervoudige kamer), terwijl ze in een hof van beroep – beroep of cassatieberoep – altijd door een college van rechters worden behandeld.

Overeenkomstig het octrooiwetboek (Patentu likums) worden geschillen in verband met de rechtsbescherming van uitvindingen in eerste aanleg behandeld door de regionale rechtbank van Riga:

• zaken betreffende herstel in octrooirechten;
• zaken betreffende nietigverklaring van octrooien;
• zaken betreffende rechten van voorgebruik;
• zaken betreffende illegaal gebruik van een octrooi (inbreuk op een octrooi);
• zaken betreffende nietigverklaring van een vastgestelde inbreuk;
• zaken betreffende licentieverlening, de contractuele bepalingen van een licentie of de naleving van deze bepalingen;
• zaken betreffende het recht op compensatie vanwege het niet publiekelijk kunnen gebruiken van de uitvinding.

Overeenkomstig het wetboek inzake het tekeningen- en modellenrecht (Dizainparaugu likums) worden de volgende geschillen in verband met de rechtsbescherming van tekeningen en modellen in eerste aanleg behandeld door de regionale rechtbank van Riga:

• geschillen over de erkenning van het recht op een tekening of model;
• geschillen over de bevinding dat de registratie van een tekening of model ongeldig is;
• geschillen over illegaal gebruik van een tekening of model (inbreuk op een model);
• geschillen over licentieverlening, de contractuele bepalingen van een licentie of de naleving van deze bepalingen.

Het hooggerechtshof omvat de afdeling civiele zaken, de afdeling strafzaken, de afdeling bestuursrechtelijke zaken en de kamer voor civiele zaken (Civillietu tiesu palāta). Deze kamer behandelt beroepen tegen in eerste aanleg gewezen vonnissen van regionale rechtbanken. De afdeling civiele zaken, de afdeling strafzaken en de afdeling bestuursrechtelijke zaken van het hooggerechtshof zijn de rechtbanken die bevoegd zijn voor cassatieberoepen tegen alle vonnissen van arrondissements-/stadsrechtbanken en regionale rechtbanken en zijn de rechtbanken van eerste aanleg voor zaken die betrekking hebben op besluiten van de raad van de staatsauditdienst (Valsts kontroles padome) die zijn vastgesteld in overeenstemming met de procedure van artikel 55 van de wet inzake de staatsauditdienst (Valsts kontroles likums). In de kamer worden zaken behandeld door een college van drie rechters. In de afdelingen van het hooggerechtshof worden zaken behandeld door een college van drie rechters of, in bepaalde wettelijk voorgeschreven gevallen, door een groter aantal rechters.

De rechters van de kadasterafdeling registreren onroerende zaken in het kadaster, verlenen de bijbehorende titels en behandelen verzoeken tot gedwongen tenuitvoerlegging van niet-betwiste schuldvorderingen of tot gedwongen tenuitvoerlegging van schuldvorderingen in geval van ingebrekestelling. De rechters van de kadasterafdeling hebben de juridische status van rechters bij arrondissements-/stadsrechtbanken. Overeenkomstig het kadasterwetboek (Zemesgrāmatu likums) komen de territoriale bevoegdheden van de kadasterafdeling overeen met die van de arrondissements-/stadsrechtbanken, met uitzondering van de kadasterafdeling van de stad Riga, waarvan de territoriale bevoegdheid overeenkomt met die van de arrondissementsrechtbank Riga-stad (Kurzeme), de rechtbank Riga-stad (voorstad Vidzeme), de rechtbank Riga-stad (noord), de rechtbank Riga-stad (centrum), de rechtbank Riga-stad (voorstad Latgale) en de rechtbank Riga-stad (voorstad Zemgale), terwijl de territoriale bevoegdheid van de kadasterafdeling van het arrondissement Riga overeenkomt met de territoriale bevoegdheden van de arrondissementsrechtbank Riga en de rechtbank van Sigulda.

Juridische gegevensbanken

Naam en URL van de gegevensbank

Portaal van Letse rechtbanken (Latvijas tiesu portāls)

Website voor elektronische dienstverlening van de Letse rechtbanken

Startpagina van de website van het hooggerechtshof

Is de toegang tot de gegevensbank kosteloos?

Ja, de toegang is kosteloos.

Korte beschrijving van de inhoud

Het portaal van de Letse rechtbanken biedt algemene, actuele informatie over de rechtbanken in Letland.

Via het portaal voor elektronische dienstverlening van de Letse rechtbanken kunt u toegang krijgen tot een gegevensbank van geanonimiseerde rechterlijke beslissingen, gerechtelijke procedures in elektronische vorm volgen, elektronische vorderingen indienen bij rechtbanken, de kosten van gerechtelijke procedures en betaalde diensten berekenen met een kostencalculator, elektronische formulieren ontvangen en invullen en toegang krijgen tot andere elektronische diensten.

De startpagina van het hooggerechtshof bevat een archief van jurisprudentie waar u zowel arresten van het hooggerechtshof als samenvattingen van jurisprudentie kunt vinden. De informatie is te vinden in het onderdeel “Jurisprudentie”.

Meer informatie

Zowel de informatie die wordt gepubliceerd op het portaal van de nationale rechtbanken, als de arresten van het hooggerechtshof en de samenvattingen van jurisprudentie die worden gepubliceerd op het portaal van het hooggerechtshof, zijn momenteel alleen beschikbaar in het Lets.