Βρείτε πληροφορίες ανά περιφέρεια
Ειδικά δικαστήρια — εισαγωγή
Στην Ιταλία, η δικαιοσύνη απονέμεται στο όνομα του ιταλικού λαού και τα δικαστήρια, βάσει του Συντάγματος, υπόκεινται μόνο στον νόμο. Σύμφωνα με το άρθρο 102 του ιταλικού Συντάγματος, η δικαστική εξουσία ασκείται από τακτικά δικαστήρια που έχουν συσταθεί και διέπονται από τους κανόνες για την οργάνωση της δικαστικής εξουσίας, γεγονός που σημαίνει ότι απαγορεύεται η σύσταση έκτακτων ή ειδικών δικαστηρίων (πέραν εκείνων που προβλέπονται ρητά). Ωστόσο, επιτρέπεται η σύσταση, στο πλαίσιο τακτικών δικαιοδοτικών οργάνων, εξειδικευμένων τμημάτων για την εκδίκαση συγκεκριμένων υποθέσεων, στη σύνθεση των οποίων είναι δυνατόν να συμμετέχουν ακόμη και πολίτες που δεν είναι δικαστικοί. Εντούτοις, το ίδιο το Σύνταγμα προβλέπει περιπτώσεις δικαιοδοτικών οργάνων που δεν ανήκουν στο δικαστικό σύστημα (στα τακτικά δικαστήρια).
Ειδικά δικαστήρια
Όσον αφορά τις υποθέσεις αστικού δικαίου (με την ευρεία έννοια του όρου), τα ιταλικά δικαστήρια διακρίνονται στα «τακτικά» δικαστήρια και στα «διοικητικά» δικαστήρια. Τα διοικητικά δικαστήρια έχουν δικαιοδοσία να προστατεύουν, έναντι της δημόσιας διοίκησης, έννομα συμφέροντα και, ως προς ορισμένες υποθέσεις που προβλέπονται από τον νόμο, υποκειμενικά δικαιώματα: στα διοικητικά δικαστήρια περιλαμβάνονται το Περιφερειακό Διοικητικό Δικαστήριο (Tribunale Amministrativo Regionale — TAR), το οποίο αποτελεί όργανο πρώτου βαθμού, και το Συμβούλιο της Επικρατείας (Consiglio di Stato), το οποίο αποτελεί δευτεροβάθμιο δικαστήριο. Τα τακτικά δικαστήρια είναι αρμόδια για τα ζητήματα που αφορούν «υποκειμενικά δικαιώματα» τα διοικητικά δικαστήρια είναι αρμόδια για τα ζητήματα που αφορούν «έννομα συμφέροντα». Ο κώδικας διοικητικής δικαιοσύνης (codice di giustizia amministrativa — CGA), ο οποίος περιλαμβάνει επίσης τις ρυθμίσεις για την αρμοδιότητα, περιλαμβάνεται στο νομοθετικό διάταγμα αριθ. 104 του 2010. Ο κώδικας διοικητικής δικαιοσύνης διατίθεται (δωρεάν) και στα γαλλικά, τα αγγλικά και τα γερμανικά.
Υπάρχει επίσης δικαστήριο λογιστικής δικαιοδοσίας: το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει δικαιοδοσία επί των υποθέσεων δημόσιου λογιστικού και επί των άλλων υποθέσεων που ορίζει ο νόμος. Ο κώδικας δικαίου λογιστικής (codice di giustizia contabile) περιλαμβάνεται στο νομοθετικό διάταγμα αριθ. 174 του 2016.
Επιπλέον, στην Ιταλία υπάρχουν φορολογικά δικαστήρια, οι δε δικονομικοί κανόνες που εφαρμόζονται σε αυτά περιλαμβάνονται στο νομοθετικό διάταγμα αριθ. 546 του 1992. Η δικαιοδοσία στον τομέα του φορολογικού δικαίου ασκείται από τις επαρχιακές φορολογικές επιτροπές (commissioni tributarie provinciali), οι οποίες αποτελούν πρωτοβάθμια δικαστήρια, και από τις περιφερειακές φορολογικές επιτροπές (commissioni tributarie regionali), οι οποίες αποτελούν δευτεροβάθμια δικαστήρια. Στη δικαιοδοσία των φορολογικών δικαστηρίων υπάγονται όλες οι διαφορές που αφορούν φόρους, ανεξαρτήτως φύσης και είδους και ανεξαρτήτως της ονομασίας τους, συμπεριλαμβανομένων των περιφερειακών, των επαρχιακών και των δημοτικών φόρων και της εισφοράς υπέρ του εθνικού συστήματος υγείας, των επιπρόσθετων τελών και των πρόσθετων φόρων, των σχετικών κυρώσεων, καθώς και των τόκων και κάθε άλλης παρεπόμενης επιβάρυνσης.
Κατά των αποφάσεων που εκδίδουν τα ειδικά δικαιοδοτικά όργανα επιτρέπεται πάντοτε η άσκηση αναίρεσης λόγω παράβασης του νόμου (άρθρο 111 του Συντάγματος).
Την έκδοση αυτής της σελίδας στην εθνική γλώσσα διαχειρίζεται το εκάστοτε κράτος μέλος. Οι μεταφράσεις έχουν γίνει από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι τυχόν αλλαγές που επιφέρει η αρμόδια εθνική αρχή στο πρωτότυπο ενδέχεται να μην έχουν περιληφθεί ακόμα στις μεταφράσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αναλαμβάνει καμία ευθύνη όσον αφορά τις πληροφορίες ή τα στοιχεία που περιλαμβάνονται ή για τα οποία γίνεται λόγος στο παρόν έγγραφο. Βλ. την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου για τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας που ισχύουν στο κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την παρούσα σελίδα.