Trybunał Konstytucyjny Republiki Łotewskiej (Satversmes tiesa )

Zgodnie z konstytucją Republiki Łotewskiej na Łotwie działa Trybunał Konstytucyjny, który jest niezależnym organem wymiaru sprawiedliwości rozpoznającym sprawy z zakresu swojej właściwości dotyczące konstytucyjności aktów prawnych oraz rozpoznającym inne sprawy zastrzeżone do jego właściwości przez przepisy prawa. Trybunał Konstytucyjny może stwierdzić nieważność ustaw i innych aktów prawnych lub ich części.

Zgodnie z art. 16 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym sąd ten rozpoznaje sprawy dotyczące:

1. konstytucyjności ustaw;
2. konstytucyjności umów międzynarodowych podpisanych lub ratyfikowanych przez Łotwę [przed zatwierdzeniem ich przez łotewski parlament (Saeima) lub po takim zatwierdzeniu];
3. zgodności ustaw i rozporządzeń lub ich części z przepisami stojącymi wyżej w hierarchii aktów prawnych;
4. zgodności z prawem innych aktów łotewskiego parlamentu, Rady Ministrów, Prezydenta, Marszałka Sejmu lub Premiera (innych niż akty administracyjne);
5. zgodności z prawem dowolnego zarządzenia, na podstawie którego Minister działający z upoważnienia Rady Ministrów zawiesił decyzję przyjętą przez organ samorządowy;
6. zgodności łotewskiego ustawodawstwa krajowego ze zgodnymi z konstytucją umowami międzynarodowymi zawartymi przez Łotwę.

W skład Trybunału Konstytucyjnego wchodzi siedmiu sędziów, zatwierdzonych przez łotewski parlament większością głosów, tj. przynajmniej 51 głosami. Trzech sędziów jest powoływanych na wniosek co najmniej dziesięciu posłów do łotewskiego parlamentu, dwóch – na wniosek Rady Ministrów oraz dwóch – na wniosek pełnego składu Sądu Najwyższego. Kandydaci przedstawieni przez Sąd Najwyższy są wybierani spośród sędziów łotewskich.

Trybunał Konstytucyjny nie może wszczynać postępowania z urzędu; sąd ten rozpoznaje sprawy wyłącznie po otrzymaniu skargi od podmiotu przewidzianego ustawą.

Postępowanie o zbadanie zgodności z konstytucją umów międzynarodowych podpisanych lub ratyfikowanych przez Łotwę (przed zatwierdzeniem ich przez parlament lub po takim zatwierdzeniu) oraz zgodności ustaw i rozporządzeń lub ich części z przepisami stojącymi wyżej w hierarchii aktów prawnych lub zgodności łotewskiego ustawodawstwa krajowego ze zgodnymi z konstytucją umowami międzynarodowymi zawartymi przez Łotwę może zostać wszczęte przez:

1. Prezydenta;
2. parlament (Saeima);
3. co najmniej dwudziestu posłów do parlamentu;
4. Radę Ministrów;
5. Prokuratora Generalnego;
6. Państwowy Urząd Kontroli (Valsts kontroles padome);
7. organy samorządowe;
8. Rzecznika Praw Obywatelskich (tiesībsargs), jeżeli organ lub urzędnik, który wydał zaskarżony akt, nie naprawił wskazanych uchybień w terminie określonym przez Rzecznika Praw Obywatelskich;
9. sądy rozpoznające sprawy cywilne, karne lub administracyjne;
10. sędziów wydziału rejestru nieruchomości zajmujących się rejestracją nieruchomości lub dokonujących wpisu praw związanych z takimi nieruchomościami w rejestrze nieruchomości;
11. każdą osobę, której prawa podstawowe przyznane jej na podstawie konstytucji zostały naruszone;
12. Radę Sądownictwa (Tieslietu padome) w zakresie jej kompetencji określonych w przepisach prawa.

Postępowanie o zbadanie zgodności z prawem innych aktów łotewskiego parlamentu, Rady Ministrów, Prezydenta, Marszałka Sejmu lub Premiera (innych niż akty administracyjne) może zostać wszczęte przez:

1. Prezydenta;
2. parlament (Saeima);
3. co najmniej dwudziestu posłów do parlamentu;
4. Radę Ministrów;
5. Radę Sądownictwa w zakresie jej kompetencji określonych w przepisach prawa.

Postępowanie o zbadanie zgodności z prawem dowolnego zarządzenia, na podstawie którego Minister działający z upoważnienia Rady Ministrów zawiesił decyzję przyjętą przez dany organ samorządowy, może wszcząć dany organ samorządowy.

Sprawy dotyczące konstytucyjności ustaw, rozporządzeń i innych aktów prawnych Rady Ministrów, zgodności łotewskiego ustawodawstwa krajowego ze zgodnymi z konstytucją umowami międzynarodowymi zawartymi przez Łotwę, zgodności z konstytucją umów międzynarodowych podpisanych lub ratyfikowanych przez Łotwę (przed zatwierdzeniem ich przez parlament lub po takim zatwierdzeniu) oraz ustaw i rozporządzeń lub ich części są rozpoznawane przez Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie. Wszystkie inne sprawy są rozpoznawane w składzie trzech sędziów, chyba że Trybunał Konstytucyjny postanowi inaczej.

Wyroki Trybunału Konstytucyjnego są ostateczne i prawomocne z chwilą ich ogłoszenia. Wyroki Trybunału Konstytucyjnego i wykładnia zaskarżonych przepisów zawarta w tych wyrokach są wiążące dla wszystkich organów administracji rządowej i samorządowej (w tym sądów) i urzędników, a także dla osób fizycznych i prawnych.

Każdy przepis prawa, który Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodny z innym przepisem prawa, stojącym wyżej w hierarchii aktów prawnych, jest uznawany za nieważny od dnia opublikowania wyroku Trybunału Konstytucyjnego, chyba że Trybunał postanowi inaczej. W przypadku stwierdzenia przez Trybunał Konstytucyjny niekonstytucyjności umowy międzynarodowej podpisanej lub ratyfikowanej przez Łotwę Rada Ministrów jest zobowiązana do bezzwłocznego podjęcia działań, tak by możliwe było wprowadzenie zmian do tej umowy, wypowiedzenie jej, zawieszenie jej stosowania lub odstąpienie od niej.

Prawnicze bazy danych

Nazwa i URL bazy danych

Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego (funkcja wyszukiwania)

Czy dostęp do tej bazy danych jest nieodpłatny?

Tak, dostęp jest nieodpłatny.

Krótki opis zawartości

Baza danych zawiera wyroki Trybunału Konstytucyjnego Republiki Łotewskiej.

Informacje dodatkowe

Interfejs wyszukiwarki oraz wyroki są dostępne w językach łotewskim i angielskim.

Powiązane strony

Trybunał Konstytucyjny Republiki Łotewskiej