Limiti ta' żmien fuq il-proċeduri

1 X’inhuma t-tipi ta' skadenzi rilevanti għall-proċeduri ċivili?

L-iskadenzi li japplikaw fil-liġi proċedurali ċivili jistgħu b’mod ġenerali jinġabru flimkien kif ġej:

a. Perjodi minimi ta’ avviż għat-taħrika tal-parti l-oħra u ta’ kwalunkwe partijiet terzi u xhieda sabiex jidhru fil-proċedimenti. Normalment japplika perjodu ta’ mill-inqas ġimgħa. Fil-prinċipju, japplika wkoll perjodu ta’ mill-inqas ġimgħa għat-taħrika tal-partijiet interessati sabiex jidhru fil-proċedimenti kontenzjużi, sakemm il-qorti ma tispeċifikax mod ieħor (l-Artikoli 114-119 u 276 (it-taħrika tal-partijiet u ta’ partijiet terzi) u l-Artikoli 170 u 284 (it-taħrika tax-xhieda) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili (Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering)). Huwa importanti li jiġi nnotat li jekk il-konvenut ikollu indirizz magħruf jew ikun magħruf li fil-fatt jirrisjedi barra mill-Pajjiżi l-Baxxi, il-perjodu ta’ avviż għat-taħrika ta’ dik il-parti jkun ta’ mill-inqas 4 ġimgħat (l-Artikolu 115 tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).

b. Il-perjodi massimi għat-tfittxija ta’ rimedji legali. Ir-rimedju legali ta’ oġġezzjoni (verzet) normalment irid jiġi mfittex fi żmien 4 ġimgħat. Ġeneralment, japplikaw perjodi ta’ 3 xhur għal appell (hoger beroep), appell lill-Qorti Suprema (cassatie) u azzjoni sabiex titħassar sentenza li tkun saret finali (herroeping) (ara l-Artikolu 143 (oġġezzjoni), l-Artikoli 339 u 358 (appell), l-Artikoli 402 u 426 (appell lill-Qorti Suprema) u l-Artikoli 383 u 391 (tħassir ta’ sentenza finali) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili).

ċ. Termini għat-twettiq ta’ atti proċedurali mill-partijiet u għad-deċiżjonijiet mill-qorti. Dawn ġeneralment ivarjaw minn ġimgħatejn sa 6 ġimgħat. F’ċerti ċirkostanzi, il-qorti tista’ tippermetti li t-twettiq tal-atti proċedurali jiġi differit.

d. Perjodi ta’ limitazzjoni għall-bidu ta’ azzjonijiet legali u għall-eżerċitar ta’ awtorità ta’ infurzar. Il-perjodu ta’ limitazzjoni ġenerali huwa ta’ 20 sena. Madankollu, f’ħafna każijiet japplika perjodu ta’ limitazzjoni iqsar ta’ 5 snin. Il-pagamenti ta’ penali inkrementali jiskadu 6 xhur wara l-jum li fih isiru. Perjodu ta’ limitazzjoni li diġà jkun għaddej jista’ jiġi interrott u warajh ikun jista’ jibda perjodu ta’ limitazzjoni ġdid. Pereżempju, il-perjodu ta’ limitazzjoni li japplika għall-awtorità ta’ infurzar jista’ jiġi interrott permezz tal-iskontar tas-sentenza jew permezz ta’ kwalunkwe att ieħor ta’ infurzar (l-Artikoli 306-325, il-Ktieb 3, tal-Kodiċi Ċivili (Burgerlijk Wetboek).

It-termini statutorji huma soġġetti wkoll għar-regoli stipulati fl-Att dwar l-Estensjoni Ġenerali tat-Termini (Algemene Termijnenwet).

2 Il-lista tal-jiem varji li mhumiex meqjusa jiem tax-xogħol skont ir-Regolament (KEE, Euratom) nru 1182/71 tat-3 ta’ Ġunju 1971.

Minbarra s-Sibtijiet u l-Ħdud, l-Att dwar l-Estensjoni Ġenerali tat-Termini jispeċifika dawn li ġejjin bħala btajjel pubbliċi rikonoxxuti b’mod ġenerali:

• L-Ewwel tas-Sena: L-1 ta’ Jannar
• Il-Ġimgħa l-Kbira: Il-Ġimgħa ta’ qabel l-Għid
• It-Tnejn ta’ wara l-Għid: Il-jum tat-Tnejn ta’ wara l-Għid
• Jum Lapsi: Il-Ħamis, 40 jum wara l-Għid
• Jum ir-Rè: Is-27 ta’ April
• Jum il-Liberazzjoni: Il-5 ta’ Mejju
• It-Tnejn, l-Għid il-Ħamsin: It-Tnejn wara l-Pentekoste
• Il-Milied u l-Għada tal-Milied: Il-25 u s-26 ta’ Diċembru.

3 Liema huma r-regoli ġenerali li japplikaw għall-iskadenzi fir-rigward ta’ proċeduri ċivili differenti?

It-termini statutorji huma soġġetti għar-regoli stipulati fl-Att dwar l-Estensjoni Ġenerali tat-Termini. Dan l-Att jistipula li terminu stabbilit f’att li jintemm nhar ta’ Sibt, Ħadd jew fi btala pubblika rikonoxxuta b’mod ġenerali jiġi estiż sal-aħħar tal-jum li jkun imiss li ma jkunx Sibt, Ħadd jew btala pubblika rikonoxxuta b’mod ġenerali. Jekk ikun meħtieġ, terminu li jinkludi mill-inqas tlett (3) ijiem jiġi estiż sabiex b’hekk jinkludi mill-inqas jumejn li ma jkunux Sibtijiet, Ħdud jew btajjel pubbliċi rikonoxxuti b’mod ġenerali.

Fir-regoli ta’ proċedura nazzjonali għal kawżi ċivili mibdija b’taħrika (Landelijk procesreglement voor civiele dagvaardingen bij de rechtbanken) terminu ta’ sitt (6) ġimgħat jitqies bħala punt tat-tluq għat-twettiq ta’ atti proċedurali mill-partijiet u għall-għoti tas-sentenza. F’konformità mar-regoli nazzjonali tal-proċedura ċivili għas-setturi tal-qorti kantonali (Landelijk reglement voor de civiele rol van de kantonsectoren), fil-prinċipju, il-qrati kantonali jużaw termini ta’ erba' (4) ġimgħat (http://www.rechtspraak.nl/).

4 Meta jkun meħtieġ li att jew formalità jitwettqu fi żmien stabbilit minn qabel, dan meta jibda jiddekorri?

Il-ħin tal-bidu dejjem ikun l-ewwel jum wara l-avveniment deċiżiv.

Taħrika

Mhux applikabbli.

Rimedji legali

It-terminu għar-rimedju legali ta’ oġġezzjoni (possibbli biss kontra sentenzi mogħtija f’kontumaċja) għandu tliet ħinijiet tal-bidu differenti:

1. il-mument li s-sentenza tiġi nnotifikata personalment lill-parti kkundannata;
2. f’każ li jintuża metodu ta’ notifika ieħor: il-mument li l-parti kkundannata twettaq att li juri li hija taf bis-sentenza jew bil-bidu tal-infurzar; u
3. f’każijiet oħrajn: il-mument li jitlesta l-infurzar tas-sentenza.

It-terminu għal appelli u appelli lill-Qorti Suprema kontra s-sentenzi mogħtija jiġi kkalkolat mid-data li fiha tingħata s-sentenza. L-ewwel jum tal-perjodu huwa l-għada tal-jum tas-sentenza. Ara wkoll il-mistoqsija 12.

It-terminu għal appelli u appelli lill-Qorti Suprema kontra d-deċiżjonijiet mogħtija jiġi kkalkolat:

• mid-data li fiha tingħata d-deċiżjoni, f’każ li l-applikant u l-partijiet interessati jidhru fil-proċedimenti, u
• wara li tingħata d-deċiżjoni jew tkun ġiet innotifikata b’mod ieħor, fil-każ ta’ partijiet interessati oħrajn.

It-terminu għal azzjoni sabiex titħassar sentenza jew deċiżjoni li tkun saret finali jibda wara li tkun tqajmet ir-raġuni għat-tħassir u l-pretendent jew l-applikant ikun sar jaf biha, iżda fi kwalunkwe każ mhux qabel ma s-sentenza jew id-deċiżjoni tkun saret finali, jiġifieri ma tkunx tista’ tiġi annullata permezz ta’ oġġezzjoni, appell jew appell lill-Qorti Suprema.

Atti proċedurali

It-termini stabbiliti għat-twettiq tal-atti proċedurali ġeneralment jiġu kkalkolati mid-data tal-lista ta’ kawżi preċedenti f’ġimgħat sħaħ. Eżempju: wara seduta ta’ smigħ mil-lista ta’ kawżi nhar ta’ Erbgħa, il-kawża terġa’ titqiegħed fuq il-lista ta’ kawżi nhar l-Erbgħa ta’ erba' (4) ġimgħat wara u l-iskadenza għall-preżentazzjoni tkun l-10 ta’ filgħodu. Jekk il-kawża titneħħa minn fuq il-lista, pereżempju, il-qorti mbagħad tiddetermina d-data li fiha titreġġa’ lura fil-lista.

Perjodi ta’ limitazzjoni

Il-ħin tal-bidu tal-perjodi ta’ limitazzjoni li japplikaw għall-azzjonijiet legali jiddependi fuq in-natura tal-azzjoni. Pereżempju, dritt ta’ azzjoni sabiex tintalab l-eżekuzzjoni ta’ obbligu kuntrattwali sabiex tipprovdi jew tagħmel xi ħaġa jiskadi 5 snin wara l-bidu tal-jum wara dak li fih it-talba tkun saret eżiġibbli. Eżempju: dritt ta’ azzjoni sabiex tintalab it-terminazzjoni ta’ sitwazzjoni illegali jiskadi 5 snin wara l-bidu tal-jum wara dak li fih tkun tista’ tintalab it-terminazzjoni immedjata tas-sitwazzjoni.

Infurzar

Fil-prinċipju, l-awtorità ta’ infurzar tiskadi 20 sena wara l-bidu tal-jum wara dak li fih tingħata s-sentenza.

5 Il-bidu tad-dekorrenza jista’ jiġi affettwat jew modifikat mill-metodu ta’ trażmissjoni jew ta’ notifika tad-dokumenti (servizz personali minn marixxall jew servizz postali)?

Le, Madankollu, f’xi każijiet, il-mod li bih parti ssir taf bis-sentenza jinfluwenza l-bidu tat-terminu sabiex jiġi mfittex rimedju legali, pereżempju, sabiex titressaq oġġezzjoni. Ara wkoll il-mistoqsija 4.

6 Jekk iż-żmien jibda jiddekorri meta jitwettaq xi avveniment, il-jum li fih jitwettaq l-avveniment ikun jgħodd għall-kalkolu taż-żmien?

Le. It-terminu jibda l-għada tal-jum li fih ikun seħħ l-avveniment.

7 Meta skadenza tkun espressa f’jiem, l-għadd ta’ jiem indikat ikun jinkludi l-jiem tal-kalendarju jew il-jiem tax-xogħol?

Sakemm ma jiġix indikat mod ieħor, il-liġi Olandiża tuża l-jiem kalendarji. L-Att dwar l-Estensjoni Ġenerali tat-Termini jistipula li terminu li jintemm nhar ta’ Sibt, Ħadd jew fi btala pubblika rikonoxxuta b’mod ġenerali jiġi estiż sal-aħħar tal-jum li jkun imiss li ma jkunx Sibt, Ħadd jew btala pubblika rikonoxxuta b’mod ġenerali.

Barra minn hekk, jekk ikun meħtieġ, terminu stabbilit f’att li jinkludi mill-inqas 3 ijiem jiġi estiż sabiex b’hekk jinkludi mill-inqas jumejn li ma jkunux Sibtijiet, Ħdud jew btajjel pubbliċi rikonoxxuti b’mod ġenerali.

8 Meta skadenza bħal din tkun espressa f’ġimgħat, xhur jew snin?

Dawn jirreferu wkoll għal xhur kalendarji u snin kalendarji.

9 Jekk skadenza bħal din tkun espressa f’ġimgħat, xhur jew snin, meta tiskadi?

Taħrika

Mhux applikabbli.

Rimedji legali

Fil-proċedimenti permezz ta' taħrika, jiġu mfittxija rimedji legali billi tinħareġ taħrika. Sakemm ma jkunx permess jagħmel dan mill-qorti li l-parti għandha tiġi mħarrka sabiex tikkomparixxi quddiemha, l-uffiċjal ġudizzjarju ma jistax joħroġ in-notifika tal-uffiċjal ġudizzjarju wara t-tmienja (8) ta’ filgħaxija. Għalhekk, it-terminu effettivament jintemm fit-(tmienja) 8 ta’ filgħaxija tal-aħħar jum. Fi proċedimenti bħal dawn, għandu jiġi mfakkar ukoll li la l-jum li fih tinħareġ it-taħrika u lanqas il-jum li fih il-parti tiġi mħarrka sabiex tikkomparixxi quddiem il-qorti (l-ewwel data fil-lista ta’ kawżi) ma jingħadd meta jiġi kkalkolat il-perjodu ta’ avviż għat-taħrika. Għalhekk, il-perjodu ta’ avviż minimu għandu jkun bejn dawn iż-żewġ dati.

Fil-proċedimenti kontenzjużi, jiġu mfittxija rimedji legali billi jiġi ppreżentat rikors mar-reġistru tal-qorti. Dan jista’ jsir bil-posta jew personalment matul il-ħinijiet tal-ftuħ tar-reġistru tal-qorti, jew inkella b’faks sa nofs il-lejl fl-aħħar jum tal-perjodu.

Għall-appelli f’kawżi tal-familja, il-ħin tal-bidu huwa kemmxejn differenti minn dak applikabbli għall-appelli fi proċedimenti oħrajn ta’ rikors (ara wkoll il-mistoqsija 4. ‘Rimedji legali’). L-applikant jista’ jressaq appell fi żmien tlett (3) xhur mill-jum li fih tiġi nnotifikata s-sentenza. Partijiet interessati oħrajn jistgħu jressqu appell fi żmien 3 xhur minn meta tiġi nnotifikata d-deċiżjoni jew tiġi nnotifikata b’mod ieħor lilhom.

Atti proċedurali

Jekk kawża tkun fuq lista ta’ kawżi, dan li ġej japplika għall-preżentazzjoni tad-dokumenti. Fil-prinċipju, dokument intiż għal data fil-lista ta’ kawżi jiġi ppreżentat lir-reġistru tal-qorti sal-iskadenza tal-preżentazzjoni. Dan huwa l-aħħar ħin sa meta kwalunkwe dokumenti, bl-eċċezzjoni tat-taħrika, u r-rapporti jridu jkunu fil-pussess tal-qorti. F’konformità mar-regoli ta’ proċedura nazzjonali, il-jum u l-ħin sa meta jridu jiġu ppreżentati d-dokumenti huma: L-Erbgħa fl-10 ta’ filgħodu. Jekk ma ssir ebda seduta ta’ smigħ minħabba li l-kawża tkun qed tiġi ttrattata bil-miktub, id-dokumenti jiġu ppreżentati lir-reġistru tal-qorti fid-data tal-lista ta’ kawżi jew qabel. Is-settur kantonali ta’ qorti dejjem iżomm seduta ta’ smigħ, minħabba li f’dak il-każ l-atti proċedurali jistgħu jitwettqu wkoll bil-fomm. Id-dokumenti jridu jiġu ppreżentati lir-reġistru tal-qorti sa mhux aktar tard mill-jum ta’ qabel id-data tal-lista ta’ kawżi. Dan jista’ jsir bil-posta jew personalment matul il-ħinijiet tal-ftuħ tar-reġistru tal-qorti, jew inkella b’fax sa nofs il-lejl fil-jum inkwistjoni.

Perjodi ta’ limitazzjoni

Ara wkoll ‘Perjodi ta’ limitazzjoni’ taħt il-mistoqsija 4. Għal xi drittijiet ta’ azzjoni, il-ħin meta parti ssir taf b’fatt partikolari huwa importanti. Eżempju: dritt ta’ azzjoni sabiex jintalab l-irkupru ta’ ħlas mhux dovut jiskadi 5 snin wara l-bidu tal-jum wara dak li fih il-kreditur ikun sar jaf kemm bl-eżistenza tat-talba kif ukoll bl-identità tal-benefiċjarju u, fi kwalunkwe każ, 20 sena wara li saret it-talba.

10 Jekk meta tiskadi d-data tal-iskadenza jkun nhar ta' Sibt, Ħadd jew festa pubblika jew jum mhux tax-xogħol, din tiġi estiża sal-ewwel jum tax-xogħol li jkun imiss?

Iva, skadenza li tiskadi nhar ta’ Sibt, Ħadd jew fi btala pubblika rikonoxxuta b’mod ġenerali tiġi estiża sal-aħħar tal-jum li jkun imiss li ma jkunx Sibt, Ħadd jew btala pubblika rikonoxxuta b’mod ġenerali. Madankollu, f’konformità mal-Att dwar l-Estensjoni Ġenerali tat-Termini, dan ma japplikax għall-iskadenzi stabbiliti billi jingħaddu lura minn żmien jew avveniment partikolari. Fi kliem ieħor, din ir-regola tapplika għal perjodi massimi u mhux għal perjodi minimi.

11 Hemm ċirkostanzi li fihom jiġu estiżi l-iskadenzi? X’inhuma l-kundizzjonijiet biex wieħed jibbenefika minn dawn l-estensjonijiet?

F’xi każijiet, il-liġi tipprevedi estensjoni għal skadenza. Pereżempju, jekk il-parti telliefa tmut matul il-perjodu għat-tressiq ta’ appell u l-werrieta ta’ dik il-parti jkunu jixtiequ jsiru s-suċċessuri tagħha fil-proċedimenti ta’ appell, japplika perjodu ġdid ta’ tliet xhur.

Madankollu, b’mod ġenerali, ir-regoli relatati mat-termini huma strettament infurzati, għalkemm il-Qorti Suprema tal-Pajjiżi l-Baxxi (Hoge Raad der Nederlanden) għamlet eċċezzjoni għall-każijiet li fihom il-parti li kienet qed tappella ma ġietx mgħarrfa bis-sentenza minnufih minħabba żball jew ommissjoni min-naħa tal-qorti. F’każ bħal dan, dik il-parti tkun qabżet l-iskadenza mingħajr ħtija min-naħa tagħha u tingħata estensjoni qasira.

12 X’inhuma l-iskadenzi għall-appelli?

Il-limitu ta’ żmien sabiex jitressaq appell ġeneralment ikun ta’ 3 xhur. F’ċerti kawżi ċivili, bħal proċedimenti interlokutorji (proċedimenti mħaffa), japplikaw termini iqsar għall-appelli u l-appelli lill-Qorti Suprema, jiġifieri 4 ġimgħat u 8 ġimgħat, rispettivament.

13 Il-qrati jistgħu jimmodifikaw l-iskadenzi, b'mod partikolari l-iskadenzi għad-dehra jew jiffissaw data speċjali għad-dehra?

Il-perjodi kollha relatati ma’ jekk parti għandhiex tidher quddiem il-qorti huma perjodi minimi. Ma ġie stabbilit ebda perjodu massimu.

Taħrika

Il-perjodi ta’ avviż għat-taħrika ta’ parti jistgħu jitqassru mill-qorti fuq talba tal-pretendent, jekk ikun meħtieġ, soġġett għal ċerti kundizzjonijiet. Fi proċedimenti interlokutorji, taħrika tinħareġ biss wara li l-imħallef ikun speċifika d-data u l-ħin tas-seduta ta’ smigħ, li tista’ ssir saħansitra nhar ta’ Ħadd. Jekk ikun meħtieġ, parti tista’ tiġi tiġi mħarrka b’avviż fuq perjodu qasir ħafna. Il-qorti tista’ tistabbilixxi wkoll perjodu ta’ avviż iqsar għat-taħrika ta’ parti fi proċedimenti kontenzjużi.

Il-qorti ma tistax testendi l-perjodi ta’ avviż għat-taħrika ta’ parti, għalkemm hija tista’ tistabbilixxi perjodu ta’ avviż itwal sabiex parti tidher fi proċedimenti kontenzjużi (ara l-mistoqsijiet 7 u 8).

Atti proċedurali

Il-qorti tista’ testendi t-termini li fihom il-partijiet iridu jwettqu l-atti proċedurali jekk tali estensjoni tintalab b’mod konġunt mill-partijiet. Jekk talba ssir b’mod unilaterali, differiment jingħata biss fuq il-bażi ta’ raġunijiet konvinċenti jew force majeure. Raġunijiet konvinċenti jinkludu, pereżempju, il-kumplessità legali jew attwali tal-kawża, il-ħtieġa li tistenna sentenza fi proċedimenti rilevanti oħrajn jew sitwazzjoni li fiha l-parti jew l-avukat tagħha jkunu morda jew fuq btala.

14 Meta att maħsub għal parti li tkun residenti f’post fejn hija tibbenefika minn estensjoni tal-iskadenza jiġi nnotifikat f’post fejn min jirrisjedi fih ma jibbenefikax minn estensjoni bħal din, il-persuna titlef il-benefiċċju ta’ din l-iskadenza?

Il-liġi Olandiża ma fiha ebda dispożizzjoni għal sitwazzjoni bħal din.

15 X’inhuma l-konsegwenzi jekk ma jiġux rispettati l-iskadenzi?

Taħrika

Jekk parti tiġi mħarrka b’avviż insuffiċjenti, it-taħrika ssir invalida f’każ li l-konvenut jonqos milli jidher quddiem il-qorti u tiġi ddikjarata invalida mill-qorti. Hija ma ssirx invalida awtomatikament. Il-pretendent jista’ jirrettifika difett bħal dan billi joħroġ notifika emendata tal-uffiċjal ġudizzjarju qabel l-ewwel data tal-lista ta’ kawżi.

Jekk il-konvenut jonqos milli jidher fl-ewwel data tal-lista ta’ kawżi, it-taħrika tiġi vverifikata għal kwalunkwe difetti li jistgħu jrenduha f’invalida. Jekk hija tkun sewwa, il-konvenut jiġi ddikjarat bħala li jinsab f’kontumaċja minħabba n-nuqqas tiegħu li jidher quddiem il-qorti u, ġeneralment, it-talba tiġi permessa fin-nuqqas ta’ dehra. Jekk il-konvenut jonqos milli jidher quddiem il-qorti u x’aktarx li huwa ma jkunx irċieva n-notifika tal-uffiċjal ġudizzjarju bħala riżultat tad-difett, il-qorti tiddikjara n-notifika bħala invalida.

Jekk il-konvenut jonqos milli jidher quddiem il-qorti jew milli jaħtar avukat minkejja li jkun ingħata avvż sabiex jagħmel dan fit-taħrika u jirriżulta li n-notifika tal-uffiċjal ġudizzjarju kien fiha difett li għamilha invalida, il-konvenut ma jiġix iddikjarat bħala li jinsab f’kontumaċja minħabba n-nuqqas tiegħu li jidher quddiem il-qorti. Il-qorti tistabbilixxi data ġdida tal-lista ta’ kawżi u tordna sabiex id-difett jiġi rrimedjat għas-spejjeż tal-pretendent. Jekk il-konvenut jidher quddiem il-qorti u ma jinvokax id-difett, it-taħrika titqies bħala li nħarġet b’mod korrett.

Rimedji legali

Jekk it-terminu għat-tfittxija ta’ rimedju legali jinqabeż, il-piena tkun ir-rifjut tal-appell. Imbagħad, id-deċiżjoni sottostanti tal-qorti ssir finali, jiġifieri ma tkunx tista’ tiġi annullata aktar permezz ta’ oġġezzjoni, appell jew appell lill-Qorti Suprema.

Atti proċedurali

Jekk att proċedurali ma jitwettaqx fit-terminu stabbilit, f’ċerti kundizzjonijiet jista’ jinkiseb differiment (ara l-mistoqsija 10). Jekk ma jkunx jista’ jinkiseb differiment, id-dritt tat-twettiq tal-att proċedurali jiskadi.

Perjodi ta’ limitazzjoni

Jekk il-parti interessata tkun ippermettiet li l-perjodu għall-bidu ta’ azzjoni legali jiskadi, id-dritt ta’ azzjoni protett mit-talba jkompli jeżisti. Madankollu, ma jibqax possibbli li dan id-dritt jiġi eżerċitat fil-qrati.

16 Jekk id-data ta’ l-iskadenza tkun għaddiet, x’inhuma r-rimedji disponibbli għal dawk li ma jkunux irrispettawha, jiġifieri l-partijiet inadempjenti?

Ir-rimedji legali li ġejjin huma disponibbli għall-partijiet li qabżu l-iskadenzi.

Taħrika

Konvenut li jonqos milli jidher quddiem il-qorti fl-ewwel data tal-lista ta’ kawżi ġeneralment jiġi ġġudikat fin-nuqqas ta’ dehra. Sakemm tingħata s-sentenza finali, dan il-konvenut jista’ jevita sentenza mogħtija f’kontumaċja billi jidher bħala parti fil-proċedimenti. Wara li tkun ingħatat is-sentenza finali, il-parti ġġudikata fin-nuqqas ta’ dehra tista’ tfittex ir-rimedju legali ta’ oġġezzjoni. Sentenza mogħtija fin-nuqqas ta’ dehra, il-prevenzjoni ta’ sentenza mogħtija f’kontumaċja billi l-parti tidher quddiem il-qorti u oġġezzjoni ma japplikawx fi proċedimenti kontenzjużi. F’każijiet bħal dawn, il-parti interessata li tkun naqset milli tidher quddiem il-qorti tkun tista’ tressaq appell.

Rimedji legali

It-termini għat-tfittxija ta’ rimedji legali jiġu infurzati mill-qorti fuq mozzjoni tagħha stess. It-termini għat-tressiq ta’ appelli u appelli lill-Qorti Suprema huma obbligatorji. Il-qrati huma stretti ħafna fl-applikazzjoni ta’ dawn it-termini fl-interessi ta’ ċertezza tad-dritt. Madankollu, il-Qorti Suprema tal-Pajjiżi l-Baxxi introduċiet ċertu ammont ta’ flessibilità għall-appelli fil-proċedimenti kontenzjużi. L-avviż tal-appell irid jistabbilixxi r-raġunijiet għall-appell, iżda fil-kawżi li fihom id-deċiżjoni tkun ingħatat iżda tkun għadha ma ntbagħtitx u, għalhekk, l-appellant ma jkollux aċċess għar-raġunament sottostanti, huwa jkun permess li jippreżenta r-raġunijiet għall-appell f’avviż supplimentari u sussegwenti ta’ appell. Madankollu, l-appell innifsu jrid ikun tressaq fit-terminu. Huwa biss f’każijiet okkażjonali meta l-qorti tkun għamlet żball doppju li t-terminu jiġi estiż b’14-il jum minn meta tkun ingħatat id-deċiżjoni. Dan ikun il-każ jekk il-parti li tressaq l-appell ma kinitx taf u ma setgħetx tkun taf meta se tingħata d-deċiżjoni bħala riżultat ta’ żball min-naħa tal-qorti (jew ir-reġistrar tal-qorti) u d-deċiżjoni tkun intbagħtet jew inħarġet biss wara li jkun skada t-terminu għall-appelli, bħala riżultat ta’ żball li ma jistax jiġi attribwit lill-appellant. Fil-proċedimenti ta’ taħrika, l-avviż tal-appell ma għandux bżonn jistabbilixxi r-raġunijiet għall-appell. Dawn ma jiġux ippreżentati sa stadju aktar tard tal-proċedimenti.

Atti proċedurali

F’ċerti ċirkostanzi, jista’ jintalab differiment għat-twettiq tal-atti proċedurali (ara l-mistoqsija 13). Jekk ma jinkisibx differiment, id-dritt tat-twettiq tal-att proċedurali jiskadi.

Perjodi ta’ limitazzjoni

Ma huwa disponibbli ebda rimedju kontra l-iskadenza tal-perjodi ta’ limitazzjoni, għajr għall-interruzzjoni tagħhom fi żmien debitu (ara l-mistoqsija 1. d.). Madankollu, f’ċirkostanzi eċċezzjonali ħafna, il-qorti tista’ tiddeċiedi li l-invokazzjoni tal-limitazzjoni tmur kontra l-prinċipji ta’ raġonevolezza u ġustizzja.