Terminy proceduralne

1 Jakie rodzaje terminów wyróżnia się w postępowaniu cywilnym?

W Republice Chorwacji terminy w postępowaniu cywilnym są uregulowane w przepisach art. 111–114 kodeksu postępowania cywilnego (Zakon o parničnom postupku) (dziennik urzędowy Republiki Chorwacji – „Narodne Novine” nr 53/91, 91/92, 112/99, 129/00, 88/01, 117/03, 88/05, 2/07, 84/08, 96/08, 123/08, 57/11, 25/13, 89/14 i 70/19).

Termin oznacza konkretny okres, w którym można dokonać czynności procesowej lub przed którego upływem nie można dokonać takiej czynności.

W chorwackim prawie procesowym wyróżnia się kilka rodzajów terminów:

• terminy ustawowe i sądowe – długość terminów ustawowych określona jest w prawie i nie może zostać zmieniona przez sąd ani przez strony, zaś długość terminów sądowych określa sąd według własnego uznania w każdej sprawie z osobna w zakresie swoich kompetencji;
• terminy, których przedłużenie jest możliwe (produžive), i terminy, których przedłużenie jest niemożliwe (neprodužive) – terminy ustawowe nie podlegają przedłużeniu, natomiast terminy sądowe mogą zostać przedłużone, lecz wyłącznie na wniosek osoby zainteresowanej oraz pod warunkiem istnienia uzasadnionych podstaw przedłużenia terminu (art. 111 akapit drugi kodeksu);
• terminy subiektywne i obiektywne – terminy subiektywne są to terminy, których bieg rozpoczyna się w zależności od tego, kiedy osoba upoważniona dowiedziała się o zdarzeniu istotnym dla obliczenia terminu, zaś terminy obiektywne liczy się od chwili zaistnienia danego faktu, bez względu na to, kiedy osoba upoważniona dowiedziała się o nim;
• terminy prekluzyjne (prekluzivne) i instrukcyjne (instruktivne) – uchybienie terminu prekluzyjnego powoduje utratę prawa do dokonania czynności procesowej w późniejszym terminie, zaś uchybienie terminu instrukcyjnego nie wywołuje szkodliwych skutków i nie uniemożliwia dokonania czynności procesowej w późniejszym terminie;
• terminy minimalne (dilatorne) i terminy na dobrowolne zaspokojenie roszczeń (paricijske) – terminy minimalne oznaczają, że nie można dokonać czynności procesowej przed upływem określonego czasu, zaś terminy na dobrowolne zaspokojenie roszczeń oznaczają, że przed upływem takiego terminu sąd nie może dokonać określonej czynności;
• terminy materialne (građanskopravne) i procesowe (procesnopravne) – terminy materialne oznaczają terminy na uzyskanie praw lub wypełnienie obowiązków wynikających z przepisów prawa cywilnego materialnego, zaś terminy procesowe oznaczają terminy na uzyskanie praw lub wypełnienie obowiązków wynikających z przepisów prawa (cywilnego) procesowego.

2 Wykaz różnych dni uznawanych za dni wolne od pracy na podstawie rozporządzenia (EWG, Euratom) nr 1182/71 z dnia 3 czerwca 1971 r.

W Republice Chorwacji wykaz dni wolnych od pracy zawiera ustawa o świętach, dniach pamięci i dniach wolnych od pracy w Republice Chorwacji (Zakon o blagdanima, spomendanima i neradnim danima u Republici Hrvatskoj) („Narodne Novine” nr 110/19).

W Republice Chorwacji następujące dni są ustawowo wolne od pracy:

• 1 stycznia – Nowy Rok
• 6 stycznia – Święto Trzech Króli
• Niedziela Wielkanocna i Poniedziałek Wielkanocny
• Boże Ciało
• 1 maja – Święto Pracy
• 30 maja – Dzień Państwowości
• 22 czerwca – Dzień Walki z Faszyzmem
• 5 sierpnia – Dzień Zwycięstwa i Dumy Państwowej oraz Dzień Obrońców Chorwacji
• 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny
• 1 listopada – Wszystkich Świętych
• 18 listopada – Dzień Pamięci Ofiar Wojny Domowej i Dzień Pamięci Ofiar Masakry w Vukovarze i we Wsi Škabrnja
• 25 grudnia – Boże Narodzenie
• 26 grudnia – drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia / Dzień św. Szczepana

W Republice Chorwacji święta państwowe są dniami wolnymi od pracy.

3 Jakie ogólne zasady regulują terminy w postępowaniu cywilnym?

Terminy oznacza się w dniach, miesiącach i latach.

Zasady dotyczące oznaczania terminów dotyczą wszystkich terminów. Terminy liczy się w dobach, od północy do północy (computatio civilis, a die ad diem), a nie od danej chwili do danej chwili, licząc godziny i minuty (computation naturalis, a momento ad momentum). Więcej informacji na temat ogólnych przepisów podano w odpowiedzi do pkt 1.

4 W którym momencie rozpoczyna się bieg terminu, jeżeli dana czynność ma zostać wykonana w danym okresie?

Bieg terminu oblicza się od chwili wszczęcia postępowania lub dokonania innej czynności (np. doręczenia, zawiadomienia). Terminy oznaczone w dniach nie obejmują daty rozpoczęcia biegu terminu. Pierwszym dniem terminu oznaczonego w dniach jest zatem pierwszy kolejny dzień.

5 Czy na rozpoczęcie biegu terminu może wpłynąć lub go zmienić sposób przekazywania lub doręczenia dokumentów (doręczenie osobiste przez posłańca lub drogą pocztową)?

Zgodnie z ogólną zasadą doręczeń dokonuje się w dni robocze od 7:00 do 20:00, na adres zamieszkania lub miejsca pracy osoby, której należy doręczyć pismo sądowe, lub do sądu, jeżeli znajduje się ona w tym miejscu. Wyjątkiem od powyższej zasady, zgodnie z którą doręczeń dokonuje się w dni robocze od 7:00 do 20:00, są doręczenia pocztą lub za pośrednictwem notariusza.

Doręczenia mogą odbywać się również w innym czasie i miejscu za zgodą osoby, której należy doręczyć pismo sądowe.

Jeżeli sąd uzna to za koniecznie, może zarządzić doręczenie pisma sądowego pod inny adres lub w dowolnym innym terminie. W przypadku takiej formy doręczenia osoba, której doręcza się pismo, musi otrzymać odpis zarządzenia sądu, na podstawie którego dokonano doręczenia. Zarządzenie nie musi zawierać uzasadnienia.

6 Jeżeli dojdzie do zdarzenia, które rozpocznie bieg terminu, czy do terminu wlicza się dzień, w którym doszło do zdarzenia?

Jeżeli termin jest oznaczony w dniach, nie obejmuje on dnia doręczenia pisma sądowego lub zawiadomienia ani dnia wystąpienia zdarzenia powodującego rozpoczęcie biegu terminu. Bieg terminu rozpoczyna się w pierwszym kolejnym dniu.

Przykładowo jeżeli zdarzenie, od którego należy liczyć bieg 15-dniowego terminu, miało miejsce w dniu 5 lutego, ten 15-dniowy termin upływa o północy w dniu 20 lutego.

W związku z tym termin nie jest oznaczany od dnia zdarzenia (dies a quo), ale od kolejnego dnia.

7 Jeżeli termin jest oznaczony w dniach, czy liczba dni obejmuje dni kalendarzowe czy dni robocze?

Jeżeli termin jest oznaczony w dniach, wskazana liczba dni odnosi się do dni kalendarzowych. Jeżeli jednak ostatni dzień terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, w niedzielę lub w dowolny inny dzień, w którym sąd jest zamknięty, termin taki kończy się z upływem pierwszego kolejnego dnia roboczego.

8 Kiedy taki termin jest wyrażony w tygodniach, miesiącach lub latach?

Terminy oznaczone w miesiącach lub latach kończą się z upływem dnia w ostatnim miesiącu lub roku, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu.

Jeżeli taki dzień nie występuje w ostatnim miesiącu, termin upływa ostatniego dnia tego miesiąca.

9 Kiedy upływa termin, jeżeli jest wyrażony w tygodniach, miesiącach lub latach?

Zob. pkt 8.

10 Czy w przypadku, gdy termin upływa w sobotę, niedzielę, oficjalny dzień świąteczny lub dzień wolny od pracy, termin taki zostaje przedłużony do kolejnego dnia roboczego następującego po takim dniu?

Tak.

11 Czy w określonych okolicznościach można przedłużyć termin? Jakie warunki należy spełnić, aby skorzystać z takiego przedłużenia terminu?

Termin wyznaczony przez sąd może zostać przedłużony tylko raz na wniosek osoby zainteresowanej i pod warunkiem istnienia uzasadnionych przesłanek przedłużenia terminu.

Wniosek należy złożyć przed upływem terminu, którego przedłużenie jest przedmiotem wniosku.

Od orzeczenia przedłużającego termin nie można się odwołać.

Przedłużony termin rozpoczyna bieg w pierwszym kolejnym dniu po upływie terminu, którego przedłużenie było przedmiotem wniosku.

12 Jakie terminy obowiązują w przypadku odwołań?

Strony mogą wnieść apelację od wyroku wydanego przez sąd pierwszej instancji w terminie piętnastu dni od daty doręczenia odpisu wyroku, chyba że ustawa przewiduje inny termin. W sporach dotyczących czeków i weksli termin wynosi osiem dni.

Bieg terminów na wniesienie apelacji zawiesza się od 1 do 15 sierpnia.

13 Czy sądy mogą zmieniać terminy, w szczególności termin stawiennictwa lub oznaczać szczególną datę stawiennictwa?

Termin wyznaczony przez sąd może zostać przedłużony tylko raz na wniosek osoby zainteresowanej i pod warunkiem istnienia uzasadnionych przesłanek przedłużenia terminu.

14 Jeżeli zawiadomienie o czynności dotyczącej strony zamieszkałej w miejscu, w którym mogłaby ona skorzystać z przedłużenia terminu, następuje w miejscu, w którym osoby tam zamieszkujące nie mogą skorzystać z przedłużenia, to czy osoba taka traci przywilej wspomnianego przedłużenia?

Przepisy prawa cywilnego procesowego w Republice Chorwacji nie przewidują przedłużenia terminu z uwagi na miejsce zamieszkania stron.

15 Jakie konsekwencje ponosi się w przypadku niedochowania terminu?

Skutki zależą od charakteru prawnego terminów, tj. jeżeli w przypadku terminów ustawowych, których nie można przedłużyć, strona nie dokona czynności procesowej w określonym terminie, uchybienie takiego terminu powoduje utratę prawa dokonania tej czynności procesowej w późniejszym terminie.

Są jednak terminy, których uchybienie nie skutkuje utratą prawa dokonania czynności w późniejszym terminie – są to tzw. terminy instrukcyjne.

16 Jeżeli termin upłynął, jakie środki przysługują osobom, które go nie dochowały, np. stronom niestawiającym się w sądzie?

Jeżeli strona nie stawi się na rozprawie lub uchybi terminowi dokonania czynności w postępowaniu i z tego powodu utraci prawo dokonania tej czynności, sąd może zezwolić tej stronie, na jej wniosek, na dokonanie tej czynności w późniejszym terminie (wniosek o przywrócenie terminu), jeżeli uzna, że uchybienie nastąpiło z uzasadnionych przyczyn.

Wniosek należy złożyć w terminie ośmiu dni od dnia, w którym ustała przyczyna uchybienia; jeżeli strona dowiedziała się o uchybieniu później, okres ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o uchybieniu. Po upływie dwóch miesięcy od dnia uchybienia nie można złożyć wniosku o przywrócenie terminu.