Terminy proceduralne

Irlandia
Autor treści:
European Judicial Network
Europejska sieć sądowa (w sprawach cywilnych i handlowych)

1 Jakie rodzaje terminów wyróżnia się w postępowaniu cywilnym?

W Irlandii obowiązują następujące główne rodzaje terminów:

Termin na złożenie odpowiedzi na pozew: w terminie 8 dni od daty doręczenia mu pozwu przez Wysoki Trybunał (High Court) pozwany może złożyć potwierdzenie odbioru określane jako powiadomienie o zamiarze skorzystania z prawa do obrony procesowej. Zgodnie z zarządzeniem 12 zasada 2 regulaminu sądów wyższej instancji (Rules of the Superior Courts) wspomniany powyżej termin 8 dni nie obowiązuje jednak w przypadku wystosowania „szczególnego wezwania do stawiennictwa” (special summons), ponieważ w takiej sytuacji pozwany może złożyć powiadomienie o zamiarze skorzystania z prawa do obrony procesowej w dowolnym terminie.

O ile Trybunał nie postanowi inaczej, do biegu ogólnego terminu 8 dni nie wlicza się dnia doręczenia pozwu. Od dnia doręczenia mu pozwu lub od dnia wyznaczonego jako termin złożenia powiadomienia o zamiarze skorzystania z prawa do obrony procesowej – w zależności od tego, który z tych terminów przypada później – pozwanemu przysługuje kolejny termin 28 dni na złożenie odpowiedzi na pozew [zarządzenie 21 zasada 1 regulaminu sądów wyższej instancji].

W postępowaniu cywilnym przed sądem okręgowym (Circuit Court) pozwany musi doręczyć powodowi swoją odpowiedź na pozew w terminie 10 dni od daty złożenia powiadomienia o zamiarze skorzystania z prawa do obrony procesowej [zarządzenie 15 zasada 4 regulaminu sądów okręgowych (Circuit Court Rules) z 2001 r.]. W postępowaniu przed sądem rejonowym (District Court) powiadomienie o zamiarze skorzystania z prawa do obrony procesowej i odpowiedź na pozew należy złożyć najpóźniej w terminie 28 dni od daty doręczenia powiadomienia o wniesieniu pozwu [zarządzenie 42 regulaminu sądów rejonowych (District Court Rules)].

Termin na wykonanie wyroku: postępowanie w przedmiocie wykonania wyroku można wszcząć przed Wysokim Trybunałem w terminie sześciu lat od dnia uprawomocnienia się wyroku [zarządzenie 42 zasada 23 regulaminu sądów wyższej instancji]. Po upływie terminu sześciu lat lub po zmianie okoliczności stron wskutek śmierci jednej z nich lub z innych przyczyn wszczęcie postępowania w przedmiocie wykonania wyroku będzie wiązało się z koniecznością zwrócenia się do sądu z wnioskiem o wyrażenie zgody na przeprowadzenie egzekucji. Możliwość dokonania czynności na podstawie wyroku ulega przedawnieniu po upływie 12 lat od dnia uprawomocnienia się wyroku [art. 11 ustawy z 1957 r. o terminach przedawnienia (Statute of Limitations 1957)].

Terminy przedawnienia: w sprawach na gruncie prawa zobowiązań strona umowy może wnieść pozew w terminie 6 lat od dnia, w którym doszło do wystąpienia przesłanki uzasadniającej wytoczenie powództwa. W sprawach na gruncie prawa deliktów dana osoba może zazwyczaj wnieść pozew w terminie 6 lat, przy czym w sprawach dotyczących szkody na osobie i zniesławienia zastosowanie mają przepisy szczególne.

W sprawach dotyczących szkody na osobie poszkodowany może wnieść pozew w terminie 2 lat od daty doznania szkody lub od daty pozyskania informacji o przyczynie doznanej szkody, jeżeli ta druga data jest późniejsza [art. 7 ustawy z 2004 r. o odpowiedzialności cywilnej i sądach (Civil Liability and Courts Act 2004)].

W sprawach dotyczących zniesławienia pozew należy wnieść w terminie roku – w wyjątkowych okolicznościach termin ten może zostać wydłużony do 2 lat.

Pozew w postępowaniu w przedmiocie podziału masy spadkowej spadkodawcy należy wnieść w terminie dwóch lat od dnia śmierci spadkodawcy lub przed upływem ustawowego terminu przedawnienia, w zależności od tego, który z tych terminów przypada wcześniej [art. 9 ust. 2 ustawy z 1961 r. o odpowiedzialności cywilnej (Civil Liability Act 1961)].

Pozew wszczynający postępowanie z udziałem konkubentów, o którym mowa w części 15 ustawy z 2010 r. o związkach partnerskich oraz określonych prawach i obowiązkach konkubentów (Civil Partnership and Certain Rights and Obligations of Cohabitants Act 2010), należy wnieść w terminie 2 lat od dnia zakończenia związku.

Termin przedawnienia w sprawach dotyczących odzyskania gruntów wynosi 12 lat.

Jeżeli chodzi o postępowania w przedmiocie zaległych płatności czynszowych, termin przedawnienia wynosi 6 lat. Termin przedawnienia w sprawach dotyczących umorzenia hipoteki wynosi 12 lat. Roszczenia w sprawach dotyczących ratownictwa morskiego ulegają przedawnieniu po upływie 2 lat. Termin na wniesienie pozwu o odszkodowanie z tytułu szkód doznanych w wyniku naruszenia dorozumianych warunków umowy wskutek wadliwego działania pojazdu silnikowego wynosi 2 lata [art. 13 ust. 8 ustawy z 1980 r. o sprzedaży towarów i świadczeniu usług (Sale of Goods and Supply of Services Act 1980)]. Jeżeli chodzi o roszczenia o odszkodowanie z tytułu szkód doznanych wskutek wadliwego działania produktu, powództwo należy wytoczyć w terminie 3 lat [art. 7 ust. 1 ustawy z 1991 r. o odpowiedzialności z tytułu wadliwego działania produktów (Liability for Defective Products Act 1991)].

2 Wykaz różnych dni uznawanych za dni wolne od pracy na podstawie rozporządzenia (EWG, Euratom) nr 1182/71 z dnia 3 czerwca 1971 r.

Na końcu tego opracowania zamieszczono łącze odsyłające do przepisów regulujących kwestie związane z posiedzeniami sądów i wakacjami sądowymi.

Poza sobotami i niedzielami za dni wolne od pracy w Irlandii uznaje się następujące dni:

  • Nowy Rok (1 stycznia);
  • Dzień Świętego Patryka (17 marca);
  • Poniedziałek Wielkanocny;
  • Boże Narodzenie (25 grudnia);
  • Dzień Świętego Szczepana (26 grudnia);
  • Pierwszy poniedziałek maja, czerwca i sierpnia;
  • Ostatni poniedziałek października.

Jeżeli Boże Narodzenie, Dzień Świętego Szczepana lub Nowy Rok przypada w weekend, kolejny dzień roboczy jest dniem ustawowo wolnym od pracy. Należy pamiętać również o okresie wakacji sądowych, w trakcie których liczba posiedzeń sądów jest ograniczona i obejmuje m.in. „posiedzenia wakacyjne” oraz posiedzenia organizowane w pilnych przypadkach. Na przykład w okresie długich wakacji przypadających na sierpień i wrzesień w sądach wyższej instancji i w sądach okręgowych organizuje się jedynie ograniczoną liczbę posiedzeń.

3 Jakie ogólne zasady regulują terminy w postępowaniu cywilnym?

W ustawie z 1957 r. o terminach przedawnienia, z późniejszymi zmianami, wyznaczono terminy, po upływie których wszczęcie postępowania sądowego nie będzie już możliwe. Pozew wniesiony po upływie terminu przedawnienia uznaje się za niedopuszczalny lub bezprzedmiotowy wyłącznie w przypadku gdy pozwany powoła się na przepisy ustawy o terminach przedawnienia w swojej odpowiedzi na pozew. W związku z powyższym przepisy ustawy o terminach przedawnienia pozostają bez wpływu na prawo powoda do wytoczenia powództwa, ale mogą wpływać na skuteczność tego powództwa. W tym kontekście warto zwrócić również uwagę na fakt, że nawet w przypadku wytoczenia powództwa w wyznaczonym terminie Wysoki Trybunał zachowuje prawo do jego odrzucenia ze względów podyktowanych interesem wymiaru sprawiedliwości, jeżeli czas, jaki upłynął od dnia wystąpienia przyczyny wytoczenia powództwa do dnia wszczęcia postępowania lub wniesienia pozwu, jest na tyle długi, że byłoby to niesprawiedliwe dla pozwanego. Zobacz również odpowiedź na pytanie 1.

4 W którym momencie rozpoczyna się bieg terminu, jeżeli dana czynność ma zostać wykonana w danym okresie?

Termin rozpoczyna bieg z dniem wystąpienia danego zdarzenia lub z „dniem powzięcia informacji o danym zdarzeniu” (np. doznaniu szkody). Na przykład jeżeli sąd zobowiązał stronę do dokonania określonej czynności lub do wniesienia określonego pisma procesowego w terminie tygodnia, czynności tej należy dokonać lub pismo to należy wnieść w terminie tygodnia od dnia wydania przez sąd postanowienia w tym zakresie. Podobnie w przypadku gdy strona ma 6 lat na wykonanie wyroku, termin ten rozpoczyna bieg w dniu uprawomocnienia się stosownego wyroku.

Ogólnie rzecz biorąc – poza przypadkami, w których przepisy ustawy stanowią inaczej – jeżeli bieg terminu rozpoczyna się w określonym dniu, dzień ten zalicza się na poczet danego terminu [art. 18 lit. h) ustawy z 2005 r. o wykładni przepisów (Interpretation Act 2005)]. Zarządzenie 122 zasada 10 regulaminu sądów wyższej instancji stanowi jednak, że w przypadku gdy w regulaminie przewidziano określoną liczbę dni (innych niż „pełne” dni), pierwszego dnia takiego terminu nie wlicza się do jego biegu.

5 Czy na rozpoczęcie biegu terminu może wpłynąć lub go zmienić sposób przekazywania lub doręczenia dokumentów (doręczenie osobiste przez posłańca lub drogą pocztową)?

Jeżeli pismo ma zostać doręczone stronie przeciwnej do określonego dnia lub w ciągu określonej liczby dni, przekazuje się je zazwyczaj do doręczenia zwykłą przesyłką opłaconą z góry lub przesyłką poleconą. Jeżeli pismo doręcza się stronie przeciwnej zwykłą przesyłką opłaconą z góry, uznaje się je za doręczone w chwili, w której koperta zawierająca pismo zostałaby doręczona zwykłym trybem pocztowym, zazwyczaj w dniu następującym po dniu nadania pisma. [Aby zapoznać się z przepisami regulującymi kwestie związane z doręczaniem pisma zwanego civil bill w postępowaniach przed sądem okręgowym, zob. zarządzenie 11 reguła 10 i zarządzenie 14 reguła 3 ppkt (vi) regulaminu sądów okręgowych z 2001 r.; aby zapoznać się z przepisami regulującymi kwestie związane z doręczaniem powiadomienia o wniesieniu pozwu w postępowaniach przed sądem rejonowym, zob. zarządzenie 41 regulaminu sądów rejonowych; aby zapoznać się z przepisami regulującymi kwestie związane z doręczaniem wezwania do stawiennictwa w postępowaniach przed Wysokim Trybunałem, zob. zarządzenie 9 regulaminu sądów wyższej instancji].

W zarządzeniu 122 regulaminu sądów wyższej instancji uregulowano kwestie związane z przepisami ogólnymi dotyczącymi biegu terminów, uwzględniając kwestię dotyczącą tego, kiedy doręczenie uznaje się za skuteczne [zarządzenie 122 reguła 9 regulaminu sądów wyższej instancji].

6 Jeżeli dojdzie do zdarzenia, które rozpocznie bieg terminu, czy do terminu wlicza się dzień, w którym doszło do zdarzenia?

Jeżeli termin rozpoczyna bieg w określonym dniu, na przykład jeżeli pismo ma zostać doręczone stronie „w terminie 7 dni”, zgodnie z przepisami ustawy lub regulaminu sądu przyjmuje się, że pierwszy dzień tego okresu (np. dzień, w którym wydano postanowienie) zalicza się na poczet biegu wyznaczonego terminu. Zarządzenie 122 zasada 10 regulaminu sądów wyższej instancji stanowi jednak, że w przypadku gdy w regulaminie przewidziano określoną liczbę dni (innych niż „pełne” dni), pierwszego dnia takiego terminu nie wlicza się do jego biegu. Jeżeli bieg terminu kończy się w określonym dniu, dzień ten wlicza się do tego terminu. Jeżeli termin na doręczenie jakiegokolwiek pisma lub na wszczęcie jakiegokolwiek postępowania jest krótszy niż sześć dni, do biegu tego terminu nie wlicza się soboty, niedzieli, Bożego Narodzenia ani Wielkiego Piątku [zarządzenie 122 regulaminu sądów wyższej instancji].

7 Jeżeli termin jest oznaczony w dniach, czy liczba dni obejmuje dni kalendarzowe czy dni robocze?

Dni kalendarzowe, o ile nie stwierdzono inaczej.

8 Kiedy taki termin jest wyrażony w tygodniach, miesiącach lub latach?

Jeżeli termin na dokonanie jakiejkolwiek czynności lub na wszczęcie jakiegokolwiek postępowania został wyznaczony w miesiącach lub latach, bieg takiego terminu nalicza się w miesiącach kalendarzowych, o ile nie stwierdzono inaczej.

9 Kiedy upływa termin, jeżeli jest wyrażony w tygodniach, miesiącach lub latach?

Ogólnie rzecz biorąc – poza przypadkami, w których przepisy ustawy stanowią inaczej – jeżeli bieg terminu rozpoczyna się w określonym dniu, dzień ten wlicza się do tego terminu; podobnie na poczet biegu terminu zalicza się dzień, w którym dany termin dobiega końca [art. 18 lit. h) ustawy z 2005 r. o wykładni przepisów]. Zarządzenie 122 zasada 10 regulaminu sądów wyższej instancji stanowi jednak, że w przypadku gdy w regulaminie przewidziano określoną liczbę dni (innych niż „pełne” dni), pierwszego dnia takiego terminu nie wlicza się do jego biegu.

10 Czy w przypadku, gdy termin upływa w sobotę, niedzielę, oficjalny dzień świąteczny lub dzień wolny od pracy, termin taki zostaje przedłużony do kolejnego dnia roboczego następującego po takim dniu?

Jeżeli termin określony przez sąd na dokonanie jakiejkolwiek czynności lub na wszczęcie jakiegokolwiek postępowania upływa w sobotę, w niedzielę lub innego dnia, w którym sekretariat sądu jest zamknięty, co oznacza, że danej czynności nie można dokonać tego dnia, termin ten upływa kolejnego dnia urzędowania sekretariatu sądu.

Jeżeli jednak termin ten został określony w ustawie, nie istnieje jeden, zawsze obowiązujący przepis. Każde założenie, że termin przedłuża się do następnego dnia roboczego, można uchylić ze względu na treść lub cel odpowiedniego statutu.

11 Czy w określonych okolicznościach można przedłużyć termin? Jakie warunki należy spełnić, aby skorzystać z takiego przedłużenia terminu?

Jeżeli w ustawie przewidziano określony termin przedawnienia, sądy nie są uprawnione do jego przedłużenia. Sądy zachowują jednak swobodę uznania w kwestii wydłużania lub skracania terminów wyznaczonych w regulaminie sądu lub w nakazach sądowych wydawanych w określonych sprawach. Jeżeli powód uważa, że w danym przypadku wystąpiły szczególne okoliczności, może zwrócić się do sądu o niezwłoczne rozpoznanie pozwu bez oczekiwania na doręczenie pozwanemu jakichkolwiek pism. Taki pozew określa się jako pozew w postępowaniu ex parte lub pozew składany „bez powiadamiania strony przeciwnej”. W przypadku wydania nakazu w postępowaniu ex parte stronę przeciwną powiadamia się o tym fakcie – w takim przypadku zapewnia się jej możliwość stawienia się przed sądem i wystąpienia o zmianę treści nakazu lub jego uchylenie. Co do zasady termin na wniesienie jakiegokolwiek pisma procesowego może zostać przedłużony, jeżeli strony dojdą do porozumienia w tej kwestii. Jeżeli strona postępowania dąży do wydłużenia terminu na wniesienie środka zaskarżenia, musi potwierdzić, że wyraziła wolę skorzystania ze środka zaskarżenia przed upływem terminu przedawnienia, że niedochowanie terminu na wniesienie środka zaskarżenia wynikało z błędu oraz że wniesienie środka zaskarżenia w danym przypadku było uzasadnione. Jeżeli niedochowanie terminu wywarło jakikolwiek niekorzystny wpływ na stronę przeciwną, taka sytuacja może zostać uznana za czynnik istotny w kontekście prowadzonego postępowania – w takim przypadku sąd może odrzucić wniosek strony o przedłużenie danego terminu.

12 Jakie terminy obowiązują w przypadku odwołań?

Orzeczenie Wysokiego Trybunału należy zaskarżyć w terminie 28 dni od dnia jego wydania.

Jeżeli strona chce zaskarżyć orzeczenie sądu okręgowego, musi wnieść apelację lub zażalenie w terminie 10 dni od dnia publikacji wyroku lub postanowienia, które są przedmiotem danej apelacji lub danego zażalenia [zarządzenie 61 reguła 3 regulaminu sądów wyższej instancji].

Jeżeli strona chce zaskarżyć orzeczenie sądu rejonowego, musi wnieść odpowiedni środek zaskarżenia w terminie 14 dni od daty publikacji orzeczenia tego sądu [zarządzenie 101 reguła 1 regulaminu sądów rejonowych].

Aby dokonać kontroli sądowej postanowienia sądu lub decyzji organu administracji, należy niezwłocznie wystąpić ze stosownym wnioskiem w tym zakresie, przy czym wniosek ten nie może zostać złożony później niż po upływie 3 miesięcy od dnia wystąpienia pierwszych przesłanek uzasadniających jego wniesienie, chyba że sąd uzna, że w danym przypadku wystąpiły uzasadnione przyczyny przemawiające za przedłużeniem tego terminu [zarządzenie 84 reguła 21 pkt 1 regulaminu sądów wyższej instancji].

13 Czy sądy mogą zmieniać terminy, w szczególności termin stawiennictwa lub oznaczać szczególną datę stawiennictwa?

Jeżeli w ustawie przewidziano określony termin przedawnienia, sądy nie są uprawnione do jego przedłużenia ani skrócenia. Z zastrzeżeniem wszelkich istotnych przepisów ustawowych sąd zachowuje jednak prawo do przedłużenia lub skrócenia terminu na dokonanie określonych czynności. Zarówno w regulaminie sądów wyższej instancji, jak i w regulaminie sądów okręgowych stwierdzono, że sądy są uprawnione do wydłużenia lub skrócenia terminu ustanowionego w tych regulaminach lub terminu wyznaczonego przez dowolny inny sąd.

14 Jeżeli zawiadomienie o czynności dotyczącej strony zamieszkałej w miejscu, w którym mogłaby ona skorzystać z przedłużenia terminu, następuje w miejscu, w którym osoby tam zamieszkujące nie mogą skorzystać z przedłużenia, to czy osoba taka traci przywilej wspomnianego przedłużenia?

Nie, w takim przypadku strona nie traci przywileju w postaci przedłużenia terminu przedawnienia.

15 Jakie konsekwencje ponosi się w przypadku niedochowania terminu?

Jeżeli strona nie dotrzyma terminów wyznaczonych przez sąd lub terminów przewidzianych w regulaminie sądu lub w obowiązujących przepisach, sąd może wydać pozbawić ją prawa udziału w postępowaniu. Na przykład jeżeli pozwany nie złoży powiadomienia o zamiarze skorzystania z prawa do obrony procesowej lub nie wniesie odpowiedzi na pozew, powód może wystąpić o wydanie wyroku zaocznego.

Jeżeli wyrok zaoczny okaże się niekorzystny dla pozwanego, będzie on mógł dochodzić jego uchylenia lub zaskarżyć go do sądu wyższej instancji. Jeżeli powód nie przedstawi szczegółowych informacji na temat dochodzonego przez siebie roszczenia w wyznaczonym terminie, pozwany może wystąpić z wnioskiem o oddalenie powództwa z uwagi na niedochowanie wyznaczonego terminu. Powód może zaskarżyć postanowienie o oddaleniu powództwa do sądu wyższej instancji. Sąd może również skorzystać z przysługującej mu swobody uznania w kwestii zasądzania kosztów postępowania, aby ukarać stronę, która doprowadziła do nieuzasadnionego opóźnienia postępowania lub która nie dotrzymała wyznaczonych terminów.

16 Jeżeli termin upłynął, jakie środki przysługują osobom, które go nie dochowały, np. stronom niestawiającym się w sądzie?

Strona, która nie dotrzymała wyznaczonego terminu, może wystąpić do sądu o wydanie postanowienia o przedłużeniu danego terminu. Jeżeli niedochowanie terminu doprowadziło do wydania wyroku zaocznego, strony mogą zwrócić się o uchylenie wyroku lub – w przypadku oddalenia wniosku w tym zakresie – zaskarżyć wyrok do sądu wyższej instancji.

Ostatnia aktualizacja: 02/07/2024

Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.