Διαδικτυακή διεκπεραίωση υποθέσεων και ηλεκτρονική επικοινωνία με τα δικαστήρια

1 Είναι δυνατή η κίνηση δικαστικής διαδικασίας μέσω του διαδικτύου;

Ναι, στην Πορτογαλία είναι δυνατή η κίνηση δικαστικής διαδικασίας μέσω του διαδικτύου και υπάρχουν εφαρμογές πληροφορικής που αποσκοπούν ειδικά στη διασφάλιση της ηλεκτρονικής διεκπεραίωσης της εκάστοτε διαδικασίας: η πλατφόρμα Citius και η πλατφόρμα διαχείρισης διαδικασιών απογραφής.

Citius

Καταρχήν, στις αστικές διαδικασίες, είναι δυνατή η ηλεκτρονική υποβολή δικογράφων και εγγράφων μέσω της πλατφόρμας Citius στη διεύθυνση https://www.citius.mj.pt/portal/default.aspx, σύμφωνα με τις διαδικασίες και τις οδηγίες που παρέχονται σ’ αυτήν.

Η πλατφόρμα Citius περιέχει ενότητες ειδικά αφιερωμένες για δικαστές, εισαγγελείς και δικαστικούς υπαλλήλους για τη διεξαγωγή διαδικασιών και την υποβολή επίσημων εγγράφων και για νόμιμους εκπροσώπους για την υποβολή επίσημων εγγράφων και την ενημέρωση σχετικά με τις διαδικασίες [άρθρο 3 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος (Portaria) αριθ. 280/2013 της 26ης Αυγούστου 2013].

Η πρόσβαση των δικηγόρων, των ασκούμενων δικηγόρων και των δικαστικών πληρεξουσίων απαιτεί εγγραφή στον φορέα που είναι αρμόδιος για τη διαχείριση της πρόσβασης στο σύστημα. Η πρόσβαση βασίζεται στις πληροφορίες που παρέχονται από τις σχετικές επαγγελματικές ενώσεις όσον αφορά την εγκυρότητα της εγγραφής των μελών (άρθρο 5 παράγραφος 2 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 280/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

Μετά την εγγραφή, παρέχονται απόρρητες, προσωπικές και μη μεταβιβάσιμες πληροφορίες που επιτρέπουν την πρόσβαση στην περιοχή περιορισμένης πρόσβασης της πλατφόρμας (άρθρο 5 παράγραφος 3 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 280/2013 της 26ης Αυγούστου 2013): https://citius.tribunaisnet.mj.pt/habilus/myhabilus/login.aspx

Πλατφόρμα διαχείρισης διαδικασιών απογραφής

Σε υποθέσεις κληρονομικής διαδοχής, από τις 2 Σεπτεμβρίου 2013, όταν εκκρεμεί διαφορά ως προς τη διανομή της κληρονομιαίας περιουσίας, τα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούν να επιλέξουν το συμβολαιογραφείο στο οποίο επιθυμούν να κινήσουν διαδικασία απογραφής, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει συναφής σχέση με τη διανομή των περιουσιακών στοιχείων, η οποία βασίζεται στον τόπο επαγωγής της κληρονομιάς, στον τόπο όπου βρίσκονται τα περισσότερα ακίνητα ή οι εγκαταστάσεις της επιχείρησης που αποτελούν μέρος της κληρονομιαίας περιουσίας ή στον τόπο κατοικίας της πλειονότητας των ατόμων που ενδιαφέρονται άμεσα για την εν λόγω διανομή περιουσιακών στοιχείων [άρθρο 1 παράγραφος 2 του νομικού πλαισίου για τη συμβολαιογραφική απογραφή, που δημοσιεύθηκε σε παράρτημα του νόμου αριθ. 117/2019 της 13ης Σεπτεμβρίου 2019]. Η διαδικασία παραπέμπεται στο δικαστήριο σε ορισμένες περιπτώσεις, μεταξύ άλλων για την έκδοση απόφαση με την οποία επικυρώνεται η διανομή των περιουσιακών στοιχείων (άρθρο 5 του νομικού πλαισίου για τη συμβολαιογραφική απογραφή, που δημοσιεύθηκε στο παράρτημα του νόμου αριθ. 117/2019 της 13ης Σεπτεμβρίου 2019).

Σημείωση: Ο νόμος αριθ. 117/2019, της 13ης Σεπτεμβρίου 2019, κατάργησε ρητώς τον νόμο αριθ. 23/2013, της 5ης Μαρτίου 2013 (νόμος για την έγκριση του νομικού πλαισίου απογραφής). Ωστόσο, το νομικό πλαίσιο για τις διαδικασίες απογραφής, το οποίο εγκρίθηκε με το παράρτημα του νόμου αριθ. 23/2013, της 5ης Μαρτίου 2013, εξακολουθεί να ισχύει για τις διαδικασίες απογραφής οι οποίες, κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος του νόμου αριθ. 117/2009, της 13ης Σεπτεμβρίου 2009, εκκρεμούσαν ενώπιον συμβολαιογράφων και οι οποίες διεκπεραιώνονται σύμφωνα με το εν λόγω πλαίσιο (άρθρο 11 παράγραφοι 2 και 3 του νόμου αριθ. 117/2009 της 13ης Σεπτεμβρίου 2009).

Η διαδικασία απογραφής διενεργείται κατά προτίμηση ηλεκτρονικά από τους συμβολαιογράφους, με ηλεκτρονικά μέσα, σύμφωνα με το άρθρο 2 παράγραφος 1 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 278/2013 της 26ης Αυγούστου 2013 στο https://www.inventarios.pt/

2 Αν ναι, για τι είδους υποθέσεις είναι αυτό δυνατό; Υπάρχουν διαδικασίες που μπορεί να κινηθούν μόνο μέσω του διαδικτύου;

Citius

Κατά γενικό κανόνα, όλες οι δικαστικές διαδικασίες, ιδίως η κύρια δίκη, οι διαδικασίες ασφαλιστικών μέτρων, οι παρεμπίπτουσες διαδικασίες, οι διάφορες δικαστικές κοινοποιήσεις και όλες οι άλλες παρεπόμενες ή αυτόνομες διαδικασίες, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών ενδίκων μέσων, είναι πλέον ηλεκτρονικές και διεκπεραιώνονται στην πλατφόρμα Citius (άρθρο 1 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 280/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

Σε ό,τι αφορά την προσφυγή στο δικαστήριο, η πλατφόρμα Citius παρέχει τη δυνατότητα κατάθεσης και διεκπεραίωσης των κάτωθι:

α) αναγνωριστικών αγωγών, ασφαλιστικών μέτρων και διαφόρων δικαστικών κοινοποιήσεων, πλην των διαδικασιών προστασίας των παιδιών και των αγωγών αποζημίωσης ή των διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας·

β) διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης και κάθε παρεπόμενης διαδικασίας στο πλαίσιο της αναγκαστικής εκτέλεσης (σ’ αυτήν την περίπτωση η διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης κινείται, μαζί με την εκτύπωση τυχόν εγγράφων που θεωρούνται ουσιώδη, μόνο αφού το δικαστήριο παραλάβει αίτηση ή πληροφορίες με βάση τις οποίες πρέπει να επιληφθεί αυτής).

Η ίδια δυνατότητα παρέχεται για τη διαδικασία έκδοσης διαταγής πληρωμής. Δείτε σχετικά την αντίστοιχη ενότητα.

Πλατφόρμα διαχείρισης διαδικασιών απογραφής

Η υποβολή στον συμβολαιογράφο της αίτησης απογραφής, η προβολή τυχόν αντιρρήσεων, καθώς και όλες οι επακόλουθες πράξεις διενεργούνται, εφόσον είναι εφικτό, μέσω της πλατφόρμας διαχείρισης διαδικασιών απογραφής (άρθρο 2 παράγραφος 2 του νομικού πλαισίου για τη συμβολαιογραφική απογραφή, που δημοσιεύθηκε σε παράρτημα του νόμου αριθ. 117/2019 της 13ης Σεπτεμβρίου 2019).

3 H δυνατότητα αυτή παρέχεται ανά πάσα στιγμή (π.χ. 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα) ή μόνο συγκεκριμένες ώρες; Αν ναι ποιες είναι αυτές οι συγκεκριμένες ώρες;

Κατά κανόνα, οι προαναφερθείσες υπηρεσίες είναι διαθέσιμες 7 ημέρες την εβδομάδα ολόκληρο το εικοσιτετράωρο.

4 Πρέπει οι λεπτομέρειες της αγωγής να παρέχονται βάσει ειδικού μορφότυπου;

Citius

Τα δικόγραφα κατατίθενται με τη συμπλήρωση των εντύπων που είναι διαθέσιμα στον δικτυακό τόπο που αναφέρεται στην απάντηση στην ερώτηση 1, στα οποία επισυνάπτονται τα ακόλουθα:

α) αρχεία με τις υπόλοιπες πληροφορίες που απαιτούνται εκ του νόμου, ουσιώδη στοιχεία του δικογράφου και άλλα στοιχεία τα οποία ο νόμιμος εκπρόσωπος θεωρεί συναφή και για τα οποία δεν υπάρχει ειδικό πεδίο στα έντυπα [άρθρο 6 παράγραφος 1 στοιχείο α) του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 280/2013 της 26ης Αυγούστου 2013]·

β) χωριστά, τα έγγραφα που πρέπει να συνοδεύουν το δικόγραφο [άρθρο 6 παράγραφος 1 στοιχείο β) του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 280/2013 της 26ης Αυγούστου 2013].

Τα δικόγραφα και τα λοιπά έγγραφα που υποβάλλονται μ’ αυτόν τον τρόπο πρέπει να υπογράφονται ψηφιακά στην πλατφόρμα Citius μέσω πιστοποιητικού ηλεκτρονικής υπογραφής που βεβαιώνει με μόνιμο τρόπο την επαγγελματική ιδιότητα του υπογράφοντος (άρθρο 6 παράγραφος 3 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 280/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

Τα αρχεία και έγγραφα πρέπει να έχουν μορφότυπο φορητού εγγράφου (.pdf), κατά προτίμηση της έκδοσης PDF/A, ενώ τα έγγραφα πρέπει να παρέχουν τη δυνατότητα αναζήτησης στο περιεχόμενό τους [άρθρο 8 στοιχείο α) του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 280/2013 της 26ης Αυγούστου 2013].

Σε ό,τι αφορά τη διαδικασία έκδοσης διαταγής πληρωμής, το ηλεκτρονικό αρχείο θα πρέπει να έχει τη μορφή επεκτάσιμης γλώσσας σήμανσης (extensive markup language – .xml), οι προδιαγραφές του οποίου δημοσιεύονται στη διεύθυνση https://www.citius.mj.pt/portal/consultas/injuncoes/injunformato.aspx

Πλατφόρμα διαχείρισης διαδικασιών απογραφής

Αίτηση απογραφής μπορεί να υποβληθεί:
α) από τον ενδιαφερόμενο ή τον νόμιμο εκπρόσωπό του, με τη συμπλήρωση του ηλεκτρονικού εντύπου για την άσκηση διαδικασίας απογραφής που παρέχεται στην πλατφόρμα και επισύναψη των σχετικών εγγράφων σύμφωνα με τις διαδικασίες και τις οδηγίες που παρέχονται από την πλατφόρμα. Στο έντυπο αυτό επισυνάπτονται τα σχετικά έγγραφα, σύμφωνα με τις διαδικασίες και τις οδηγίες που παρέχονται [άρθρο 5 παράγραφος 1 στοιχείο α) του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 278/2013 της 26ης Αυγούστου 2013]·
β) από τον ενδιαφερόμενο, στο συμβολαιογραφείο, σε έντυπη μορφή, με την υποβολή του υποδείγματος αίτησης απογραφής που αναφέρεται στο προηγούμενο άρθρο, μαζί με τα σχετικά έγγραφα (άρθρο 5 παράγραφος 1 στοιχείο β) του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 278/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

Η πρόσβαση στον προαναφερθέντα δικτυακό τόπο παρέχεται με ηλεκτρονική πιστοποίηση ως εξής:

α) σε πολίτες, μέσω του ψηφιακού πιστοποιητικού που είναι ενσωματωμένο στα δελτία ταυτότητάς τους [άρθρο 2 παράγραφος 4 στοιχείο α) του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 278/2013 της 26ης Αυγούστου 2013]·
β) σε δικηγόρους και δικαστικούς πληρεξούσιους μέσω ψηφιακού πιστοποιητικού που βεβαιώνει την επαγγελματική τους ιδιότητα [άρθρο 2 παράγραφος 4 στοιχείο β) του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 278/2013 της 26ης Αυγούστου 2013].

Σημείωση: Οι συμβολαιογράφοι είναι αρμόδιοι για τη διεξαγωγή διαδικασιών απογραφής λόγω θανάτου ή διανομής της συζυγικής περιουσίας στο πλαίσιο καθεστώτος λειτουργικής αρμοδιότητας συντρέχουσας με την αρμοδιότητα των δικαστηρίων. Η διαδικασία μπορεί να κινηθεί ενώπιον δικαστηρίου ή συμβολαιογράφου, κατ' επιλογήν του διαδίκου που κινεί τη διαδικασία ή όπως έχει συμφωνηθεί μεταξύ όλων των διαδίκων (άρθρο 1083 παράγραφος 2 του κώδικα πολιτικής δικονομίας, όπως τροποποιήθηκε με τον νόμο αριθ. 117/2019 της 13ης Αυγούστου 2019). Ωστόσο, εάν ο διάδικος δεν έχει δικαιοπρακτική ικανότητα, είναι ενήλικος υπό δικαστική συμπαράσταση ή είναι απών, ή εάν η απογραφή εξαρτάται από άλλες νομικές διαδικασίες, η διαδικασία πρέπει υποχρεωτικά να κινηθεί ενώπιον δικαστηρίου. Στις συμβολαιογραφικές απογραφές, οι συμβολαιογράφοι ασκούν τη δικαιοδοσία τους στο πλαίσιο λειτουργικού επιμερισμού των καθηκόντων με τους δικαστές και είναι αρμόδιοι για τη διεξαγωγή και τη διαχείριση της διαδικασίας και τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τις διαφορές όσον αφορά τις δηλώσεις και τα περιστατικά που προκύπτουν. Ο δικαστής είναι αρμόδιος για την έκδοση απόφασης που επικυρώνει τη διανομή των περιουσιακών στοιχείων, για τη λήψη απόφασης επί των ζητημάτων που υποβάλλονται από τον συμβολαιογράφο στα δικαστήρια, καθώς και για την εξέταση τυχόν προσφυγών που ασκούνται κατά των αποφάσεων του συμβολαιογράφου.

5 Με ποιον τρόπο διασφαλίζονται η διαβίβαση και αποθήκευση των δεδομένων;

Τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που συλλέγονται από τα δικαστήρια κατά την εκτέλεση νομικών αρμοδιοτήτων υπόκεινται σε επεξεργασία από την πλατφόρμα ΤΠ Citius, την οποία δημιούργησε και διαχειρίζεται το Ινστιτούτο Οικονομικής Διαχείρισης και Υποδομών Δικαιοσύνης, I.P., (Instituto de Gestão Financeira e Equipamentos da Justiça, I.P.) (στο εξής: IGFEJ, I.P.), υπό την ευθύνη του Υπουργείου Δικαιοσύνης, το οποίο ενεργεί ως εκτελών την επεξεργασία για λογαριασμό του ανώτατου οργάνου στο δικαστικό σύστημα, δηλαδή το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο [σύμφωνα με τα άρθρα 4, 8 και 28 του γενικού κανονισμού για την προστασία δεδομένων (ΓΚΠΔ)].

Το IGFEJ, I.P. πρέπει να παρέχει επαρκείς διαβεβαιώσεις για την εφαρμογή όλων των κατάλληλων τεχνικών και οργανωτικών μέτρων, ώστε να διασφαλίζεται ότι τα δεδομένα υπόκεινται σε επεξεργασία σύμφωνα με τον κανονισμό και ότι τα δικαιώματα των υποκειμένων των δεδομένων προστατεύονται, όπως υποδεικνύεται από το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο, το οποίο διόρισε δικαστή ως υπεύθυνο προστασίας δεδομένων.

Με τη σειρά του και σύμφωνα με το άρθρο 37 του ΓΚΠΔ, το Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει ορίσει έναν μόνο υπεύθυνο προστασίας δεδομένων για τους οργανισμούς που υπάγονται σ’ αυτό, συμπεριλαμβανομένου του IGFEJ, I.P. (βλ. νομοθετικό διάταγμα αριθ. 5643/2018 της 7ης Ιουνίου 2018).

Είναι ευθύνη του δικαστή της υπόθεσης να αποφασίσει σχετικά με την πρόσβαση σε δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα και τη διαβίβασή τους στο πλαίσιο δικαστικών διαδικασιών. Ο αρμόδιος δικαστής λαμβάνει την απόφαση αυτή σύμφωνα με τους διαδικαστικούς κανόνες που ισχύουν για τη συγκεκριμένη υπόθεση και σύμφωνα με τον ΓΚΠΔ, ως εξής: η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τα δικαστήρια παρέχει τη δυνατότητα περιορισμού της εφαρμογής του κανονισμού σε ορισμένες πράξεις και διαδικασίες που πρόκειται να ακολουθηθούν [άρθρο 23 παράγραφος 1 στοιχεία δ) και στ) του ΓΚΠΔ]· η ελεγκτική αρχή δεν μπορεί να ελέγχει τις πράξεις επεξεργασίας οι οποίες διενεργούνται από δικαστήρια στο πλαίσιο της δικαιοδοτικής τους αρμοδιότητας (περιορισμός που προβλέπεται στο άρθρο 55 παράγραφος 3 του ΓΚΠΔ). Επομένως, η διαδικασία ενδίκων μέσων που προβλέπεται από το εθνικό δικονομικό δίκαιο εφαρμόζεται στις οικείες δικαστικές αποφάσεις.

6 Απαιτείται η χρήση οποιασδήποτε ηλεκτρονικής υπογραφής και/ή καταγραφής του χρόνου;

Citius

Τα δικόγραφα και τα έγγραφα που υποβάλλονται από τους νόμιμους εκπροσώπους πρέπει να υπογράφονται ψηφιακά με χρήση πιστοποιητικού ηλεκτρονικής υπογραφής που βεβαιώνει με μόνιμο τρόπο την ταυτότητα και την επαγγελματική ιδιότητα του υπογράφοντος (άρθρο 6 παράγραφος 3 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 280/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

Η πλατφόρμα Citius διασφαλίζει τα ακόλουθα:

α) βεβαίωση της ημερομηνίας και της ώρας παράδοσης [άρθρο 13 στοιχείο α) του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 280/2013 της 26ης Αυγούστου 2013]·

β) ότι ο υποβάλλων λαμβάνει αντίγραφο του δικογράφου και των υπόλοιπων εγγράφων που αποστέλλονται, επί των οποίων βεβαιώνεται η ημερομηνία και η ώρα παραλαβής [άρθρο 13 στοιχείο β) του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 280/2013 της 26ης Αυγούστου 2013]·

γ) ότι, σε περίπτωση που η λήψη των εγγράφων δεν είναι δυνατή, αποστέλλεται μήνυμα στον υποβάλλοντα με το οποίο ενημερώνεται ότι δεν ήταν δυνατή η υποβολή του δικογράφου ή των εγγράφων στην πλατφόρμα [άρθρο 13 στοιχείο γ) του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 280/2013 της 26ης Αυγούστου 2013].

Οι δικαστές και οι εισαγγελείς υποβάλλουν επίσημα έγγραφα πάντα ηλεκτρονικά μέσω του συστήματος ΤΠ Citius, με πιστοποιημένη ή προηγμένη ηλεκτρονική υπογραφή (άρθρο 19 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 280/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

Σε υποθέσεις όπου δεν απαιτείται νομική εκπροσώπηση και επομένως ο διάδικος δεν επικουρείται από δικηγόρο, τα δικόγραφα μπορούν επίσης να υποβάλλονται στο δικαστήριο με έναν από τους ακόλουθους τρόπους (άρθρο 144 παράγραφος 7 του κώδικα πολιτικής δικονομίας):

α) ιδιόχειρη παράδοση στον δικαστικό υπάλληλο, οπότε η ημερομηνία παράδοσης ισχύει ως ημερομηνία κατάθεσης των δικογράφων [άρθρο 144 παράγραφος 7 στοιχείο α) του κώδικα πολιτικής δικονομίας]·

β) με συστημένη επιστολή, οπότε η ημερομηνία παράδοσης της ταχυδρομικής καταχώρισης ισχύει ως ημερομηνία κατάθεσης των δικογράφων [άρθρο 144 παράγραφος 7 στοιχείο β) του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας]·

γ) με φαξ, οπότε η ημερομηνία αποστολής των εγγράφων ισχύει ως ημερομηνία κατάθεσης των δικογράφων [άρθρο 144 παράγραφος 7 στοιχείο γ) του κώδικα πολιτικής δικονομίας]·

Όταν ο διάδικος επικουρείται από νόμιμο εκπρόσωπο και αν υπάρχει εύλογο κώλυμα για την ηλεκτρονική υποβολή εγγράφων, τα εν λόγω έγγραφα μπορούν να υποβληθούν με έναν από τους τρόπους που αναφέρονται ανωτέρω (άρθρο 144 παράγραφος 8 του κώδικα πολιτικής δικονομίας).

Πλατφόρμα διαχείρισης διαδικασιών απογραφής

Μετά την κατάθεση της αίτησης όπως απαιτείται, η πλατφόρμα ή ο συμβολαιογράφος παρέχει στον αιτούντα αποδεικτικό της υποβολής της αίτησης, στο οποίο αναγράφονται τα ακόλουθα:

α) η ημερομηνία και η ώρα υποβολής της αίτησης [άρθρο 5 παράγραφος 2 στοιχείο α) του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 278/2013 της 26ης Αυγούστου 2013]·
β) ο κωδικός και οι οδηγίες πρόσβασης στον δικτυακό τόπο https://www.inventarios.pt/ για ενημέρωση για την υπόθεση [άρθρο 5 παράγραφος 2 στοιχείο β) του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 278/2013 της 26ης Αυγούστου 2013]·

γ) αναφορά σε Multibanco ATM για την καταβολή της πρώτης δόσης της συμβολαιογραφικής αμοιβής, καθώς και το αντίστοιχο ποσό [άρθρο 5 παράγραφος 2 στοιχείο γ) του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 278/2013 της 26ης Αυγούστου 2013]·
δ) ο αριθμός που θα αποδοθεί στην υπόθεση μετά την καταβολή της πρώτης δόσης της συμβολαιογραφικής αμοιβής [άρθρο 5 παράγραφος 2 στοιχείο δ) του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 278/2013 της 26ης Αυγούστου 2013].

7 Καταβάλλονται δικαστικά έξοδα; Αν ναι, με ποιον τρόπο; Είναι διαφορετικά από εκείνα των μη ηλεκτρονικών διαδικασιών;

Citius

Ναι, καταβάλλονται δικαστικά έξοδα.

Πριν από την καταβολή εκδίδεται ενιαίο έγγραφο καταβολής (Documento Único de Cobrança – DUC), το οποίο είναι προσβάσιμο στον δικτυακό τόπο του Ινστιτούτου Οικονομικής και Περιουσιακής Διαχείρισης της Δικαιοσύνης (IGFEJ): https://justica.gov.pt/Servicos/Custas-processuais/DUC-Documento-Unico-de-Cobranca

Η εξόφληση του DUC διενεργείται με τους ακόλουθους τρόπους:

• μέσω του Multibanco ATM ή της δυνατότητας διενέργειας συναλλαγών από το σπίτι (Homebanking) [μέσω της επιλογής «πληρωμές Δημοσίου» (Pagamentos ao Estado)]∙
• στη γραμματεία του δικαστηρίου με την κάρτα του συστήματος Multibanco·
• στο γκισέ της τράπεζάς σας.

(άρθρο 17 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 419-A/2009 της 17ης Απριλίου 2009).

Περαιτέρω πληροφορίες διατίθενται στη διεύθυνση:

Υπηρεσίες — Δικαστικά έξοδα (Serviços - Custas Processuais): https://justica.gov.pt/Servicos/Custas-processuais

Στις διαδικασίες για τις οποίες δεν είναι υποχρεωτική η χρήση ηλεκτρονικών μέσων, τα δικαστικά τέλη μειώνονται στο 90 % της αξίας τους όταν ο διάδικος υποβάλλει όλα τα δικόγραφα μέσω ηλεκτρονικών μέσων (άρθρο 6 παράγραφος 3 του κανονισμού διαδικαστικών εξόδων, που δημοσιεύθηκε σε παράρτημα του νομοθετικού διατάγματος αριθ. 34/2008 της 26ης Φεβρουαρίου 2008).

Σε ό,τι αφορά τη διαταγή πληρωμής, ανατρέξτε στη σχετική ενότητα.

Η Πορτογαλία δέχεται επίσης την καταβολή δικαστικών τελών από το εξωτερικό με τραπεζικό έμβασμα.

Στην ακόλουθη διεύθυνση θα βρείτε προσομοιωτή των δικαστικών τελών:

https://justica.gov.pt/en-gb/Servicos/Simulador-Taxas-de-Justica

Πλατφόρμα διαχείρισης διαδικασιών απογραφής

Οι δαπάνες για τη διαδικασία απογραφής περιλαμβάνουν τη συμβολαιογραφική αμοιβή και τα συμβολαιογραφικά έξοδα (άρθρο 15 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 278/2013 της 26ης Αυγούστου 2013). Η πληρωμή πραγματοποιείται με τη χρήση του αριθμού ηλεκτρονικής μεταφοράς Multibanco ATM που παράγεται κατά την υποβολή της αίτησης (άρθρο 20 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 278/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

8 Είναι δυνατή η ανάκληση αγωγής που έχει ασκηθεί μέσω του διαδικτύου;

Είναι δυνατή η διακοπή της διαδικασίας ή η παραίτηση από την αίτηση όπως προβλέπεται από τους εκάστοτε εφαρμοστέους εθνικούς δικονομικούς κανόνες.

9 Εάν ο ενάγων κινήσει διαδικασία μέσω του διαδικτύου είναι δυνατόν και/ή υποχρεωτικό για τον εναγόμενο να απαντήσει επίσης μέσω του διαδικτύου;

Κατά κανόνα, στις δικαστικές διαδικασίες, ο εναγόμενος υποβάλλει ηλεκτρονικά τα δικόγραφα στο δικαστήριο, με την ημερομηνία υποβολής των εγγράφων να ισχύει ως ημερομηνία κατάθεσης των δικογράφων (άρθρο 144 παράγραφος 1 του κώδικα πολιτικής δικονομίας).

Σε υποθέσεις όπου δεν απαιτείται νομική εκπροσώπηση και όταν ο διάδικος δεν επικουρείται από δικηγόρο, τα δικόγραφα μπορούν επίσης να παραδίδονται ιδιοχείρως στον δικαστικό υπάλληλο ή να αποστέλλονται μέσω συστημένης επιστολής ή φαξ (άρθρο 144 παράγραφος 7 του κώδικα πολιτικής δικονομίας).

Για τις διαδικασίες απογραφής, δείτε τις απαντήσεις στις ερωτήσεις 4 και 6.

10 Όσον αφορά την ηλεκτρονική διαδικασία, τι συμβαίνει στην περίπτωση που ο εναγόμενος απαντήσει στην αγωγή;

Citius

Αν ο εναγόμενος επιθυμεί να απαντήσει, συνεχίζεται η ηλεκτρονική διεκπεραίωση της αγωγής, ωστόσο ορισμένα δικόγραφα εκτυπώνονται. Εξακολουθούν να είναι απαραίτητη η υποβολή εγγράφων σε έντυπη μορφή (π.χ. οι δικαστές δεν διαθέτουν υλικούς πόρους που να τους επιτρέπουν να αναλύσουν την υπόθεση και να επεξεργαστούν την απόφαση σε χωριστές οθόνες ή να συμβουλεύονται την ψηφιακή δικογραφία στο ακροατήριο κατά τη διάρκεια της δίκης· επιπλέον, σε ορισμένες περιπτώσεις εναπόκειται στο δικαστήριο να κρίνει αν η λεπτομερής και προσεκτική εξέταση ορισμένων εγγράφων απαιτεί την εκτύπωσή τους).

Η υλική υποστήριξη της διαδικασίας πρέπει να περιλαμβάνει μόνο τα δικόγραφα και τα διαδικαστικά έγγραφα που σχετίζονται με την έκδοση απόφασης επί της ουσίας της υπόθεσης, όπως υποδεικνύεται από τον δικαστή με αιτιολογημένη απόφαση σε κάθε υπόθεση. Στο πλαίσιο αυτό, τεκμαίρεται ότι δεν είναι ουσιώδη, ιδίως, τα ακόλουθα (άρθρο 28 παράγραφος 1 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 280/2013 της 26ης Αυγούστου 2013):

α) αιτήσεις μεταβολής της ημερομηνίας συζήτησης∙

β) διοικητικές κοινοποιήσεις και παραγγελίες εκτέλεσης που αφορούν πράξεις απλής διαδικαστικής διαχείρισης και τις απαντήσεις σ’ αυτές, όπως:

i) παραγγελίες κλήσης ή επίδοσης προς τους διαδίκους·

ii) παραγγελίες ορισμού της ημερομηνίας συζήτησης·

iii) παραγγελίες παραπομπής υπόθεσης στην εισαγγελία·

iv) παραγγελίες έρευνας από διάφορες υπηρεσίες, όπως τα όργανα της αστυνομίας, τα δημόσια μητρώα, το Εθνικό Ιατροδικαστικό και Εγκληματολογικό Ινστιτούτο (Instituto Nacional de Medicina Legal e Ciências Forenses I. P.), η Διεύθυνση Σωφρονιστικών Υπηρεσιών και Κοινωνικής Επανένταξης (Direcção-Geral de Reinserção e Serviços Prisionais) και η Γενική Διεύθυνση Κοινωνικής Ασφάλισης (Direcção-Geral da Segurança Social)∙

v) θεωρήσεις από την εισαγγελία ή δικαστή∙

γ) αποδοχή του διορισμού δικαστικού επιμελητή για την πραγματοποίηση της επίδοσης∙

δ) εσωτερικές επικοινωνίες·

ε) αρνητικές πιστοποιήσεις που προκύπτουν από την αναζήτηση στις βάσεις δεδομένων των τμημάτων της δημόσιας διοίκησης∙

στ) ειδικές πράξεις, κοινοποιήσεις ή ειδοποιήσεις του δικαστικού επιμελητή.

Πλατφόρμα διαχείρισης διαδικασιών απογραφής

Ο συμβολαιογράφος πρέπει να καταχωρίζει τη διενέργεια όλων των διαδικαστικών πράξεων στην πλατφόρμα, ώστε να είναι δυνατός ο εντοπισμός της πράξης και του αντιγράφου των σχετικών εγγράφων και τυχόν συνοδευτικών εγγράφων (άρθρο 12 παράγραφος 1 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 278/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

Όλες οι επίσημες νομικές πράξεις που κατατίθενται από οποιοδήποτε πρόσωπο το οποίο εμπλέκεται στη διαδικασία, οι οποίες δεν υποβάλλονται ηλεκτρονικά, σαρώνονται από τον συμβολαιογράφο και καταχωρίζονται στον φάκελο της σχετικής διαδικασίας απογραφής (άρθρο 12 παράγραφος 2 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 278/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

Όταν η ως άνω σάρωση δεν είναι δυνατή λόγω των χαρακτηριστικών του δικογράφου ή οποιουδήποτε εγγράφου που έχει υποβληθεί από τον ενδιαφερόμενο, ο συμβολαιογράφος πρέπει να καταγράψει τη διενέργεια της πράξης στην πλατφόρμα διεκπεραίωσης της διαδικασίας απογραφής, αναφέροντας ότι το σχετικό έγγραφο είναι διαθέσιμο στο συμβολαιογραφείο (άρθρο 12 παράγραφος 3 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 278/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

11 Όσον αφορά την ηλεκτρονική διαδικασία, τι συμβαίνει στην περίπτωση που ο εναγόμενος δεν απαντήσει στην αγωγή;

Εάν ο εναγόμενος δεν απαντήσει, η αγωγή ακολουθεί την εφαρμοστέα διαδικασία και διεκπεραιώνεται ψηφιακά μέχρι την ολοκλήρωσή της. Ορισμένα έγγραφα εκτυπώνονται, όπως εξηγείται στην απάντηση στην προηγούμενη ερώτηση.

12 Είναι δυνατή η ηλεκτρονική υποβολή εγγράφων στο δικαστήριο; Αν ναι, σε τι είδους διαδικασίες και υπό ποιους όρους είναι αυτό δυνατό;

Βλέπε απαντήσεις στις ερωτήσεις 2 και 4.

13 Είναι δυνατόν δικαστικά έγγραφα και ειδικότερα δικαστικές αποφάσεις να επιδοθούν ή κοινοποιηθούν μέσω του διαδικτύου;

Citius

Για να μάθετε πότε επιτρέπεται η επίδοση ή κοινοποίηση μέσω του διαδικτύου, ανατρέξτε στην ενότητα «Επίδοση ή κοινοποίηση εγγράφων — Πορτογαλία» και ιδίως στις απαντήσεις στις ερωτήσεις 5 και 6.

Στην περίπτωση που επιτρέπεται η ηλεκτρονική επίδοση, πραγματοποιείται μέσω της πλατφόρμας Citius, η οποία διασφαλίζει αυτομάτως ότι τα έγγραφα είναι διαθέσιμα και μπορούν να προβληθούν στην ηλεκτρονική διεύθυνση

https://citius.tribunaisnet.mj.pt/habilus/myhabilus/login.aspx

(άρθρο 25 παράγραφος 1 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 280/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

Πλατφόρμα διαχείρισης διαδικασιών απογραφής

Η επίδοση από τον συμβολαιογράφο στους νόμιμους εκπροσώπους των διαδίκων που συμμετέχουν ήδη στη διαδικασία πραγματοποιείται μέσω της πλατφόρμας διεκπεραίωσης της διαδικασίας απογραφής, στον τομέα αποκλειστικής πρόσβασης του νόμιμου εκπροσώπου εντός του συστήματος. Η επίδοση ή κοινοποίηση θεωρείται ότι πραγματοποιήθηκε την τρίτη ημέρα από την ημερομηνία κατά την οποία το έγγραφο κατέστη διαθέσιμο στον τομέα αποκλειστικής πρόσβασης του νόμιμου εκπροσώπου ή την επόμενη εργάσιμη ημέρα, εάν η ημέρα αυτή δεν είναι εργάσιμη ημέρα (άρθρο 9 παράγραφος 1 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 278/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

Μόλις το έγγραφο καταστεί διαθέσιμο στον τομέα αποκλειστικής πρόσβασης του νομίμου εκπροσώπου στην πλατφόρμα, αποστέλλεται ταυτόχρονα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προς αυτόν, στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου την οποία έχει ήδη υποδείξει, με το οποίο ενημερώνεται ότι το έγγραφο είναι διαθέσιμο στην πλατφόρμα (άρθρο 9 παράγραφος 2 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 278/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

Όταν η επίδοση γίνεται απευθείας στους διαδίκους, τα έγγραφα επιδίδονται σε έντυπη μορφή σύμφωνα με τους όρους που προβλέπονται στον κώδικα πολιτικής δικονομίας (άρθρο 9 παράγραφος 3 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 278/2013 της 26ης Αυγούστου 2013) και καταχωρίζονται στην πλατφόρμα διεκπεραίωσης της διαδικασίας απογραφής, με συνημμένη την ηλεκτρονική υπογραφή του αρμόδιου υπαλλήλου (άρθρο 9 παράγραφος 4 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 278/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

14 Μπορεί να διαβιβασθούν δικαστικές αποφάσεις ηλεκτρονικά;

Για να μάθετε πότε επιτρέπεται η επίδοση ή κοινοποίηση δικαστικών αποφάσεων μέσω του διαδικτύου, ανατρέξτε στην ενότητα «Επίδοση ή κοινοποίηση εγγράφων — Πορτογαλία» και ιδίως στις απαντήσεις στις ερωτήσεις 5 και 6.

Οι δικαστικές αποφάσεις εκδίδονται μέσω του συστήματος Citius–Magistrados Judiciais και καθίστανται διαθέσιμες στην πλατφόρμα Citius.

15 Μπορεί να ασκηθεί ένδικο μέσο και η σχετική απόφαση να επιδοθεί ή κοινοποιηθεί μέσω του διαδικτύου;

Ναι, τα ακόλουθα δικόγραφα είναι δυνατόν να υποβληθούν ηλεκτρονικά: η αίτηση άσκησης ένδικου μέσου, οι προτάσεις και η αντίκρουση, καθώς και οι προσφυγές κατά της απόρριψης ένδικου μέσου ή κατά της παραπομπής του σε δικαστήριο ανώτερου βαθμού (άρθρο 15 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 280/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

Όσον αφορά την επίδοση της απόφασης επί του ένδικου μέσου, βλ. την απάντηση στην ερώτηση 13.

16 Μπορεί να κινηθεί διαδικασία εκτέλεσης μέσω του διαδικτύου;

Ναι, είναι δυνατή η κίνηση της διαδικασίας εκτέλεσης μέσω του διαδικτύου.

17 Μπορούν οι διάδικοι ή οι νόμιμοι εκπρόσωποί τους να συμβουλευθούν επιγραμμικά (on-line) υποθέσεις; Αν ναι, με ποιον τρόπο μπορεί να γίνει αυτό;

Citius

Εκτός από τις διαδικασίες εκτέλεσης τις οποίες μπορούν να παρακολουθούν επιγραμμικά οι ίδιοι οι διάδικοι, στις υπόλοιπες δικαστικές διαδικασίες δυνατότητα επιγραμμικής πρόσβασης έχουν μόνο οι νόμιμοι εκπρόσωποι (δικηγόροι, δικαστικοί πληρεξούσιοι), οι δικαστικοί επιμελητές και, στις διαδικασίες αφερεγγυότητας, οι διαχειριστές αφερεγγυότητας (άρθρο 27 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 280/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

Ο πιστωτής ή ο οφειλέτης μπορεί να ενημερώνεται για τις διαδικασίες εκτέλεσης στη διεύθυνση https://justica.gov.pt/Servicos/Consultar-o-meu-processo-executivo αφού προηγουμένως επαληθευθεί η ταυτότητά του με τη χρήση του ψηφιακού πιστοποιητικού επαλήθευσης ταυτότητας που είναι ενσωματωμένο στα δελτία ταυτότητας ή μέσω του κινητού ψηφιακού κλειδιού. Η ενημέρωση γίνεται σύμφωνα με τις διαδικασίες και τις οδηγίες που παρέχονται στον δικτυακό τόπο.

Πλατφόρμα διαχείρισης διαδικασιών απογραφής

Οι διάδικοι και οι νόμιμοι εκπρόσωποί τους μπορούν να ενημερώνονται για τη διαδικασία απογραφής στην πλατφόρμα διεκπεραίωσης της διαδικασίας απογραφής (άρθρο 13 παράγραφος 1 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 278/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

Τα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούν να έχουν πρόσβαση στο εν λόγω σύστημα για σκοπούς ενημέρωσης χρησιμοποιώντας έναν κωδικό, ο οποίος παρέχεται από τον συμβολαιογράφο κατά την πρώτη επίδοση ή κοινοποίηση εγγράφων στο οικείο ενδιαφερόμενο μέρος (άρθρο 13 παράγραφος 2 του υπουργικού εκτελεστικού διατάγματος αριθ. 278/2013 της 26ης Αυγούστου 2013).

Ισχύουσα νομοθεσία

Νόμος αριθ. 41/2013 της 26ης Ιουνίου 2013 — Κώδικας πολιτικής δικονομίας

Υπουργικό εκτελεστικό διάταγμα αριθ. 280/2013 της 26ης Αυγούστου 2013 — Ηλεκτρονική διεκπεραίωση δικαστικών υποθέσεων

Νόμος αριθ. 117/2019 της 13ης Σεπτεμβρίου 2019 — Νομικό πλαίσιο για τη συμβολαιογραφική απογραφή

Υπουργικό εκτελεστικό διάταγμα αριθ. 278/2013 της 26ης Αυγούστου 2013 — Για την επεξεργασία εγγράφων και για τους όρους της διαδικασίας απογραφής

Κανονισμός (ΕΕ) 679/2016 της 27ης Απριλίου 2016 — Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων της ΕΕ (ΓΚΠΔ)

Υπουργικό εκτελεστικό διάταγμα αριθ. 419-A/2009 της 17ης Απριλίου 2009 — για τα διαδικαστικά έξοδα, τα πρόστιμα και άλλες κυρώσεις

Νομοθετικό διάταγμα αριθ. 34/2008 της 26ης Φεβρουαρίου 2008 — Κανονισμός για τα διαδικαστικά έξοδα

Σχετικοί σύνδεσμοι

Δικτυακή πύλη Citius

Δικτυακή πύλη της δικαιοσύνης

Γενική Διεύθυνση Απονομής Δικαιοσύνης

Γενική Διεύθυνση για την Πολιτική της Δικαιοσύνης

Ινστιτούτο Οικονομικής και Περιουσιακής Διαχείρισης της Δικαιοσύνης