Rozpatrywanie spraw online i kontaktowanie się z sądami przez internet

1 Czy można wszcząć postępowanie za pośrednictwem internetu?

Od 1 września 2017 r. sprawy cywilne objęte przymusem adwokackim (o wartości powyżej 25 000 euro) wnoszone do sądów okręgowych (rechtbanken) w Niderlandach Centralnych i Geldrii muszą być prowadzone drogą elektroniczną (zob. portal De Rechtspraak).

Od dnia 1 października 2019 r. prowadzenie postępowania drogą elektroniczną jest możliwe wyłącznie w sprawach wytoczonych drogą elektroniczną przed sądy okręgowe w Niderlandach Centralnych i Geldrii po dniu 1 września 2017 r. Od dnia 1 października 2019 r. przed te sądy nie można już wytaczać nowych spraw drogą elektroniczną.

Zarządcy/syndycy mogą składać sprawozdania rachunkowe i finansowe drogą elektroniczną za pośrednictwem cyfrowego punktu obsługi wydziału rejonowego (Digitaal loket kanton). Roczne sprawozdania rachunkowe i finansowe (przegląd przychodów, rozchodów, aktywów, wierzytelności i długów za poprzedni rok) można uzupełnić, korzystając z elektronicznego formularza wysyłanego drogą elektroniczną do sędziów wydziału rejonowego (kantonrechter), chyba że postanowią inaczej. Przy składaniu elektronicznego formularza wymagana jest identyfikacja cyfrowa (kod do logowania DigID).

Od listopada 2017 r. zarządcy zawodowi proszeni są o kontaktowanie się z sądami w sprawach administracyjnych drogą elektroniczną. To elektroniczne podejście wdrażane jest stopniowo w poszczególnych urzędach (zob. portal De Rechtspraak).

W przypadku Sądu Najwyższego (Hoge Raad) skargi kasacyjne w sprawach wszczynanych w drodze pozwu cywilnego należy zawsze wnosić drogą elektroniczną (zob. strona internetowa Hoge Raad der Nederlanden).

2 Jeżeli tak, jakiego rodzaju spraw dotyczy ta możliwość? Czy niektóre sprawy można wszcząć wyłącznie przez internet?

W okresie od 1 września 2017 r. do 1 października 2019 r. w sprawach cywilnych objętych przymusem adwokackim toczących się przed sądami w Niderlandach Centralnych i Geldrii obowiązywał wymóg prowadzenia postępowania drogą elektroniczną. Nie jest możliwe wytoczenie sprawy drogą elektroniczną przed inny sąd. Zasadniczo sprawy wytoczone we wspomnianym wyżej okresie przed sądy okręgowe w Niderlandach Centralnych i Geldrii zostaną zakończone drogą elektroniczną. (Zob. także pkt 3–16.)

Niderlandzki wymiar sprawiedliwości (de Rechtspraak) pracuje nad nowym cyfrowym systemem dostępu na potrzeby spraw cywilnych. Sprawozdania z postępów tych prac są dostępne w portalu De Rechtspraak.

3 Czy wszczęcie postępowania jest możliwe przez cały czas (24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu) czy tylko w określonych godzinach? W tym drugim przypadku, w jakich godzinach?

W przypadku postępowań przed sądami w Niderlandach Centralnych i Geldrii w sprawach cywilnych objętych przymusem adwokackim w okresie określonym w pkt 2 powództwo w postępowaniu elektronicznym można wytaczać 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu. Z działem udzielającym pomocy w sprawach prawnych (rechtsspraakservicecentrum) można kontaktować się drogą elektroniczną oraz telefoniczną w godz. 8:00–20:00.

4 Czy pozew powinien być sformułowany w określonym formacie?

Tak. Powództwo wytacza się przez wniesienie pisma wszczynającego postępowanie (procesinleiding) za pośrednictwem strony internetowej wymiaru sprawiedliwości.

5 W jaki sposób zabezpiecza się dane przesyłane i przechowywane?

Zob. regulamin dostępny na stronie De Rechtspraak.

6 Czy istnieje konieczność zastosowania jakiejś formy podpisu elektronicznego lub rejestracji czasu?

Tak, identyfikacja elektroniczna jest konieczna do wniesienia pisma procesowego. Adwokaci korzystają w tym celu z legitymacji adwokackiej (advocatenpas), obywatele mogą korzystać natomiast ze swojego kodu do logowania DigID lub elektronicznego numeru identyfikacyjnego (w przypadku przedsiębiorstw). Dopuszczalne środki identyfikacji określono w przepisach.

7 Czy istnieje konieczność uiszczenia opłat sądowych? Jeżeli tak, w jaki sposób można je uiścić i czy różnią się od opłat w tradycyjnym postępowaniu (z pominięciem drogi elektronicznej)?

Tak, opłaty sądowe są należne we wszystkich postępowaniach. Adwokaci mają otwarty rachunek bieżący w systemie sądownictwa. W postępowaniu elektronicznym opłaty sądowe wnosi się drogą elektroniczną. W przypadku niewniesienia opłaty sprawie nie można nadać (dalszego) biegu.

8 Czy możliwe jest wycofanie pozwu, który został złożony przez internet?

Tak, w przepisach procesowych oraz w regulaminie postępowania przed danym sądem określa się sposób cofnięcia pozwu.

9 Czy pozwany ma możliwość/jest zobowiązany do udzielenia odpowiedzi przez internet, jeżeli powód wszczyna postępowanie przez internet?

Tak. Jeżeli zastosowanie mają przepisy dotyczące postępowania elektronicznego, pozwany może wnieść odpowiedź drogą elektroniczną. Jeżeli pozwany jest reprezentowany przez adwokata, odpowiedź musi zostać wniesiona drogą elektroniczną. Jeżeli pozwany jest uprawniony do działania we własnym imieniu, dopuszcza się również możliwość wniesienia odpowiedzi w wersji papierowej.

10 Co się dzieje z punktu widzenia procedury elektronicznej, jeżeli pozwany odpowie na pozew?

Postępowanie elektroniczne jest prowadzone w całości online. Pozwany otrzymuje w wiadomości e-mail powiadomienie o każdym nowym dokumencie umieszczonym w elektronicznych aktach sprawy. Pozwani mogą dołączać do akt sprawy własne dokumenty oraz zapoznawać się z aktami drogą elektroniczną. Orzeczenie sądu ogłasza się drogą elektroniczną.

11 Co się dzieje z punktu widzenia procedury elektronicznej, jeżeli pozwany nie odpowie na pozew?

W przypadku prawidłowego doręczenia pozwu stronie przeciwnej sąd może wydać wyrok zaoczny. O wszelkich czynnościach procesowych stronę przeciwną informuje się na piśmie.

12 Czy możliwe jest składanie dokumentów do sądu drogą elektroniczną? Jeżeli tak, w jakich rodzajach postępowania i pod jakimi warunkami jest to możliwe?

Zob. odpowiedź na pytanie 1. Składanie pism procesowych i innych dokumentów za pośrednictwem wiadomości e-mail nie jest dopuszczalne z powodu braku możliwości zapewnienia odpowiedniego stopnia bezpieczeństwa.

13 Czy pisma sądowe, w tym w szczególności orzeczenia, można doręczać za pośrednictwem internetu?

Nie, pism sądowych nie można doręczać ani nie można o nich powiadamiać za pośrednictwem internetu. Wiele orzeczeń publikuje się jednak w portalu De Rechtspraak i opatruje numerem ECLI, który umożliwia ich szybkie wyszukanie. Przewodniczący składu orzekającego rozstrzyga co do zasady, czy dane orzeczenie należy opublikować na wspomnianej powyżej stronie internetowej. Nie wszystkie orzeczenia są publikowane w internecie – publikuje się wyłącznie orzeczenia mające znaczenie prawne lub wzbudzające duże zainteresowanie (medialne).

Imiona i nazwiska osób wymienionych w orzeczeniu są anonimizowane ze względu na konieczność ochrony prywatności. Dane osób prawnych i fizycznych występujących przed sądami w ramach swoich obowiązków zawodowych nie są anonimizowane.

W sprawach, w których istnieje możliwość lub obowiązek prowadzenia postępowania drogą elektroniczną, orzeczenie dołącza się do elektronicznych akt sprawy. W ten sposób strony zostają powiadomione o orzeczeniu.

14 Czy orzeczenia sądowe mogą być wydawane w drodze elektronicznej?

Nie, publikacja w internecie następuje po powiadomieniu stron, a zatem po dniu wydania orzeczenia. Zob. również odpowiedź na pytanie 13.

15 Czy można wnieść odwołanie i doręczyć orzeczenie w sprawie odwołania za pośrednictwem internetu?

Nie, nie można wnieść odwołania drogą elektroniczną. Wyłącznie w postępowaniu w przypadku niestawiennictwa prowadzonym drogą elektroniczną można wnieść sprzeciw droga elektroniczną.

16 Czy możliwe jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego za pośrednictwem internetu?

Nie.

17 Czy strony lub ich zastępcy procesowi mogą dowiadywać się o przebiegu postępowania on-line? Jeżeli tak, to w jaki sposób można to robić?

Nie. W postępowaniu prowadzonym drogą elektroniczną wyłącznie prawnicy mają dostęp do pism procesowych w danej sprawie w dowolnym czasie.

Niektóre formularze można pobrać ze strony internetowej De Rechtspraak w formacie PDF. Aby jednak sąd uwzględnił je w postępowaniu, pisma te należy również wysłać do sądu tradycyjną drogą pocztową. Obejmują one formularze dotyczące podziału majątku wspólnego i podziału emerytury po rozwodzie, formularze dotyczące zmiany orzeczenia o władzy rodzicielskiej, kurateli, zarządzie powierniczym majątkiem oraz opiece w sferze niemajątkowej (mentorschap), formularze oświadczeń składanych przez biegłych i tłumaczy ustnych, formularze wykorzystywane w postępowaniu upadłościowym, formularze wykorzystywane w postępowaniu w sprawie europejskiego nakazu zapłaty, formularze wykorzystywane w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń oraz formularze apelacji w postępowaniu apelacyjnym.

Informacje, które mogą mieć znaczenie w postępowaniu sądowym, jak również informacje mające na celu zagwarantowanie niezawisłości sędziowskiej, są rejestrowane na szczeblu centralnym i dostępne online dla ogółu społeczeństwa za pośrednictwem strony internetowej De Rechtspraak. Przez internet można uzyskać dostęp do następujących rejestrów: rejestr osób objętych kuratelą (Centraal Curateleregister), centralny rejestr upadłości (Centraal Insolventieregister), rejestr małżeńskich ustrojów majątkowych (huwelijksgoederenregister) oraz rejestr dodatkowych funkcji pełnionych przez pracowników wymiaru sprawiedliwości (register met nevenfuncties Rechterlijke Macht).