Γονική μέριμνα - επιμέλεια των παιδιών και δικαίωμα επικοινωνίας

1 Τι σημαίνει πρακτικά η έννοια «γονική μέριμνα»; Ποια τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του έχοντος τη γονική μέριμνα;

Ο όρος «γονική μέριμνα» έχει την έννοια της εξουσίας επί ανηλίκου τέκνου και της ευθύνης για την ανατροφή και την επιμέλειά του.

Το άρθρο 247 του Βιβλίου 1 του Αστικού Κώδικα (Burgerlijk Wetboek) προβλέπει τα παρακάτω για το συγκεκριμένο ζήτημα:

1. Η γονική μέριμνα περιλαμβάνει το καθήκον και το δικαίωμα των γονέων να μεριμνούν και να ανατρέφουν το ανήλικο τέκνο τους.

2. Η «μέριμνα και η ανατροφή» περιλαμβάνουν τη μέριμνα και την ανάληψη ευθύνης για τη διανοητική και σωματική ευημερία και ασφάλεια του τέκνου και την προαγωγή της ανάπτυξης της προσωπικότητάς του. Οι γονείς δεν μπορούν να κάνουν χρήση ψυχικής ή σωματικής βίας ή άλλης απάνθρωπης μεταχείρισης κατά τη μέριμνα και ανατροφή του τέκνου.

3. Η γονική μέριμνα περιλαμβάνει την υποχρέωση του γονέα να προάγει την ανάπτυξη του δεσμού του τέκνου με τον άλλον γονέα.

4. Το τέκνο επί του οποίου ασκείται κοινή επιμέλεια εξακολουθεί να δικαιούται μέριμνα και ανατροφή με ισότιμο τρόπο και από τους δύο γονείς μετά τη λύση του γάμου, εκτός αν αυτή οφείλεται σε θάνατο, μετά τον δικαστικό χωρισμό ή τη λύση της καταχωρισμένης σχέσης συμβίωσης, εκτός αν αυτή οφείλεται σε θάνατο, ή μετά τη διακοπή της συγκατοίκησης σε περίπτωση που πραγματοποιήθηκε η εγγραφή η οποία αναφέρεται στο άρθρο 252 παράγραφος 1.

5. Για την εφαρμογή της παραγράφου 4, οι γονείς μπορούν να λάβουν υπόψη τους, στη συμφωνία ή στο σχέδιο γονικής μέριμνας, τα πρακτικά εμπόδια που μπορεί να προκύψουν σε συνάρτηση με τη λύση του γάμου, εκτός αν αυτή οφείλεται σε θάνατο, μετά τον δικαστικό χωρισμό ή τη λύση της καταχωρισμένης σχέσης συμβίωσης, εκτός αν αυτή οφείλεται σε θάνατο, ή μετά τη διακοπή της συγκατοίκησης σε περίπτωση που πραγματοποιήθηκε η εγγραφή η οποία αναφέρεται στο άρθρο 252 παράγραφος 1, μόνο όμως αν και στο μέτρο που υπάρχουν τα σχετικά εμπόδια.

2 Γενικώς, ποιος έχει τη γονική μέριμνα ενός τέκνου;

Οι γονείς έχουν την εξουσία και την ευθύνη φροντίδας και ανατροφής του τέκνου τους. Ωστόσο, υπάρχουν και εξαιρέσεις στον εν λόγω κανόνα.

3 Εάν οι γονείς δεν είναι σε θέση ή δεν επιθυμούν να ασκούν τη γονική μέριμνα, μπορεί να την ασκεί κάποιος άλλος;

Εάν οι γονείς δεν επιθυμούν ή δεν είναι σε θέση να ασκούν τη γονική μέριμνα ή εξουσία, η γονική μέριμνα μπορεί να μεταβιβαστεί από το δικαστήριο σε άλλο πρόσωπο.

4 Σε περίπτωση διαζυγίου ή διακοπής της έγγαμης συμβίωσης, με ποιον τρόπο γίνεται η ρύθμιση της άσκησης της γονικής μέριμνας;

Μετά το διαζύγιο, και οι δύο γονείς ασκούν τη γονική μέριμνα των τέκνων τους. Και οι δύο εξακολουθούν να είναι υπεύθυνοι για την ανατροφή και επιμέλεια των τέκνων τους. Ωστόσο, υπάρχουν και εξαιρέσεις στον εν λόγω κανόνα. Ενίοτε είναι πιθανό το δικαστήριο να αναθέσει τη γονική μέριμνα σε έναν από τους γονείς, έπειτα από σχετική αίτηση. Η σχέση γονέα και τέκνου (η οποία εξ ορισμού δεν ισοδυναμεί με τη γονική μέριμνα) και τα συναφή δικαιώματα και καθήκοντα μπορούν επίσης να ρυθμιστούν διαφορετικά στο σχέδιο γονικής μέριμνας το οποίο καταρτίζεται σε περίπτωση διαζυγίου.

5 Εάν οι γονείς συνάψουν συμφωνία σχετικά με την άσκηση της γονικής μέριμνας, ποια τυπική διαδικασία πρέπει να ακολουθηθεί προκειμένου η εν λόγω συμφωνία να είναι νομικά δεσμευτική;

Σε περίπτωση διαζυγίου, οι συμφωνημένες ρυθμίσεις ορίζονται στο σχέδιο γονικής μέριμνας το οποίο υποβάλλεται σε δικαστικό έλεγχο. Το δικαστήριο κηρύσσει το διαζύγιο.

Βλ., επίσης: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/scheiden/vraag-en-antwoord/checklist-bij-scheiden-of-uit-elkaar-gaan

6 Εάν οι γονείς δεν είναι σε θέση να καταλήξουν σε συμφωνία για το θέμα της γονικής μέριμνας, ποιοι εναλλακτικοί τρόποι επίλυσης της διαφοράς προβλέπονται, εκτός από την προσφυγή στη δικαιοσύνη;

Η διαμεσολάβηση αποτελεί μια μέθοδο επίλυσης διαφορών ως προς τις σχέσεις γονέων και τέκνων.

7 Εάν οι γονείς προσφύγουν στη δικαιοσύνη, ποια ζητήματα που αφορούν το τέκνο μπορεί να ρυθμίσει ο δικαστής;

Η δικαστική απόφαση καταλαμβάνει όλα τα σημεία του σχεδίου γονικής μέριμνας, περιλαμβανομένης της επιμέλειας, του καταμερισμού των καθηκόντων ως προς την επιμέλεια και την ανατροφή του τέκνου και τον κύριο τόπο κατοικίας του τέκνου.

8 Εάν το δικαστήριο αναθέσει την επιμέλεια του τέκνου αποκλειστικά σε έναν γονέα, αυτό σημαίνει ότι ο εν λόγω γονέας μπορεί να αποφασίζει για οτιδήποτε αφορά το τέκνο χωρίς προηγουμένως να συμβουλεύεται τον άλλο γονέα;

Όχι. Ο γονέας που έχει την επιμέλεια του τέκνου υποχρεούται να τηρεί ενήμερο τον άλλον γονέα σχετικά με τα σημαντικά ζητήματα που αφορούν το πρόσωπο και τα περιουσιακά στοιχεία του τέκνου και να συμβουλεύεται τον άλλον γονέα σε αποφάσεις που αφορούν το τέκνο. Ωστόσο, η τελική απόφαση ανήκει στον γονέα που ασκεί την επιμέλεια.

9 Εάν το δικαστήριο αποφασίσει ότι οι γονείς ασκούν από κοινού την επιμέλεια του τέκνου, τι σημαίνει αυτό πρακτικά;

Αυτό σημαίνει ότι και οι δύο γονείς έχουν τα ίδια δικαιώματα και καθήκοντα με αυτά που αναλογούν στον γονέα ο οποίος ασκεί την επιμέλεια (βλ., ερώτηση 1), εκτός αν οι γονείς έχουν συμφωνήσει διαφορετικό καταμερισμό καθηκόντων ως προς τη φροντίδα και την ανατροφή του τέκνου στο σχέδιο γονικής μέριμνας.

10 Ποιο είναι το αρμόδιο δικαστήριο (ή άλλη αρχή) στο οποίο κατατίθεται η αγωγή για την άσκηση της γονικής μέριμνας; Ποιες είναι οι τυπικές διαδικασίες και ποια έγγραφα πρέπει να συνοδεύουν το αίτημα;

Για την απόκτηση της επιμέλειας του τέκνου, πρέπει να υποβληθεί αίτηση στο δικαστήριο το οποίο είναι αρμόδιο για τον τόπο κατοικίας του τέκνου. Τα έγγραφα που πρέπει να υποβληθούν εξαρτώνται από την κατάσταση του γονέα και του τέκνου. Πληροφορίες για τα αναγκαία έγγραφα διατίθενται στην ενότητα Δικονομικοί κανόνες (procesreglement) Επιμέλεια και πρόσβαση (Gezag en omgang). Μπορείτε να λάβετε τη βοήθεια δικηγόρου σχετικά.

11 Ποια διαδικασία ακολουθείται στην περίπτωση αυτή; Υπάρχει διαδικασία κατεπείγοντος;

Δεν εφαρμόζονται ειδικές διαδικασίες στις καταστάσεις που αναφέρθηκαν. Ναι, επιτρέπεται η κίνηση διαδικασιών επιβολής προσωρινών μέτρων.

12 Μπορώ να τύχω νομικής συνδρομής για την κάλυψη των εξόδων της διαδικασίας;

Ναι, προβλέπεται η παροχή νομικής συνδρομής, ωστόσο υπόκειται σε συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Περισσότερες πληροφορίες για το συγκεκριμένο ζήτημα διατίθενται στον δικτυακό τόπο του Συμβουλίου Νομικής Συνδρομής (Raad voor Rechtsbijstand).

13 Είναι δυνατή η άσκηση ένδικου μέσου κατά απόφασης για τη γονική μέριμνα;

Ναι, οι εφέσεις ασκούνται ενώπιον του εφετείου (gerechtshof).

14 Σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδέχεται να απαιτηθεί προσφυγή σε δικαστήριο ή άλλη αρχή για την εκτέλεση απόφασης σχετικής με τη γονική μέριμνα. Ποια διαδικασία εφαρμόζεται στις περιπτώσεις αυτές;

Σ’ αυτή την περίπτωση εφαρμόζεται η τακτική δικαστική διαδικασία.

15 Τι πρέπει να πράξω για να επιτύχω την αναγνώριση και εκτέλεση σε αυτό το κράτος μέλος απόφασης γονικής μέριμνας που εκδόθηκε από δικαστήριο άλλου κράτους μέλους;

Καταρχήν, δεν χρειάζεται να γίνει κάποια ενέργεια. Αυτό συμβαίνει αυτοδικαίως αν το κράτος μέλος εφαρμόζει τον κανονισμό Βρυξέλλες ΙΙα. Ο εν λόγω κανονισμός εφαρμόζεται σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης πλην της Δανίας.

16 Σε ποιο δικαστήριο αυτού του κράτους μέλους πρέπει να προσφύγω κατά της αναγνώρισης απόφασης γονικής μέριμνας που εκδόθηκε από δικαστήριο άλλου κράτους μέλους; Ποια διαδικασία ακολουθείται σε αυτή την περίπτωση;

Η έφεση πρέπει να ασκηθεί ενώπιον του δικαστηρίου της χώρας στην οποία εκδόθηκε η απόφαση.

Για την άσκηση έφεσης επί οικογενειακού θέματος στις Κάτω Χώρες απαιτείται η συνδρομή δικηγόρου. Ο δικηγόρος μπορεί να ασκήσει την έφεση στη Γραμματεία του εφετείου. Ο δικηγόρος έχει στη διάθεσή του προθεσμία τριών μηνών από την έκδοση της δικαστικής απόφασης επί οικογενειακού θέματος για να την προσβάλει. Το εφετείο τηρεί αυστηρά την εν λόγω προθεσμία. Η ημερομηνία κατά την οποία η Γραμματεία λαμβάνει την αίτηση κατάθεσης της έφεσης είναι η επίσημη ημερομηνία κατάθεσης της έφεσης.

17 Ποιο είναι το εφαρμοστέο δίκαιο στις διαδικασίες γονικής μέριμνας όταν το παιδί ή οι γονείς δεν διαμένουν σε αυτό το κράτος μέλος ή έχουν διαφορετικές ιθαγένειες;

Τα ολλανδικά δικαστήρια εφαρμόζουν μόνο το ολλανδικό δίκαιο.

 

Αυτή η ιστοσελίδα είναι μέρος του ιστότοπου Η Ευρώπη σου.

Θα μας βοηθούσαν πολύ τα σχόλιά σας σχετικά με τη χρησιμότητα των παρεχόμενων πληροφοριών.