

Ο ρουμανικός Αστικός Κώδικας (Codul Civil) περιέχει τον όρο «γονική μέριμνα». Η γονική μέριμνα περιλαμβάνει όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που σχετίζονται με το τέκνο και την περιουσία του. Τα σχετικά δικαιώματα και υποχρεώσεις φέρουν ισότιμα οι δύο γονείς και τα ασκούν προς το συμφέρον του τέκνου. Η γονική μέριμνα ασκείται ωσότου το τέκνο αποκτήσει πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα.
Τα γονεϊκά δικαιώματα και υποχρεώσεις σε σχέση με το τέκνο (όπως ορίζονται στα άρθρα 487-499 του Αστικού Κώδικα και στον νόμο 272/2004 (Legea nr. 272/2004) περί προστασίας και προώθησης των δικαιωμάτων των παιδιών) περιλαμβάνουν τα εξής:
Τα γονεϊκά δικαιώματα και υποχρεώσεις σχετικά με την περιουσία του τέκνου (όπως ορίζονται στα άρθρα 500-502 του Αστικού Κώδικα) είναι ενδεικτικά τα εξής:
Τα σχετικά δικαιώματα και υποχρεώσεις ασκούνται ισότιμα από τους δύο γονείς (άρθρο 503 παράγραφος 1 του Αστικού Κώδικα): εφόσον υφίσταται γάμος μεταξύ των γονέων· μετά την έκδοση διαζυγίου (άρθρο 397 του Αστικού Κώδικα)· από τον γονέα του οποίου η πατρότητα ή μητρότητα έχει διαπιστωθεί, στην περίπτωση τέκνου γεννημένου εκτός γάμου, ή από κοινού από τους δύο γονείς εφόσον αυτοί συμβιώνουν (άρθρο 505 παράγραφος 1 του Αστικού Κώδικα).
Η γονική μέριμνα δεν ασκείται ισότιμα από τους (χωρισμένους) γονείς: σε περίπτωση λύσης του γάμου δια της έκδοσης διαζυγίου, εφόσον το δικαστήριο κρίνει ότι είναι προς το συμφέρον του τέκνου να ασκείται η γονική μέριμνα αποκλειστικά από τον ένα γονέα (άρθρο 398 του Αστικού Κώδικα)· στην περίπτωση ακύρωσης του γάμου (άρθρο 305 παράγραφος 2 του Αστικού Κώδικα)· στην περίπτωση τέκνου γεννημένου εκτός γάμου, εφόσον οι γονείς δεν συμβιώνουν (άρθρο 505 παράγραφος 2 του Αστικού Κώδικα).
Η γονική μέριμνα ασκείται από τον έναν γονέα σύμφωνα με το άρθρο 507 του Αστικού Κώδικα όταν ο άλλος γονέας έχει αποβιώσει, του έχει αφαιρεθεί η γονική μέριμνα, έχει υποβληθεί σε δικαστική συμπαράσταση, κλπ.
Η γονική μέριμνα ασκείται εν μέρει από τους γονείς όταν τα σχετικά δικαιώματα και υποχρεώσεις έχουν ανατεθεί σε τρίτο ή σε φορέα κοινωνικής πρόνοιας (άρθρο 399 του Αστικού Κώδικα).
Ο γονέας ανηλίκου ο οποίος έχει συμπληρώσει το 14ο έτος της ηλικίας του έχει τα γονεϊκά δικαιώματα και υποχρεώσεις που σχετίζονται μόνο με το ανήλικο τέκνο ως πρόσωπο. Τα δικαιώματα και υποχρεώσεις που σχετίζονται με την περιουσία του τέκνου φέρει ο κηδεμόνας του ή άλλο πρόσωπο.
Ανήλικος τίθεται υπό κηδεμονία εάν και οι δύο γονείς του έχουν αποβιώσει, είναι άγνωστοι, τους έχει αφαιρεθεί η άσκηση της γονικής μέριμνας ή τους έχει επιβληθεί ως ποινή η στέρηση της γονικής μέριμνας, εάν έχουν υποβληθεί σε δικαστική συμπαράσταση ή έχουν κηρυχθεί σε αφάνεια, καθώς και όταν το δικαστήριο αποφασίσει κατά τη λήξη της υιοθεσίας ότι είναι προς το συμφέρον του τέκνου να τεθεί αυτό υπό κηδεμονία.
Ο ανήλικος τίθεται υπό κηδεμονία εφόσον δεν τελεί υπό τη φροντίδα των δύο γονέων του μετά την αφαίρεση της γονικής μέριμνας από αυτούς.
Κατ’ εξαίρεση, το Ειρηνοδικείο για Υποθέσεις Επιμέλειας μπορεί να διατάξει την τοποθέτηση του ανηλίκου σε συγγενική ή άλλη οικογένεια ή υπό την φροντίδα τρίτου προσώπου, με τη συναίνεσή τους, ή την τοποθέτηση του ανηλίκου σε φορέα κοινωνικής πρόνοιας.
Κατ’ αρχήν, η γονική μέριμνα ασκείται από κοινού από τους δύο γονείς μετά την έκδοση διαζυγίου, ή από τον έναν γονέα εφόσον συντρέχουν σοβαροί λόγοι, με γνώμονα το συμφέρον του τέκνου. Ο άλλος γονέας διατηρεί το δικαίωμα να ελέγχει την ανατροφή και εκπαίδευση του τέκνου και να συναινεί στην υιοθεσία του.
Κατ’ εξαίρεση, το Ειρηνοδικείο για Υποθέσεις Επιμέλειας μπορεί να διατάξει την τοποθέτηση του ανηλίκου σε συγγενική ή άλλη οικογένεια ή υπό την φροντίδα τρίτου προσώπου, με την συναίνεσή τους, ή την τοποθέτηση του ανηλίκου σε φορέα κοινωνικής πρόνοιας. Σε αυτή την περίπτωση, τα γονεϊκά δικαιώματα και υποχρεώσεις σε σχέση με το τέκνο ασκούνται από τα αντίστοιχα πρόσωπα ή φορείς (άρθρο 399 του Αστικού Κώδικα).
Σε σχέση με τέκνο γεννημένο εκτός γάμου ως προς το οποίο έχει αναγνωριστεί η πατρότητα και η μητρότητα, η γονική μέριμνα ασκείται ισότιμα και από κοινού από τους γονείς εφόσον αυτοί συμβιώνουν. Εάν οι γονείς τέκνου γεννημένου εκτός γάμου δεν συμβιώνουν, η γονική μέριμνα ασκείται αποκλειστικά από τον ένα γονέα.
Συναινετικό διαζύγιο εκδίδεται από συμβολαιογράφο ακόμη και όταν υπάρχουν τέκνα γεννημένα εντός ή εκτός του γάμου ή θετά τέκνα, ή εάν οι σύζυγοι συμφωνούν σε όλα τα θέματα σχετικά με το επώνυμο των τέκνων μετά το διαζύγιο, την από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας, τον τόπο κατοικίας των τέκνων μετά την έκδοση του διαζυγίου, τον τρόπο διατήρησης του προσωπικού δεσμού μεταξύ του μη συνοικούντος γονέα και έκαστου τέκνου, και τη συμμετοχή κάθε γονέα στα έξοδα ανατροφής των τέκνων, στις σπουδές τους και στην επαγγελματική τους κατάρτιση. Εάν η έκθεση της υπηρεσίας κοινωνικής πρόνοιας δείχνει ότι η συμφωνία των συζύγων σχετικά με την από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας ή τον τόπο κατοικίας του τέκνου δεν είναι προς συμφέρον του τέκνου, ο συμβολαιογράφος απορρίπτει την αίτηση διαζυγίου και συμβουλεύει τους συζύγους να προσφύγουν στα δικαστήρια.
Οι γονείς μπορούν να συμφωνήσουν τους όρους άσκησης της γονικής μέριμνας ή τα μέτρα προστασίας του τέκνου με την έγκριση του Ειρηνοδικείου για Υποθέσεις Επιμέλειας, εφόσον αυτό είναι προς το συμφέρον του τέκνου (άρθρο 506 του Αστικού Κώδικα).
Τα μέρη μπορούν να εμφανιστούν στο δικαστήριο οποτεδήποτε, ακόμη και χωρίς να έχουν κλητευθεί, προκειμένου να ζητήσουν την έκδοση απόφασης η οποία επικυρώνει τη συμφωνία τους, υπό τη μορφή συναινετικής απόφασης. Η συναινετική απόφαση είναι τελεσίδικη και εκτελεστή.
Η διαμεσολάβηση είναι προαιρετική διαδικασία πριν από την παραπομπή της διαφοράς στο δικαστήριο. Κατά την εκδίκαση της διαφοράς, οι δικαστικές αρχές οφείλουν να ενημερώσουν τα μέρη σχετικά με τη δυνατότητα και τα πλεονεκτήματα προσφυγής σε διαμεσολάβηση. Εάν η διαμεσολάβηση δεν καταλήξει σε συμφωνία, η διαφορά παραπέμπεται στο δικαστήριο.
Βλέπε την απάντηση στην ερώτηση 1.
Εάν το δικαστήριο αποφασίσει την άσκηση της γονικής μέριμνας αποκλειστικά από έναν γονέα, ο γονέας αυτός αποφασίζει για όλα τα θέματα που σχετίζονται με το παιδί. Ο άλλος γονέας διατηρεί το δικαίωμα να ελέγχει την ανατροφή και εκπαίδευση του τέκνου και να συναινεί στην υιοθεσία του.
Οι γονείς ασκούν τη γονική μέριμνα ισότιμα και από κοινού. Έναντι των καλόπιστων τρίτων, ο γονέας ο οποίος διενεργεί μόνος του τις καθημερινές πράξεις άσκησης της γονικής μέριμνας και εκπληρώνει τα γονεϊκά καθήκοντα, τεκμαίρεται ότι έχει τη συναίνεση και του άλλου γονέα.
Οι αιτήσεις προστασίας προσώπων οι οποίες εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του Ειρηνοδικείου για Υποθέσεις Επιμέλειας και Οικογενειακές Υποθέσεις (ή, κατά περίπτωση, του Δικαστηρίου Ανηλίκων και Οικογενειακών Υποθέσεων) εκδικάζονται από το δικαστήριο του τόπου διαμονής ή κατοικίας του προστατευόμενου προσώπου (άρθρο 94 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας – Codul de Procedură Civilă).
Το δικαστήριο του τόπου διαμονής του ενάγοντος είναι αρμόδιο για αγωγές αναγνώρισης πατρότητας ή μητρότητας, ενώ το δικαστήριο του τόπου κατοικίας του ενάγοντος/δικαιούχου είναι αρμόδιο για τις αγωγές διατροφής (συμπεριλαμβανομένων των αιτήσεων χορήγησης κρατικού επιδόματος τέκνου).
Τα έγγραφα που πρέπει να επισυνάπτονται στην αίτηση κλήτευσης είναι: αντίγραφο του πιστοποιητικού γέννησης του τέκνου, αντίγραφο της ταυτότητας, αντίγραφο της απόφασης διαζυγίου, τυχόν συμφωνία διαμεσολάβησης, και κάθε άλλο έγγραφο το οποίο κρίνεται απαραίτητο για την επίλυση της διαφοράς. Η αίτηση υποβάλλεται ατελώς.
Το δικαστήριο μπορεί να διατάξει προσωρινά μέτρα με προεδρική εντολή οποτεδήποτε κατά τη διάρκεια της διαδικασίας έκδοσης διαζυγίου (ειδική συνοπτική διαδικασία) για τον καθορισμό του τόπου κατοικίας ανήλικου τέκνου ή του επιδόματος διατροφής, για την είσπραξη κρατικού επιδόματος διατροφής τέκνου και για τη χρήση της οικογενειακής κατοικίας (άρθρο 919 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας).
Νομική αρωγή μπορεί να χορηγηθεί σύμφωνα με το Αναγκαστικό Διάταγμα αριθ. 51/2008 (Ordonanța de Urgență nr. 51/2008) περί δημόσιας νομικής αρωγής σε αστικές υποθέσεις, που έχει επικυρωθεί με τον νόμο 193/2008 (Legea nr. 193/2008), όπως έχει ακολούθως τροποποιηθεί.
Νομική αρωγή μπορεί να χορηγηθεί αυτοτελώς ή σωρευτικά με τη μορφή συνδρομής δικηγόρου, κάλυψης των εξόδων εμπειρογνώμονα, μεταφραστή ή διερμηνέα, κάλυψης των εξόδων δικαστικού επιμελητή, εκπτώσεων ή απαλλαγής από τα δικαστικά έξοδα ή ευνοϊκών όρων ως προς το ποσό ή τον χρόνο καταβολής των δικαστικών εξόδων.
Δικαιούχος νομικής αρωγής είναι κάθε πρόσωπο με μηνιαίο καθαρό κατά κεφαλήν οικογενειακό εισόδημα που δεν υπερβαίνει το ποσό των 300 ρουμανικών λέου κατά τους δύο τελευταίους μήνες πριν από την υποβολή της αίτησης. Εάν το ανωτέρω εισόδημα δεν υπερβαίνει τα 600 λέου, παρέχεται νομική αρωγή σε ποσοστό 50%. Ωστόσο, σύμφωνα με την κρατούσα πρακτική, αιτών με εισόδημα που υπερβαίνει το ανωτέρω όριο μπορεί να τύχει νομικής αρωγής εφόσον αποδείξει ότι δεν είναι σε θέση να καταβάλει τα δικαστικά έξοδα λόγω διαφοράς μεταξύ των συνθηκών διαβίωσης του κράτους κατοικίας ή συνήθους διαμονής του και του κράτους του δικάζοντος δικαστηρίου.
Δικαστική απόφαση επί διαφοράς που αφορά σε θέματα γονικής μέριμνας (είτε ως κύριο αντικείμενο της διαφοράς είτε στα πλαίσια διαδικασίας έκδοσης διαζυγίου) υπόκειται μόνο σε έφεση εντός 30 ημερών από την έκδοσή της, ή μόνο σε αναψηλάφηση στην περίπτωση συναινετικής απόφασης η οποία επικυρώνει τη συμφωνία των μερών.
Εφόσον ο οφειλέτης δεν εκπληρώνει οικειοθελώς την υποχρέωσή του, ο δικαιούχος πρέπει να ζητήσει τη συνδρομή δικαστικού επιμελητή. Ο δικαστικός επιμελητής ζητά από το δικαστήριο της εκτέλεσης να εγκρίνει την αναγκαστική εκτέλεση. Η έγκριση του δικαστηρίου παρέχεται σε κλειστή συνεδρίαση χωρίς κλήτευση των μερών.
Εφόσον εγκριθεί η εκτέλεση, ο δικαστικός επιμελητής επιδίδει ένταλμα και κλήση στον γονέα ή στο πρόσωπο με το οποίο συνοικεί ο ανήλικος, κοινοποιώντας σε αυτούς τον χρόνο κατά τον οποίο πρέπει να εμφανιστούν με τον ανήλικο προκειμένου αυτός να παραδοθεί στον δικαιούχο, ή διατάσσοντας τα πρόσωπα αυτά να επιτρέψουν στον άλλο γονέα να ασκήσει τα δικαιώματα γονικής μέριμνας σε σχέση με τον ανήλικο.
Εάν ο οφειλέτης δεν εκπληρώσει την υποχρέωσή του, ο δικαστικός επιμελητής προβαίνει σε αναγκαστική εκτέλεση ενώπιον ενός εκπροσώπου της Γενικής Διεύθυνσης Κοινωνικής Συνδρομής και Προστασίας Ανηλίκων και, όπου απαιτείται, ενώπιον ψυχολόγου και της αστυνομίας. Δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε άσκηση βίας ή πίεσης στον ανήλικο στο πλαίσιο της εκτέλεσης.
Εάν ο οφειλέτης δεν εκπληρώσει την υποχρέωσή του, η ποινή που ορίζεται από το δικαστήριο ισχύει ωσότου αυτός συμμορφωθεί, ο δε δικαστικός επιμελητής ενημερώνει την εισαγγελία για την άσκηση ποινικής δίωξης.
Σε περίπτωση αντίστασης του ανηλίκου, ο φορέας εκτέλεσης υποβάλει επίσημη έκθεση στον εκπρόσωπο της Γενικής Διεύθυνσης Κοινωνικής Συνδρομής και Προστασίας Ανηλίκων και το αρμόδιο δικαστήριο διατάσσει τον ανήλικο να παρακολουθήσει πρόγραμμα υποστήριξης, το οποίο ολοκληρώνεται με την υποβολή σχετικής έκθεσης ψυχολόγου. Εάν ο ανήλικος αρνείται να συμμορφωθεί κατά την επανάληψη της αναγκαστικής εκτέλεσης, ο δικαιούχος μπορεί να ζητήσει από το δικαστήριο την επιβολή ποινής.
Για την αναγνώριση απόφασης επί θεμάτων γονικής μέριμνας ισχύουν οι διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2201/2003. Η αίτηση υποβάλλεται στο Πρωτοδικείο του τόπου διαμονής του εναγομένου ή του τόπου κατοικίας του στη Ρουμανία. Η αναγνώριση απόφασης υπόκειται σε έφεση ενώπιον του αρμόδιου Εφετείου (Curtea de Apel) ή σε αναψηλάφηση ενώπιον του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου (Înalta Curte de Casație și Justiție).
Για την αμφισβήτηση της αναγνώρισης απόφασης που έχει εκδοθεί επί διαφοράς γονικής μέριμνας, ο ενδιαφερόμενος μπορεί να προσφύγει στο Πρωτοδικείο του τόπου διαμονής του εναγομένου ή του τόπου κατοικίας του στη Ρουμανία.
Το άρθρο 2611 του Αστικού Κώδικα ορίζει ότι το εφαρμοστέο δίκαιο σε διαφορές γονικής μέριμνας και προστασίας ανηλίκων ορίζεται με βάση τη Σύμβαση της Χάγης της 19ης Οκτωβρίου 1996 για τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο, την αναγνώριση, την εκτέλεση και τη συνεργασία σε θέματα γονικής μέριμνας και μέτρων για την προστασία των παιδιών, η οποία επικυρώθηκε με τον νόμο 361/2007.
Αυτή η ιστοσελίδα είναι μέρος του ιστότοπου Η Ευρώπη σου.
Θα μας βοηθούσαν πολύ τα σχόλιά σας σχετικά με τη χρησιμότητα των παρεχόμενων πληροφοριών.
Την έκδοση αυτής της σελίδας στην εθνική γλώσσα διαχειρίζεται ο αντίστοιχος αρμόδιος επαφής του ΕΔΔ. Οι μεταφράσεις έχουν γίνει από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι τυχόν αλλαγές που επιφέρει η αρμόδια εθνική αρχή στο πρωτότυπο ενδέχεται να μην έχουν περιληφθεί ακόμα στις μεταφράσεις. Η Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο δεν αναλαμβάνουν καμία απολύτως ευθύνη όσον αφορά πληροφορίες ή δεδομένα που περιέχονται ή αναφέρονται στο παρόν έγγραφο. Βλ. την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου για τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας που ισχύουν στο κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την παρούσα σελίδα.