Ouderlijke verantwoordelijkheid: gezag en omgangsrecht

1 Wat betekent het begrip “ouderlijke verantwoordelijkheid” in de praktijk? Wat zijn de rechten en plichten van degene die ouderlijke verantwoordelijkheid draagt?

Ouderlijke verantwoordelijkheid houdt in: alle rechten, plichten, gezagsrechten, verantwoordelijkheden en bevoegdheden die een ouder van een kind krachtens de wet ten aanzien van het kind en het vermogen van het kind heeft. Hiermee wordt verwezen naar de verplichtingen die deze ouder kan hebben ten aanzien van een kind (zoals de onderhoudsplicht) en de rechten die deze ouder in het geval van het overlijden van het kind kan hebben ten aanzien van het vermogen van het kind. Ouderlijke verantwoordelijkheid strekt zich volgens het recht van Engeland en Wales niet uit tot beslissingen over bij wie een kind woont en verblijft.

2 Wie heeft normaal gesproken de ouderlijke verantwoordelijkheid voor een kind?

Als de ouders van een kind een huwelijk of geregistreerd partnerschap zijn aangegaan, heeft zowel de moeder als de vader (of meemoeder) ouderlijke verantwoordelijkheid. Moeders hebben altijd ouderlijke verantwoordelijkheid en ongehuwde vaders of meemoeders die geen huwelijk of geregistreerd partnerschap zijn aangegaan met de moeder van het kind, kunnen die krijgen als de moeder daarmee instemt, als de rechter dat beslist of als de moeder de geboorte samen met hen aangeeft. Een stiefouder kan ouderlijke verantwoordelijkheid krijgen als daarmee wordt ingestemd door de ouder(s) met ouderlijke verantwoordelijkheid of als de rechter dat beslist. Iemand met een child arrangements order (rechterlijke beschikking over een zorg- en omgangsregeling) waarin is bepaald bij wie het kind moet wonen en wanneer, heeft ouderlijke verantwoordelijkheid zolang de beschikking van kracht is, of soms langer. Bij een adoption order (adoptiebeschikking) wordt ouderlijke verantwoordelijkheid toegekend zonder tijdslimiet, tenzij zij wordt herroepen. Speciale voogden (zie het antwoord op vraag 3) hebben ouderlijke verantwoordelijkheid voor de duur van de beschikking. Een plaatselijk overheidsorgaan heeft ouderlijke verantwoordelijkheid als voor het kind een care order (zorgbeschikking) is gegeven. Iemand met ouderlijke verantwoordelijkheid krachtens artikel 16 van het Verdrag van Den Haag van 1996 tot bescherming van kinderen behoudt die verantwoordelijkheid als het kind gewoonlijk in Engeland en Wales komt te verblijven; voor de uitoefening van de ouderlijke verantwoordelijkheid geldt in dat geval het recht van Engeland en Wales.

3 Kan een andere persoon in plaats van de ouders worden aangewezen, als de ouders de verantwoordelijkheid voor hun kinderen niet kunnen of willen uitoefenen?

Als de ouders niet voor het kind kunnen zorgen, kan de rechter een speciale voogd aanwijzen voor de uitoefening van ouderlijke verantwoordelijkheid. Een ouder zonder ouderlijke verantwoordelijkheid kan iemand aanwijzen om als voogd op te treden na het overlijden van de ouder. De plaatselijke overheid (instantie voor maatschappelijk welzijn) heeft ouderlijke verantwoordelijkheid als zij de zorg voor het kind heeft.

4 Hoe wordt de ouderlijke verantwoordelijkheid geregeld als de ouders van echt scheiden of uit elkaar gaan?

Als een paar uiteengaat, heeft dat geen gevolgen voor hun ouderlijke verantwoordelijkheid, ongeacht of zij wel of niet waren gehuwd. Zo nodig kan de rechtbank de uitoefening van ouderlijke verantwoordelijkheid beperken. In sommige gevallen kan de rechter ouders hun ouderlijke verantwoordelijkheid geheel ontnemen (zij het dat dit niet mogelijk is bij ouders die met elkaar zijn gehuwd).

5 Welke formaliteiten moeten in acht worden genomen om onderlinge overeenstemming van de ouders betreffende de ouderlijke verantwoordelijkheid juridisch bindend te maken?

Voor de overeenkomst moet gebruik worden gemaakt van het formulier Parental Responsibility Agreement.

Zie voor de adresgegevens van de rechtbanken de website van Her Majesty’s Courts and Tribunals Service (HMCTS). Het formulier gaat vergezeld van aanwijzingen. Het aangaan van de overeenkomst heeft verstrekkende gevolgen voor de rechtspositie van beide ouders, zodat hun wordt aangeraden juridisch advies in te winnen alvorens het formulier in te vullen. Informatie over de naam en het adres van een advocaat in de desbetreffende plaats in Engeland en Wales kan worden verkregen van de Law Society Find a Solicitor Service (00 44 (0)20 7242 1222) of via:

• hun plaatselijke Family Court
• een Citizens Advice Bureau (burgerloket)
• een Law Centre (rechtswinkel)
• een plaatselijke bibliotheek.

In sommige situaties kunnen zij ook in aanmerking komen voor rechtshulp.

De ouders moeten hun identiteit bewijzen en hun handtekeningen moeten door een geautoriseerde ambtenaar bij de rechtbank worden gelegaliseerd. De moeder moet het gerecht een bewijs overleggen waaruit blijkt dat zij de moeder van het kind is. Zij zal tevens haar identiteit moeten aantonen met behulp van een document met foto en handtekening (bijvoorbeeld een identiteitskaart met pasfoto, een officiële pas of paspoort). De vader moet zijn identiteit aantonen met behulp van een document met foto en handtekening (bijvoorbeeld een identiteitskaart met pasfoto, een officiële pas of paspoort).

Van dit ondertekende en gelegaliseerde formulier moeten twee kopieën worden gemaakt. Het originele Agreement form (het overeenkomstformulier) en de kopieën kunnen worden ingeleverd bij of worden toegezonden aan:

The Central Family Court,
First Avenue House,
42-49 High Holborn,
London WC1V 6NP.

Het Central Family Court zal de overeenkomst registreren en het origineel behouden. De kopieën zullen van een stempel worden voorzien en worden geretourneerd aan elk van beide ouders op het op de overeenkomst vermelde adres. De overeenkomst heeft geen rechtsgevolg totdat deze door het Central Family Court is ontvangen en geregistreerd. Er zijn geen kosten verschuldigd voor het registreren van een Parental Responsibility Agreement. Indien er sprake is van meer dan één kind, moet voor elk kind een apart formulier worden ingevuld.

6 Als de ouders het niet eens worden over de ouderlijke verantwoordelijkheid, wat voor mogelijkheden zijn er dan om het conflict buiten het gerecht om op te lossen?

Er worden bemiddelingsdiensten aangeboden om ouders te helpen een bevredigende regeling te treffen voor de voortzetting van de ouderlijke verantwoordelijkheid. Overeenkomsten moeten bij het gerecht worden geregistreerd om deze te bekrachtigen en ten uitvoer te brengen.

Zie voor meer informatie over bemiddeling bij familierechtelijke aangelegenheden de website van het ministerie van de Justitie.

7 Over welke zaken betreffende het kind kan de rechter beslissen als de ouders de zaak aan de rechter voorleggen?

De rechter kan beslissen bij wie het kind moet wonen en wanneer. De rechter kan ook beslissen bij wie het kind tijd doorbrengt of met wie het anderszins omgang heeft, en wanneer. De ouders worden aangemoedigd een omgangsregeling te treffen. Gerechten zullen geen beslissing over betaling van alimentatie voor kinderen nemen; hierover beslist de Child Maintenance Service. Ouders komen doorgaans overeen naar welke school het kind zal gaan; indien de ouders het niet eens kunnen worden, kan de rechter hieromtrent een beslissing nemen door een specific issue order (beschikking over een specifiek onderwerp). Een kind behoudt zijn eigen naam tenzij het gerecht anders beslist. Het gerecht kan ook een partij het uitoefenen van een deel van zijn of haar ouderlijke verantwoordelijkheid beletten, door een prohibited steps order (verbodsbeschikking) te geven. Verder kan de rechter beslissen tot permanente overbrenging naar een ander land en verandering van de achternaam (zie vraag 8).

8 Als het gerecht de voogdij over een kind toewijst aan een van de ouders, betekent dit dan dat deze ouder over alle zaken betreffende het kind kan beslissen zonder eerst de andere ouder te raadplegen?

Het gerecht verwacht van ouders dat zij in overleg samen beslissingen nemen. Indien beide ouders de ouderlijke verantwoordelijkheid dragen, moet de ouder aan wie het kind krachtens een child arrangements order is toegewezen toestemming van de niet-inwonende ouder (en ieder ander met ouderlijke verantwoordelijkheid) of van het gerecht hebben indien hij/zij het kind permanent wil weghalen uit het Verenigd Koninkrijk. De ouder aan wie het kind is toegewezen, kan wel binnen de jurisdictie (Engeland en Wales) verhuizen. Voor wijziging van de achternaam van het kind is de instemming van iedereen met ouderlijke verantwoordelijkheid of de toestemming van de rechter vereist.

9 Wat betekent het in de praktijk als het gerecht beslist dat de ouders gezamenlijk ouderlijke verantwoordelijkheid dragen?

Het kind zal afwisselend bij elk van beide ouders verblijven. Het zal bij beiden een deel van de tijd verblijven, volgens een door het gerecht bij beschikking vastgestelde verdeling. Dit kan praktische gevolgen hebben voor de te betalen kinderalimentatie.

10 Tot welk gerecht of welke instantie moet ik mij wenden om een verzoek betreffende ouderlijke verantwoordelijkheid te doen? Aan welke formaliteiten moet ik voldoen en welke documenten moet ik bij mijn verzoek voegen?

Verzoeken kunnen bij het Family Court worden ingediend overeenkomstig artikel 4 van de Children Act 1989. Zie voor de contactgegevens van de rechtbank de website van Her Majesty’s Courts and Tribunals Service. Op die website vindt u ook het formulier voor indiening van uw verzoek. Aan iedereen met ouderlijke verantwoordelijkheid moet een kopie van het ingevulde formulier worden toegestuurd. Documenten worden later ingediend, overeenkomstig de aanwijzingen van de rechter.

11 Welke procedure geldt in deze zaken? Is er een spoedprocedure?

In deze gevallen is de hierboven beschreven procedure van toepassing. Er zijn geen spoedprocedures voor het verkrijgen van ouderlijke verantwoordelijkheid.

12 Kan ik een vergoeding krijgen van de kosten van rechtshulp en de procedure?

Rechtshulp kan alleen worden geboden als er aantoonbaar sprake is van huiselijk geweld.

13 Is het mogelijk in beroep te gaan tegen een beslissing over ouderlijke verantwoordelijkheid?

Ja, dat is mogelijk. Tegen beslissingen over ouderlijke verantwoordelijkheid door een rechter op het niveau van District Judge kan beroep worden aangetekend bij een rechter op het niveau van Circuit Judge. Beroepen tegen beslissingen van een District Judge van het High Court worden ingesteld bij een rechter op het niveau van het High Court.

14 Als het nodig is zich te wenden tot een gerecht of een andere instantie om een beslissing over ouderlijke verantwoordelijkheid ten uitvoer te leggen, welke procedure moet ik dan toepassen?

Ouderlijke verantwoordelijkheid is een recht en kan op zich niet worden afgedwongen. Bij niet-uitoefening van ouderlijke verantwoordelijkheid kan een verzoek worden ingediend bij de Family Court om te beslissen over het geschilpunt in kwestie, bv. de verplichte betaling van kinderalimentatie. Zie hier voor de adresgegevens van de rechtbanken.

15 Wat moet ik doen om een beslissing over ouderlijke verantwoordelijkheid die door een gerecht in een andere lidstaat is gegeven, in deze lidstaat te laten erkennen en ten uitvoer te laten leggen?

Als u tenuitvoerlegging verlangt van een beschikking over omgangsrecht of over artikel 11, lid 8, van een andere lidstaat krachtens Verordening (EG) nr. 2201/2003 van de Raad (Brussel II bis), moet u het in die verordening genoemde certificaat aanvragen bij de rechter die de beschikking heeft gegeven, en moet u de Principal Registry op het adres van de Central Family Court verzoeken om erkenning en uitvoering van de beschikking. Voor de registratie, erkenning of niet-erkenning van andere beschikkingen moet u een verzoek indienen bij de Principal Registry.

16 Tot welk gerecht in deze lidstaat moet ik mij wenden om mij te verzetten tegen de erkenning van een beslissing over ouderlijke verantwoordelijkheid die is gegeven door een gerecht in een andere lidstaat? Welke procedure is in dit geval van toepassing?

U zou zich moeten verzetten tegen de beschikking in het gerecht van oorsprong voordat de beschikking wordt gegeven. Als dat zo is bepaald in het nationale recht, wordt iedereen die belang bij de zaak heeft in kennis gesteld van de zitting naar aanleiding van een verzoek om een beschikking. In de wetgeving van die lidstaat vindt u informatie over wat u kunt ondernemen om u te verzetten tegen het geven van de beschikking.

17 Welk recht wordt door het gerecht toegepast in een proces over ouderlijke verantwoordelijkheid waarbij het kind of de partijen niet in deze lidstaat wonen of verschillende nationaliteiten hebben?

De procedure moet worden ingesteld bij de rechter met bevoegdheid in de gewone verblijfplaats van het kind.

 

Deze webpagina maakt deel uit van de website Uw Europa.

Al uw feedback over de verstrekte informatie is welkom.