Opłaty sądowe – postępowanie w sprawie drobnych roszczeń

Wprowadzenie

W rozporządzeniu (WE) nr 861/2007 ustanawiającym europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń pismo wszczynające postępowanie określa się mianem pozwu (Klage), podobnie jak w przepisach krajowych. W związku z tym austriackie prawo w zakresie opłat sądowych nie zawiera odrębnego przepisu krajowego dotyczącego pozwów wnoszonych na podstawie tego rozporządzenia. Pozew i późniejsze postępowanie przed sądem pierwszej instancji podlegają taryfie 1 (Tarifpost 1) austriackiej ustawy o opłatach sądowych (Gerichtsgebührengesetz – GGG), która ma zastosowanie do wszystkich krajowych postępowań cywilnych.

Jakie opłaty są pobierane?

W postępowaniu dotyczącym roszczeń dochodzonych w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń przed sądem pierwszej instancji stosuje się taryfę 1 przewidzianą w ustawie o opłatach sądowych zgodnie z notą 1 (Anmerkung 1) do taryfy 1. Ta opłata stała ma zastosowanie niezależnie od tego, czy postępowanie zostanie zakończone. Obniżenie wysokości opłaty ma zastosowanie wyłącznie wówczas, gdy:

• pozew zostanie bezzwłocznie cofnięty lub odrzucony przed doręczeniem go stronie przeciwnej (obniżenie do jednej czwartej kwoty; nota 3 do taryfy 1 określonej w ustawie o opłatach sądowych); lub
• pozew zostanie cofnięty po doręczeniu go stronie przeciwnej, przed pierwszą rozprawą lub na niej (obniżenie o połowę; nota 4 lit. a) do taryfy 1 określonej w ustawie o opłatach sądowych); lub
• spór zostanie rozstrzygnięty na pierwszej rozprawie lub na początku drugiej rozprawy w wyniku mediacji zapoczątkowanej najpóźniej na tej rozprawie i rozstrzygnięcie takie stanie się prawnie wiążące (obniżenie opłaty o połowę; nota 4 lit. b) do taryfy 1 określonej w ustawie o opłatach sądowych).

Zgodnie z austriackim systemem opłat sądowych w postępowaniu cywilnym przed sądem pierwszej instancji opłatę pobiera się wyłącznie od pisma wszczynającego postępowanie (w tym przypadku pozwu w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń). Na dalszych etapach postępowania w pierwszej instancji strony nie ponoszą żadnych dodatkowych kosztów sądowych.

Zgodnie z § 2 pkt 1 lit. a) ustawy o opłatach sądowych obowiązek uiszczenia opłaty powstaje z chwilą wniesienia do sądu pozwu w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń. (W przypadku późniejszego rozszerzenia powództwa obowiązek uiszczenia opłaty powstaje z chwilą wniesienia odpowiedniego pisma procesowego. W przypadku rozprawy obowiązek zapłaty powstaje z chwilą zgłoszenia do protokołu rozszerzenia powództwa lub w przypadku ugody wykraczającej poza przedmiot roszczenia). Opłatę należy uiścić niezwłocznie tego samego dnia. Wniosek o zwolnienie z opłat sądowych w ramach pomocy prawnej (w Austrii: Verfahrenshilfe) należy również złożyć tego samego dnia, pod warunkiem że spełnione są odpowiednie przesłanki.

Wniosek o ponowne zbadanie orzeczenia, o którym mowa w art. 18 rozporządzenia, nie podlega opłacie.

Ile wynoszą opłaty?

Wyliczenie opłaty sądowej w przypadku postępowania przed sądem pierwszej instancji zależy od wartości przedmiotu sporu (kwota roszczenia oznaczona w pozwie lub w piśmie rozszerzającym powództwo) oraz liczby stron. Poniżej przedstawiono dla przykładu pełną tabelę stawek zawartą w taryfie 1 przewidzianej w ustawie o opłatach sądowych (stawki na dzień 1 maja 2021 r.; obowiązujące brzmienie ustawy o opłatach sądowych):

Jeżeli w sprawie występują więcej niż dwie strony, przewidziano możliwość zastosowania dopłaty w wysokości 10–50% z tytułu mnogości stron postępowania zgodnie z 19a ustawy o opłatach sądowych.

Co się stanie, jeśli nie zapłacę w terminie?

W przypadku opóźnienia w płatności nalicza się stałą karę pieniężną, obecnie wynoszącą 23 euro (zgodnie ze stawką na dzień 1 maja 2021 r.) na podstawie § 31 ustawy o opłatach sądowych. Opóźnienie w uiszczeniu opłaty sądowej pozostaje jednak bez wpływu na przebieg postępowania cywilnego jako takiego. Sąd prowadzi postępowanie sądowe zupełnie niezależnie od uiszczenia opłat sądowych.

Kwestie związane z egzekucją opłat sądowych przez organy wymiaru sprawiedliwości reguluje austriacka ustawa o egzekucji opłat sądowych (Gerichtliches Einbringungsgesetz, GEG). Jeżeli wskutek braku płatności zaistniała konieczność wydania nakazu zapłaty (tytułu egzekucyjnego na potrzeby egzekucji opłat sądowych) przez organ wymiaru sprawiedliwości na podstawie § 6a ustawy o egzekucji opłat sądowych, nalicza się dodatkową opłatę, obecnie w wysokości 8 euro (według stanu na dzień 1 stycznia 2014 r.).

Jak wnieść opłatę sądową?

Metodę wnoszenia opłat określono w § 4 ustawy o opłatach sądowych. Zgodnie z tym przepisem opłaty można wnosić za pomocą karty płatniczej z funkcją umożliwiającą wypłatę gotówki z bankomatu lub karty kredytowej, za pomocą wpłaty lub przelewu bankowego na rachunek właściwego sądu lub wpłaty gotówkowej dokonanej w tym sądzie. Dane bankowe sądów można znaleźć na stronie internetowej Federalnego Ministerstwa Sprawiedliwości, w zakładce „Sądy” (Gerichte).

Ponadto wszystkie opłaty można uiścić za pomocą polecenia zapłaty, jeżeli sąd (lub – bardziej ogólnie – austriacki system sądowy) został upoważniony do poboru opłat sądowych z rachunku wskazanego przez osobę dokonującą płatności i do deponowania ich na rachunku sądu. W takim przypadku pozew (również ten w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń) musi zawierać numer rachunku, z którego ma zostać pobrana opłata, oraz zgodę na jej pobranie, na przykład adnotację o treści „Gebühreneinzug!” (pobór opłaty) lub „AEV!” (polecenie zapłaty). W przypadku ograniczonej zgody w pozwie należy również oznaczyć maksymalną możliwą do pobrania kwotę [§§ 5 i 6 rozporządzenia w sprawie polecenia zapłaty (Abbuchungs- und Einziehungs-Verordnung)].

Przy wnoszeniu pozwu w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń za pośrednictwem austriackiego systemu elektronicznego Elektronischer Rechtsverkehr (ERV) opłatę należy uiścić za pomocą polecenia zapłaty. W takim przypadku nie można określić maksymalnej możliwej do pobrania kwoty.

Co zrobić po jej wniesieniu?

Jeżeli władze federalne są uprawnione do naliczania opłat sądowych od wniesienia pozwu (pozwu w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń) i jeżeli nie udzielono zgody na pobranie opłaty z rachunku, do pozwu należy dołączyć dowód płatności (potwierdzenie przelewu) (§ 4 ustawy o opłatach sądowych). W przypadku dokonania płatności za pomocą karty płatniczej, karty kredytowej, wpłaty lub przelewu bankowego na rachunek właściwego sądu lub za pomocą polecenia zapłaty z rachunku strony austriacka Federalna Agencja Księgowa (Buchhaltungsagentur des Bundes) informuje organ sądowy o wpłynięciu płatności na rachunek sądu dopiero na późniejszym etapie. Postępowanie w sprawie nałożenia opłat sądowych zostaje zakończone po przedstawieniu dowodu (pełnej) zapłaty.

W przypadku nadpłaty w ciągu pięciu lat można dochodzić zwrotu nadpłaconych opłat sądowych (§ 6c ust. 1 pkt 1 ustawy o egzekucji opłat sądowych).