Kif tressaq kawża quddiem il-qorti

1 Hemm bżonn li mmur il-qorti jew teżisti alternattiva oħra?

It-tilwim jista’ jiġi solvut mingħajr ma tmur il-qorti permezz tal-medjazzjoni – ara “Medjazzjoni fil-pajjiżi tal-UE - Spanja”.

Il-partijiet jistgħu jfittxu wkoll il-medjazzjoni wara li jkunu nbdew il-proċedimenti legali.

2 Hemm limitu ta’ żmien biex inressaq każ il-qorti?

It-terminu għat-tressiq ta’ kawża fil-qorti jvarja skont il-każ. Il-kwistjoni tat-termini jew tal-perjodi ta’ preskrizzjoni hija legalment kumplessa u l-aħjar parir li tista’ tingħata huwa li tikkonsulta avukat jew ċentru legali li jipprovdi informazzjoni dwar l-aċċess għall-ġustizzja.

Bħala regola ġenerali u għal skopijiet illustrattivi biss:

1. Il-perjodu ta’ preskrizzjoni għall-pretensjonijiet għal djun kuntrattwali huwa ta’ ħames snin.
2. Il-perjodu ta’ preskrizzjoni għat-talbiet għal danni mhux kuntrattwali huwa ta’ sena.

3 Għandi mmur quddiem qorti f’dan l-Istat Membru?

Jekk tagħżel li ssolvi t-tilwima permezz tal-qrati, mela trid tmur f’qorti f’dan l-Istat Membru.

4 Jekk iva, f’liema qorti partikolari f’dan l-Istat Membru għandi nirrikorri, skont fejn ngħix jien u fejn tgħix il-parti l-oħra, jew skont elementi oħrajn tal-każ tiegħi?

Jekk jogħġbok ara r-regoli dwar il-ġuriżdizzjoni fuq “Il-qorti ta' liema pajjiż hija responsabbli - Spanja”.

5 Għal liema qorti partikolari għandi nirrikorri f’dan l-Istat Membru, skont in-natura tal-każ tiegħi u l-ammont mitlub?

Jekk jogħġbok ara r-regoli dwar il-ġuriżdizzjoni fuq “Il-qorti ta' liema pajjiż hija responsabbli - Spanja”.

6 Nista’ nressaq il-każ waħdi jew għandi bżonn intermedjarju, bħal pereżempju avukat?

Bħala regola ġenerali, sabiex tmur il-qorti fi Spanja, jeħtieġ li tqabbad:

1. rappreżentant proċedurali tal-qorti (procurador), u
2. avukat li jaġixxi għalik fil-qorti.

Ma huwiex meħtieġ li tqabbad lil dawn il-prattikanti fil-każijiet li ġejjin:

1. Meta l-ammont li tkun qed titlob ma jaqbiżx l-EUR 2 000.
2. Sabiex tippreżenta rikors skont proċedura rapida speċjali magħrufa bħala “proċedura ta’ ordni ta’ ħlas” (monitorio), dment li tipprovdi evidenza dokumentarja tad-dejn. F’dawn il-każijiet, ma hemm ebda limitu fuq l-ammont tal-pretensjoni.
3. Sabiex tapplika għal miżuri urġenti qabel jibdew il-proċedimenti. Dan ikopri miżuri provviżorji fi proċedimenti ta’ annullament, separazzjoni jew divorzju. Il-miżuri huma maħsuba sabiex jindirizzaw l-aktar ħtiġijiet personali u finanzjarji urġenti tal-konjuġi u t-tfal tagħhom, meta wieħed mill-konjuġi jkollu l-ħsieb li jressaq proċedimenti ta’ annullament, separazzjoni jew divorzju (l-intervent ta’ dawn l-individwi professjonisti jkun meħtieġ għad-dokumentazzjoni bil-miktub u l-azzjonijiet sussegwenti kollha).

7 Biex nibda l-każ, fejn irrid inressqu eżatt: fl-uffiċċju tal-informazzjoni, fl-uffiċċju tal-iskrivan tal-qorti jew quddiem xi amministrazzjoni oħra?

Ir-rikorsi jridu jiġu ppreżentati lir-Reġistru tal-Qorti għall-post inkwistjoni. Ir-rikorsi jiġu ttrattati minn:

1. l-Iskrivan tal-Qorti responsabbli għar-Reġistru u s-servizzi komuni ġenerali, jew
2. l-uffiċjal tar-Reġistru maħtur sabiex jaġixxi taħt is-superviżjoni u r-responsabbiltà tal-Iskrivan.

L-Iskrivani tal-qorti u l-uffiċjali maħtura minnhom huma l-uniċi persuni li jistgħu jikkonfermaw id-data u l-ħin li fihom ġew ippreżentati t-talbiet, l-atti promoturi u kwalunkwe dokument ieħor li hemm termini obbligatorji għalihom.

It-talbiet ċivili jew kummerċjali ma jistgħux jiġu ppreżentati lil xi korp pubbliku ieħor, inkluż lill-maġistrat tal-għassa.

8 B’liema lingwa nista’ nagħmel ir-rikors tiegħi? Nista’ nippreżentah bil-fomm jew jeħtieġ li jsir bil-miktub? Nista’ nibgħat ir-rikors bil-feks jew bil-posta elettronika?

Fil-prinċipju, l-Ispanjol irid jintuża fil-proċedimenti tal-qorti. F’dawk il-Komunitajiet Awtonomi li għandhom il-lingwa tagħhom (il-Katalonja, Valenzja, il-Gżejjer Baleariċi, il-Galizja u l-Pajjiż Bask), tista’ tintuża wkoll dik il-lingwa.

Kwalunkwe persuna oħra li tieħu sehem fil-proċedimenti tista’ tuża l-Ispanjol jew il-lingwa tal-Komunità Awtonoma fejn ikunu qegħdin isiru l-proċedimenti, kemm f’dokumenti bil-miktub kif ukoll fi proċedimenti orali. Jekk xi ħadd ma jkunx jista’ jifhem il-lingwa tal-Komunità Awtonoma, il-qorti taħtar interpretu sabiex jipprovdi traduzzjoni għall-Ispanjol. Ħatra bħal din issir jew fejn stipulat mil-liġi jew inkella fuq talba mill-persuna li titlob iċ-ċaħda ta’ proċess ġust. Jekk xi ħadd, minbarra parti, jagħti xhieda f’lingwa differenti minħabba li ma jafx jitkellem bl-Ispanjol jew bil-lingwa tal-Komunità Awtonoma, il-parti li tipproponi dik ix-xhieda tkun responsabbli sabiex tipprovdi interpretu.

Il-proċedimenti jridu dejjem jinbdew bil-miktub f’dokument magħruf bħala “talba” (demanda), li huwa dokument sempliċi għall-każijiet ta’ taħt l-EUR 2 000. Dan irid ikun fih l-informazzjoni li ġejja:

1. id-dettalji personali u l-indirizz tar-rikorrent, kif ukoll id-dettalji personali u l-indirizz tal-parti l-oħra, meta jkunu magħrufa, u
2. x’qiegħed jitlob eżattament ir-rikorrent mingħand il-parti l-oħra.

Il-persuni li ma jkunux se jqabbdu rappreżentant proċedurali tal-qorti jistgħu jagħżlu jekk jittrattawx mal-qrati b’mod elettroniku jew le. Huma jistgħu jbiddlu l-metodu magħżul minnhom fi kwalunkwe ħin.

Il-ġuristi kollha huma mitluba jużaw is-sistemi ta’ preżentazzjoni elettronika jew mill-bogħod tal-qrati sabiex jippreżentaw kemm ir-rikors inizjali u d-dokumenti tat-talba sussegwenti, kif ukoll dokumenti oħrajn, bil-għan li jiżguraw li l-preżentati jkunu ġenwini u biex jipprovdu rekord affidabbli li d-dokumenti ntbagħtu u waslu kollha, kif ukoll id-data li fiha ntbagħtu u waslu.

L-organizzazzjonijiet u l-individwi li ġejjin huma wkoll meħtieġa li jittrattaw mal-qrati b’mod elettroniku:

1. persuna ġuridika;
2. entitajiet mingħajr personalità ġuridika;
3. professjonisti li jaħdmu f’oqsma li jirrikjedu reġistrazzjoni f’organizzazzjoni professjonali għal kwalunkwe formalità u azzjoni li jwettqu mas-Servizzi tal-Qrati meta jeżerċitaw l-attività professjonali tagħhom;
4. nutara u reġistraturi;
5. rappreżentanti ta’ parti kkonċernata li jeħtiġilhom jittrattaw b’mod elettroniku mas-Servizz tal-Qrati; u
6. uffiċjali tal-amministrazzjoni pubblika għal kwalunkwe azzjoni u pass li jwettqu minħabba l-pożizzjoni tagħhom.

9 Jeżistu formoli partikolari biex fuqhom tiftaħ kawża, jew jekk m'hemmx, kif għandi nippreżenta l-każ tiegħi? Hemm xi elementi li bilfors għandhom jiġi inklużi fil-fajl?

Jeżistu formoli standard u dokumenti stampati għall-preżentata ta’ talbiet għal ammonti li ma jaqbżux l-EUR 2 000 kif ukoll għall-pretensjonijiet ippreżentati skont proċedura speċjali magħrufa bħala “proċedura ta’ ordni ta’ ħlas”. Ma hemm ebda limitu fuq l-ammont li jista’ jintalab skont il-proċedura ta’ ordni ta’ ħlas, iżda trid tipprovdi evidenza dokumentarja tad-dejn.

Dawn il-formoli (flimkien mal-gwidi tal-utenti) huma disponibbli fuq l-internet fuq:

Juicio-Verbal (għal talbiet żgħar)

Juicio Monitorio (għall-proċedura speċjali)

Huma wkoll disponibbli għall-pubbliku fir-Reġistri tal-Qrati u fis-Servizzi Ċentrali għal kull distrett tal-qorti.

Għat-talbiet li ma jaqbżux l-EUR 2 000, dan huwa dokument sempliċi ħafna. Kulma jrid ikun fih huma d-dettalji personali tar-rikorrent, id-dettalji personali tal-parti l-oħra, meta jkunu magħrufa, u deskrizzjoni preċiża ta’ dak li qiegħed jitlob ir-rikorrent.

Għat-talbiet ta’ aktar minn EUR 2 000, id-dokument huwa aktar ikkumplikat u jrid jitfassal minn avukat minħabba li jrid jinkludi deskrizzjoni tal-fatti tal-każ, ir-raġunijiet legali għat-talba u lista f’ordni li tidentifika b’mod ċar id-dokumenti u evidenza oħra ppreżentata.

Fiż-żewġ każijiet, it-talba inizjali trid tkun akkumpanjata mill-evidenza dokumentarja kollha ta’ appoġġ għat-talba, flimkien ma’ kwalunkwe rapport ta’ xhieda esperti jew evidenza oħra relatata mal-każ. B’mod ġenerali, dawn id-dokumenti ma jistgħux jiġu ppreżentati f’data aktar tard, ħlief f’każijiet speċjali ħafna.

10 Huwa meħtieġ li nħallas xi tariffi tal-qorti? Jekk iva, meta? Ikun jeħtieġ li nħallas avukat mal-preżentata tar-rikors?

L-individwi ma għandhomx bżonn iħallsu tariffa.

L-entitajiet ġuridiċi (kumpaniji, fondazzjonijiet, assoċjazzjonijiet) iridu jħallsu tariffa sabiex iressqu talba fil-qrati ċivili, kummerċjali jew amministrattivi kontenzjużi u sabiex jappellaw kontra sentenza mogħtija fil-qrati soċjali. Ma titħallas l-ebda tariffa fil-qrati kriminali. Aktar informazzjoni hija disponibbli fuq:

Tasas judiciales (tariffi tal-qorti)

Fil-Komunità Awtonoma ta’ Katalonja, l-entitajiet ġuridiċi (iżda mhux l-individwi) iridu jħallsu tariffa:

Comunidad Autónoma de Cataluña - Tasa (Komunità Awtonoma ta’ Katalonja. Tariffi)

Ma hemm ebda tariffa standard għall-onorarji tal-avukati. Kemm il-livell tal-onorarji kif ukoll il-metodu tal-ħlas huma stabbiliti permezz ta’ ftehim reċiproku mal-klijent.

Hemm tariffa standard għall-ħlasijiet mitluba mir-rappreżentanti proċedurali tal-qorti.

Arancel Procuradores (tariffa standard)

Ġeneralment, il-ġuristi jitolbu ħlas bil-quddiem sabiex ikopru l-ispejjeż tal-bidu, li jiġi paċut kontra l-onorarji totali. Il-proċedimenti jinqasmu fi stadji u l-ġuristi jistgħu jitolbu lill-klijenti tagħhom iħallsu l-perċentwal korrispondenti tal-onorarji totali fil-bidu ta’ kull stadju.

Ġeneralment, il-ġuristi ma jitolbux il-ħlas sħiħ tal-onorarji qabel ma tintemm il-kawża.

11 Nista' nitlob għajnuna legali?

In-nies li jistgħu juru bil-provi li m’għandhomx il-mezzi sabiex imorru l-qorti huma intitolati għal għajnuna legali.

Justicia Gratuita (għajnuna legali, Ministeru tal-Ġustizzja)

Il-mezzi tan-nies jiġu vvalutati bl-użu ta’ indiċi magħruf bħala l-IPREM (indiċi tal-introjtu bażiku pubbliku).

Individwu jitqies li m’għandux il-mezzi sabiex imur il-qorti meta l-introjtu annwali tal-unità domestika tiegħu mis-sorsi kollha ma jkunx aktar minn:

1. Darbtejn l-IPREM applikabbli fil-mument meta jsir ir-rikors, għal individwi li mhumiex parti minn unità domestika.
2. Darbtejn u nofs l-IPREM fis-seħħ fil-mument li ssir it-talba, meta l-persuni inkwistjoni jkunu parti minn kwalunkwe wieħed mit-tipi ta’ unità domestika b’anqas minn erba’ membri.
3. Tliet darbiet l-IPREM, għal individwi li huma parti minn unità domestika li fiha mill-inqas erba’ persuni.

Għall-2020, l-IPREM annwali hija ta’ EUR 6 778.80 (tnax-il pagament parzjali).

Ċerti organizzazzjonijiet mingħajr skop ta’ qligħ jistgħu jikkwalifikaw ukoll għal għajnuna legali.

12 It-talba tiegħi minn liema mument titqies li nftetħet b'mod uffiċjali? Nirċievi konferma mingħand l-awtoritajiet dwar jekk il-każ tiegħi ġiex ippreżentat korrettement jew le?

Rikors jitqies li tressaq b’mod uffiċjali mid-data li fiha jkun ġie ppreżentat, ladarba jkun ġie ppreżentat lill-uffiċċju tal-Iskrivan u tkun inħarġet ordni ta’ ammissjoni tat-talba għall-proċess, wara konferma li l-kwistjoni taqa’ fil-ġuriżdizzjoni tal-qorti.

Inti tiġi nnotifikat bid-deċiżjoni tal-qorti tal-ammissjoni tat-talba għall-proċess u bid-deċiżjonijiet sussegwenti kollha permezz tar-rappreżentant proċedurali tal-qorti tiegħek, jekk ikollok wieħed. Meta ma jkunx meħtieġ rappreżentant proċedurali tal-qorti, tiġi nnotifikat direttament bil-konsenja rreġistrata fl-indirizz mogħti fit-talba.

Jekk it-talba jkun fiha żball li jfisser li ma tkunx tista’ tiġi ammessa għall-proċess, il-qorti tagħtik perjodu ta’ żmien li fih tikkoreġi dan l-iżball. Jekk l-iżball ma jkunx jista’ jiġi kkoreġut, l-Iskrivan tal-Qorti jgħarraf b’dan lill-Imħallef, li min-naħa tiegħu jiddeċiedi jekk jippermettix li t-talba tipproċedi jew le.

13 Ningħata informazzjoni preċiża dwar iż-żmien li fih ikunu ser isiru s-seduti sussegwenti (bħaż-żmien disponibbli għalija biex nidher)?

Il-partijiet jiġu nnotifikati minnufih bl-istadji jew l-avvenimenti kollha fil-proċedimenti, direttament jew permezz tar-rappreżentant proċedurali tal-qorti tagħhom, meta jkollhom wieħed.

Bħala regola ġenerali, ma hemm ebda skeda ta’ żmien stabbilita għall-proċedimenti, iżda hemm termini li jridu jintlaħqu.