Jak wnieść sprawę do sądu?

1 Czy muszę skierować sprawę do sądu czy istnieje alternatywne rozwiązanie?

Spór nie zawsze musi być rozstrzygany na drodze sądowej. W niektórych przypadkach można skorzystać z alternatywnych sposobów rozwiązywania sporów, takich jak mediacja lub arbitraż.

2 Czy istnieje termin, w czasie którego należy wnieść sprawę do sądu?

Tak, bardzo często istnieje termin na wniesienie sprawy do sądu, chociaż różni się on w zależności od sprawy, w związku z czym nie można udzielić ogólnej odpowiedzi na to pytanie. W razie wątpliwości najlepiej skontaktować się z prawnikiem lub Punktem Pomocy Prawnej (Juridisch Loket).

3 Czy powinienem skierować sprawę do sądu w danym państwie członkowskim?

Zasadniczo pozwany jest wzywany do stawienia się w sądzie państwa członkowskiego, w którym znajduje się jego miejsce zamieszkania.

4 Jeżeli tak, do którego sądu w tym państwie członkowskim należy się zwrócić, biorąc pod uwagę moje miejsce zamieszkania i miejsce zamieszkania drugiej strony lub inne aspekty mojej sprawy?

Jeżeli prawo nie stanowi inaczej, sprawę należy wnieść do sądu okręgowego pierwszej instancji (rechtbank) właściwego dla miejsca zamieszkania pozwanego. W razie braku znanego miejsca zamieszkania pozwanego w Niderlandach sądem właściwym jest również sąd właściwy dla miejsca, w którym osoba ta faktycznie przebywa. W związku z tym należy się dowiedzieć, pod jakim adresem i w jakiej niderlandzkiej gminie zamieszkuje pozwany. Jeżeli takie miejsce jest znane, można zapoznać się z ustawą o strukturze sądów (Wet op de rechterlijke indeling), aby dowiedzieć się, w jakim okręgu sądowym znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu pozwanego. Na tej podstawie można określić sąd okręgowy pierwszej instancji, do którego należy skierować sprawę.

5 Do którego sądu w danym państwie członkowskim powinienem się zwrócić, uwzględniając charakter sprawy i wartość przedmiotu sporu?

Zobacz odpowiedź na poprzednie pytanie. Więcej informacji o tym, jak określić, do którego sądu należy wnieść sprawę, można znaleźć na stronie De Rechtspraak, na której objaśniono niderlandzki system sądownictwa.

6 Czy mogę wytoczyć powództwo osobiście czy też muszę to zrobić przez zastępcę procesowego, na przykład adwokata?

W Niderlandach zgodnie z prawem strony w sprawach cywilnych i handlowych muszą być reprezentowane przez adwokata. Zasada ta ma zastosowanie bez względu na to, czy w danej sprawie postępowanie wszczyna się w drodze pozwu czy na wniosek, czy jest to postępowanie uproszczone, postępowanie o zastosowanie środków tymczasowych albo np. postępowanie zaoczne w związku z niestawiennictwem.

Wyjątkiem są roszczenia o wartości do 25 000 euro lub roszczenia o nieokreślonej wartości, w przypadku których istnieją wyraźne przesłanki, że ich wartość nie przekracza 25 000 euro. W takich przypadkach sądem właściwym jest wydział rejonowy sądu okręgowego, a strony mogą występować w postępowaniu we własnym imieniu. Nie obowiązuje wówczas przymus adwokacki. Wydział rejonowy orzeka ponadto w sprawach z zakresu prawa pracy, umów najmu, umów sprzedaży konsumenckiej i kredytu konsumenckiego. W takich przypadkach nie jest istotna wartość pieniężna roszczenia. Wydział rejonowy zajmuje się też kwestiami zarządzania masą spadkową, likwidacji masy spadkowej, kurateli oraz odrzucenia lub przyjęcia spadku

Więcej informacji o tym, kiedy obowiązuje przymus adwokacki, można znaleźć tutaj.

7 Aby wszcząć postępowanie, do kogo powinienem skierować powództwo: do biura podawczego, do kancelarii sądu czy do innego organu administracji?

Pisma wszczynające postępowanie należy kierować do sekretariatu właściwego sądu. Należy pamiętać, że istnieje różnica między postępowaniem wszczynanym w drodze pozwu a postępowaniem wszczynanym na wniosek. W postępowaniu wszczynanym w drodze pozwu taki pozew najpierw doręcza się pozwanemu, a następnie rejestruje w sekretariacie sądu. Obie czynności musi przeprowadzić komornik sądowy. Następnie postępowanie toczy się zgodnie z wokandą (wykazem spraw rozpatrywanych podczas sesji sądowej). W postępowaniu wszczynanym na wniosek do sekretariatu sądu wniosek trafia bezpośrednio, a dalsza część postępowania również toczy się za pośrednictwem sekretariatu właściwego sądu. Zob. również „Doręczanie dokumentów”.

8 W jakim języku należy złożyć pozew? Czy można to zrobić ustnie czy też wyłącznie na piśmie? Czy można przesłać pozew faksem lub pocztą elektroniczną?

Językiem urzędowym w postępowaniu sądowym w Niderlandach jest język niderlandzki. Oznacza to, że pozew lub (pisemny) wniosek wszczynający postępowanie muszą być sporządzone w języku niderlandzkim. Wyjątkiem są pisma procesowe w sprawie rozpatrywanej przez sąd, który znajduje się w prowincji Fryzja – takie pisma mogą być sporządzane w języku fryzyjskim.

Pisma można również składać do sekretariatu sądu za pośrednictwem faksu. Przefaksowane pisma sądowe otrzymane przez sekretariat przed północą ostatniego dnia terminu uznaje się za złożone w tym terminie. Wyjątkiem są wnioski w sprawach rodzinnych, których nie przyjmuje się, jeżeli zostały wysłane faksem. Pisma sądowe nie mogą być przesyłane pocztą elektroniczną.

9 Czy istnieją specjalne formularze służące do wnoszenia pozwu, a jeżeli nie, to w jaki sposób należy przedstawić sprawę? Czy są jakieś elementy, które należy uwzględnić?

Postępowania wszczynane w drodze pozwu

W postępowaniu wszczynanym w drodze pozwu taki pozew najpierw doręcza się pozwanemu, a następnie rejestruje w sekretariacie sądu. Pozew musi zawierać: imię i nazwisko powoda, przedmiot roszczenia, imię i nazwisko pozwanego, podstawy roszczenia oraz dokumenty potwierdzające przedstawione przez powoda na poparcie roszczenia. W pozwie określa się również datę rozprawy i sąd, który będzie rozpoznawał sprawę.

Akta muszą zawierać następujące dokumenty:

1. pierwotny pozew oraz – w stosownych przypadkach – skorygowany pozew i upoważnienie na podstawie art. 117 kodeksu postępowania cywilnego (Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering);
2. jeżeli pozew musi być doręczony za granicą – oryginały dokumentów potwierdzających, że doręczenie przeprowadzono prawidłowo;
3. dowody potwierdzające, że otrzymano pomoc prawną finansowaną ze środków publicznych, zaświadczenie o dochodach lub odpis wniosku o pomoc prawną finansowaną ze środków publicznych bądź zaświadczenia o dochodach;
4. dowody potwierdzające wybór miejsca zamieszkania przez pozwanego;
5. dowody (pisma), które mają zostać wykorzystane w postępowaniu;
6. zawiadomienie o tym, czy przed postępowaniem odbyła się mediacja; w przypadkach wymienionych poniżej należy również złożyć następujące dokumenty:
7. jeżeli roszczenie dotyczy zwrotu kosztów zajęcia – kopie dokumentów dotyczących zajęcia;
8. w przypadku przekazania sprawy – postanowienie o przekazaniu sprawy i załączone do niego dokumenty;
9. jeżeli pozew musi zostać obwieszczony lub przetłumaczony na język obcy – dokument potwierdzający dokonanie takiej czynności.

Postępowanie wszczynane na wniosek

W postępowaniu wszczynanym na wniosek do sekretariatu sądu wniosek trafia bezpośrednio, a dalsza część postępowania również toczy się za pośrednictwem sekretariatu właściwego sądu.

Akta muszą zawierać następujące dokumenty:

1. imię i nazwisko oraz miejsce zamieszkania lub, jeżeli miejsce zamieszkania nie znajduje się w Niderlandach, miejsce obecnego pobytu powoda;
2. imię i nazwisko, adres, miejsce zamieszkania lub, jeżeli miejsce zamieszkania nie znajduje się w Niderlandach, miejsce, w którym przebywa każdy z pozwanych i każda z zainteresowanych stron zgodnie z wiedzą powoda;
3. jasny opis wniosku i podstawy jego złożenia, w tym podstawy właściwości miejscowej danego sądu;
4. imię i nazwisko oraz numer telefonu adwokata prowadzącego daną sprawę.
5. W sprawach spadkowych we wniosku należy również podać ostatnie miejsce zamieszkania zmarłego lub powód, dla którego nie jest możliwe podanie tej informacji.

Każda strona, która w pozwie, oświadczeniu pisemnym lub innym piśmie powołuje się na jakikolwiek dokument, ma obowiązek załączyć kopię takiego dokumentu.

10 Czy należy uiścić opłaty na rzecz sądu ? Jeżeli tak, to w jakim terminie? Czy muszę uregulować honorarium adwokata już w momencie wnoszenia pozwu?

Opłaty sądowe należy wnieść w chwili wytoczenia powództwa. Kwota takich opłat zależy od charakteru i wartości przedmiotu sporu. W praktyce wspomnianą kwotę często pokrywa adwokat, a następnie pobiera ją od klienta. Jeżeli w postępowaniu konieczne jest powołanie biegłego (np. księgowego, specjalisty z dziedziny medycyny lub specjalisty technicznego), sąd ostatecznie obciąża kosztami stronę przegrywającą, chyba że w danej sprawie postanowi inaczej (np. w sprawach rodzinnych, gdzie koszty zwykle ponosi strona, która odpowiada za ich powstanie). To samo dotyczy kosztów powołania świadków i kosztów związanych z innymi formami przeprowadzenia dowodów.

Adwokaci naliczają honorarium za swoją pracę w oparciu o stawkę godzinową, chyba że stronie przysługuje prawo do pomocy prawnej finansowanej ze środków publicznych (zob. również pytanie 11). Co do zasady honoraria adwokackie w Niderlandach nie mają z góry określonej wysokości. Zaleca się, by z wyprzedzeniem uzyskać informację na ten temat od swojego adwokata lub od Niderlandzkiej Izby Adwokackiej (Nederlandse Orde van Advocaten). Większość adwokatów wymaga zaliczki, a następnie pobiera honorarium za swoje usługi w toku postępowania, zaś na koniec wystawia fakturę końcową.

11 Czy można zwrócić się o pomoc prawną?

W Niderlandach można uzyskać pomoc prawną finansowaną ze środków publicznych. W niektórych przypadkach można otrzymać wkład na pokrycie kosztów usług doradztwa prawnego i pomocy w postępowaniu. W określonych przypadkach osoby, których nie stać na pokrycie wszystkich kosztów pełnomocnika, mogą kwalifikować się do pokrycia kosztów pomocy prawnej. Rada ds. Pomocy Prawnej (Raad voor Rechtsbijstand) opłaca wówczas część kosztów adwokata, a osoba korzystająca z pomocy musi wnieść tylko odpowiedni wkład, którego wysokość określa się w oparciu o ocenę dochodów. Stosowny wniosek do Rady ds. Pomocy Prawnej składa adwokat. Więcej informacji o pomocy prawnej finansowanej ze środków publicznych można znaleźć na stronie Rady ds. Pomocy Prawnej.

12 Od którego momentu powództwo uznaje się oficjalnie za wytoczone? Czy można otrzymać od organów potwierdzenie, że sprawa została wniesiona do sądu w prawidłowy sposób?

W przypadku postępowania wszczynanego w drodze pozwu powództwo uznaje się za wytoczone od dnia doręczenia takiego pozwu pozwanemu przez komornika. Powód składa pozew w sekretariacie sądu nie później niż w ostatnim dniu, w którym sekretariat sądu jest otwarty, przed datą rozprawy, którą określono w pozwie (wyznaczony termin rozprawy). Jeżeli powód nie dotrzyma terminu, sprawę usuwa się z wokandy, chyba że powód złoży ponowny ważny pozew w ciągu dwóch tygodni od daty rozprawy wpisanej na wokandę i określonej w pozwie.

W przypadku postępowania wszczynanego na wniosek powództwo uznaje się za wytoczone w dniu złożenia wniosku do sekretariatu sądu.

Co do zasady nie wysyła się potwierdzenia, że sprawa została wniesiona do sądu w prawidłowy sposób. Jeżeli pozew zawiera braki, powód czasami otrzymuje możliwość usunięcia takich braków. To samo dotyczy postępowań wszczynanych na wniosek. Sekretariat sądu nie ma jednak obowiązku zapewnienia takiej możliwości.

13 Czy można uzyskać dokładne informacje na temat terminów dalszych etapów postępowania (takich jak termin stawiennictwa w sądzie)?

Nie można natychmiastowo uzyskać dokładnych informacji na temat harmonogramu postępowania w sekretariacie sądu lub w chwili wszczęcia postępowania. Oczywiście zainteresowany otrzymuje zawiadomienie o tym, kiedy dana sprawa ma zostać rozpoznana. Obie strony otrzymują wezwanie do stawienia się na rozprawie w określonym miejscu i czasie.