Id-drittijiet tal-minorenni fil-proċeduri tal-qorti

1. Il-kapaċità ġuridika tal-minorenni

Skont il-liġi tal-Latvja, persuni li laħqu l-età maġġuri, jiġifieri t-18-il sena, għandhom kapaċità ġuridika fi proċeduri ċivili. Il-kawżi relatati ma’ minorenni jitressqu quddiem il-qorti mir-rappreżentanti legali tagħhom. Ir-rappreżentanti legali ta’ spiss ikunu l-ġenituri jew it-tuturi tat-tfal.

Fil-każijiet stipulati mil-liġi, il-minorenni huma intitolati li jeżerċitaw id-drittijiet proċedurali ċivili tagħhom b’mod indipendenti. F’każijiet bħal dawn jistgħu jinġiebu rappreżentanti legali biex jassistu lill-minorenni bil-proċeduri legali. Għandu jiġi nnotat li t-tfal għandhom id-dritt li jesprimu liberament il-fehmiet tagħhom u, għal dan il-għan, li jirċievu u jibagħtu kwalunkwe tip ta’ informazzjoni, u għandhom ukoll id-dritt li jinstemgħu fi kwalunkwe azzjoni jew proċedura relatata magħhom. Jekk it-tfal ikunu kapaċi jifformulaw opinjoni, din għandha titqies f’konformità mal-età u l-maturità tat-tfal.

2. Aċċess għal proċeduri tal-qorti mmodifikati

Il-ħidma tal-qrati hija organizzata sabiex tiżgura li l-kawżi li jinvolvu l-protezzjoni tad-drittijiet u l-interessi tat-tfal jinstemgħu b’urġenza.

F’kawżi li jaffettwaw lit-tfal, eż. proċeduri ta’ divorzju, l-istabbiliment tal-filjazzjoni tat-tfal u affarijiet simili, il-liġi tipprovdi marġni wiesa’ ta’ manuvrar għad-divulgazzjoni tal-provi. Sabiex jiġu ċċarati l-fehmiet tat-tfal u jiġu sottomessi lill-qorti, ġeneralment tkun involuta l-awtorità muniċipali kompetenti, jiġifieri qorti tal-familja, li hija magħmula minn professjonisti mħarrġa b’mod speċjali li jiċċaraw il-fehmiet tat-tfal f’ambjent familjari.

3. Aspetti multidixxiplinari

Il-protezzjoni tad-drittijiet tat-tfal hija implimentata f’kooperazzjoni mal-familja, il-korpi tal-gvern ċentrali u lokali, organizzazzjonijiet pubbliċi u persuni fiżiċi u ġuridiċi oħra.

F’konformità mal-Liġi dwar il-protezzjoni tad-drittijiet tat-tfal, il-kooperazzjoni bejn il-korpi tal-gvern ċentrali u lokali fi kwistjonijiet relatati mal-protezzjoni tad-drittijiet tat-tfal u d-drittijiet tal-familja li jaqgħu fi ħdan il-mandat tagħhom hija kkoordinata mill-Ministeru għall-Ħarsien Soċjali.

Il-Latvja għandha proċedura speċifika (ir-Regolament tal-Kabinett Nru 545 tat-12 ta’ Settembru 2017 dwar il-kooperazzjoni istituzzjonali fil-qasam tal-protezzjoni tad-drittijiet tat-tfal) li tirregola l-organizzazzjoni tal-kooperazzjoni bejn il-korpi tal-gvern ċentrali u lokali u organizzazzjonijiet mhux governattivi f’dan il-qasam. Din hija organizzata bl-għajnuna ta’ gruppi kolleġġjali konsultattivi stabbiliti fil-muniċipalitajiet u l-Kunsill għall-kooperazzjoni dwar kwistjonijiet tat-tfal. Fost affarijiet oħra, il-gruppi ta’ kooperazzjoni jeżaminaw kawżi individwali relatati ma’ ksur possibbli tad-drittijiet tat-tfal f’kawżi fejn hemm ħtieġa għal azzjoni rapida u kooperazzjoni bejn diversi istituzzjonijiet u fejn is-sitwazzjoni ma tistax tissolva minn istituzzjoni waħda jew kienet impossibbli li tissolva għal perjodu ta’ żmien estiż.

4. Taħriġ ta’ speċjalisti

Il-leġiżlazzjoni tipprovdi firxa wiesgħa ta’ speċjalisti (imħallfin, prosekuturi, avukati, uffiċjali ġudizzjarji u psikologi tal-qorti) li jivvalutaw l-istat mentali tat-tfal, flimkien ma’ nutara ċċertifikati, persunal tal-pulizija li jaħdem mat-tfal tfal, eċċ. - li jeħtiġilhom jiksbu għarfien speċjalizzat fil-qasam tal-ħarsien tad-drittijiet tat-tfal. Taħriġ għall-imħallfin fi kwistjonijiet relatati mad-drittijiet tat-tfal huwa organizzat mill-Ministeru għall-Ġustizzja.

5. Interessi tat-tfal

Skont il-Liġi dwar il-ħarsien tad-drittijiet tat-tfal, id-drittijiet u l-interessi tat-tfal jieħdu prijorità fil-kwistjonijiet legali kollha relatati mat-tfal. Fil-Latvja, l-azzjonijiet kollha li jinvolvu t-tfal eżerċitati minn istituzzjonijiet tal-gvern ċentrali jew lokali, organizzazzjonijiet pubbliċi, persuni fiżiċi jew ġuridiċi oħra, qrati jew istituzzjonijiet oħra ta’ eżekuzzjoni tal-liġi jridu jirrispettaw id-drittijiet u l-interessi tat-tfal bħala prijorità.

L-aħjar interessi tat-tfal iridu jkunu ssalvagwardjati mill-persuni fiżiċi u ġuridiċi kollha fl-azzjonijiet u d-deċiżjonijiet kollha li jaffettwaw, jew jistgħu jaffettwaw, direttament jew indirettament, lil dawk it-tfal. Meta jiġu ddeterminati l-aħjar interessi tat-tfal, l-għan għandu jkun li tinstab soluzzjoni sostenibbli għas-sitwazzjoni tat-tfal, filwaqt li titqies b’mod xieraq is-sitwazzjoni speċifika, b’kunsiderazzjoni xierqa għall-kriterji stipulati mil-liġi.

6. Il-monitoraġġ u l-eżekuzzjoni tad-deċiżjonijiet fi proċeduri legali li jinvolvu t-tfal

Malli sentenza li taffettwa d-drittijiet u l-interessi tat-tfal tidħol fis-seħħ jew jekk ikun meħtieġ li tiġi eżegwita immedjatament iżda ma tiġix eżegwita, ir-rappreżentant legali tat-tfal jista’ jissottometti dokument ta’ eżekuzzjoni lill-uffiċjal ġudizzjarju. Il-qorti ma tibgħatx dettalji tas-sentenza lit-tfal personalment. Huwa preżunt li l-ġenituri jew it-tuturi tat-tfal, fil-kapaċità ta’ rappreżentant legali, filwaqt li jaġixxu fl-aħjar interessi tat-tfal, se jispjegaw is-sentenza tal-qorti f’konformità mal-kapaċità tat-tfal li jifhmuha u jikkomunikaw l-informazzjoni meħtieġa dwar il-progress miksub fl-eżekuzzjoni tad-deċiżjoni. Meta jkun meħtieġ, għall-eżekuzzjoni ta’ deċiżjonijiet fi kwistjonijiet li jinħolqu minn drittijiet ta’ kustodja u ta’ aċċess, l-uffiċjal ġudizzjarju jikkoopera mal-qorti tal-familja, joħroġ struzzjonijiet li juru li l-informazzjoni meħtieġa għall-eżekuzzjoni tkun ipprovduta u jkun hemm attendenza għall-proċeduri ta’ eżekuzzjoni.

7. Aċċess għal rimedji legali

Fi proċeduri ċivili, kawżi li jinvolvu minorenni huma mmexxija mir-rappreżentanti legali tagħhom, li ġeneralment ikunu l-ġenituri jew it-tuturi tat-tfal. Meta l-liġi tippermetti lill-minorenni jeżerċitaw id-drittijiet proċedurali ċivili tagħhom b’mod indipendenti, ir-rappreżentanti legali tagħhom jkunu involuti wkoll.

Strument ta’ protezzjoni addizzjonali huwa pprovdut għal tfal bi sfond ta’ vjolenza fil-familja. Meta t-tfal ikunu l-mira ta’ vjolenza jew ta’ kontroll koerċittiv, jista’ jsir rikors għall-protezzjoni fl-aħjar interessi tat-tfal mhux biss minn wieħed mill-ġenituri jew mit-tutur tat-tfal, iżda anki minn qorti tal-familja jew prosekutur pubbliku. Dan ifisser li jekk, għal kwalunkwe raġuni, ir-rappreżentant legali tat-tfal jonqos milli jaġixxi biex jipproteġi d-drittijiet tat-tfal, tista’ ssir talba lill-qorti minn waħda mill-awtoritajiet kompetenti msemmija qabel. Għandu jiġi nnotat li l-protezzjoni kontra l-vjolenza tista’ tintalab fi kwalunkwe stadju tal-proċeduri ċivili, inkluż qabel il-preżentata ta’ rikors.

8. Il-proċedura ta’ adozzjoni, inkluża l-adozzjoni internazzjonali

Fil-Latvja, tfal li huma minorenni jistgħu jiġu adottati meta dan ikun fl-aħjar interessi tagħhom. Il-bażi legali għall-adozzjoni hija stabbilita fil-Liġi Ċivili. Il-proċedura ta’ adozzjoni hija stabbilita mir-regolament tal-Kabinett. Adozzjoni hija approvata mill-qorti. It-tfal jistgħu jiġu adottati jekk, qabel l-approvazzjoni tal-adozzjoni, ikunu tqiegħdu taħt il-kura u s-superviżjoni tal-parti adottiva, u istituzzjoni ta’ tutela u kustodja stabbilita minn awtorità lokali - qorti tal-familja - tkun stabbiliet li t-tfal u l-parti adottiva jkunu kompatibbli b’mod reċiproku, u jkun hemm raġunijiet validi biex wieħed jemmen li l-adozzjoni se twassal għal relazzjoni ġenwina bejn tfal u ġenituri. It-tfal li jkunu laħqu l-età ta’ 12-il sena jeħtiġilhom jagħtu l-kunsens personali tagħhom għall-adozzjoni.

Persuna li tixtieq tadotta t-tfal jeħtiġilha tagħmel ir-rikors rilevanti lill-qorti tal-familja. Sabiex taċċerta l-adegwatezza għall-adozzjoni, il-qorti tal-familja twettaq investigazzjoni tal-familja adottiva f’konformità mal-proċedura ta’ adozzjoni. It-tfal jistgħu jitqiegħdu ma’ familja adottiva b’deċiżjoni ta’ qorti tal-familja.

Fil-kawżi u f’konformità mal-proċeduri stipulati mil-liġi, l-adozzjoni bejn pajjiż u ieħor hija possibbli fir-rigward ta’ stat barrani li huwa marbut mill-Konvenzjoni ta’ The Hague tad-29 ta’ Mejju 1993 dwar il-Ħarsien tat-Tfal u l-Kooperazzjoni fir-Rigward tal-Adozzjoni bejn Pajjiż u Ieħor u l-Konvenzjoni dwar id-Drittijiet tat-Tfal tal-20 ta’ Novembru 1989 li miegħu l-Latvja kkonkludiet trattat bilaterali li jiddefinixxi l-aspetti speċifiċi tal-kooperazzjoni ġudizzjarja reċiproka fil-qasam tal-adozzjoni barranija. L-adozzjoni bejn pajjiż u ieħor fir-rigward ta’ stat barrani tista’ sseħħ ladarba tasal opinjoni mill-Kummissjoni għall-Adozzjoni Barranija li tikkonkludi li l-proċess ta’ adozzjoni bejn pajjiż u ieħor huwa konsistenti mal-prinċipji tal-protezzjoni tad-drittijiet tat-tfal stipulati f’din il-Liġi u fl-aħjar interessi tat-tfal.