Skutki majątkowe zarejestrowanych związków partnerskich

1 Czy w tym państwie członkowskim występują różne formy „zarejestrowanych związków partnerskich”? Jakie są różnice między poszczególnymi formami?

Od chwili wejścia w życie ustawy o wprowadzeniu prawa do zawierania małżeństw przez osoby tej samej płci (Gesetz zur Einführung des Rechts auf Eheschließung für Personen gleichen Geschlechts) w dniu 1 października 2017 r. w Niemczech nie można zawrzeć zarejestrowanego związku partnerskiego. Obecnie pary jednopłciowe mogą zawierać małżeństwa na tych samych zasadach co pary mieszane. Zawarte już związki partnerskie można przekształcić w związki małżeńskie. Nie ma jednak takiego obowiązku – zarejestrowane związki partnerskie, które już zawarto, mogą funkcjonować w taki sam sposób jak wcześniej.

2 Czy w tym państwie członkowskim obowiązuje ustawowy ustrój majątkowy zarejestrowanych związków partnerskich? Jaka jest jego treść? Do jakich form „zarejestrowanego związku partnerskiego” ma on zastosowanie?

Zgodnie z ustawą o zarejestrowanych związkach partnerskich (Gesetz über die Eingetragene Lebenspartnerschaft) pary jednopłciowe mogły zawierać zarejestrowane związki partnerskie w Niemczech od sierpnia 2001 r. do września 2017 r. włącznie. Skutki prawne zarejestrowanego związku partnerskiego były (i w dalszym ciągu są) w znacznej mierze tożsame ze skutkami prawnymi małżeństwa.

3 Jak partnerzy mogą zorganizować swoje stosunki majątkowe? Jakie są w tym przypadku wymogi formalne?

Ustrojem majątkowym regulującym stosunki majątkowe zarejestrowanych partnerów jest co do zasady wspólność przyrostu majątkowego (Zugewinngemeinschaft), chyba że partnerzy ustalą inaczej w umowie związku partnerskiego. Przepisy dotyczące ustawowego małżeńskiego ustroju majątkowego stosuje się odpowiednio do zarejestrowanych związków partnerskich (§ 6 ustawy o zarejestrowanych związkach partnerskich). W umowie związku partnerskiego można ustanowić inny ustrój majątkowy (rozdzielność majątkową – Gütertrennung – lub wspólność majątkową – Gütergemeinschaft) (§ 7 ustawy o zarejestrowanych związkach partnerskich).

4 Czy istnieją ograniczenia swobody organizowania stosunków majątkowych przez partnerów?

Powyższe informacje dotyczące małżeńskich ustrojów majątkowych stosuje się odpowiednio do zarejestrowanych związków partnerskich.

5 Jakie są skutki prawne rozwiązania lub unieważnienia w odniesieniu do skutków majątkowych zarejestrowanego związku partnerskiego?

Jeżeli zarejestrowani partnerzy pozostają w separacji, każdy z nich może dochodzić świadczeń alimentacyjnych od drugiego partnera w kwocie obliczonej z uwzględnieniem warunków bytowych, możliwości zarobkowych i sytuacji finansowej każdego z zarejestrowanych partnerów. Przepisy dotyczące świadczenia alimentacyjnego w czasie separacji stosuje się odpowiednio (§ 12 ustawy o zarejestrowanych związkach partnerskich). Jeżeli chodzi o świadczenia alimentacyjne po rozwiązaniu zarejestrowanego związku partnerskiego, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące świadczeń alimentacyjnych na rzecz byłego małżonka i wyrównania roszczeń rentowych po ustaniu małżeństwa (Versorgungsausgleich) (§§ 16 i 20 ustawy o zarejestrowanych związkach partnerskich).

6 Jakie są skutki prawne śmierci jednego z partnerów w odniesieniu do skutków majątkowych zarejestrowanego związku partnerskiego?

Zarejestrowanemu partnerowi przysługuje ustawowe prawo do dziedziczenia po drugim z zarejestrowanych partnerów analogiczne do przysługującego małżonkowi ustawowego prawa do dziedziczenia po współmałżonku (§ 10 ustawy o zarejestrowanych związkach partnerskich).

7 Który urząd jest uprawniony do podejmowania decyzji w kwestiach związanych ze skutkami majątkowymi zarejestrowanego związku partnerskiego?

Sądem właściwym do rozpoznawania spraw dotyczących skutków majątkowych zarejestrowanych związków partnerskich jest sąd rodzinny (Familiengericht). Sprawy te traktuje się jako dotyczące zarejestrowanych związków partnerskich i stosuje się do nich przepisy dotyczące postępowania w sprawie o rozwód.

8 Jaki jest wpływ skutków majątkowych zarejestrowanego związku partnerskiego na stosunki prawne między jednym z partnerów a osobami trzecimi?

Osoba pozostająca w zarejestrowanym związku partnerskim odpowiada zasadniczo wyłącznie za własne długi i wyłącznie własnym majątkiem, przy czym taką samą zasadę ustanowiono również w małżeńskim prawie majątkowym. Zasada ta nie dotyczy jednak czynności dokonywanych w celu zaspokojenia codziennych potrzeb rodziny w rozsądnym zakresie (§ 8 ust. 2 ustawy o zarejestrowanych związkach partnerskich w związku z § 1357 kodeksu cywilnego). Uwagi dotyczące możliwych ograniczeń prawa do rozporządzania majątkiem stosuje się odpowiednio.

9 Krótki opis procedur podziału majątku i ustania stosunków majątkowych zarejestrowanego związku partnerskiego w tym państwie członkowskim

Lokal mieszkalny stanowiący miejsce zamieszkania partnerów oraz przedmioty urządzenia domowego mogą być podzielone w trakcie separacji (§§ 13 i 14 ustawy o zarejestrowanych związkach partnerskich) lub po rozwiązaniu zarejestrowanego związku partnerskiego (§ 17 ustawy o zarejestrowanych związkach partnerskich w związku z §§ 1568a i 1568b kodeksu cywilnego).

10 Jakie są procedury rejestracji nieruchomości i jakie dokumenty lub informacje są zwykle wymagane?

Jeżeli partnerzy wybrali wspólność majątkową (Gütergemeinschaft) jako ustrój majątkowy, mają obowiązek złożyć poświadczoną notarialnie umowę związku partnerskiego w urzędzie ds. rejestru nieruchomości (Grundbuchamt) i wnieść o dokonanie zmiany wpisu w rejestrze nieruchomości. W pozostałych przypadkach, tj. jeżeli partnerzy wybiorą inny ustrój majątkowy niż wspólność majątkową, nie ma potrzeby dokonywania zmian wpisów w rejestrze nieruchomości.