Για διεξοδικότερη ανάλυση των δικαστικών εξόδων, ανατρέξτε στις ακόλουθες ενότητες:

Οικογενειακό δίκαιο — διαζύγιο

Οικογενειακό δίκαιο — επιμέλεια των τέκνων

Οικογενειακό δίκαιο — διατροφή

Εμπορικό δίκαιο — συμβάσεις

Εμπορικό δίκαιο — ευθύνη

Κανονιστικό πλαίσιο για τις αμοιβές των επαγγελματιών του νομικού κλάδου

1. Νομικοί αντιπρόσωποι (solicitadores)

Στην Πορτογαλία, οι αμοιβές των νομικών αντιπροσώπων (solicitadores), με την ιδιότητά τους ως οργάνων εκτέλεσης, ρυθμίζονται από την υπουργική απόφαση αριθ. 282/2013, της 29ης Αυγούστου, όπως έχει τροποποιηθεί (άρθρα 43 έως 51).

2. Νομικοί σύμβουλοι

Στην Πορτογαλία, οι αμοιβές των νομικών συμβούλων (consultores jurídicos) δεν ρυθμίζονται.

3. Δικηγόροι

Στην Πορτογαλία, οι αμοιβές των δικηγόρων δεν ρυθμίζονται.

4. Δικαστικοί επιμελητές

Τα έξοδα παρέμβασης των δικαστικών επιμελητών στο πλαίσιο διαδικασιών εκτέλεσης ρυθμίζονται από το άρθρο 9 και τον πίνακα II του κανονισμού για τα διαδικαστικά έξοδα, που έχει εγκριθεί με το νομοθετικό διάταγμα αριθ. 34/2008, της 26ης Φεβρουαρίου, όπως έχει τροποποιηθεί, καθώς και με την υπουργική απόφαση αριθ. 282/2013, της 29ης Αυγούστου, όπως έχει τροποποιηθεί (άρθρα 43 έως 51, που εφαρμόζονται δυνάμει του άρθρου 59 παράγραφος 1).

5. Δικηγόροι στο πλαίσιο της νομικής προστασίας

Οι αμοιβές των δικηγόρων για τις υπηρεσίες που παρέχουν στο πλαίσιο της νομικής προστασίας ρυθμίζονται με την υπουργική απόφαση αριθ. 1386/2004 της 10ης Νοεμβρίου, και την υπουργική απόφαση αριθ. 161/2020 της 30ής Ιουνίου, καθώς και με την υπουργική απόφαση αριθ. 10/2008 της 3ης Ιανουαρίου, όπως έχουν τροποποιηθεί.

Πάγια έξοδα

Πάγια έξοδα σε αστικές διαδικασίες

Πάγια έξοδα των διαδίκων σε αστικές διαδικασίες

Τα πάγια έξοδα για τους διαδίκους σε αστικές διαδικασίες ρυθμίζονται στα άρθρα 5 έως 7 και στους πίνακες I και II που προσαρτώνται στον κανονισμό για τα διαδικαστικά έξοδα, ο οποίος έχει εγκριθεί με το νομοθετικό διάταγμα αριθ. 34/2008, της 26ης Φεβρουαρίου, όπως έχει τροποποιηθεί.

Στάδιο της αστικής διαδικασίας κατά το οποίο πρέπει να καταβάλλονται τα πάγια έξοδα

Κατά κανόνα, τα δικαστικά έξοδα καταβάλλονται κατά την έναρξη της διαδικασίας και όταν ορίζεται η ημερομηνία της συζήτησης. Η πληρωμή των πραγματογνωμόνων και των δικαστικών επιμελητών γίνεται, κατά κανόνα, πριν από τη συμμετοχή τους στη διαδικασία.

Πάγια έξοδα σε ποινικές διαδικασίες

Πάγια έξοδα των διαδίκων σε ποινικές διαδικασίες

Τα πάγια έξοδα για τους διαδίκους σε ποινικές διαδικασίες ρυθμίζονται στο άρθρο 5 και στον πίνακα III που προσαρτώνται στον κανονισμό για τα διαδικαστικά έξοδα, ο οποίος έχει εγκριθεί με το νομοθετικό διάταγμα αριθ. 34/2008, της 26ης Φεβρουαρίου, όπως έχει τροποποιηθεί.

Στάδιο της ποινικής διαδικασίας κατά το οποίο πρέπει να καταβάλλονται τα πάγια έξοδα

Το στάδιο της ποινικής διαδικασίας στο οποίο πρέπει να καταβληθούν τα πάγια έξοδα εξαρτάται από την κατάσταση του διαδίκου που μετέχει στη διαδικασία και από την προς διενέργεια πράξη. Οι μόνες περιπτώσεις στις οποίες καταβάλλονται δικαστικά τέλη κατά τον χρόνο της πράξης είναι η δήλωση παράστασης πολιτικής αγωγής και η κίνηση έρευνας από τον πολιτικώς ενάγοντα. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, δηλαδή σε όλες τις περιπτώσεις που αφορούν τον κατηγορούμενο και σε άλλες περιπτώσεις που αφορούν τον πολιτικώς ενάγοντα, τα δικαστικά έξοδα καταβάλλονται στο τέλος του οικείου σταδίου της διαδικασίας (ανάκριση, δίκη ή ένδικα μέσα), ανάλογα με την απόφαση του δικαστή.

Πάγια έξοδα σε συνταγματικές διαδικασίες

Πάγια έξοδα των διαδίκων σε συνταγματικές διαδικασίες

Τα πάγια έξοδα που αναλαμβάνουν οι διάδικοι σε διαδικασίες ενώπιον του Συνταγματικού Δικαστηρίου ρυθμίζονται από τα άρθρα 6 έως 9 του νομοθετικού διατάγματος αριθ. 303/98, της 7ης Οκτωβρίου, όπως έχει τροποποιηθεί, και από το άρθρο 84 του νόμου αριθ. 28/82, της 15ης Νοεμβρίου, όπως έχει τροποποιηθεί).

Στάδιο της συνταγματικής διαδικασίας κατά το οποίο πρέπει να καταβληθούν τα πάγια έξοδα

Τα πάγια έξοδα καταβάλλονται μόνο μετά το πέρας της διαδικασίας.

Πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται εκ των προτέρων από τους συνηγόρους

Δικαιώματα και υποχρεώσεις των διαδίκων

Οι νόμιμοι εκπρόσωποι υποχρεούνται δεοντολογικά και εκ του νόμου να παρέχουν όλες τις πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των διαδίκων, στον βαθμό που έχουν εύλογη γνώση των πιθανοτήτων επιτυχίας και των σχετικών εξόδων.

Νομικές βάσεις προσδιορισμού εξόδων

Πού μπορώ να βρω πληροφορίες σχετικά με τις νομικές βάσεις προσδιορισμού εξόδων στην Πορτογαλία;

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το σύστημα δικαστικών εξόδων στην Πορτογαλία διατίθενται στη διεύθυνση https://justica.gov.pt/Servicos/Custas-processuais.

Σε ποιες γλώσσες μπορώ να πάρω πληροφορίες σχετικά με τις νομικές βάσεις προσδιορισμού εξόδων στην Πορτογαλία;

Οι πληροφορίες σχετικά με τις βάσεις προσδιορισμού των εξόδων στην Πορτογαλία είναι διαθέσιμες μόνο στα πορτογαλικά.

Πού μπορώ να βρω πληροφορίες σχετικά με τη διαμεσολάβηση;

Πληροφορίες σχετικά με τη διαμεσολάβηση, ιδίως σχετικά με τα δημόσια συστήματα διαμεσολάβησης σε αστικές, οικογενειακές, εργατικές και ποινικές υποθέσεις είναι διαθέσιμες στη διεύθυνση https://dgpj.justica.gov.pt/English/Alternative-Dispute-Resolution.

Πού μπορώ να βρω πληροφορίες για τον μέσο όρο της χρονικής διάρκειας των διαφόρων διαδικασιών;

Πληροφορίες για τον μέσο όρο της χρονικής διάρκειας των διαφόρων διαδικασιών είναι διαθέσιμες στη διεύθυνση https://estatisticas.justica.gov.pt/sites/siej/en-us/pages/default.aspx.

Πού μπορώ να βρω πληροφορίες σχετικά με το μέσο κόστος ορισμένης διαδικασίας;

Οι πληροφορίες αυτές δεν είναι διαθέσιμες και μπορούν να ληφθούν μόνο με αναδρομή σε διάφορες κλίμακες ή πίνακες τελών.

Ωστόσο, στη διεύθυνση https://justica.gov.pt/Servicos/Simulador-Taxas-de-Justica παρέχεται προσομοιωτής για τα δικαστικά έξοδα που πρέπει να καταβληθούν κατά την κίνηση δικαστικής διαδικασίας, γεγονός που να εκτιμηθούν τα εν λόγω έξοδα.

Με βάση τον φόρο προστιθέμενης αξίας: Πώς παρέχονται οι σχετικές πληροφορίες;

Τα δικαστικά έξοδα δεν υπόκεινται σε ΦΠΑ. Οι αμοιβές που καταβάλλονται στους επαγγελματίες υπόκεινται σε ΦΠΑ, αλλά οι πληροφορίες σχετικά με τα έξοδα που προβλέπονται από τον νόμο δεν περιλαμβάνουν τον ΦΠΑ.

Ποιος είναι ο ισχύων συντελεστής ΦΠΑ;

Δεν υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τους ισχύοντες συντελεστές ΦΠΑ.

Νομική συνδρομή

Κατώτατο όριο εισοδήματος για τον εναγόμενο σε αστικές υποθέσεις

Ο τύπος υπολογισμού του κατώτατου ορίου εισοδήματος για τη νομική συνδρομή σε αστικές διαδικασίες περιλαμβάνεται στο παράρτημα του νόμου αριθ. 34/2004 της 29ης Ιουλίου, όπως έχει τροποποιηθεί.

Κατώτατο όριο εισοδήματος για τα τους κατηγορούμενους σε ποινικές υποθέσεις

Ο τύπος υπολογισμού του κατώτατου ορίου εισοδήματος για τη νομική συνδρομή σε οινικές διαδικασίες περιλαμβάνεται στο παράρτημα του νόμου αριθ. 34/2004 της 29ης Ιουλίου, όπως έχει τροποποιηθεί.

Κατώτατο όριο εισοδήματος για τα θύματα σε ποινικές υποθέσεις

Δεν υπάρχει κατώτατο όριο εισοδήματος για την παροχή νομικής συνδρομής προς θύματα στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας.

Άλλες προϋποθέσεις που συνδέονται με την παροχή νομικής συνδρομής σε θύματα

Υπάρχουν άλλες προϋποθέσεις που συνδέονται με την παροχή νομικής συνδρομής σε θύματα. Σε περίπτωση που αναγνωριστεί η ιδιότητα θύματος ενδοοικογενειακής βίας που προβλέπεται στο άρθρο 152 του Ποινικού Κώδικα, σύμφωνα με τον νόμο αριθ. 112/2009 της 16ης Σεπτεμβρίου, το θύμα τεκμαίρεται, μέχρις αποδείξεως του εναντίου, ότι βρίσκεται σε κατάσταση οικονομικής ανεπάρκειας.

Άλλες προϋποθέσεις που συνδέονται με την παροχή νομικής συνδρομής σε κατηγορουμένους

Υπάρχουν και άλλες προϋποθέσεις για την παροχή νομικής συνδρομής σε κατηγορούμενους, οι οποίες συνδέονται με την οικονομική τους κατάσταση και υπολογίζονται βάσει μοντέλου που έχει σχεδιαστεί σύμφωνα με το άρθρο 39 του νόμου 34/2004, της 29ης Ιουλίου, όπως έχει τροποποιηθεί.

Δωρεάν δικαστικές διαδικασίες

Η δικαστική διαδικασία μπορεί να είναι δωρεάν για τον ένα εκ των διαδίκων ή για όλους ως συνέπεια της απαλλαγής από τα δικαστικά έξοδα ή της χορήγησης νομικής συνδρομής.

Το άρθρο 4 του κανονισμού για τα διαδικαστικά έξοδα προβλέπει ορισμένες περιπτώσεις απαλλαγής από τα έξοδα. Οι απαλλαγές κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες:

• τις υποκειμενικές ή προσωπικές απαλλαγές που του άρθρου 4 παράγραφος 1, οι οποίες βασίζονται σε συγκεκριμένη ιδιότητα των διαδίκων ή των προσώπων που υπάγονται στη διαδικασία· και
• τις αντικειμενικές ή διαδικαστικές απαλλαγές του άρθρου 4 παράγραφος 2 που αφορούν το είδος της διαδικασίας.

Ωστόσο, ορισμένες απαλλαγές εξαρτώνται από το περιεχόμενο της τελικής απόφασης στο πλαίσιο της δίκης, όπως προβλέπεται στο άρθρο 4 παράγραφοι 3, 4, 5, 6 και 7, και ως εκ τούτου οι απαλλαγές αυτές να μπορούν να καταστούν άνευ αντικειμένου όσον αφορά τα δικαστικά έξοδα ή μόνο τις δαπάνες που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο της διαδικασίας.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη νομική συνδρομή διατίθενται στη διεύθυνση https://justica.gov.pt/Guias/como-pedir-apoio-judiciario.

Σε ποιες περιπτώσεις πρέπει να καταβάλει ο ηττηθείς διάδικος τα έξοδα του νικήσαντος διαδίκου;

Κατά γενικό κανόνα, ο νικήσας διάδικος δικαιούται αποζημίωση από τον ηττηθέντα διάδικο για τα έξοδα που κατέβαλε κατά ποσοστό που καθορίζεται από τον δικαστή και ανάλογα με την τελική απόφαση. Το δικαίωμα αποζημίωσης του νικήσαντος διαδίκου ως προς τα έξοδα που έχει καταβάλει ακυρώνεται εάν ο ηττηθείς διάδικος απολαύει νομικής συνδρομής και, ως εκ τούτου, απαλλάσσεται από την καταβολή δικαστικών εξόδων.

Αμοιβές πραγματογνωμόνων

Κατά κανόνα, ο διάδικος οφείλει να καταβάλει τις αμοιβές των πραγματογνωμόνων. Εάν, ωστόσο, έχει λάβει νομική συνδρομή, η αμοιβή του πραγματογνώμονα καταβάλλεται από το ινστιτούτο οικονομικής διαχείρισης και εξοπλισμού της δικαιοσύνης (Instituto de Gestão Financeira e Equipamentos da Justiça, I.P.).

Αμοιβές μεταφραστών και διερμηνέων

Κατά κανόνα, ο διάδικος οφείλει να καταβάλει τις αμοιβές των μεταφραστών και διερμηνέων. Εάν, ωστόσο, έχει λάβει νομική συνδρομή, η αμοιβή των μεταφραστών και διερμηνέων καταβάλλεται από το ινστιτούτο οικονομικής διαχείρισης και εξοπλισμού της δικαιοσύνης (Instituto de Gestão Financeira e Equipamentos da Justiça, I.P.).

Σημαντικά έγγραφα

Έκθεση της Πορτογαλίας σχετικά με τη μελέτη για τη διαφάνεια των δικαστικών εξόδων   (781 Kb)