Doręczanie pism sądowych

1 Co w praktyce oznacza prawniczy termin „doręczenie dokumentów”? Dlaczego do „doręczenia dokumentów” mają zastosowanie szczególne zasady?

„Doręczenie” (izsniegšana) pisma sądowego oznacza terminowe dostarczenie tego pisma odbiorcy, aby umożliwić mu skorzystanie z przysługujących mu praw i ich obronę. W kodeksie postępowania cywilnego (Civilprocesa likums) przewidziano kilka różnych sposobów doręczenia, w tym wysłanie pisma przesyłką poleconą lub pocztą elektroniczną, doręczenie przez komornika sądowego (tiesu izpildītājs) i doręczenie przez gońca (ziņnesis). Pismo uznaje się za doręczone, jeżeli zostało dostarczone z zachowaniem wymogów formalnych określonych w przepisach, a doręczenie zostało odnotowane w ustalonej w tym celu formie.

2 Jakie dokumenty wymagają doręczenia drogą formalną?

Pisma sądowe sporządzone zgodnie z art. 56 ust. 2 kodeksu postępowania cywilnego: wyroki, postanowienia, zawiadomienia, wezwania do stawienia się przed sądem, wnioski składane w postępowaniach odrębnych, apelacje lub skargi kasacyjne, uwierzytelnione odpisy oświadczeń pisemnych oraz wszelkie pisma sporządzone i wniesione do sądu przez strony postępowania, które doręcza jednak następnie pozostałym stronom sam sąd.

3 Kto odpowiada za doręczenie dokumentu?

Pisma z innego państwa doręcza na terytorium Łotwy komornik sądowy.

Organem centralnym jest Łotewska Rada Przysięgłych Komorników Sądowych (Latvijas Zvērinātu tiesu izpildītāju padome).

Adres: Lāčplēša iela 27-32, Riga, LV-1011, Łotwa

Telefon: +371 67290005, faks: +371 62302503

E-mail: documents@lzti.lv

4 Ustalanie adresu

4.1 Czy zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1393/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. dotyczącym doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych i handlowych organ w danym państwie członkowskim, do którego zwrócono się z wnioskiem o doręczenie, z własnej inicjatywy próbuje ustalić miejsce pobytu adresata dokumentu, który ma zostać doręczony, jeżeli adresat nie zamieszkuje już pod adresem znanym organowi występującemu z wnioskiem?

W stosownych przypadkach organ przyjmujący wniosek, tj. Łotewska Rada Przysięgłych Komorników Sądowych, oprócz sprawdzenia dostarczonych danych zweryfikuje lub wyjaśni, czy w odniesieniu do zainteresowanej osoby w rejestrze ludności (Iedzīvotāju reģistrs) lub w rejestrze przedsiębiorstw (Uzņēmumu reģistrs) figuruje inny adres.

Rada Przysięgłych Komorników Sądowych nie stara się ustalić prawidłowego adresu, a jedynie dostarczyć w razie konieczności bardziej precyzyjnych informacji.

4.2 Czy zagraniczne organy sądowe lub strony postępowania sądowego mają dostęp do rejestrów lub usług w tym państwie członkowskim umożliwiających ustalenie aktualnego adresu zamieszkania danej osoby? Jeśli tak, jakie rejestry lub usługi są dostępne i jakich procedur należy przestrzegać? Czy obowiązują w tym zakresie opłaty i jaka jest ich wysokość?

Podstawowe informacje na temat przedsiębiorstwa wpisanego do rejestru przedsiębiorstw można uzyskać nieodpłatnie:

https://www.lursoft.lv/?l=en

W celu ustalenia adresu osoby fizycznej można złożyć oficjalny wniosek do Urzędu Spraw Obywatelskich i Migracji (Pilsonības un migrācijas lietu pārvalde), który podlega Ministerstwu Spraw Wewnętrznych. We wniosku tym należy podać powód wystąpienia o dane, aby podmioty przetwarzające dane mogły stwierdzić, czy istnieją odpowiednie przesłanki uzasadniające ich udostępnienie. Rejestr ludności jest prowadzony przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych.

http://www.pmlp.gov.lv/en/

4.3 W jaki sposób organy w tym państwie członkowskim rozpatrują wnioski przesłane na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 1206/2001 z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie współpracy między sądami państw członkowskich przy przeprowadzaniu dowodów w sprawach cywilnych lub handlowych, mające na celu ustalenie aktualnego adresu zamieszkania danej osoby?

Rada Przysięgłych Komorników Sądowych nie stara się ustalić prawidłowego adresu ani odnaleźć pozwanego: dostarcza ona jedynie dokładniejszy adres. Każdy wniosek jest jednak rozpatrywany indywidualnie, przy czym szczególną uwagę zwraca się na sprawy dotyczące praw dzieci.

5 W jaki sposób dokument jest zwykle doręczany w praktyce? Czy istnieją alternatywne metody, które można wykorzystać w tym celu (inne niż doręczenie zastępcze, o którym mowa w pkt 6 poniżej)?

Pismo zostanie doręczone przez komornika sądowego, który uda się do adresata.

6 Czy w postępowaniu cywilnym dozwolone jest elektroniczne doręczanie dokumentów (doręczanie dokumentów sądowych lub pozasądowych za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, takich jak poczta elektroniczna, zabezpieczone aplikacje internetowe, faks, SMS itp.)? Jeśli tak, w odniesieniu do jakich rodzajów postępowań przewiduje się stosowanie tej metody? Czy istnieją ograniczenia w odniesieniu do dostępności lub dostępu do tej metody doręczania dokumentów w zależności od tego, kto jest adresatem (osoba wykonująca zawód prawniczy, osoba prawna, spółka lub inny podmiot gospodarczy, itp.)?

Wezwanie do stawienia się przed sądem wysyła się do adwokata (advokāts), notariusza (notārs), komornika sądowego lub organu rządowego na szczeblu centralnym bądź organu samorządu terytorialnego pocztą elektroniczną.

Sąd doręcza adwokatowi pisma sporządzone przez sąd oraz inne pisma sporządzone w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu internetowego.

Takie pisma zostaną doręczone notariuszowi, komornikowi sądowemu lub organowi rządowemu na szczeblu centralnym bądź organowi samorządu terytorialnego pocztą elektroniczną, chyba że podmioty te poinformowały sąd, iż są zarejestrowane w systemie internetowym.

Pisma sądowe doręcza się pocztą elektroniczną, jeżeli strona postępowania powiadomiła sąd, że wyraża zgodę na wykorzystanie poczty elektronicznej do celów korespondencji z sądem. Pisma sądowe przesyła się na wskazany przez stronę adres poczty elektronicznej. W przypadku stwierdzenia przez sąd przeszkód technicznych uniemożliwiających doręczenie pism sądowych pocztą elektroniczną pisma te zostaną doręczone przy użyciu jednej z pozostałych dostępnych metod.

Jeżeli strona poinformuje sąd, że wyraża zgodę na korespondencję z sądem drogą elektroniczną i że jest zarejestrowana w systemie internetowym, wówczas pisma sądowe będą doręczane za pośrednictwem systemu internetowego. W przypadku stwierdzenia przez sąd przeszkód technicznych uniemożliwiających doręczenie pism sądowych za pośrednictwem systemu internetowego pisma te zostaną doręczone przy użyciu jednej z pozostałych dostępnych metod, przy czym wezwanie do stawienia się przed sądem zostanie przesłane na wskazany przez stronę adres poczty elektronicznej.

7 Doręczenie „zastępcze”

7.1 Czy prawo tego państwa członkowskiego dopuszcza stosowanie innych metod doręczenia w przypadkach, w których doręczenie dokumentów adresatowi nie było możliwe (np. zawiadomienie przesłane na adres domowy, do komornika sądowego, drogą pocztową lub przez wywieszenie ogłoszenia)?

Jeżeli osoba doręczająca pisma sądowe nie zastanie adresata, może doręczyć przedmiotowe pisma dowolnemu dorosłemu członkowi rodziny zamieszkującemu wraz z adresatem. Jeżeli osoba doręczająca pisma sądowe nie zastanie adresata w jego miejscu pracy, może zostawić przedmiotowe pisma u jego przełożonego w celu ich przekazania adresatowi. Osoba odbierająca pisma sądowe musi w takich przypadkach podać swoje imię i nazwisko, datę i godzinę doręczenia, a także określić swoje powiązania z adresatem lub zajmowane stanowisko, przy czym jest ona zobowiązana do niezwłocznego przekazania przedmiotowych pism adresatowi.

Publikacja wezwania do stawienia się przed sądem w gazecie

1. W razie niemożności ustalenia adresu pozwanego zgodnie z art. 54.¹ kodeksu postępowania cywilnego lub w razie niemożności doręczenia pism sądowych na adres wskazany przez stronę postępowania zgodnie z art. 54.¹ust. 1 kodeksu postępowania cywilnego bądź w razie niemożności doręczenia pism sądowych zgodnie z art. 56.² kodeksu postępowania cywilnego pozwany może zostać wezwany do stawienia się przed sądem w drodze publikacji wezwania w Dzienniku Urzędowym Republiki Łotewskiej (Latvijas Vēstnesis).

2. Niezależnie od publikacji zawiadomienia w Dzienniku Urzędowym powodowie mają prawo do opublikowania wezwania do stawienia się przed sądem w innych gazetach na własny koszt.

3. Tekst opublikowanego w gazecie wezwania do stawienia się przed sądem musi być zgodny z treścią wezwania.

4. Sąd może rozpoznać sprawę pod nieobecność pozwanego, pod warunkiem że upłynął nie mniej niż jeden miesiąc od dnia opublikowania wezwania w Dzienniku Urzędowym.

5. Poza publikacją w gazecie wezwanie do stawienia się przed sądem musi zostać również wysłane na adres nieruchomości pozwanego, jeżeli powód wskazał taki adres.

7.2 Jeżeli stosowane są inne metody, w którym momencie dokumenty uznaje za doręczone?

1. W dniu, w którym adresat lub inna osoba odbiorą pismo zgodnie z art. 56 ust. 3, 7 lub 8 kodeksu postępowania cywilnego;

2. w dniu, w którym zainteresowana osoba odmówi przyjęcia pisma (art. 57 kodeksu postępowania cywilnego);

3. jeżeli pisma są wysyłane pocztą – siódmego dnia od dnia ich nadania;

4. jeżeli pisma są wysyłane pocztą elektroniczną – trzeciego dnia od dnia ich nadania;

5. jeżeli pisma są doręczane za pośrednictwem systemu internetowego – trzeciego dnia od dnia ich nadania.

Sam fakt dostarczenia pism sądowych na adres zadeklarowanego miejsca zamieszkania osoby fizycznej, na dodatkowy adres wskazany w oświadczeniu o miejscu zamieszkania, na adres wskazany przez osobę fizyczną do celów korespondencji z sądem lub na adres siedziby statutowej osoby prawnej czy też sam fakt otrzymania z urzędu pocztowego potwierdzenia dostarczenia lub zwrotu przedmiotowych pism nie rozstrzyga, czy pisma te zostały doręczone. Istnieje natomiast domniemanie, iż pisma zostały doręczone siódmego dnia od daty ich nadania – w przypadku wysłania pism pocztą – lub trzeciego dnia od daty ich nadania – w przypadku wysłania pism pocztą elektroniczną lub ich doręczenia za pośrednictwem systemu internetowego; adresat może to domniemanie obalić, jeżeli wykaże, że wystąpiły obiektywne okoliczności, na które nie miał wpływu i które uniemożliwiły mu odebranie pism pod wskazanym adresem.

„Art. 57 [kodeksu postępowania cywilnego] Skutki odmowy przyjęcia pism sądowych

1. Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pism sądowych, osoba doręczająca przedmiotowe pisma umieszcza na nich odpowiednią adnotację, podając przyczynę odmowy oraz datę i godzinę.

2. Odmowa przyjęcia pism sądowych nie stanowi przeszkody uniemożliwiającej rozpoznanie sprawy”.

7.3 Jeżeli inna metoda doręczenia polega na złożeniu dokumentów w określonym miejscu (np. w urzędzie pocztowym), w jaki sposób informuje się adresata o tym, że dokumenty zostały złożone?

Pismo sądowe może zostać doręczone przez jego złożenie w placówce pocztowej, w którym to przypadku na adres odbiorcy należy wysłać pisemne zawiadomienie o pozostawieniu przesyłki lub takie zawiadomienie należy pozostawić pod jego adresem. W razie niemożności pozostawienia zawiadomienia pod wskazanym adresem ani jego wysłania na ten adres zawiadomienie należy umieścić w drzwiach mieszkania odbiorcy lub siedziby przedsiębiorstwa bądź innego miejsca zamieszkania odbiorcy lub też należy je doręczyć osobie mieszkającej w sąsiedztwie, która przekaże je odbiorcy w późniejszym terminie. W zawiadomieniu należy wyraźnie zaznaczyć, że nadawcą złożonego w placówce pocztowej pisma jest sąd.

7.4 Jeżeli adresat odmawia przyjęcia doręczenia dokumentów, jakie są tego konsekwencje? Czy dokumenty uważa się za skutecznie doręczone, jeśli odmowa nie jest uzasadniona?

„Art. 57 [kodeksu postępowania cywilnego] Skutki odmowy przyjęcia pism sądowych

1. Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pism sądowych, osoba doręczająca przedmiotowe pisma umieszcza na nich odpowiednią adnotację, podając przyczynę odmowy oraz datę i godzinę.

2. Odmowa przyjęcia pism sądowych nie stanowi przeszkody uniemożliwiającej rozpoznanie sprawy”.

8 Doręczenie drogą pocztową z zagranicy (art. 14 rozporządzenia dotyczącego doręczania dokumentów)

8.1 Jeżeli poczta doręczy adresatowi w tym państwie członkowskim dokument wysłany z zagranicy w sytuacji, w której wymagane jest potwierdzenie odbioru (art. 14 rozporządzenia dotyczącego doręczania dokumentów), czy dokument taki może zostać doręczony tylko adresatowi osobiście, czy też można go doręczyć, zgodnie z krajowymi przepisami dotyczącymi doręczania drogą pocztową, także innej osobie pod tym samym adresem?

Na wyraźny wniosek pismo może zostać doręczone do siedziby sądu, a adresat zostanie wezwany do stawienia się w tym miejscu.

Jeżeli pismo sądowe zostało wysłane przesyłką poleconą, może zostać doręczone pocztą. Zostanie ono doręczone do placówki pocztowej lub przez pracowników operatora pocztowego; odbiór pisma musi zostać potwierdzony podpisem przez osobę wskazaną jako odbiorca lub przez pełnomocnika tej osoby, przy czym osoba składająca podpis musi okazać dokument tożsamości. Strona korzystająca z takiej usługi pocztowej może również zaznaczyć, że przesyłkę należy doręczyć do rąk własnych konkretnej osoby.

8.2 W jaki sposób można dokonać, zgodnie z przepisami dotyczącymi doręczania drogą pocztową w tym państwie członkowskim, doręczenia dokumentów z zagranicy na podstawie art. 14 rozporządzenia nr 1393/2007 dotyczącego doręczania dokumentów, jeżeli pod adresem, pod który należało doręczyć dokumenty, nie zastano ani adresata, ani żadnej innej osoby uprawnionej do odebrania przesyłki (o ile doręczenie zastępcze jest możliwe na podstawie krajowych przepisów dotyczących doręczania drogą pocztową – zob. powyżej)?

Jeżeli próba doręczenia pisma sądowego przesyłką poleconą nie powiedzie się, nie ma innej możliwości doręczenia pisma sądowego drogą pocztową.

8.3 Czy urzędy pocztowe przewidują określony termin na odebranie dokumentów przed ich odesłaniem jako niedoręczone? Jeśli tak, w jaki sposób adresat jest informowany o tym, że w urzędzie pocztowym jest do odebrania adresowana do niego przesyłka?

Odbiorcę pisma wysłanego przesyłką poleconą informuje się o wysłaniu tego pisma za pomocą zawiadomienia wysłanego na jego adres zamieszkania. Placówka pocztowa przechowuje pisma sądowe przez 30 dni od daty ich otrzymania. Odbiorca musi zostać wezwany do obioru przesyłki co najmniej dwukrotnie.

9 Czy przewiduje się pisemne potwierdzenie doręczenia dokumentu?

Jeżeli pismo sądowe zostało wysłane pocztą, fakt doręczenia odnotowuje się w aktach sprawy z podaniem miejsca i terminu doręczenia, a także umieszcza się odpowiednią adnotację na dokumencie pocztowym.

10 Co się stanie, gdy z jakichkolwiek powodów adresat nie otrzyma dokumentu lub gdy doręczenie dokumentu nastąpi z naruszeniem przepisów prawa (np. dokument zostanie doręczony osobie trzeciej)? Czy pomimo to doręczenie dokumentu może być uznane za zgodne z prawem (np. czy naruszenie przepisów prawa może być usunięte), czy też musi nastąpić nowa próba doręczenia dokumentu?

Na wniosek adresata sąd skontaktuje się z zainteresowanym państwem obcym bezpośrednio albo za pośrednictwem organu centralnego i zwróci się do tego państwa o ponowne wystosowanie wniosku o doręczenie na podstawie wniosku adresata.

11 Czy muszę zapłacić za doręczenie dokumentu, a jeśli tak, to jaką kwotę?

Nie, nie trzeba wnosić żadnej opłaty.