

Sib informazzjoni għal kull reġjun
L-Artikolu 151 tal-Att dwar il-Proċedura Ċivili (Zakon o parničnom postupku) jiddikjara li l-ispejjeż tal-litigazzjoni jinkludu l-ispejjeż imġarrba matul il-proċedimenti jew li jkunu relatati magħhom. Dawn l-ispejjeż jinkludu, pereżempju, l-ispejjeż għall-produzzjoni tal-evidenza, it-tariffi tal-qorti, l-ispejjeż tal-pubblikazzjoni, l-ispejjeż għall-allowances ta’ kuljum u l-ispejjeż tal-ivvjaġġar tal-imħallfin u tar-reġistraturi tal-qorti, l-ispejjeż tal-ivvjaġġar tal-partijiet b’rabta mad-dehra tagħhom fil-qorti u spejjeż simili. L-ispejjeż tat-tilwima jinkludu wkoll ir-remunerazzjoni għax-xogħol tal-avukati u ta’ persuni oħra li għandhom id-dritt għal remunerazzjoni skont il-liġi.
Skont l-Artikolu 152 tal-Att dwar il-Proċedura Ċivili kull parti għandha tħallas, bil-quddiem, l-ispejjeż li ġġarrab bħala riżultat tal-azzjonijiet tagħha. Meta parti tipproponi l-evidenza, hija tkun obbligata, b’ordni tal-qorti, li tħallas, bil-quddiem, l-ammont meħtieġ biex tkopri l-ispejjeż relatati mal-produzzjoni tal-evidenza. Is-suċċess fit-tilwima huwa l-prinċipju bażiku meta jiġi deċiż min għandu finalment iġarrab l-ispejjeż tat-tilwima. Għalhekk, l-ewwel paragrafu tal-Artikolu 154 tal-Att dwar il-Proċedura Ċivili jiddikjara li parti li titlef kawża kompletament hija obbligata tħallas l-ispejjeż tal-parti opposta u tal-intervenjent tagħha mġarrba fil-proċedimenti. L-intervenjent li jsostni lill-parti telliefa għandu jħallas l-ispejjeż tar-rikorsi tiegħu. Skont it-tieni paragrafu tal-Artikolu 154 tal-Att dwar il-Proċedura Ċivili, jekk parti jkollha suċċess parzjali fit-tilwima tagħha, il-qorti għandha tiddeċiedi dwar ir-rimborż tal-ispejjeż abbażi tal-grad ta’ suċċess fit-tilwima b’rabta mat-talba li finalment ġiet ippreżentata. Japplikaw regoli speċjali f’każijiet fejn l-ispejjeż tat-tilwima jiġġarrbu minħabba nuqqas ta’ waħda mill-partijiet jew minħabba avveniment li jkun ġralha, meta tingħata sentenza abbażi ta’ konfessjoni, meta l-attur jirtira l-kawża jew jirrinunzja t-talba, meta t-tilwima tiġi solvuta mill-qorti u l-partijiet konġunti għall-kawża jipparteċipaw fit-tilwima (l-Artikoli 156-161 tal-Att dwar il-Proċedura Ċivili).
Skont l-Att dwar l-Għajnuna Legali Bla Ħlas (Zakon o besplatnoj pravnoj pomoći), l-għan tal-għajnuna legali huwa li tinkiseb l-ugwaljanza quddiem il-liġi, li ċ-ċittadini tar-Repubblika tal-Kroazja u persuni oħra jingħataw protezzjoni legali effettiva u aċċess għall-qorti u għal korpi pubbliċi oħra taħt kundizzjonijiet ugwali skont id-dispożizzjonijiet tal-Att dwar l-Għajnuna Legali Bla Ħlas.
L-għajnuna legali tingħata bħala għajnuna legali primarja jew sekondarja.
L-għajnuna legali primarja tinkludi:
L-għajnuna legali primarja hija pprovduta minn uffiċċji tal-amministrazzjoni tal-Istat fil-kontej u mill-korp amministrattiv kompetenti tal-Belt ta’ Żagreb (minn hawn ’il quddiem: l-uffiċċji), assoċjazzjonijiet awtorizzati u kliniċi legali. Fl-għoti tal-għajnuna legali primarji, l-uffiċċji huma awtorizzati li jipprovdu informazzjoni legali ġenerali u konsulenza legali u jagħmlu sottomissjonijiet.
L-għajnuna legali sekondarja tinkludi:
L-għajnuna legali sekondarja hija pprovduta mill-avukati.
L-għajnuna legali sekondarja tinkludi wkoll:
Il-persuni li ġejjin huma intitolati għall-għajnuna legali bla ħlas:
Bħala regola, il-kundizzjonijiet ta’ proprjetà li ġejjin għandhom jiġu sodisfatti sabiex tingħata għajnuna legali sekondarja:
L-għajnuna legali sekondarja tingħata mingħajr ma tiġi ddeterminata s-sitwazzjoni finanzjarja jekk ir-rikorrent ikun:
L-għajnuna legali tista’ tingħata wkoll għal tilwim transfruntier. Tilwima transfruntiera hija tilwima li fiha ir-rikorrent għall-għajnuna legali għandu l-indirizz permanenti jew normalment jirrisjedi fi Stat Membru tal-Unjoni Ewropea, li mhuwiex l-Istat Membru li fih il-qorti tiżvolġi l-attivitajiet tagħha jew li fih għandha tiġi eżegwita s-sentenza.
L-għajnuna legali f’tilwim transfruntier tingħata f’materji ċivili u kummerċjali u fi proċedimenti ta’ medjazzjoni jew soluzzjoni barra mill-qorti, l-infurzar ta’ strumenti awtentiċi u l-għoti ta’ konsulenza legali f’tali proċedimenti. Id-dispożizzjonijiet dwar l-għajnuna legali f’tilwim transfruntier ma japplikawx fi proċeduri fiskali, doganali u proċeduri amministrattivi oħra.
Rikorrent għall-għajnuna legali f’tilwima transfruntiera jingħata għajnuna legali jekk jissodisfa l-prerekwiżiti stabbiliti mill-Att dwar l-Għajnuna Legali Bla Ħlas. B’mod eċċezzjonali, l-għajnuna legali tista’ tingħata lil rikorrent li ma jissodisfax il-kundizzjonijiet għall-għoti tal-għajnuna legali stabbiliti bl-Att dwar l-Għajnuna Legali Bla Ħlas jekk juri li ma jistax iħallas l-ispejjeż tal-proċedimenti minħabba d-differenza fl-għoli tal-ħajja bejn l-Istat Membru ta’ residenza u r-Repubblika tal-Kroazja.
L-għajnuna legali primarja tista’ tingħata f’kull materja legali:
L-għajnuna legali sekondarja mogħtija mill-avukati u l-eżenzjoni mill-ħlas tal-ispejjeż tat-tilwima jistgħu jingħataw fit-tipi ta’ proċedimenti li ġejjin:
L-għajnuna legali sekondarja mogħtija mill-avukati tista’ tingħata fil-proċedimenti msemmija hawn fuq bil-kundizzjonijiet li ġejjin:
Eżenzjoni mit-tariffi tal-qorti tista’ tingħata fil-proċedimenti kollha tal-qorti (proċedimenti ċivili u tilwim amministrattiv) jekk iċ-ċirkostanzi materjali tar-rikorrent ikunu tali li l-ħlas tat-tariffi tal-qorti jista’ jipperikola l-għajxien tar-rikorrent u tal-membri tal-unità domestika tiegħu, soġġett għall-kundizzjonijiet speċjali stabbiliti fl-Artikolu 14 tal-Att dwar l-Għajnuna Legali Bla Ħlas. Meta tittieħed deċiżjoni, għandha tingħata attenzjoni speċjali lill-ammont tat-tariffi tal-qorti fil-proċedura li fiha tintalab eżenzjoni.
L-uffiċċju għandu jiddeċiedi dwar rikors għall-approvazzjoni tal-għajnuna legali sekondarja fi żmien 15-il ġurnata mill-jum li fih tkun ġiet ippreżentat. Jekk ir-rikorrent jitlef id-dritt li jieħu l-azzjoni li għaliha jkun ippreżenta r-rikors minħabba li tkun għaddiet l-iskadenza, l-uffiċċju għandu jiddeċiedi dwar ir-rikors fi żmien iqsar li jippermetti lir-rikorrent jieħu l-azzjoni fil-ħin.
Il-proċedura biex tinkiseb l-għajnuna legali primarja tinbeda billi jiġi kkuntattjat direttament il-fornitur tal-għajnuna legali primarja (assoċjazzjoni awtorizzata, klinika jew uffiċċju legali) u mhuwiex meħtieġ li timtela formola ta’ rikors speċifika.
Il-proċedura biex tinkiseb l-għajnuna legali sekondarja tinbeda billi titressaq talba għall-għoti ta’ għajnuna legali fuq il-formola preskritta lill-uffiċċju kompetenti. Il-formola tar-rikors għall-għajnuna legali tista’ tinkiseb mill-uffiċċji u mis-siti elettroniċi tal-uffiċċji u tal-Ministeru tal-Ġustizzja.
Ir-rikorsi għall-għajnuna legali f’tilwima transfruntiera u r-rikorsi għat-trażmissjoni ta’ rikorsi għall-għajnuna legali f’tilwima transfruntiera għandhom jiġu ppreżentati fuq il-formoli preskritti mid-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2004/844/KE tad-9 ta’ Novembru 2004 li tistabbilixxi formola ta’ rikorsi għall-għajnuna legali taħt id-Direttiva tal-Kunsill 2003/8/KE sabiex ittejjeb l-aċċess għall-ġustizzja f’tilwim transfruntiera billi tistabbilixxi regoli komuni minimi li għandhom x’jaqsmu mal-għajnuna legali f’tilwim bħal dawn u d-Deċiżjoni tal-Kummissjoni 2005/630/KE tas-26 ta’ Awwissu 2005 li tistabbilixxi formola għat-trażmissjoni ta’ rikorsi għall-għajnuna legali taħt id-Direttiva tal-Kunsill 2003/8/KE, ippubblikati f’Il-Ġurnal Uffiċjali tal-Unjoni Ewropea.
Il-formoli u d-dokumenti akkumpanjanti kollha f’tilwima transfruntiera għandhom jiġu ppreżentati tradotti bil-Kroat. Jekk le, it-talba tiġi miċħuda.
Meta rikors jiġi ppreżentat lill-uffiċċju kompetenti, dan għandu jkun akkumpanjat mill-kunsens bil-miktub tar-rikorrent u tal-membri tal-unità domestika tiegħu li jippermetti l-aċċess għad-data kollha dwar id-dħul u l-assi totali, fejn ir-rikorrent jikkonferma li l-informazzjoni pprovduta hija preċiża u kompluta.
Il-vittmi ta’ vjolenza domestika għandhom jippreżentaw il-kunsens tagħhom biex jippermettu aċċess għad-data kollha dwar id-dħul u l-proprjetà għalihom infushom biss. Il-kunsens ma jiġix ippreżentat minn dawk il-membri tal-unità domestika li jipparteċipaw fil-proċedimenti bħala konvenuti jew li l-interess tagħhom imur kontra l-interess tar-rikorrent.
Il-formola tar-rikors għal għajnuna legali f’tilwima transfruntiera għandha tkun akkumpanjata mid-dokumentazzjoni rilevanti meħtieġa biex tittieħed deċiżjoni dwar ir-rikors.
Il-proċedura biex tinkiseb għajnuna legali primarja tinbeda billi tikkuntattja direttament lil min jipprovdi għajnuna legali primarja (assoċjazzjoni awtorizzata, klinika jew uffiċċju legali), u ma hemmx bżonn li tippreżenta rikors speċifika, filwaqt li l-proċedura biex tinkiseb għajnuna legali sekondarja tinbeda billi tissottometti rikors lill-uffiċċju kompetenti fit-territorju fejn ir-rikorrent ikollu l-indirizz permanenti tiegħu jew fejn normalment jirrisjedi.
Rikorrent li għandu l-indirizz permanenti tiegħu jew li normalment jirrisjedi fi Stat Membru tal-Unjoni Ewropea u jeħtieġ għajnuna legali f’tilwima transfruntiera quddiem qorti fir-Repubblika tal-Kroazja jrid jippreżenta rikors għal għajnuna legali lill-Ministeru tal-Ġustizzja tar-Repubblika tal-Kroazja (awtorità li tirċievi).
Parti li għandha l-indirizz permanenti tagħha jew li normalment tirrisjedi fir-Repubblika tal-Kroazja u li tfittex għajnuna legali f’tilwima transfruntiera quddiem qorti ta’ Stat Membru ieħor tal-Unjoni Ewropea, għandha tippreżenta r-rikors tagħha lill-uffiċċju responsabbli għall-post ta’ residenza permanenti jew ta’ residenza abitwali tagħha.
Għajnuna legali sekondarja tingħata lil rikorrent li jissodisfa l-kundizzjonijiet għall-eżerċitar tad-dritt għall-għajnuna legali billi toħroġ deċiżjoni dwar l-għoti tal-għajnuna legali. Uffiċċju għandu jiddeċiedi dwar rikors fi żmien 15-il jum mid-data li fiha jkun ġie ppreżentat.
Id-deċiżjoni dwar l-għajnuna legali tinkludi d-dritt li jintużaw xi wħud mill-forom jew il-forom kollha ta’ għajnuna legali sekondarja għal proċedura ta’ ċertu tip u grad. Id-deċiżjoni msemmija hawn fuq tinkludi d-data personali tal-benefiċjarju tal-għajnuna legali, deskrizzjoni qasira tal-materja legali li għaliha ngħatat l-għajnuna legali, il-forma u l-ambitu tal-għajnuna legali approvata, informazzjoni dwar l-avukat li ser jipprovdi l-għajnuna legali u informazzjoni oħra rilevanti għad-deċiżjoni.
Meta r-rikorrent jippreżenta rikors għal għajnuna legali fil-forma ta’ eżenzjoni mit-tariffi tal-qorti, huwa għandu jinforma lill-qorti fis-sottomissjoni, jew meta jieħu azzjoni oħra fil-proċedimenti tal-qorti, dwar ir-rikors ippreżentat għal eżenzjoni mit-tariffi tal-qorti, u għandu jissottometti d-deċiżjoni li teżentah mill-ħlas tat-tariffi tal-qorti sa mhux aktar tard minn sitt xhur mill-jum li fih tkun ġiet ippreżentata s-sottomissjoni jew mid-data meta tittieħed azzjoni oħra fil-proċedimenti quddiem il-qorti.
Id-deċiżjoni li tagħti l-għajnuna legali sekondarja tiddetermina wkoll l-avukat li għandu jipprovdi l-għajnuna legali lill-benefiċjarju. Il-benefiċjarju tal-għajnuna legali għandu jippreżenta d-deċiżjoni lill-avukat indikat fid-deċiżjoni. F’każijiet eċċezzjonali, l-uffiċċju jaħtar avukat ieħor għall-benefiċjarju bil-kunsens minn qabel tiegħu mehmuż mar-rikors għall-għajnuna legali.
Kif intqal hawn fuq, id-deċiżjoni li tagħti l-għajnuna legali tinkludi d-dritt li jintużaw xi wħud mill-forom jew il-forom kollha ta’ għajnuna legali sekondarja għal proċedura ta’ ċertu tip u grad. Skont id-deċiżjoni li tagħti l-għajnuna legali, il-benefiċjarju jista’ jkun totalment jew parzjalment eżentat milli jħallas it-tariffi tal-avukat, l-ispejjeż tat-tilwima (eżenzjoni mill-ħlas bil-quddiem tal-ispejjeż tax-xhieda, l-interpreti, l-esperti, l-investigazzjonijiet u l-pubblikazzjonijiet tal-qorti) u t-tariffi tal-qorti.
L-għajnuna legali tingħata kollha kemm hi jekk ir-rikorrent ikun benefiċjarju ta’ allowance ta’ appoġġ skont regolamenti speċifiċi li jirregolaw l-eżerċizzju tad-drittijiet taħt is-sistema tal-għajnuna soċjali, jiġifieri d-dritt għall-benefiċċji skont l-Att dwar id-Drittijiet tal-Veterani tal-Gwerra Interna Kroata u l-Membri tal-Familja tagħhom u l-Att dwar il-Protezzjoni tal-Invalidi Militari u Ċivili tal-Gwerra jew jekk id-dħul totali tar-rikorrent u tal-membri tal-unità domestika tiegħu ma jaqbiżx il-50 % tal-ammont ta’ kull xahar tal-bażi baġitarja għal kull membru tal-unità domestika.
Kull żieda fid-dħul totali tar-rikorrent u tal-membri tal-unità domestika tiegħu li taqbeż 50 % tal-bażi baġitarja għal kull membru tal-unità domestika tirriżulta fi tnaqqis fl-ammont ta’ għajnuna legali, b’tali mod li kull żieda ta’ 10 % tirriżulta fi tnaqqis ta’ 10 % fl-għajnuna legali iżda l-ammont tal-għajnuna legali m’għandux ikun inqas minn 50 % tal-ispejjeż determinati għall-għajnuna legali.
Jekk l-għajnuna legali ma tingħatax kollha, ir-rikorrent jista’ jressaq appell quddiem il-Ministeru tal-Ġustizzja kontra l-parti tad-deċiżjoni li tirrifjuta li tagħti l-għajnuna legali. Dan l-appell ma jdewwimx l-użu tal-ammont approvat ta’ għajnuna legali. Jistgħu jinbdew proċeduri amministrattivi kontra d-deċiżjoni tal-Ministeru tal-Ġustizzja li tiċħad l-appell.
Meta jkun ingħata ammont imnaqqas ta’ għajnuna legali, il-bqija tal-ispejjeż jitħallsu mill-benefiċjarju tal-għajnuna legali. Fi kwalunkwe każ, jekk il-benefiċjarju tal-għajnuna legali jirbaħ il-kawża, il-qorti tiddeċiedi li dik il-parti għandha tiġi rimborżata għall-ispejjeż tal-proċedimenti mill-parti l-oħra.
Rikors għall-għajnuna legali jista’ jitlob l-għoti ta’ għajnuna legali għaż-żewġ stadji tal-proċedimenti ċivili. Sabiex jitħejjew rimedji legali straordinarji, jeħtieġħ li jiġi ppreżentat rikors speċjali u tingħata deċiżjoni speċifika għal dik l-azzjoni legali biss.
Jekk matul il-proċedimenti s-sitwazzjoni finanzjarja tal-benefiċjarju tal-għajnuna legali u l-membri tal-unità domestika tiegħu titjieb sal-punt fejn, li kieku din is-sitwazzjoni finanzjarja mtejba kienet teżisti fiż-żmien tar-rikors din kienet taffettwa d-dritt tar-rikorrent għall-għajnuna legali u l-ambitu tal-għajnuna legali, l-uffiċċju kompetenti jirrevoka kompletament jew parzjalment id-deċiżjoni dwar l-għajnuna legali. Il-benefiċjarji tal-għajnuna legali għandhom jinfurmaw lill-uffiċċju dwar kull titjib fis-sitwazzjoni finanzjarja tagħhom fi żmien tmint ijiem mill-jum li fih ikunu saru jafu b’dan. Benefiċjarju tal-għajnuna legali jista’ jressaq appell quddiem il-Ministeru tal-Ġustizzja kontra d-deċiżjoni li tirrevoka d-deċiżjoni li tingħata l-għajnuna legali fi żmien 15-il jum mid-data li fiha jirċievi d-deċiżjoni. Jistgħu jinbdew proċedimenti amministrattivi kontra d-deċiżjoni tal-Ministeru tal-Ġustizzja.
Ir-rikorrent jew il-benefiċjarju tal-għajnuna legali jista’ jressaq appell kontra d-deċiżjoni tal-uffiċċju li tiċħad it-talba għall-għajnuna legali jew kontra l-parti tad-deċiżjoni li tirrifjuta l-għoti tal-għajnuna legali sħiħa fi żmien 15-il jum mid-data meta jirċievi d-deċiżjoni. Il-Ministeru tal-Ġustizzja għandu jiddeċiedi dwar appell fi żmien tmint ijiem mid-data tal-wasla ta’ appell validu. Jistgħu jinbdew proċedimenti amministrattivi kontra d-deċiżjoni tal-Ministeru tal-Ġustizzja.
Informazzjoni ulterjuri:
Is-sit web tal-Ministeru tal-Ġustizzja
L-Att dwar l-Għajnuna Legali Mingħajr Ħlas (Narodne Novine (NN; Il-Gazzetta Uffiċjali tar-Repubblika tal-Kroazja), Nri 143/12 u 98/19)
Att dwar il-Proċedura Ċivili (NN Nri 53/91, 91/92, 58/93, 112/99, 88/01, 117/03, 88/05, 02/07, 84/08, 96/08, 123/08, 57/11, 148/11 – test konsolidat, 25/13, 89/14, 70/19)
Il-verzjoni bil-lingwa nazzjonali ta’ din il-paġna tinżamm mill-punt ta’ kuntatt tan-NĠE rispettiv. It-traduzzjonijiet saru mis-servizz tal-Kummissjoni Ewropea. Jista' jkun hemm xi tibdil imdaħħal fl-oriġinal mill-awtorità nazzjonali kompetenti li jkun għadu ma jidhirx fit-traduzzjonijiet. La l-NĠE u lanqas il-Kummissjoni Ewropea ma jaċċettaw ebda responsabbiltà fir-rigward ta' kwalunkwe informazzjoni jew dejta li tinsab jew li hemm referenza għaliha f'dan id-dokument. Jekk jogħġbok irreferi għall-avviż legali sabiex tiċċekkja r-regoli dwar id-drittijiet tal-awtur għall-Istati Membri responsabbli minn din il-paġna.