Għajnuna legali

1 Il-proċedimenti legali xi spejjeż jinvolvu, u normalment min irid iħallashom?

L-ispejjeż tal-għajnuna legali sekondarja (antrinė teisinė pagalba) huma spejjeż li r-rikorrent huwa eżentat milli jħallas, jiġifieri: l-ispejjeż tal-litigazzjoni fi proċedimenti ċivili, l-ispejjeż tal-proċedimenti kostituzzjonali pendenti, l-ispejjeż tal-proċedimenti amministrattivi, l-ispejjeż tal-kawżi tal-qorti relatati ma’ reat amministrattiv, l-ispejjeż relatati mas-smigħ ta’ azzjoni ċivili mqajma f’kawża kriminali, l-ispejjeż tad-difiża u tar-rappreżentanza fil-proċedimenti (inklużi l-proċedimenti ta’ appell u ta’ kassazzjoni, irrispettivament minn min jibdiehom), l-ispejjeż tal-proċedimenti ta’ eżekuzzjoni kif stabbiliti fl-Istruzzjonijiet għall-eżekuzzjoni ta’ deċiżjonijiet, approvati mill-Ministru għall-Ġustizzja, u l-ispejjeż relatati mat-tħejjija ta’ dokumenti proċedurali, il-ġbir tal-evidenza, it-traduzzjoni u r-rappreżentanza fi proċeduri preliminari ta’ riżoluzzjoni tat-tilwim barra mill-qorti, meta tali proċedura tkun stabbilita bil-liġi jew b’deċiżjoni tal-qorti. L-ispejjeż tal-ivvjaġġar jitħallsu wkoll meta l-preżenza tal-applikant tkun obbligatorja kif stabbilit mil-liġi jew rikonoxxuta mill-qorti.

F’tilwim transfruntier f’materji ċivili u kummerċjali, l-għajnuna legali ggarantita mill-Istat tkopri:

1. l-ispejjeż tal-interpretazzjoni;
2. l-ispejjeż tat-traduzzjoni tat-talba għal għajnuna legali u d-dokumenti ta’ sostenn;
3. l-ispejjeż tat-traduzzjoni tad-dokumenti proċedurali essenzjali mitluba mill-qorti jew mill-awtorità kompetenti u ppreżentati mir-rikorrent;
4. l-ispejjeż tal-ivvjaġġar li għandhom jitħallsu mir-rikorrent meta l-persuni konnessi mal-każ tar-rikorrent ikunu meħtieġa jkunu preżenti fil-qorti bil-liġi Litwana jew b’deċiżjoni tal-qorti u l-qorti tiddeċiedi li l-persuni kkonċernati ma jistgħux jinstemgħu għas-sodisfazzjon tal-qorti b’xi mezz ieħor.

F’tilwim transfruntier meta r-rikorrent ikun ddomiċiljat jew residenti b’mod predominanti fir-Repubblika tal-Litwanja, l-għajnuna legali garantita mill-Istat tkopri l-ispejjeż relatati ma’:

1. għajnuna legali mogħtija fil-Litwanja qabel ma tkun waslet talba għal għajnuna legali fi Stat Membru ieħor tal-Unjoni Ewropea li fih il-kawża tkun qed tinstema’ jew is-sentenza għandha tiġi eżegwita;
2. traduzzjoni tat-talba għal għajnuna legali u d-dokumenti ta’ sostenn.

Jekk int intitolat għal għajnuna legali sekondarja ffinanzjata 100 % mill-Istat, int eżenti milli tħallas dawn l-ispejjeż. Jekk int intitolat għal għajnuna legali parzjali biss, għandek tħallas il-bqija tal-ispejjeż inti stess.

2 X’inhija eżattament l-għajnuna legali?

L-għajnuna legali primarja (pirminė teisinė pagalba), l-għajnuna legali sekondarja (antrinė teisinė pagalba) u l-medjazzjoni ekstraġudizzjarja li hija ggarantita mill-Istat (valstybės užtikrinama neteisminė mediacija) jingħataw f’konformità mal-proċedura stabbilita fil-Liġi tar-Repubblika tal-Litwanja dwar l-għajnuna legali ggarantita mill-Istat (Lietuvos Respublikos valstybės garantuojamos teisinės pagalbos įstatymas).

Għandek titlob l-għajnuna legali primarja jekk teħtieġ informazzjoni legali, parir legali, tħejjija ta’ dokumenti għall-awtoritajiet tal-istat jew muniċipali, assistenza fis-soluzzjoni tat-tilwim barra mill-qorti, jew tħejjija ta’ ftehim ta’ soluzzjoni. Il-fornituri tal-għajnuna legali primarja jfasslu wkoll talbiet għal divorzju b’kunsens reċiproku, ftehimiet ta’ divorzju, rikorsi għal ordni tal-qorti, oġġezzjonijiet għar-rikorsi mill-kredituri, rikorsi għal awtorizzazzjoni ġudizzjarja għall-bejgħ jew għall-ipotekar ta’ proprjetà immobbli, rikorsi għal awtorizzazzjoni ġudizzjarja biex jiġi aċċettat wirt, u rikorsi għal awtorizzazzjoni ġudizzjarja minn qabel biex jidħlu fi tranżazzjonijiet li jinvolvu l-assi ta’ persuna li hija legalment inabilitata jew li għandha kapaċità ġuridika limitata f’ċertu qasam.

L-għajnuna legali primarja hija disponibbli fi kwalunkwe muniċipalità Litwana.

Int għandek titlob l-għajnuna legali sekondarja jekk teħtieġ it-tħejjija ta’ dokumenti proċedurali, difiża jew rappreżentanza minn avukat fi proċedimenti legali, inklużi proċedimenti ta’ eżekuzzjoni, rappreżentanza matul l-istadju ekstraġudizzjarju preliminari ta’ tilwima, meta tali proċedura tkun meħtieġa bil-liġi jew b’deċiżjoni tal-qorti, jew eżenzjoni mill-ħlas ta’ tariffi tal-avukati, spejjeż proċedurali u spejjeż oħra.

Għandek tagħmel rikors għal medjazzjoni ekstraġudizzjarja ggarantita mill-Istat jekk qed tfittex soluzzjoni amikevoli ta’ tilwima ċivili.

Id-deċiżjonijiet dwar l-għoti ta’ għajnuna legali sekondarja jew medjazzjoni extraġudizzjarja ggarantita mill-Istat jittieħdu mis-Servizz tal-Għajnuna Legali garantita mill-Istat (Valstybės garantuojamos teisinės pagalbos tarnyba).

L-informazzjoni kollha dwar l-għajnuna legali ggarantita mill-Istat tista’ tinstab fuq is-sit web tas-Sistema ta’ Informazzjoni tas-Servizzi tal-Għajnuna Legali ((Teisinės pagalbos paslaugų informacinės sistemos – TEISIS):https://teisis.lt/external/home/main.

3 X’inhuma r-rekwiżiti biex tingħata l-għajnuna legali?

L-għajnuna legali primarja tingħata lil ċittadini Litwani, ċittadini ta’ Stat Membru tal-Unjoni Ewropea, persuni li jirrisjedu legalment fil-Litwanja jew fi Stat Membru ieħor tal-Unjoni Ewropea, u persuni intitolati għal tali għajnuna skont ftehimiet internazzjonali li l-Litwanja hija parti fihom. Dawk kollha elenkati hawn fuq huma intitolati għal konsultazzjoni ta’ siegħa dwar il-kwistjoni li tikkonċernahom bla ħlas, irrispettivament mis-sitwazzjoni finanzjarja tagħhom.

Il-fornituri tal-għajnuna legali primarja jagħtu pariri dwar is-soluzzjoni ta’ tilwima barra mill-qorti, jipprovdu informazzjoni dwar is-sistema legali, il-liġijiet u atti legali oħra, jgħinu fit-tfassil ta’ ftehim ta’ soluzzjoni u jgħinu biex jimtela rikors għal għajnuna legali sekondarja fejn meħtieġ, jew iħejju d-dokumenti proċedurali previsti mil-liġi. L-għajnuna legali primarja hija rrifjutata jekk: il-pretensjonijiet tar-rikorrent huma manifestament inġustifikati; ir-rikorrent ikun diġà ngħata parir estensiv dwar l-istess kwistjoni; huwa ċar li l-persuna tista’ tikseb il-parir ta’ avukat mingħajr għajnuna legali garantita mill-Istat; ir-rikors ma jirrigwardax id-drittijiet u l-interessi leġittimi tal-persuna stess, ħlief f’każijiet ta’ rappreżentanza kif stipulat mil-liġi; jew qed issir abbuż mill-għajnuna legali ggarantita mill-Istat jew mid-drittijiet sostantivi jew proċedurali.

L-għajnuna legali sekondarja tingħata lill-istess grupp ta’ persuni, iżda hija soġġetta għal valutazzjoni tal-assi personali (jew tal-familja) u l-introjtu personali.

L-għajnuna legali sekondarja tista’ tingħata lil persuni li l-assi personali (jew tal-familja) u l-introjtu personali annwali tagħhom matul l-aħħar 12-il xahar ma kinux jaqbżu l-livelli normattivi stabbiliti mill-Gvern Litwan biex jirċievu l-għajnuna legali. Ta’ min jinnota li l-persuni li jkunu qed ifittxu għajnuna legali sekondarja jridu jipprovdu dettalji dwar il-proprjetà mobbli u l-proprjetà immobbli tagħhom u dik tal-konjuġi tagħhom.

Irrispettivament mill-assi personali (jew tal-familja) jew mid-dħul annwali personali, tista’ tingħata għajnuna legali sekondarja b’xejn, per eżempju lil vittmi ta’ atti kriminali; riċeventi ta’ benefiċċji tas-sigurtà soċjali; persuni li għandhom livell sever ta’ diżabilità jew li huma rikonoxxuti bħala mhux tajbin għax-xogħol jew li laħqu l-età tal-pensjoni u li għalihom ġie stabbilit livell ta’ bżonnijiet speċjali konsiderevoli f’konformità mal-proċedura stabbilita bil-liġi; u persuni oħra elenkati fl-Artikolu 12 tal-Liġi dwar l-għajnuna legali ggarantita mill-Istat.

L-għajnuna legali sekondarja tiġi miċħuda jekk: il-pretensjonijiet tar-rikorrent ikunu manifestament inġustifikabbli; ir-rappreżentazzjoni tal-każ mhijiex vijabbli; ir-rikorrent ikun qed jitlob dannu mhux materjali b’rabta mal-malafama, iżda ma jkun iġġarrab l-ebda dannu materjali; ir-rikors ikun relatat ma’ pretensjoni li tirriżulta direttament mill-attivitajiet kummerċjali jew ta’ impjieg indipendenti tar-rikorrent; ir-rikorrent ikun jista’ jaċċessa s-servizzi legali meħtieġa mingħajr l-użu ta’ għajnuna legali ggarantita mill-Istat; ir-rikors ma jkunx relatat ma’ ksur tad-drittijiet tar-rikorrent stess, ħlief f’każijiet ta’ rappreżentanza kif stipulat fil-liġi; it-talba li fir-rigward tagħha qed tintalab għajnuna legali sekondarja tkun ġiet trasferita lir-rikorrent bl-għan li tinkiseb għajnuna legali ggarantita mill-Istat; ir-rikorrent ikun qed jabbuża mill-għajnuna legali ggarantita mill-Istat jew mid-drittijiet sostantivi jew proċedurali tiegħu; ir-rikorrent jirrifjuta li jħallas parti mill-ispejjeż fissi tal-għajnuna legali sekondarja; l-eżami tal-mertu tat-talba jkun juri li l-ispejjeż possibbli tal-għajnuna legali sekondarja jaqbżu d-daqs tat-talba finanzjarja (interessi finanzjarji); ir-rikorrent ikun ingħata għajnuna legali sekondarja f’kawża oħra iżda rrifjuta li jħallas l-ispejjeż fissi tal-għajnuna legali sekondarja jew parti minnhom sal-iskadenza speċifikata.

Medjazzjoni ekstraġudizzjarja ggarantita mill-Istat tista’ sseħħ jekk mill-inqas waħda mill-partijiet fit-tilwima tkun intitolata għal għajnuna legali sekondarja.

F’tilwim transfruntier, fejn l-assi personali (jew patrimonjali) u l-introjtu personali ta’ persuni fiżiċi li jirrisjedu legalment fi Stat Membru ieħor tal-Unjoni Ewropea jeċċedu l-livell normattiv stabbilit mill-Gvern, iżda jindikaw li ma jistgħux iġarrbu l-ispejjeż tal-proċedimenti, is-Servizz ta’ Għajnuna Legali ggarantit mill-Istat irid jistabbilixxi jekk il-persuna inkwistjoni hijiex kapaċi tħallas l-ispejjeż tal-proċedimenti, b’kont meħud tal-għoli tal-ħajja fl-Istat Membru l-ieħor li fih dik il-persuna tkun domiċiljata jew residenti b’mod predominanti, u jista’ jiddeċiedi li jagħti għajnuna legali sekondarja. F’dak il-każ, il-fatt jekk ir-rikorrent huwiex intitolat għall-għajnuna legali, fid-dawl tal-assi personali (jew patrimonjali) u l-introjtu personali tiegħu, jiġi vvalutat f’konformità mal-leġiżlazzjoni tal-post fejn ikun domiċiljat jew residenti b’mod predominanti.

4 L-għajnuna legali tingħata għal kull tip ta’ proċediment?

Iva, barra minn tilwim transfruntier. F’tilwim transfruntier, l-għajnuna legali ggarantita mill-Istat tingħata f’materji ċivili u kummerċjali.

5 Jeżistu proċeduri speċjali f’każijiet ta’ bżonn?

Iva. Meta l-preżenza ta’ avukat tad-difiża jew rappreżentant awtorizzat tkun obbligatorja fi proċedimenti kriminali, l-avukat li jipprovdi servizzi ta’ għajnuna legali sekondarja jinħatar mill-uffiċjal tal-investigazzjoni ta’ qabel il-proċess, mill-prosekutur pubbliku jew mill-qorti li tisma’ l-kawża.

6 Minn fejn nista’ nikseb formola ta’ applikazzjoni għal għajnuna legali?

Il-formola ta’ applikazzjoni għal għajnuna legali sekondarja, flimkien mad-dokumenti supplimentari, u l-formola ta’ applikazzjoni għal medjazzjoni ekstraġudizzjarja ggarantita mill-Istat, flimkien mad-dokumenti addizzjonali, jistgħu jinstabu fuq is-sit web dwar l-għajnuna legali ggarantita mill-Istat: https://vgtpt.lrv.lt/en/links/requests

Għal tilwim transfruntier, il-formola ta’ applikazzjoni li għandha tiġi ppreżentata tista’ tinstab fuq il-portal tal-Ġustizzja elettronika.

7 X’dokumenti jridu jiġu ppreżentati mal-formola tal-applikazzjoni għal għajnuna legali?

Id-dokumenti li għandhom jiġu ppreżentati jistgħu jinsabu fuq is-sit web dwar l-għajnuna legali ggarantita mill-Istat: https://vgtpt.lrv.lt/en/links/requests

Għal tilwim transfruntier:

1. Il-formola ta’ applikazzjoni għal għajnuna legali (li trid tiġi ffirmata mill-persuna li tapplika għall-għajnuna legali jew mir-rappreżentant awtorizzat tagħha, li jrid jipprovdi evidenza ta’ awtorizzazzjoni).
2. Il-prova tal-identità; passaport, karta tal-identità, permess ta’ residenza permanenti jew temporanja fil-Litwanja / fi Stat Membru tal-Unjoni Ewropea.
3. Dokumenti li jappoġġjaw it-talba (pereż. id-deċiżjonijiet tal-qorti li diġà nħarġu fil-każ tiegħek, il-kuntratt, jekk it-talbiet tiegħek huma relatati mat-twettiq ta’ kuntratt, eċċ.).
4. Ċertifikat (jew attestazzjoni) maħruġ mill-awtorità kompetenti tal-istat ta’ residenza tiegħek, li jiddikjara li int intitolat li tirċievi għajnuna legali mingħajr ħlas fl-istat tiegħek stess skont il-liġijiet ta’ dak l-istat.

8 Fejn irrid nibgħat l-applikazzjoni tiegħi għal għajnuna legali?

Lis-Servizz tal-Għajnuna Legali ggarantita mill-Istat:

Odminių g. 3, 01122 Vilnius
Tel. 8 700 00 211
Fax 8 700 35 004
Email: teisinepagalba@vgtpt.lt

9 Kif nista’ nsir naf jekk jiniex intitolat għal għajnuna legali?

Irrikorri għand is-Servizz tal-Għajnuna Legali ggarantita mill-Istat.

10 X’għandi nagħmel jekk inkun intitolat għal għajnuna legali?

Ippreżenta applikazzjoni, flimkien mad-dokumenti meħtieġa, lis-Servizz tal-Għajnuna Legali ggarantita mill-Istat.

11 Min jagħżilli l-avukat, jekk inkun intitolat għal għajnuna legali?

Is-Servizz tal-Għajnuna Legali ggarantita mill-Istat.

12 L-għajnuna legali tkopri l-ispejjeż kollha tal-proċedimenti?

Jekk tingħata għajnuna legali b’finanzjament mill-Istat ta’ 100 % tal-ispejjeż tal-għajnuna legali, tkun eżenti milli tħallas it-tariffi tal-avukati u l-ispejjeż tal-litigazzjoni. Jekk tingħata għajnuna legali bil-finanzjament tal-ispejjeż akkarigu tal-Istat, ikollok tħallas is-sehem li jifdal tal-ispejjeż fuq it-tariffi tal-avukati u l-ispejjeż tal-litigazzjoni. Ta’ min jinnota li ma hemm l-ebda eżenzjoni mill-ħlas tal-ispejjeż tal-litigazzjoni mġarrba mill-parti l-oħra fit-tilwima, għalhekk jekk persuna tibda proċedimenti tal-qorti u t-talba tiġi miċħuda mill-qorti, il-qorti tista’ tordna lil dik il-persuna biex tħallas l-ispejjeż tal-litigazzjoni mġarrba mill-parti l-oħra fit-tilwima. F’każijiet bħal dawn, l-istat ma jeżentakx milli tħallas l-ispejjeż tal-litigazzjoni mġarrba mill-parti l-oħra.

13 Min għandu jħallas l-ispejjeż l-oħra jekk jien inkun intitolat biss għal għajnuna legali limitata?

L-ispejjeż jitħallsu mill-persuna li tirċievi l-għajnuna legali parzjali.

14 L-għajnuna legali tkopri l-appelli wkoll?

Iva, l-għajnuna legali sekondarja hija disponibbli wkoll għat-tħejjija ta’ appell u għar-rappreżentanza fil-qorti tal-appell. Ta’ min jinnota li, jekk l-għajnuna legali sekondarja tkun ingħatat fl-ewwel istanza, irid jiġi ppreżentat rikors ġdid, flimkien mad-dokumenti kollha meħtieġa, biex tinkiseb għajnuna legali sekondarja għall-proċess tal-appell, u s-Servizz tal-Għajnuna Legali ggarantita mill-Istat jivvaluta jekk intix eliġibbli għall-għajnuna legali fl-appell.

15 L-għajnuna legali tista’ tiġi rtirata qabel il-konklużjoni tal-proċedimenti (jew saħansitra tiġi revokata wara t-terminazzjoni tal-proċedimenti)?

Iva, jekk jirriżulta li l-persuna li tkun ingħatatilha l-għajnuna legali żammet informazzjoni jew ipprovdiet informazzjoni falza sabiex tikseb għajnuna legali mill-Istat. L-għajnuna legali tista’ tiġi rtirata wkoll fuq talba tal-persuna stess, jew jekk jirriżulta li l-persuna tkun qed tagħmel użu ħażin mill-għajnuna legali, ma tikkooperax mal-avukat, eċċ.

16 Nista’ nikkontesta r-rifjut li ningħata għajnuna legali?

Iva. Deċiżjoni meħuda mis-Servizz tal-Għajnuna Legali ggarantita mill-Istat tista’ tiġi appellata quddiem il-Kummissjoni Amministrattiva Litwana għat-Tilwim (Lietuvos administracinių ginčų komisija) (Vilniaus g. 27, Vilnius) jew il-Qorti Amministrattiva Reġjonali ta’ Vilnius (Vilniaus apygardos administracinis teismas) (Žygimantų g. 2, Vilnius) fi żmien xahar mir-riċeviment tad-deċiżjoni.

17 It-talba għal għajnuna legali għandha l-effett li tissospendi l-perjodu ta’ preskrizzjoni?

Le.