Rechtsbijstand

1 Wat zijn de proceskosten en wie moet ze normaliter betalen?

De volgende proceskosten kunnen worden betaald uit de rechtsbijstand:

• zegel- en registratierecht;
• griffierechten;
• deurwaarderskosten;
• kosten en honoraria van deskundigen;
• kosten van vertalers en tolken;
• kosten en honoraria van notarissen;
• vergoedingen voor getuigen;
• reiskosten;
• publicatiekosten;
• honoraria en emolumenten van advocaten;
• kosten in verband met registratie-, hypotheek- en pandrechten;
• kosten voor deskundigenbewijzen waarin het standpunt in buitenlands recht wordt uiteengezet (certificats de coutume).

2 Wat is precies rechtsbijstand?

Door rechtsbijstand kan een natuurlijke persoon die over onvoldoende middelen beschikt, voor een bepaalde zaak gebruikmaken van de rechtsbijstand van een advocaat.

3 Kom ik in aanmerking voor rechtsbijstand?

Personen die over onvoldoende middelen beschikken, komen in aanmerking voor rechtsbijstand om hun belangen te verdedigen mits zij:

• staatsburger zijn van Luxemburg, of
• buitenlands staatsburger zijn die zich in Luxemburg mogen vestigen, of
• onderdaan zijn van een lidstaat van de Europese Unie, of
• buitenlands staatsburger zijn die op grond van een internationaal verdrag gelijk wordt gesteld aan staatsburgers van Luxemburg wat rechtsbijstand betreft, of
• illegaal verblijvende onderdanen van derde landen zijn met het oog op de vergoeding van te betalen honoraria op grond van artikel 572-7 van het wetboek van arbeid (Code de travail).

Rechtsbijstand kan ook worden toegekend aan andere vreemdelingen met onvoldoende middelen in procedures betreffende hun recht op asiel, binnenkomst, verblijf, vestiging of verwijdering.

Om te verifiëren dat er sprake is van onvoldoende middelen, wordt er gekeken naar het totale bruto-inkomen en het vermogen van de aanvrager en eventuele andere leden van het huishouden.

Personen die een vordering instellen die bij voorbaat onredelijk lijkt of weinig kans van slagen heeft of waarvan het doel niet in verhouding lijkt te staan tot de potentiële kosten, komen niet voor rechtsbijstand in aanmerking.

4 Kan rechtsbijstand worden verleend voor alle soorten procedures?

Rechtsbijstand kan worden toegekend aan de eiser of de gedaagde in gerechtelijke of buitengerechtelijke contentieuze of niet-contentieuze zaken. Voor elke zaak die bij gewone rechtbanken of administratieve rechtbanken aanhangig wordt gemaakt, kan rechtsbijstand worden aangevraagd.

Rechtsbijstand kan ook worden toegekend in het geval van conservatoire maatregelen en procedures tot tenuitvoerlegging van gerechtelijke beslissingen of een andere executoriale titel.

Eigenaren van motorvoertuigen ontvangen echter geen rechtsbijstand voor geschillen die het gevolg zijn van het gebruik van deze voertuigen. Ook winkeliers, industriëlen, ambachts- of vaklieden ontvangen geen rechtsbijstand voor geschillen betreffende hun bedrijf of beroepsactiviteit, behalve in uitzonderlijke en naar behoren gemotiveerde gevallen; geschillen in verband met speculatie door de aanvrager van rechtsbijstand komen hiervoor evenmin in aanmerking.

5 Bestaat er een specifieke procedure voor spoedeisende gevallen?

In noodgevallen kan zonder verdere formaliteit tijdelijk rechtsbijstand worden toegekend door de deken van de orde van advocaten (Bâtonnier de l’Ordre des Avocats) voor door de deken te bepalen stappen.

6 Waar kan ik een verzoekformulier voor rechtsbijstand verkrijgen?

Het nationale aanvraagformulier voor rechtsbijstand in Luxemburg is verkrijgbaar bij de Centrale dienst voor sociale bijstand (Service Central d’Assistance Sociale, tel. +352 475821-1).

Het kan ook worden gedownload van de website van de Luxemburgse orde van advocaten of van de website van de orde van advocaten van Diekirch.

7 Welke documenten moet ik bij mijn verzoek om rechtsbijstand voegen?

Bij uw verzoek om rechtsbijstand moeten de volgende stukken worden gevoegd:

• een kopie van uw identiteitsbewijs;
• uw bewijs van inschrijving bij het Gemeenschappelijk centrum voor de sociale zekerheid (Centre Commun de la Sécurité Sociale – CCSS) en die van leden van uw huishouden;
• voor u en alle leden van uw huishouden: loonstrookjes (of een inkomensbewijs van het CCSS), inkomsten uit een gegarandeerd minimuminkomen van het Revenu d’inclusion sociale (REVIS)-stelsel, werkloosheidsuitkering of pensioen of andere inkomsten in de laatste drie maanden, in brutobedragen (bankafschriften zijn niet voldoende);
• een nulsaldobewijs van het Nationaal solidariteitsfonds (Fonds national de solidarité) voor elk lid van het huishouden als het huishouden geen geld uit het fonds ontvangt;
• als het huishouden onderhoudsgerechtigd of -plichtig is, een document met daarin het betaalde of ontvangen bedrag (bv. bankafschriften van de laatste drie maanden);
• een eigendomsbewijs van onroerend goed of een bewijs van niet-eigendom, afgegeven door de Luxemburgse belastingdienst (Administration des contributions directes), voor alle leden van het huishouden;
• waar van toepassing, bewijsstukken van de eigendom van onroerend goed in het buitenland;
• schriftelijk bewijs van roerende zaken (contant geld, spaargeld, aandelen, obligaties enz.);
• als het huishouden huurder is, een kopie van de huurovereenkomst en huurkwitanties van de laatste drie maanden;
• als het huishouden een hypotheek aflost, bewijs van betaling van het maandelijkse aflossingsbedrag;
• schriftelijk bewijs van inkomen uit onroerend goed of roerende zaken;
• documenten met betrekking tot de zaak in kwestie.

8 Waar moet ik mijn verzoek om rechtsbijstand indienen?

De deken van de orde van advocaten in de woonplaats van de aanvrager, of zijn plaatsvervanger, nemen een beslissing over het al dan niet toekennen van rechtsbijstand. Bij niet-ingezetenen ligt deze beslissing bij de deken van de Luxemburgse orde van advocaten of zijn plaatsvervanger.

9 Hoe kom ik te weten of ik al dan niet in aanmerking kom voor rechtsbijstand?

De beslissing van de deken wordt u per post toegezonden.

10 Wat moet ik doen als ik in aanmerking kom voor rechtsbijstand?

In zijn beslissing noemt de deken de naam van de advocaat die rechtsbijstand zal verlenen en vraagt hij u contact met hem/haar op te nemen.

11 Wie kiest mijn advocaat als ik in aanmerking kom voor rechtsbijstand?

De deken stelt de advocaat aan die de aanvrager zelf heeft gekozen of, als de aanvrager geen advocaat heeft gekozen of de deken zijn keuze ongeschikt acht, een advocaat naar keuze van de deken. Behalve als er sprake is van een beletsel of belangenconflict moeten advocaten de volmacht die hun op deze manier wordt gegeven aanvaarden.

12 Als ik in aanmerking kom voor rechtsbijstand, worden dan al mijn proceskosten betaald?

Rechtsbijstand dekt in de regel alle kosten in verband met het proces, de procedure of de maatregelen waarvoor deze is toegekend (zie punt 1).

Rechtsbijstand dekt echter niet de forfaitaire gerechtelijke kosten die de winnende partij vergoed krijgt (indemnités de procédure) of een schadevergoeding vanwege machtsmisbruik en een vexatoir proces.

13 Wie betaalt de overige kosten als ik slechts recht heb op beperkte rechtsbijstand?

Luxemburg kent geen gedeeltelijke rechtsbijstand.

14 Omvat rechtsbijstand ook de kosten van beroepsprocedures?

Nee, u moet voor dat doel een nieuw verzoek om rechtsbijstand indienen.

15 Als ik in aanmerking kom voor rechtsbijstand, kan die dan worden ingetrokken in de loop van het proces (of zelfs na het proces)?

De deken van de orde van advocaten kan het recht van de aanvrager op rechtsbijstand intrekken, ook na afloop van de procedure of maatregelen waarvoor deze is toegekend, als blijkt dat dit recht was gebaseerd op valse verklaringen of onjuiste documenten. Het recht op rechtsbijstand kan ook worden ingetrokken als de begunstigde gedurende de procedure of de tenuitvoerlegging van deze maatregelen financiële middelen verwerft of als deze voortvloeien uit deze procedure of maatregelen, en de begunstigde dit recht niet had gehad als hij deze middelen in bezit had gehad op de datum van indiening van zijn rechtsbijstandsverzoek. De begunstigden van rechtsbijstand of de aangestelde advocaat moeten de deken op de hoogte stellen van dergelijke veranderingen in hun situatie.

Het ministerie van Justitie (Ministère de la Justice) wordt onmiddellijk op de hoogte gebracht van de beslissing van de deken om het recht op rechtsbijstand in te trekken. Het bestuur der registratie en domeinen (Administration de l’Enregistrement et des Domaines) is verantwoordelijk voor de terugvordering van reeds uitbetaalde rechtsbijstand.

16 Kan ik een weigering om rechtsbijstand te verlenen, aanvechten?

Verzoekers kunnen beroep instellen tegen de beslissing van de deken tot afwijzing of intrekking van de rechtsbijstand bij de raad van discipline en administratieve zaken (Conseil disciplinaire et administratif), die definitief uitspraak doet. Beroepen moeten binnen tien dagen na ontvangst van het bericht met de beslissing van de deken van de orde van advocaten per aangetekende brief worden ingesteld bij de voorzitter van de Conseil disciplinaire et administratif. De aanvrager zal worden gehoord door de raad of door een van de leden namens de raad.

Nuttige links

Luxemburgse orde van advocaten

Guichet.lu