Rechtsbijstand

Slowakije
Inhoud aangereikt door
European Judicial Network
Europees justitieel netwerk (in burgerlijke en handelszaken)

1 Wat zijn de proceskosten en wie moet ze normaliter betalen?

De kosten van gerechtelijke procedures bestaan met name uit de onkosten van de partijen en hun vertegenwoordigers, waaronder de gerechtskosten, de gederfde inkomsten van de partijen en hun wettelijke vertegenwoordigers, de kosten van bewijsgaring, notariskosten en kosten van het verlijden van handelingen, kosten en honoraria van de executeur in testamentprocedures, vertolkingskosten en vertegenwoordigingskosten van een partij die zich door een advocaat laat vertegenwoordigen.

Iedere procespartij draagt de proceskosten die zij zelf aangaat alsmede de kosten van haar vertegenwoordiger. De gedeelde kosten worden door de partijen betaald naar rato van hun betrokkenheid bij de zaak en de procedure.

Als aan de partijen een advocaat wordt toegewezen die hen vertegenwoordigt, dan worden de kosten en vertegenwoordigingskosten van die advocaat door de staat vergoed.

In testamentprocedures komen de notariskosten voor rekening van de erfgenaam, mits de nalatenschap niet insolvent is. Zijn er meerdere erfgenamen, dan betalen zij deze kosten naar rato van de nettowaarde van hun aandeel in de nalatenschap. In andere gevallen draagt de staat deze kosten.

2 Wat is precies rechtsbijstand?

De term “rechtsbijstand” wordt gedefinieerd in wet nr. 327/2005 inzake het verstrekken van rechtsbijstand aan personen met materiële noden en tot wijziging van wet nr. 586/2003 inzake juridische beroepen en tot wijziging van wet nr. 455/1991 inzake ambachten, handel en beroepen, zoals gewijzigd bij wet nr. 8/2005 (de “wet inzake rechtsbijstand”). Artikel 4, punt a), van de wet inzake rechtsbijstand luidt als volgt: “rechtsbijstand betekent het verstrekken van juridische diensten aan personen die daartoe conform deze wet gerechtigd zijn, ten aanzien van de uitoefening van hun rechten, waaronder in het bijzonder begrepen juridisch advies, steun bij buitengerechtelijke procedures, met inbegrip van de bemiddeling in geschillen, het opstellen van documenten voor indiening bij de rechtbank, vertegenwoordiging in gerechtelijke procedures en het verrichten van de daarbij behorende handelingen, alsmede vergoeding voor alle of een deel van de desbetreffende kosten”.

Meer informatie is te vinden op de website van het Centrum voor rechtsbijstand, ook in het Engels.

3 Wat zijn de vereisten voor de verlening van rechtsbijstand?

Het Centrum voor rechtsbijstand verstrekt voorafgaand advies.

Alle natuurlijke personen kunnen voorafgaand advies krijgen. Dit advies is bedoeld om:

  1. uitleg te geven over de voorwaarden voor rechtsbijstand;
  2. standaard juridisch advies te verstrekken;
  3. te wijzen op het risico van het overschrijden van een uiterste termijn in een bepaalde zaak;
  4. te helpen bij het invullen van een rechtsbijstandsverzoek.

Er wordt per juridische zaak slechts een voorafgaand advies verstrekt van maximaal een uur. De kosten van een voorafgaand advies zijn wettelijk vastgelegd en bedragen 4,50 EUR.

Onder de voorwaarden van de wet inzake rechtsbijstand kan rechtsbijstand in een binnenlands geschil worden verleend aan ieder natuurlijk persoon, maar in een grensoverschrijdend geschil slechts aan natuurlijke personen wier woonplaats of gewone verblijfplaats zich in een lidstaat bevindt (meer bepaald alle lidstaten van de Europese Unie met uitzondering van Denemarken).

“In aanmerking komende personen” zijn natuurlijke personen die krachtens een definitieve beslissing van het Centrum voor rechtsbijstand gerechtigd zijn tot rechtsbijstand na te hebben aangetoond dat zij aan de in artikel 6 van de wet inzake rechtsbijstand genoemde voorwaarden voldoen.

“Buitenlandse in aanmerking komende personen” zijn natuurlijke personen die voldoen aan de in de wet inzake rechtsbijstand vastgestelde voorwaarden om in aanmerking te komen voor rechtsbijstand in een grensoverschrijdend geschil en die krachtens een definitieve beslissing van het Centrum voor rechtsbijstand gerechtigd zijn tot rechtsbijstand.

“Binnenlandse in aanmerking komende personen” zijn natuurlijke personen die tijdelijk of permanent in de Slowaakse Republiek wonen en in een andere lidstaat, waar het grensoverschrijdend geschil door het bevoegde gerecht wordt behandeld, om rechtsbijstand verzoeken.

Een natuurlijke persoon heeft recht op rechtsbijstand als aan de volgende drie voorwaarden wordt voldaan (deze voorwaarden zijn van toepassing in binnenlandse geschillen en zijn niet van toepassing op persoonlijke insolventieprocedures voor natuurlijke personen):

a) De persoon heeft materiële noden, d.w.z. geniet een uitkering en een toelage voor achtergestelde personen of heeft een inkomen dat niet hoger is dan 1,4 maal het bestaansminimum (of niet hoger dan 1,6 maal het bestaansminimum wanneer rechtsbijstand wordt verleend en de verzoeker een eigen bijdrage betaalt volgens de wettelijk vastgestelde voorwaarden), en is niet in staat uit eigen middelen rechtsbijstand te betalen (bewijsstukken voor het inkomen mogen maximaal drie maanden oud zijn).

b) Het beroep heeft kans van slagen.

c) De waarde van de vordering is hoger dan het in de specifieke wet vastgelegde minimumloon (niet van toepassing op vorderingen waarvan de waarde niet kan worden vastgesteld, bijvoorbeeld wat betreft de rechten en plichten ten aanzien van minderjarigen).

4 Kan rechtsbijstand worden verleend voor alle soorten procedures?

Krachtens de wet inzake rechtsbijstand kan rechtsbijstand worden verleend in civielrechtelijke, arbeidsrechtelijke en familierechtelijke zaken, in schuldkwijtscheldingsprocedures onder specifieke wetgeving en in procedures voor een administratieve rechtbank — ook, in alle dergelijke zaken, wanneer de procedure wordt gevoerd voor het Constitutionele Hof van de Slowaakse Republiek (“binnenlandse geschillen”).

Krachtens de wet inzake rechtsbijstand kan in grensoverschrijdende geschillen rechtsbijstand worden verleend in civielrechtelijke, familierechtelijke en handelsrechtelijke zaken, in asielzaken, in zaken in verband met verwijdering op last van de overheid, in procedures in verband met de detentie van een onderdaan van een derde land, in procedures in verband met de detentie van een verzoeker en in procedures in verband met het verlenen van asiel — ook, in alle dergelijke zaken, wanneer de procedure wordt gevoerd voor een administratieve rechtbank of het Constitutionele Hof van de Slowaakse Republiek, en in procedures in verband met personen ten aanzien van wie een arbeidsrechtelijke handeling is opgeschort krachtens speciale wetgeving in een procedure betreffende het indienen van een verzoek om een noodmaatregel.

Het Centrum voor rechtsbijstand is niet bevoegd in strafrechtelijke aangelegenheden.

5 Bestaat er een specifieke procedure voor spoedeisende gevallen?

Ja. Een verzoeker die het risico loopt een uiterste termijn niet te halen, kan bij het Centrum voor rechtsbijstand tegelijkertijd met het indienen van zijn verzoek een aanvraag indienen voor voorlopige rechtsbijstand, mits hij kan aantonen dat hij het risico loopt een uiterste termijn niet te halen. Het Centrum voor rechtsbijstand neemt vervolgens zo spoedig mogelijk een beslissing over het toekennen van voorlopige rechtsbijstand, voorafgaand aan zijn beslissing over het toekennen van aanspraak op rechtsbijstand.

6 Waar kan ik een verzoekformulier voor rechtsbijstand verkrijgen?

Aanvraagformulieren zijn te vinden op de website van het Centrum voor rechtsbijstand en bij al zijn vestigingen.

7 Welke documenten moet ik bij mijn verzoek om rechtsbijstand voegen?

Documenten ter onderbouwing van de informatie in het aanvraagformulier en die blijk geven van de materiële noden van de aanvrager (die laatste documenten mogen niet ouder zijn dan drie maanden).

8 Waar moet ik mijn verzoek om rechtsbijstand indienen?

Bij de vestiging van het Centrum voor rechtsbijstand die zich het dichtst bij de vaste of tijdelijke verblijfplaats van de aanvrager bevindt. Meer informatie is te vinden op de website van het Centrum voor rechtsbijstand.

9 Hoe kom ik te weten of ik al dan niet in aanmerking kom voor rechtsbijstand?

Het Centrum voor rechtsbijstand besluit binnen dertig dagen na de aanvraag te hebben ontvangen (zestig dagen bij een grensoverschrijdende aanvraag), of de rechtsbijstand zal worden verleend. De beslissing wordt verzonden per aangetekende post of per elektronische post, voorzien van een gegarandeerde elektronische handtekening, naar de elektronische postbus van de aanvrager.

10 Wat moet ik doen als ik in aanmerking kom voor rechtsbijstand?

De aanvrager moet, op uitnodiging van het Centrum voor rechtsbijstand, een rechtsbijstandscontract sluiten hetzij rechtstreeks met het centrum hetzij met een aangewezen advocaat, en het centrum of die advocaat machtigen voor de handelingen die in het kader van het verlenen van de rechtsbijstand nodig zijn. Dit moet plaatsvinden binnen drie maanden na de datum waarop de beslissing om gratis rechtsbijstand te verlenen definitief is geworden.

11 Wie kiest mijn advocaat als ik in aanmerking kom voor rechtsbijstand?

In de beslissing waarin de aanspraak op rechtsbijstand wordt bevestigd, wijst het Centrum voor rechtsbijstand ook een advocaat, een jurist van het centrum of een bemiddelaar aan die de in aanmerking komende persoon in rechte of in het kader van een bemiddelingsprocedure zal bijstaan voor zover dat nodig is om diens belangen te behartigen.

12 Als ik in aanmerking kom voor rechtsbijstand, worden dan al mijn proceskosten betaald?

In zijn beslissing verleent het Centrum voor rechtsbijstand volledige rechtsbijstand of rechtsbijstand met een eigen financiële bijdrage van 20 % van de kosten voor juridische vertegenwoordiging of wijst het de aanspraak af.

13 Wie betaalt de overige kosten als ik slechts recht heb op beperkte rechtsbijstand?

Niet van toepassing.

14 Omvat rechtsbijstand ook de kosten van beroepsprocedures?

Ja, er wordt ook rechtsbijstand verleend voor gewone en buitengewone beroepsprocedures en tenuitvoerleggingsprocedures.

15 Als ik in aanmerking kom voor rechtsbijstand, kan die dan worden ingetrokken in de loop van het proces (of zelfs na het proces)?

Ja, de rechtsbijstand kan worden ingetrokken voordat de procedure definitief wordt beëindigd. Zie artikel 14 van de wet inzake rechtsbijstand voor de omstandigheden waarin rechtsbijstand kan worden ingetrokken.

Het Centrum voor rechtsbijstand kan in de volgende omstandigheden besluiten om de rechtsbijstand in te trekken:

  • indien de in aanmerking komende persoon niet op de vereiste wijze met het centrum of de aangewezen advocaat samenwerkt;
  • indien er tijdens het verlenen van de rechtsbijstand veranderingen optreden in het inkomen en de financiële situatie van de in aanmerking komende persoon en hij of zij niet langer voldoet aan de voorwaarde in artikel 6, lid 1, punt a), om de aanspraak op rechtsbijstand te laten voortduren;
  • indien de in aanmerking komende persoon verzuimt om binnen drie maanden nadat de definitieve beslissing tot toekenning van rechtsbijstand is gegeven, een overeenkomst te sluiten met de aangewezen advocaat of om het centrum of de aangewezen advocaat te machtigen;
  • indien blijkt dat de rechtsbijstand op basis van valse of onvolledige informatie aan de aanvrager was toegekend;
  • of indien de in aanmerking komende persoon geen gehoor geeft aan het in artikel 13, lid 3, genoemde verzoek (te weten het verzoek van het centrum om binnen acht dagen bewijs over te leggen, waaruit blijkt dat de aanspraak van de in aanmerking komende persoon op rechtsbijstand nog altijd geldt).

16 Kan ik een weigering om rechtsbijstand te verlenen, aanvechten?

Indien de procedure is beëindigd krachtens het wetboek van administratieve rechtsvordering (bv. omdat de vereiste documenten niet zijn verstrekt), kan in het kader van de administratieve procedure binnen vijftien dagen na ontvangst van de beslissing beroep worden ingesteld.

Indien de procedure of het verzoek om rechtsbijstand is afgewezen op grond van wet nr. 327/2005, zoals gewijzigd (bv. omdat het beroep duidelijk geen kans van slagen had of de aanvrager niet aan de inkomensvoorwaarde voldeed), kan de beslissing aan een bestuursrechter worden voorgelegd door binnen vijftien dagen na ontvangst van de beslissing een administratief beroep in te stellen.

Een beslissing tot weigering van rechtsbijstand moet worden toegelicht zoals in de desbetreffende specifieke wetgeving is vastgelegd [te weten de wet nr. 71/1967 inzake administratieve procedures (wetboek van administratieve rechtsvordering, správny poriadok), zoals gewijzigd] en moet aan de aanvrager duidelijk maken dat hij binnen zes maanden nadat de beslissing is gegeven, nogmaals een aanvraag voor dezelfde zaak kan indienen indien er een verandering heeft plaatsgevonden in zijn inkomen of financiële situatie.

17 Heeft het verzoek om rechtsbijstand tot gevolg dat de verjaringstermijn wordt geschorst?

In het algemeen leidt een verzoek om rechtsbijstand niet tot schorsing van de verjaringstermijn. De enige uitzondering is de termijn voor het instellen van beroep bij een administratieve rechtbank. Indien een verzoeker, alvorens beroep in te stellen, het Centrum voor rechtsbijstand verzoekt een advocaat ter beschikking te stellen krachtens een bijzondere wettelijke regeling, wordt de termijn voor het instellen van beroep bij een administratieve rechtbank geschorst vanaf de datum van het verzoek tot de datum van de definitieve beslissing op het verzoek.

Wanneer de termijn dreigt te worden overschreden en wanneer het verzoek onder tijdsdruk niet tijdig werd ingediend (op de laatste dag van de termijn), kan het Centrum voor rechtsbijstand besluiten dat het recht op rechtsbijstand voor een specifieke procedurele handeling (zoals het instellen van beroep, het deelnemen aan een rechtszitting enz.) voorlopig wordt toegekend, zelfs voordat het verzoek om rechtsbijstand is beoordeeld; dit is zelfs meerdere malen mogelijk voor verschillende procedurele handelingen, op voorwaarde dat nauwkeurig kan worden vastgesteld voor welke procedures en rechten de verjaringstermijn geldt, en op voorwaarde dat de bij het verzoek overgelegde of in het verzoek vermelde documenten en bewijsstukken het mogelijk maken de betrokken procedurele handeling te verrichten.

Op grond van de wet kan het Centrum de proceskosten voor het krachtens een bijzondere wettelijke regeling vastgestelde bedrag ook achteraf in rekening brengen, indien uit de beoordeling van de voorwaarden voor het recht op rechtsbijstand blijkt dat de verzoeker niet aan die voorwaarden voldoet.

Laatste update: 03/06/2024

De verschillende taalversies van deze pagina worden bijgehouden door de betrokken EJN-contactpunten. De informatie wordt vertaald door de diensten van de Europese Commissie. Eventuele aanpassingen zijn daarom mogelijk nog niet verwerkt in de vertalingen. Het EJN en de Commissie aanvaarden geen enkele verantwoordelijkheid of aansprakelijkheid voor informatie of gegevens in dit document of waarnaar in dit document wordt verwezen. Zie de juridische mededeling voor auteursrechtelijke bepalingen van de lidstaat die verantwoordelijk is voor deze pagina.