Rechtsbijstand

1 Wat zijn de proceskosten en wie moet ze normaliter betalen?

De kosten van gerechtelijke procedures bestaan met name uit de onkosten van de partijen en hun vertegenwoordigers, waaronder de gerechtskosten, de gederfde inkomsten van de partijen en hun wettelijke vertegenwoordigers, de kosten van bewijsgaring, notariskosten en kosten van het verlijden van handelingen, kosten en honoraria van de executeur in testamentprocedures, vertolkingskosten en vertegenwoordigingskosten van een partij die zich door een advocaat laat vertegenwoordigen.

Iedere procespartij draagt de proceskosten die zij zelf aangaat alsmede de kosten van haar vertegenwoordiger. De gedeelde kosten worden door de partijen betaald naar rato van hun betrokkenheid bij de zaak en de procedure.

Als aan de partijen een advocaat wordt toegewezen die hen vertegenwoordigt, dan worden de kosten en vertegenwoordigingskosten van die advocaat door de staat vergoed.

In testamentprocedures komen de notariskosten voor rekening van de erfgenaam, mits de nalatenschap niet insolvent is. Zijn er meerdere erfgenamen, dan betalen zij deze kosten naar rato van de nettowaarde van hun aandeel in de nalatenschap. In andere gevallen draagt de staat deze kosten.

2 Wat is precies rechtsbijstand?

De term “rechtsbijstand” wordt gedefinieerd in wet nr. 327/2005 inzake het verstrekken van rechtsbijstand aan personen met materiële noden en tot wijziging van wet nr. 586/2003 inzake de juridische beroepen en van wet nr. 455/1991 inzake handelsactiviteiten (de Handelswet), zoals gewijzigd bij wet nr. 8/2005, die op 1 januari 2006 van kracht werd (de “Wet inzake rechtsbijstand”). Artikel 4(a) van de Wet inzake rechtsbijstand luidt als volgt: “Rechtsbijstand betekent het verstrekken van juridische diensten aan personen die daartoe conform deze wet gerechtigd zijn, ten aanzien van de uitoefening van hun rechten, waaronder in het bijzonder begrepen juridisch advies, steun bij buitengerechtelijke procedures, het opstellen van documenten voor indiening bij de rechtbank, vertegenwoordiging in gerechtelijke procedures en het verrichten van de daarbij behorende handelingen, alsmede vergoeding voor alle of een deel van de desbetreffende kosten”.

3 Kom ik in aanmerking voor rechtsbijstand?

Onder de voorwaarden van de Wet inzake rechtsbijstand kan rechtsbijstand in een binnenlands geschil worden verleend aan ieder natuurlijk persoon, maar in een grensoverschrijdend geschil slechts aan natuurlijke personen wier woonplaats of gewone verblijfplaats zich in een lidstaat bevindt (meer bepaald alle lidstaten van de Europese Unie met uitzondering van Denemarken).

“In aanmerking komende personen” zijn natuurlijke personen die krachtens een definitieve beslissing van het centrum voor rechtsbijstand gerechtigd zijn tot rechtsbijstand na te hebben aangetoond dat zij aan de in artikel 6 van de Wet inzake rechtsbijstand genoemde voorwaarden voldoen.

“Buitenlandse in aanmerking komende personen” zijn natuurlijke personen die voldoen aan de in de Wet inzake rechtsbijstand vastgestelde voorwaarden om in aanmerking te komen voor rechtsbijstand in een grensoverschrijdend geschil en die krachtens een definitieve beslissing van het centrum voor rechtsbijstand gerechtigd zijn tot rechtsbijstand.

“Binnenlandse in aanmerking komende personen” zijn natuurlijke personen die tijdelijk of permanent in de Slowaakse Republiek wonen en in een andere lidstaat, waar het grensoverschrijdend geschil door het bevoegde gerecht wordt behandeld, om rechtsbijstand verzoeken.

4 Kan rechtsbijstand worden verleend voor alle soorten procedures?

Krachtens de Wet inzake rechtsbijstand kan rechtsbijstand worden verleend in civielrechtelijke, arbeidsrechtelijke en familierechtelijke zaken, in schuldkwijtscheldingsprocedures onder specifieke wetgeving en in procedures voor een administratieve rechtbank – ook, in alle dergelijke zaken, wanneer de procedure wordt gevoerd voor het Constitutionele Hof van de Slowaakse Republiek (“binnenlandse geschillen”). Krachtens de Wet inzake rechtsbijstand kan in grensoverschrijdende geschillen rechtsbijstand worden verleend in civielrechtelijke, familierechtelijke en handelsrechtelijke zaken, in asielzaken, in zaken in verband met verwijdering op last van de overheid, in procedures in verband met de detentie van een onderdaan van een derde land, in procedures in verband met de detentie van een verzoeker en in procedures in verband met het verlenen van asiel – ook, in alle dergelijke zaken, wanneer de procedure wordt gevoerd voor een administratieve rechtbank of het Constitutionele Hof van de Slowaakse Republiek, en in procedures in verband met personen ten aanzien van wie een arbeidsrechtelijke handeling is opgeschort krachtens speciale wetgeving in een procedure betreffende het indienen van eren verzoek om een noodmaatregel.

5 Bestaat er een specifieke procedure voor spoedeisende gevallen?

Ja. Een verzoeker die het risico loopt een uiterste termijn niet te halen, kan bij het centrum voor rechtsbijstand tegelijkertijd met het indienen van zijn verzoek een aanvraag indienen voor voorlopige rechtsbijstand. Het centrum voor rechtsbijstand neemt vervolgens zo spoedig mogelijk een beslissing over het toekennen van voorlopige rechtsbijstand, voorafgaand aan zijn beslissing over het toekennen van aanspraak op rechtsbijstand.

6 Waar kan ik een verzoekformulier voor rechtsbijstand verkrijgen?

Aanvraagformulieren zijn te vinden op de website van het centrum voor rechtsbijstand.

7 Welke documenten moet ik bij mijn verzoek om rechtsbijstand voegen?

Documenten ter onderbouwing van de informatie in het aanvraagformulier en die blijk geven van de materiële behoeftigheid van de aanvrager (die laatste documenten mogen niet ouder zijn dan drie maanden).

8 Waar moet ik mijn verzoek om rechtsbijstand indienen?

Bij de vestiging van het centrum voor rechtsbijstand die zich het dichtst bij de vaste of tijdelijke verblijfplaats van de aanvrager bevindt.

9 Hoe kom ik te weten of ik al dan niet in aanmerking kom voor rechtsbijstand?

Het centrum voor rechtsbijstand besluit binnen dertig dagen na de aanvraag te hebben ontvangen, of de rechtsbijstand zal worden verleend.

10 Wat moet ik doen als ik in aanmerking kom voor rechtsbijstand?

De aanvrager moet, op uitnodiging van het centrum voor rechtsbijstand, een rechtsbijstandscontract sluiten hetzij rechtstreeks met het centrum hetzij met een aangewezen advocaat, en het centrum of die advocaat machtigen voor de handelingen die in het kader van het verlenen van de rechtsbijstand nodig zijn.

11 Wie kiest mijn advocaat als ik in aanmerking kom voor rechtsbijstand?

In de beslissing waarin de aanspraak op rechtsbijstand wordt bevestigd, wijst het centrum voor rechtsbijstand ook een advocaat aan die de in aanmerking komende persoon in rechte zal bijstaan voor zover dat nodig is om diens belangen te behartigen.

12 Als ik in aanmerking kom voor rechtsbijstand, worden dan al mijn proceskosten betaald?

In zijn beslissing kent het centrum voor rechtsbijstand hetzij volledige aanspraak op rechtsbijstand toe, of wijst het aanspraak op rechtsbijstand af.

13 Wie betaalt de overige kosten als ik slechts recht heb op beperkte rechtsbijstand?

Niet van toepassing.

14 Omvat rechtsbijstand ook de kosten van beroepsprocedures?

Ja, er wordt ook rechtsbijstand verleend voor beroepsprocedures en tenuitvoerleggingsprocedures.

15 Als ik in aanmerking kom voor rechtsbijstand, kan die dan worden ingetrokken in de loop van het proces (of zelfs na het proces)?

Zie artikel 14 van de Wet inzake inzake rechtsbijstand voor de omstandigheden waarin rechtsbijstand kan worden ingetrokken. Het centrum voor rechtsbijstand kan in de volgende omstandigheden besluiten om de rechtsbijstand in te trekken: indien de in aanmerking komende persoon niet op de vereiste wijze met het centrum of de aangewezen advocaat samenwerkt; indien er tijdens het verlenen van de rechtsbijstand veranderingen optreden in het inkomen en de financiële situatie van de in aanmerking komende persoon en hij of zij niet langer voldoet aan de voorwaarde in artikel 6, lid 1, onder a), om de aanspraak op rechtsbijstand te laten voortduren; indien de in aanmerking komende persoon verzuimt om, binnen drie maanden nadat de definitieve beslissing tot toekenning van rechtsbijstand is gegeven, een overeenkomst te sluiten met de aangewezen advocaat of om het centrum of de aangewezen advocaat te machtigen; indien blijkt dat de rechtsbijstand op basis van valse of onvolledige informatie aan de aanvrager was toegekend; of indien de in aanmerking komende persoon geen gehoor geeft aan het in artikel 13, lid 3, genoemde verzoek (te weten het verzoek van het centrum om binnen acht dagen bewijs over te leggen waaruit blijkt dat de aanspraak van de in aanmerking komende persoon op rechtsbijstand nog altijd geldt).

16 Kan ik een weigering om rechtsbijstand te verlenen, aanvechten?

Een beslissing tot weigering van rechtsbijstand moet worden toegelicht zoals door de desbetreffende specifieke wetgeving voorzien (te weten de Wet inzake administratieve procedures nr. 71/1967 (Wetboek van Administratieve Rechtsvordering), zoals gewijzigd) en moet aan de aanvrager duidelijk maken dat hij binnen zes maanden nadat de beslissing is gegeven, niet nogmaals een aanvraag voor dezelfde zaak kan indienen, tenzij er een verandering heeft plaatsgevonden in zijn inkomen of financiële situatie.