

Wyszukaj informacje według regionu
Art. 151 kodeksu postępowania cywilnego (Zakon o parničnom postupku) stanowi, że koszty postępowania obejmują wydatki poniesione w toku postępowania lub w związku z postępowaniem. Koszty te obejmują np. wydatki związane z przeprowadzeniem dowodu, opłaty sądowe, koszty publikacji, wydatki na pokrycie diet i kosztów podróży sędziów i protokolantów, koszty podróży stron poniesione w związku z koniecznością stawienia się przed sądem itp. Koszty postępowania sądowego obejmują również honoraria adwokatów i innych osób uprawnionych do otrzymania wynagrodzenia zgodnie z przepisami.
Zgodnie z art. 152 kodeksu postępowania cywilnego każda ze stron ma obowiązek pokryć z góry koszty wynikające z podejmowanych przez siebie czynności. Strona wnosząca o przeprowadzenie dowodu ma obowiązek – na mocy postanowienia sądu – pokryć z góry koszty przeprowadzenia dowodu. Wskazując stronę zobowiązaną do ostatecznego pokrycia kosztów postępowania, sąd kieruje się podstawową zasadą powodzenia powództwa. Art. 154 akapit pierwszy kodeksu stanowi bowiem, że strona, która przegrała postępowanie w całości, jest zobowiązana do pokrycia kosztów procesu poniesionych przez stronę przeciwną i jej interwenienta. Interwenient strony przegrywającej pokrywa koszty czynności podjętych przez tę stronę. Zgodnie z art. 154 akapit drugi kodeksu, jeżeli roszczenia strony zostały uwzględnione częściowo, sąd wydaje postanowienie w przedmiocie zwrotu kosztów na podstawie procentowego udziału uwzględnionych roszczeń w stosunku do ostatecznie wniesionego pozwu. Przepisy szczególne mają zastosowanie w przypadkach, gdy koszty postępowania wynikają z winy jednej ze stron lub są spowodowane zdarzeniem wywierającym wpływ na jedną ze stron, gdy wyrok wydano na podstawie przyznania się do winy, gdy powód cofnie pozew lub zrzeknie się roszczeń, gdy postępowanie kończy się ugodą oraz w przypadku współuczestnictwa procesowego (art. 156–161 kodeksu postępowania cywilnego).
Zgodnie z przepisami ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej (Zakon o besplatnoj pravnoj pomoći) celem pomocy prawnej jest zapewnienie równości wobec prawa, zagwarantowanie obywatelom Republiki Chorwacji i innym osobom skutecznej ochrony prawnej oraz zapewnienie im dostępu do sądu i innych podmiotów prawa publicznego na równych warunkach.
Pomoc prawną przyznaje się w formie przedsądowej pomocy prawnej (primarna pravna pomoć) lub pomocy prawnej na etapie sądowym (sekundarna pravna pomoć).
Przedsądowa pomoc prawna obejmuje:
Przedsądową pomoc prawną świadczą organy administracji na szczeblu żupanii i miasta Zagrzebia (zwane dalej „organami administracji”), upoważnione stowarzyszenia oraz biura prawne. Przy świadczeniu przedsądowej pomocy prawnej organy administracji są uprawnione do udzielania ogólnych informacji prawnych i porad prawnych oraz sporządzania pism procesowych.
Pomoc prawna na etapie sądowym obejmuje:
Pomoc prawną na etapie sądowym świadczą adwokaci.
Pomoc prawna na etapie sądowym obejmuje również:
Prawo do korzystania z nieodpłatnej pomocy prawnej przysługuje następującym osobom:
Co do zasady, aby skorzystać z pomocy prawnej na etapie sądowym, należy spełnić następujące warunki majątkowe:
Pomoc prawna na etapie sądowym zostaje przyznana bez uprzedniej oceny sytuacji finansowej wnioskodawcy, jeżeli wnioskodawca:
Przewidziano również możliwość korzystania z pomocy prawnej w sporach transgranicznych. Spór transgraniczny to spór, w którym osoba ubiegająca się o pomoc prawną ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w państwie członkowskim Unii Europejskiej innym niż państwo członkowskie, w którym znajduje się sąd prowadzący postępowanie lub w którym ma zostać wykonany wyrok.
Pomoc prawną w sporach transgranicznych przyznaje się w postępowaniach w sprawach cywilnych i gospodarczych oraz w postępowaniach mediacyjnych lub postępowaniach służących zawarciu ugody pozasądowej, a także w kontekście wykonywania dokumentów urzędowych i udzielania porad prawnych w toku takich postępowań. Przepisy dotyczące pomocy prawnej w sporach transgranicznych nie mają zastosowania w postępowaniach podatkowych, celnych ani innego rodzaju postępowaniach administracyjnych.
Osoba ubiegająca się o pomoc prawną w sporze transgranicznym otrzyma taką pomoc, jeżeli spełni warunki wstępne przewidziane w ustawie o nieodpłatnej pomocy prawnej. W wyjątkowych przypadkach pomoc prawną można przyznać wnioskodawcy, który nie spełnia warunków uprawniających do otrzymania pomocy prawnej przewidzianych w ustawie o nieodpłatnej pomocy prawnej, lecz wykaże, że nie jest w stanie pokryć kosztów postępowania z uwagi na różnicę w wysokości kosztów utrzymania między jego państwem członkowskim zamieszkania a Republiką Chorwacji.
Przedsądowa pomoc prawna może być świadczona w każdej dziedzinie prawa, pod warunkiem że:
Pomoc prawna na etapie sądowym świadczona przez adwokatów i zwolnienie z obowiązku pokrycia kosztów postępowania sądowego mogą zostać przyznane w następujących rodzajach postępowań:
W toku powyższych postępowań dopuszcza się możliwość przyznania pomocy prawnej na etapie sądowym świadczonej przez adwokatów, jeżeli spełniono następujące warunki:
Zwolnienie z opłat sądowych można przyznać we wszystkich postępowaniach sądowych (postępowaniach cywilnych i postępowaniach przed sądami administracyjnymi), jeżeli sytuacja materialna wnioskodawcy sprawia, że uiszczenie przez niego opłat sądowych mogłoby zagrozić jego zdolności do pokrycia kosztów własnego utrzymania i kosztów utrzymania członków jego gospodarstwa domowego, zgodnie ze szczegółowymi warunkami przewidzianymi w art. 14 ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej. Przy wydawaniu postanowienia sąd zwraca szczególną uwagę na kwotę opłat sądowych w postępowaniu, w toku którego wystąpiono o zwolnienie z opłat.
Organ administracji ma obowiązek wydać decyzję w sprawie wniosku o zatwierdzenie pomocy prawnej na etapie sądowym w terminie 15 dni od dnia złożenia tego wniosku. Jeżeli wnioskodawca utraci prawo do dokonania czynności, której dotyczył złożony przez niego wniosek, z uwagi na upływ wyznaczonego terminu, organ administracji ma obowiązek wydać decyzję w sprawie wniosku w krótszym terminie, aby umożliwić wnioskodawcy dokonanie czynności w odpowiednim czasie.
Procedurę mającą na celu uzyskanie przedsądowej pomocy prawnej wszczyna się, nawiązując bezpośredni kontakt z podmiotem świadczącym przedsądową pomoc prawną (upoważnionym stowarzyszeniem, biurem prawnym lub organem administracji), dlatego też nie trzeba wypełniać żadnego szczególnego formularza wniosku.
Procedurę służącą uzyskaniu pomocy prawnej na etapie sądowym wszczyna się, składając wniosek o pomoc prawną na specjalnym formularzu we właściwym urzędzie. Formularz wniosku o przyznanie pomocy prawnej można uzyskać w urzędach oraz na stronach internetowych urzędów i Ministerstwa Sprawiedliwości i Administracji Publicznej (Ministarstvo pravosuđa i uprave).
Wnioski o pomoc prawną w sporze transgranicznym i wnioski o przekazanie wniosku o pomoc prawną w sporze transgranicznym należy składać na formularzach przewidzianych w decyzji Komisji 2004/844/WE z dnia 9 listopada 2004 r. ustanawiającej wzór formularza wniosku o pomoc prawną zgodnie z dyrektywą Rady 2003/8/WE w celu usprawnienia dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sporach transgranicznych poprzez ustanowienie minimum wspólnych zasad odnoszących się do pomocy prawnej w sporach o tym charakterze oraz w decyzji Komisji 2005/630/WE z dnia 26 sierpnia 2005 r. ustanawiającej wzór formularza przekazania wniosku o pomoc prawną zgodnie z dyrektywą Rady 2003/8/WE, które opublikowano w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Formularze i wszystkie towarzyszące im dokumenty dotyczące sporu transgranicznego należy przedłożyć w wersji przetłumaczonej na język chorwacki. W przeciwnym wypadku wniosek zostanie odrzucony.
Do wniosku składanego we właściwym organie administracji należy załączyć pisemną zgodę wnioskodawcy i członków jego gospodarstwa domowego na udostępnienie wszystkich danych dotyczących ich łącznego dochodu i majątku, w której wnioskodawca potwierdzi prawidłowość i kompletność przekazanych informacji.
Ofiary przemocy w rodzinie udzielają zgody na udostępnienie wszystkich danych dotyczących ich dochodu i majątku wyłącznie we własnym imieniu. Członkowie gospodarstwa domowego wnioskodawcy, którzy biorą udział w postępowaniu w charakterze pozwanego/oskarżonego lub których interes jest sprzeczny z interesem wnioskodawcy, nie udzielają takiej zgody.
Do formularza wniosku o pomoc prawną w sporze transgranicznym należy załączyć odpowiednie dokumenty niezbędne do rozpoznania wniosku.
Procedurę mającą na celu uzyskanie przedsądowej pomocy prawnej wszczyna się, nawiązując bezpośredni kontakt z podmiotem świadczącym przedsądową pomoc prawną (upoważnionym stowarzyszeniem, biurem prawnym lub organem administracji), dlatego też nie trzeba wypełniać żadnego szczególnego formularza wniosku; z kolei procedurę mającą na celu uzyskanie pomocy prawnej na etapie sądowym wszczyna się, składając wniosek w organie administracji właściwym dla miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu wnioskodawcy.
Wnioskodawca mający miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu w państwie członkowskim Unii Europejskiej, który ubiega się o pomoc prawną w sporze transgranicznym toczącym się przed sądem Republiki Chorwacji, składa wniosek o pomoc prawną w Ministerstwie Sprawiedliwości i Administracji Publicznej Republiki Chorwacji (pełniącym funkcję jednostki przyjmującej).
Strona mająca miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu w Republice Chorwacji, która ubiega się o pomoc prawną w sporze transgranicznym toczącym się przed sądem innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, składa wniosek w urzędzie właściwym dla jej miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu.
Pomoc prawną na etapie sądowym przyznaje się wnioskodawcy, który spełnia warunki konieczne do skorzystania z prawa do pomocy prawnej, w drodze decyzji o przyznaniu pomocy prawnej. Organ administracji ma obowiązek wydać decyzję w sprawie wniosku w terminie 15 dni od dnia jego złożenia.
Na mocy decyzji w sprawie przyznania pomocy prawnej wnioskodawcy przyznaje się prawo do korzystania z niektórych lub ze wszystkich rodzajów pomocy prawnej na etapie sądowym w odniesieniu do określonego rodzaju postępowania i na określonym etapie postępowania. Wspomniana decyzja zawiera dane osobowe beneficjenta pomocy prawnej, krótki opis zagadnienia prawnego, którego dotyczy pomoc prawna, informacje o formie i zakresie zatwierdzonej pomocy prawnej, dane adwokata, który będzie świadczył pomoc prawną, a także inne dane istotne dla tej decyzji.
Jeżeli wnioskodawca składa wniosek o pomoc prawną w formie zwolnienia z opłat sądowych, musi poinformować o tym fakcie sąd, składając pismo procesowe lub przy dokonywaniu innej czynności w toku postępowania sądowego. Wnioskodawca ma obowiązek przedłożyć decyzję o zwolnieniu z opłat sądowych najpóźniej w terminie sześciu miesięcy od dnia złożenia pisma procesowego lub od dnia dokonania innej czynności w toku postępowania sądowego.
W decyzji o przyznaniu pomocy prawnej na etapie sądowym wyznacza się również adwokata odpowiedzialnego za świadczenie tej pomocy. Beneficjent pomocy prawnej ma obowiązek przekazać decyzję wskazanemu w niej adwokatowi. W wyjątkowych przypadkach organ administracji wyznacza beneficjentowi innego adwokata po uprzednim otrzymaniu jego zgody załączonej do wniosku o pomoc prawną.
Jak wspomniano powyżej, na mocy decyzji o przyznaniu pomocy prawnej wnioskodawcy przyznaje się prawo do korzystania z niektórych lub ze wszystkich rodzajów pomocy prawnej na etapie sądowym w odniesieniu do określonego rodzaju postępowania i na określonym etapie postępowania. Na podstawie decyzji o przyznaniu pomocy prawnej beneficjent może zostać w całości lub częściowo zwolniony z obowiązku pokrycia honorarium adwokata, kosztów postępowania (zwolnienie z obowiązku wniesienia zaliczki na poczet kosztów powołania świadków, tłumaczy ustnych i biegłych, a także przeprowadzenia dochodzeń i sporządzenia publikacji sądowych) oraz opłat sądowych.
Pomoc prawną przyznaje się w pełnym wymiarze, jeżeli wnioskodawca pobiera zasiłek zgodnie z przepisami szczególnymi regulującymi wykonywanie praw przysługujących mu w ramach systemu opieki społecznej lub zasiłek na utrzymanie przewidziany w ustawie o prawach weteranów wojny o niepodległość Chorwacji i członków ich rodzin oraz w ustawie o ochronie wojskowych i cywilnych inwalidów wojennych lub jeżeli łączny dochód wnioskodawcy i członków jego gospodarstwa domowego nie przekracza 50% miesięcznej kwoty podstawy obliczenia na członka gospodarstwa domowego.
Każdorazowy wzrost łącznego dochodu wnioskodawcy i członków jego gospodarstwa domowego powyżej 50% podstawy obliczenia na członka gospodarstwa domowego skutkuje zmniejszeniem kwoty pomocy prawnej w taki sposób, że każdy wzrost dochodu o 10% przekłada się na zmniejszenie pomocy prawnej o 10%, przy czym kwota pomocy prawnej nie powinna być niższa niż 50% kosztów ustalonych dla pomocy prawnej.
Jeżeli pomocy prawnej nie przyznano w pełnym wymiarze, wnioskodawca może zaskarżyć część decyzji o odmowie przyznania pomocy prawnej do Ministerstwa Sprawiedliwości i Administracji Publicznej. Skorzystanie ze środka zaskarżenia nie skutkuje odroczeniem możliwości korzystania z pomocy prawnej w zatwierdzonej kwocie. Od decyzji Ministerstwa Sprawiedliwości i Administracji Publicznej o oddaleniu środka zaskarżenia można się odwołać do sądu administracyjnego.
Jeżeli przyznano pomoc prawną w obniżonej kwocie, beneficjent pomocy prawnej ma obowiązek pokryć pozostałe koszty. Jeżeli beneficjent pomocy prawnej wygra sprawę, sąd wydaje postanowienie nakazujące stronie przeciwnej zwrócenie beneficjentowi poniesionych przez niego kosztów postępowania.
We wniosku o pomoc prawną wnioskodawca może wystąpić o przyznanie mu pomocy prawnej w postępowaniu cywilnym w obydwu instancjach. W przypadku konieczności złożenia z nadzwyczajnego środka zaskarżenia należy przedłożyć specjalny wniosek, co doprowadzi do wydania szczególnej decyzji odnoszącej się wyłącznie do danej czynności prawnej.
Jeżeli podczas postępowania sytuacja finansowa beneficjenta pomocy prawnej i członków jego gospodarstwa domowego poprawi się w porównaniu z sytuacją z dnia złożenia wniosku w stopniu wpływającym na prawo wnioskodawcy do korzystania z pomocy prawnej oraz na zakres tej pomocy, właściwy organ administracji uchyli decyzję o przyznaniu pomocy prawnej w całości lub w części. Beneficjenci pomocy prawnej mają obowiązek powiadomić organ administracji o każdej poprawie swojej sytuacji finansowej w terminie ośmiu dni od dnia, w którym dowiedzieli się o takiej poprawie. Beneficjent pomocy prawnej może odwołać się od decyzji uchylającej decyzję o przyznaniu mu pomocy prawnej do Ministerstwa Sprawiedliwości i Administracji Publicznej w terminie 15 dni od daty doręczenia mu tej decyzji. Od decyzji Ministerstwa Sprawiedliwości i Administracji Publicznej można się odwołać do sądu administracyjnego.
Wnioskodawca lub beneficjent pomocy prawnej może odwołać się od decyzji organu administracji o oddaleniu jego wniosku o pomoc prawną lub od części postanowienia o odmowie przyznania mu pomocy prawnej w pełnym zakresie w terminie 15 dni od dnia doręczenia mu takiej decyzji. Ministerstwo Sprawiedliwości i Administracji Publicznej ma obowiązek rozpoznać prawidłowo wniesiony środek zaskarżenia w terminie ośmiu dni od daty jego otrzymania. Od decyzji Ministerstwa Sprawiedliwości i Administracji Publicznej można się odwołać do sądu administracyjnego.
Więcej informacji:
Strona internetowa Ministerstwa Sprawiedliwości i Administracji Publicznej
Ustawa o nieodpłatnej pomocy prawnej (dziennik urzędowy Republiki Chorwacji – „Narodne novine”, NN nr 143/13 i 98/19)
Kodeks postępowania cywilnego (NN nr 53/91, 91/92, 58/93, 112/99, 88/01, 117/03, 88/05, 02/07, 84/08, 96/08, 123/08, 57/11, 148/11 – tekst jednolity, 25/13, 89/14, 70/19)
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.