Διασυνοριακή τοποθέτηση παιδιού, συμπεριλαμβανομένης της ανάδοχης οικογένειας

1 Προβλέπεται, βάσει του εθνικού σας δικαίου, υποχρέωση προηγούμενης συνεννόησης και εξασφάλισης συγκατάθεσης πριν από τη διασυνοριακή τοποθέτηση παιδιού; Αναφέρετε πιθανές εξαιρέσεις

Ναι, απαιτείται προηγούμενη διαβούλευση και συναίνεση για την απόφαση να τοποθετηθεί παιδί στην Πορτογαλία σε ανάδοχη οικογένεια ή σε ίδρυμα.

Η προηγούμενη συναίνεση και διαβούλευση δεν είναι απαραίτητες εάν το παιδί έχει ανατεθεί σε πρόσωπο με το οποίο έχει οικογενειακό δεσμό — π.χ. παππούδες, θείους, μεγαλύτερα αδέλφια. Σ’ αυτήν την περίπτωση, αρκεί απλώς η προηγούμενη ενημέρωση της κεντρικής αρχής της Πορτογαλίας από την αρχή που αποφασίζει για την τοποθέτηση.

2 Εάν απαιτούνται προηγούμενη συνεννόηση και συγκατάθεση, ποια αρχή είναι αρμόδια;

Η κεντρική αρχή της Πορτογαλίας βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 είναι η ακόλουθη:

Γενική Διεύθυνση Επανένταξης και Σωφρονιστικών Υπηρεσιών (Direcção Geral de Reinserção e Serviços Prisionais)

Γραφείο Νομικών Υπηρεσιών και Αμφισβητούμενης Δικαιοδοσίας (GJC - Gabinete Jurídico e Contencioso)

Travessa da Cruz do Torel, n.º 1

1150-122 Lisboa

Τηλέφωνο: (+351) 218 812 200

Φαξ: (+351) 218 853 653

Ηλεκτρονική διεύθυνση: gjc@dgrsp.mj.pt

Ιστότοπος

3 Περιγράψτε σύντομα τη διαδικασία συνεννόησης και εξασφάλισης συγκατάθεσης (συμπεριλαμβανομένων των απαιτούμενων εγγράφων, των προθεσμιών, των λεπτομερειών της διαδικασίας και άλλων σχετικών λεπτομερειών)

Διαδικασία τοποθέτησης νέων στην Πορτογαλία δυνάμει του άρθρου 56 του κανονισμού Βρυξέλλες ΙΙα

Κεντρική αρχή της Πορτογαλίας (στο εξής: κεντρική αρχή)

Φάση 1 — Εκ των προτέρων έγκριση του μέτρου τοποθέτησης από την κεντρική αρχή

• Προηγούμενη αίτηση έγκρισης υποβαλλόμενη από την κεντρική αρχή του αιτούντος κράτους·
• Εξέταση των εγγράφων που απεστάλησαν και αξιολόγηση σύμφωνα με τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις για την τοποθέτηση·
• Έκδοση από την κεντρική αρχή θετικής ή απορριπτικής απόφασης εκ των προτέρων έγκρισης·
• Ενδεικτική προθεσμία: ανάλογα με την πολυπλοκότητα της υπόθεσης, 1 έως 3 μήνες από την παραλαβή όλων των εγγράφων που πρέπει να υποβληθούν προς υποστήριξη της αίτησης.

Στάδιο 2 — Κήρυξη εκτελεστότητας από το δικαστήριο

• Αίτηση αναγνώρισης και κήρυξη της εκτελεστότητας ενώπιον του δικαστηρίου (τμήμα οικογενειακών υποθέσεων και ανηλίκων του τόπου κατοικίας της ανάδοχης οικογένειας ή του τόπου όπου βρίσκεται το ίδρυμα) από την ανάδοχη οικογένεια, το ίδρυμα πλαίσιο ή το ίδρυμα στο οποίο τοποθετήθηκε το παιδί· Η αίτηση πρέπει να συνοδεύεται από έγγραφα που να βεβαιώνουν την προηγούμενη συγκατάθεση της κεντρικής αρχής, καθώς και από τα δικαιολογητικά για την εφαρμογή του μέτρου τοποθέτησης, τη διάρκειά του, το σχέδιο παρέμβασης, και δήλωση σχετικά με την οικονομική κατάσταση της ανάδοχης οικογένειας·

Εναλλακτικά:

Αποστολή στην κεντρική αρχή της δικαστικής ή άλλης απόφασης τοποθέτησης που έχει εκδοθεί από διοικητική ή δικαστική αρχή της χώρας προέλευσης, η οποία συνοδεύεται από επιπλέον δικαιολογητικά για την εφαρμογή του μέτρου τοποθέτησης, τη διάρκειά του, το σχέδιο παρέμβασης και δήλωση σχετικά με την οικονομική κατάσταση της ανάδοχης οικογένειας·

Στη συνέχεια, η αίτηση κήρυξης της εκτελεστότητας του μέτρου διαβιβάζεται από την κεντρική αρχή στις υπηρεσίες της αρμόδιας εισαγγελίας ώστε να καταχωριστεί εκεί προς υπεράσπιση των δικαιωμάτων του παιδιού·

• Απόφαση του δικαστηρίου, η οποία, στην περίπτωση κήρυξης της εκτελεστότητας, μπορεί να ορίζει το πορτογαλικό ίδρυμα κοινωνικών ασφαλίσεων (Instituto da Segurança Social, I.P.) ως το αρμόδιο όργανο για την παρακολούθηση της εφαρμογής του μέτρου στην εθνική επικράτεια.

Φάση 3 — Εφαρμογή του μέτρου τοποθέτησης στην Πορτογαλία

• Μόλις εκδοθεί η απόφαση κήρυξης της εκτελεστότητας, το παιδί ή ο νέος μπορεί να έρθει στην Πορτογαλία και να αρχίσει η συμμόρφωση με το μέτρο.
• Σε περίπτωση που η αίτηση κήρυξης της εκτελεστότητας έχει αποσταλεί μέσω της κεντρικής αρχής και, σε κάθε περίπτωση, όταν το δικαστήριο της κοινοποιήσει την απόφαση, η κεντρική αρχή διαβιβάζει την απόφαση του δικαστηρίου στην αντίστοιχη αλλοδαπή αρχή.
• Το πορτογαλικό ίδρυμα κοινωνικών ασφαλίσεων παρακολουθεί το μέτρο και συντάσσει περιοδικές εκθέσεις ως προς την εκτέλεση του μέτρου οι οποίες αποστέλλονται στο δικαστήριο και στην κεντρική αρχή, εφόσον το διατάξει το δικαστήριο.
• Κάθε παράταση του μέτρου υπόκειται στην εκ των προτέρων έγκριση της κεντρικής αρχής και στη συνέχεια έπεται η υπόλοιπη διαδικασία.

Ενημερωτικά, τα έγγραφα που ζητούνται από την κεντρική αρχή πριν από την έγκριση της τοποθέτησης του παιδιού σε ανάδοχη οικογένεια ή σε ίδρυμα στην Πορτογαλία είναι διαθέσιμα στην αγγλική γλώσσα σ’ αυτόν τον σύνδεσμο.

4 Τι ορίζεται ως «ανάδοχη οικογένεια» σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία του κράτους μέλους σας;

Σύμφωνα με το άρθρο 12 του νομοθετικού διατάγματος αριθ. 139/2019 το οποίο καθορίζει το καθεστώς εκτέλεσης του μέτρου φιλοξενίας στην Πορτογαλία:

«1— Η ανάδοχη οικογένεια μπορεί να είναι:

α) ένα μόνο φυσικό πρόσωπο·

β) δύο πρόσωπα που έχουν συνάψει μεταξύ τους γάμο ή που είναι καταχωρισμένοι σύντροφοι·

γ) δύο ή περισσότερα πρόσωπα που συνδέονται μεταξύ τους με οικογενειακούς δεσμούς και ζουν στο ίδιο νοικοκυριό.

2— Στις περιπτώσεις που αναφέρονται στα στοιχεία β) και γ) της προηγούμενης παραγράφου, ένα από τα πρόσωπα της ανάδοχης οικογένειας θα έχει την ευθύνη της αναδοχής.

3— Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 1, στα οποία ανατίθεται το παιδί ή ο νέος με τη μορφή της αναδοχής δεν πρέπει να έχουν συγγενική σχέση με το παιδί ή με τον νέο.»

Το άρθρο 6 του εν λόγω νόμου προβλέπει ότι τη διαχείριση του συστήματος της αναδοχής έχει αναλάβει το πορτογαλικό ίδρυμα κοινωνικών ασφαλίσεων και da Segurança Social, I. P. (ISS, I. P.), καθώς και το κοινωφελές ίδρυμα Santa Casa da Misericórdia de Lisboa (SCML), σε συνεργασία με τα όργανα πλαίσια τα οποία, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, είναι οι ιδιωτικοί οργανισμοί κοινωνικής αλληλεγγύης που ασκούν δραστηριότητες σε ζητήματα παιδιών και νεολαίας και έχουν συνάψει συμφωνίες συνεργασίας με το πορτογαλικό ίδρυμα κοινωνικών ασφαλίσεων.

Το άρθρο 5 παράγραφος 2 του ίδιου νόμου προβλέπει ότι η εκτέλεση του μέτρου οικογενειακής αναδοχής, το οποίο αποφασίστηκε στο πλαίσιο δίκης, διευθύνεται και ελέγχεται από το δικαστήριο, που ορίζει τις ειδικές γι’ αυτόν τον σκοπό ομάδες, οι οποίες προβλέπονται από τον νόμο για την προστασία των παιδιών και των νέων που βρίσκονται σε κίνδυνο (Lei de Protecção de Crianças e Jovens em Perigo) (νόμος αριθ. 147/99).

5 Καλύπτει η έννοια της «ανάδοχης οικογένειας» συγγενείς ή όχι; Αν ναι, ποιους;

Όχι, σύμφωνα με το πορτογαλικό δίκαιο, η έννοια της ανάδοχης οικογένειας δεν καλύπτει συγγενείς (βλ. άρθρο 16 παράγραφος 3 του νομοθετικού διατάγματος αριθ. 139/2019, που αναφέρεται στην προηγούμενη απάντηση).

Συναφής νομοθεσία:

Νομοθετικό Διάταγμα αριθ. 139/2019

Νόμος αριθ. 147/99

Τελική σημείωση:

Το περιεχόμενο του παρόντος ενημερωτικού δελτίου δεν δεσμεύει το σημείο επαφής στην Πορτογαλία ή τα δικαστήρια, άλλες οντότητες ή τα πρόσωπα που το συμβουλεύονται. Παρά την επιμέλεια που καταβλήθηκε για τη σύνταξή του, δεν συνεπάγεται ότι δεν πρέπει να ανατρέξετε στην ισχύουσα νομοθεσία και τις τυχόν τροποποιήσεις αυτής