Europejski portal e-sprawiedliwość - Transgraniczne umieszczanie dzieci, w tym w rodzinach zastępczych

1 Czy na mocy prawa krajowego istnieje obowiązek uprzedniego zasięgnięcia opinii i uzyskania zgody przed transgranicznym umieszczeniem dziecka w rodzinie zastępczej? Proszę wymienić ewentualne wyjątki

1. Transgraniczne umieszczanie dzieci

Jeżeli sprawowanie pieczy nad dzieckiem powierzono dwóm osobom, zasadniczo muszą one również ustalić miejsce zamieszkania dziecka za obopólnym porozumieniem. Zasada obopólnego porozumienia obowiązuje bez ograniczeń, tj. ma zastosowanie również w przypadku przemieszczenia dziecka w obrębie terytorium Austrii, w szczególności jeżeli przeprowadzka w inne miejsce wywiera istotny wpływ na jego życie. Ponadto – zwłaszcza w przypadku przeprowadzki za granicę – to z rodziców, które chce wyjechać z Austrii, będzie musiało uzyskać zgodę drugiego z rodziców lub sądu. W takim przypadku sąd ma na względzie zarówno dobro dziecka, jak i interesy jego rodziców.

Jeżeli na mocy orzeczenia sądu lub umowy sprawowanie pieczy nad dzieckiem powierzono głównie jednemu z rodziców, osoba ta ma wyłączne prawo do ustalenia miejsca zamieszkania dziecka zgodnie z § 162 ust. 2 austriackiego kodeksu cywilnego (Allgemeines bürgerliches Gesetzbuch, ABGB). W takiej sytuacji zmiana miejsca zamieszkania dziecka na terytorium Austrii nie wiąże się z koniecznością uzyskania zgody drugiego z rodziców.

Zgodnie z aktualnym orzecznictwem w takich okolicznościach – w szczególności w przypadku, gdy zmiana miejsca zamieszkania dziecka stanowi dla niego istotną kwestię – to z rodziców, które głównie sprawuje pieczę nad dzieckiem, musi jednak również poinformować drugie z rodziców o tym fakcie i należycie uwzględnić dobro dziecka. Ponadto zmiana miejsca zamieszkania nie powinna wywierać istotnego wpływu na możliwość sprawowania pieczy przez drugie z rodziców. Ograniczenie to obowiązuje w szczególności w przypadku przeprowadzki za granicę.

Te same zasady mają zastosowanie do rodziców zastępczych sprawujących pieczę nad dzieckiem; w praktyce taka sytuacja występuje jednak rzadko, ponieważ pieczę sprawuje wówczas zazwyczaj Urząd ds. Dzieci i Młodzieży (Kinder- und Jugendhilfeträger).

2. Umieszczenie dziecka w placówce opiekuńczej lub w rodzinie zastępczej

Umieszczenie dziecka za zgodą sprawujących nad nim pieczę (zazwyczaj jego rodziców) nie wymaga podejmowania żadnych dodatkowych działań. Natomiast umieszczenie dziecka bez zgody sprawujących nad nim pieczę podlega kontroli sądowej przeprowadzanej przez sąd jako środek nadzwyczajny w rozumieniu przepisów prawa.

2 Jeżeli wymagane jest uprzednie zasięgnięcie opinii i uzyskanie zgody, do którego organu należy się zwrócić o opinię i zgodę?

Zob. odpowiedź na pytanie 1.

3 Proszę krótko opisać procedurę konsultacji i uzyskania zgody (w tym wymagane dokumenty, terminy, procedury i inne istotne szczegóły)

Procedurę konsultacji należy wszcząć przed sądem właściwym lub Urzędem ds. Dzieci i Młodzieży (Kinder- und Jugendhilfeträger) za pośrednictwem organu centralnego. Jeżeli organem odpowiedzialnym za przeprowadzenie procedury konsultacji jest Urząd ds. Dzieci i Młodzieży, obowiązują następujące warunki:

	Warunki	Wymagane dokumenty
Magistrat der Stadt Wien (Urząd Miasta Wiednia) Amt für Jugend und Familie (Biuro ds. Młodzieży i Rodziny) Gruppe Recht (Służba Prawna) Rüdengasse 11 1030 Wien, Austria	niezbędne ze względu na dobro dziecka organ wzywający wyraża zgodę na poniesienie kosztów	Odniesienie do § 46 ustawy o postępowaniu w zakresie międzynarodowego prawa rodzinnego (Internationales Familienrechtsverfahrensgesetz, IntFamRVG)
Amt der Ober-österreichischen Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Górna Austria) Direktion Gesellschaft, Soziales und Gesundheit (Dyrekcja ds. Społeczeństwa, Spraw Społecznych i Zdrowia) Abteilung Kinder- und Jugendhilfe (Departament Wsparcia Dzieci i Młodzieży) Bahnhofplatz 1 4021 Linz, Austria kjh.post@ooe.gv.at https://www.kinder-jugendhilfe-ooe.at/	niezbędne ze względu na dobro dziecka zgoda na poniesienie kosztów dostępne miejsce, w którym można umieścić małoletniego zgoda konkretnej placówki opiekuńczej wcześniej ustalony status pobytowy wyraźny podział odpowiedzialności między wzywającym państwem członkowskim (rodzaj, zakres i płatność) a wezwanym państwem członkowskim (nadzór nad instytucją) uznanie standardów zawodowych obowiązujących w Górnej Austrii przez organ wzywający wskazanie właściwego organu wzywającego państwa członkowskiego oraz podanie jego danych kontaktowych instytucja, w której małoletni ma zostać umieszczony (adres) arkusz zawierający informacje na temat małoletniego, rodziców, rodzeństwa i sprawujących pieczę przegląd udzielonego dotychczas wsparcia wychowawczego rodzaj i uzasadnienie proponowanego umieszczenia ustalenia, diagnozy, sprawozdania, oceny protokół przesłuchania małoletniego ogólne informacje na temat praw rodziców biologicznych do kontaktów z małoletnim formalna zgoda sprawujących pieczę dowód ubezpieczenia zdrowotnego lub aktualne ubezpieczenie społeczne
Amt der Salzburger Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Salzburg) Referat Kinder- und Jugendhilfe (Wydział Wsparcia Dzieci i Młodzieży) Fanny-von-Lehnert-Strasse 1 Postfach 527 5010 Salzburg, Austria soziales@salzburg.gv.at	zgoda placówki, w której małoletni ma zostać umieszczony pisemna zgoda organu wzywającego na poniesienie kosztów zgoda sprawującego pieczę i właściwego miejscowo Urzędu ds. Dzieci i Młodzieży w przypadku umieszczenia	wskazanie właściwego organu wzywającego państwa członkowskiego oraz podanie jego danych kontaktowych instytucja, w której małoletni ma zostać umieszczony (adres, dane kontaktowe) arkusz zawierający informacje na temat małoletniego, rodziców, rodzeństwa i sprawujących pieczę przegląd udzielonego dotychczas wsparcia wychowawczego uzasadnienie proponowanego umieszczenia, w tym historia sprawy i opis problemu ustalenia, diagnozy i oceny lekarskie/psychiatryczne protokół przesłuchania małoletniego ogólne informacje na temat praw rodziców biologicznych do kontaktów z małoletnim formalna zgoda sprawującego pieczę orzeczenia sądu formularz E109 (dowód ubezpieczenia zdrowotnego) lub dowód potwierdzający objęcie aktualnym ubezpieczeniem społecznym kopia elektronicznego dowodu tożsamości małoletniego data i planowany czas trwania umieszczenia
Amt der Steiermärkischen (Urząd Rządu Kraju Związkowego Styria) A11 Fachabteilung – Soziales und Arbeit (Departament Polityki A11 – Sprawy Społeczne i Zatrudnienie), Referat Kinder- und Jugendhilfe (Wydział Wsparcia Dzieci i Młodzieży), Bereich Recht und Gewaltschutz (Zespół ds. Prawa i Ochrony przed Przemocą) Hofgasse 12/1/115 8010 Graz, Austria abteilung11@stmk.gv.at	niezbędne ze względu na dobro dziecka koszty ponosi wzywające państwo członkowskie zgoda opiekunów prawnych orzeczenia sądu wyniki badań lekarskich sprawozdanie przekazane przez właściwy organ wzywający (historia sprawy, aktualna sytuacja socjalna i rodzinna, opis problemów i zasobów, wnioski i prognozy pracownika socjalnego, osiąganie celów, krótka ocena)
Amt der Tiroler Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Tyrol) Abteilung Kinder- und Jugendhilfe (Departament Wsparcia Dzieci i Młodzieży) Leopoldstrasse 3 6020 Innsbruck, Austria	koszty ponosi wzywające państwo członkowskie zgoda placówki zdecydowanie niezbędne są plan wsparcia, historia sprawy i opis problemu:	– dane małoletniego – dane rodziców – dane rodzeństwa – dane osoby sprawującej pieczę – informacje o dotychczas udzielonym wsparciu wszelkie istotne raporty, badania psychologiczne itp. pisemna zgoda sprawujących pieczę udokumentowana zgoda małoletniego objętego opieką – chyba że przeprowadzenie przesłuchania wydaje się nieodpowiednie z uwagi na wiek dziecka lub (udokumentowany) poziom jego dojrzałości dowody potwierdzające objęcie małoletniego ubezpieczeniem zdrowotnym kopia dowodu tożsamości małoletniego pisemna zgoda placówki przyjmującej podane uzasadnienie: – dlaczego wybrano tę konkretną placówkę? – w stosownych przypadkach uzasadnienie pilnej potrzeby pomocy data rozpoczęcia i planowany czas trwania pomocy przyszła sytuacja małoletniego po zakończeniu pieczy zastępczej
Amt der Vorarlberger Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Vorarlberg) Landhaus Römerstrasse 15 6901 Bregenz, Austria Abteilung Soziales und Integration (Wydział Spraw Społecznych i Integracji) soziales-integration@vorarlberg.at	zgoda placówki przyjmującej/rodziny zastępczej zgoda na poniesienie kosztów	właściwy organ wzywający i dane kontaktowe pożądana placówka/rodzina zastępcza (adres) dane małoletniego i rodziców orzeczenie dotyczące pieczy zastępczej z adnotacją: „Wraz z umieszczeniem ... w ... odpowiedzialność za opiekę i wychowanie zostaje przeniesiona na placówkę/rodzinę zastępczą”. dotychczas udzielone wsparcie wychowawcze uzasadnienie umieszczenia; umowa w sprawie planu wsparcia; perspektywy na przyszłość ustalenia/diagnozy psychiatry/psychologa dziecięcego/młodzieży Uwagi przesłuchanie małoletniego zgoda sprawujących pieczę dowód ubezpieczenia zdrowotnego
Amt der Niederösterreichischen Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Dolna Austria) Gruppe Gesundheit und Soziales (Zdrowie i Sprawy Społeczne) Abteilung Jugendwohlfahrt (Wydział ds. Dzieci i Młodzieży) Landhausplatz 1, 3109 St. Poelten, Austria	niezbędne ze względu na dobro dziecka lub w Dolnej Austrii zamieszkuje osoba odpowiedzialna za dobro dziecka pisemna zgoda na poniesienie kosztów umieszczenie w odpowiednim miejscu zgoda konkretnej placówki uznanie standardów zawodowych obowiązujących w Dolnej Austrii regularny przegląd planu wsparcia, w tym celów wychowawczych, przez organ wzywający oświadczenie osoby wyznaczonej do kontaktów w przypadku konieczności zakończenia stosowania środka aktualne sprawozdania dotyczące rozwoju fizycznego, emocjonalnego, społecznego, szkolnego/zawodowego aktualne wyniki badań medycznych kopia podstawowych dokumentów małoletniego, elektroniczny dowód tożsamości informacje o przyjmowanych lekach plan wsparcia z uwzględnieniem dotychczas udzielonego wsparcia opis problemu, diagnoza społeczna i psychologiczna, określenie celów, czas trwania i prognozy dotyczące środka protokół przesłuchania małoletniego w odniesieniu do planowanego środka pisemna zgoda sprawującego pieczę zgoda co do sposobu organizacji wykonywania potencjalnych praw do odwiedzin
Amt der Burgenländischen Landesregierung (Urząd Rządu Kraju Związkowego Burgenland) Abteilung 6 – Soziales, Gesundheit, Familie, Sport (Departament 6 –Sprawy Społeczne, Zdrowie, Rodzina, Sport) Europaplatz 1, 7000 Eisenstadt, Austria	niezbędne ze względu na dobro dziecka zgoda na poniesienie kosztów zgoda placówki lub sprawującego pieczę określenie właściwego organu i deklaracja kompetencji dane małoletniego informacje dotyczące danego problemu (uzasadnienie umieszczenia, cele, ustalenia, oceny, zaświadczenia, orzeczenia sądu) deklaracja zgody sprawujących pieczę

4 Co zgodnie z prawem krajowym rozumie się przez „rodzinę zastępczą”?

Należy podkreślić dwie kwestie dotyczące pojęcia „rodziny zastępczej” w prawie austriackim. Jeżeli w grę wchodzi władza rodzicielska, rodzicami zastępczymi są osoby, które (częściowo lub w całości) sprawują opiekę nad dzieckiem i wychowują je oraz z którymi istnieje lub ma zostać nawiązana relacja zbliżona do relacji między rodzicami biologicznymi a dziećmi (§ 184 ABGB). Warunki i środki kontroli osób (lub par), którym urzędy do spraw dzieci i młodzieży mogą powierzyć (wyłącznie) opiekę i wychowanie, określają przepisy prawa każdego z dziewięciu austriackich krajów związkowych.

5 Czy pojęcie „rodziny zastępczej” obejmuje bliskich dziecka? Jeśli tak, proszę podać, których

W austriackim ustawodawstwie pojęcie „rodziny zastępczej” jest celowo zdefiniowane bardzo szeroko. Poza dziadkami, którym nadano specjalny status na mocy § 178 ABGB, rodzicami zastępczymi mogą być dowolne (inne) osoby bliskiej, jeżeli zapewnią dziecku opiekę i wychowanie (częściowo lub w całości) oraz przynajmniej zamierzają nawiązać relację dziecko-rodzic zbliżoną do relacji z rodzicami biologicznymi. O tym, czy takie osoby podlegają kontroli ze strony Urzędu ds. Dzieci i Młodzieży, decydują również przepisy prawa każdego z dziewięciu krajów związkowych Austrii. Co do zasady kontrole takie nie obejmują osób bliskich, takich jak dziadkowie i rodzeństwo rodziców.

Ostatnia aktualizacja: 28/01/2022

Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.