1. Εθνική Σχολή Δικαστών (École nationale de la magistrature)

Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων εξετάζεται εκτενώς από την École nationale de la magistrature στο πλαίσιο της αρχικής και συνεχούς κατάρτισης των Γάλλων δικαστών.

1.1.1. Αρχική κατάρτιση

Στο πλαίσιο της αρχικής κατάρτισης των δικαστών, ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων αναφέρεται σε θεματικά προγράμματα που καλύπτουν, μεταξύ άλλων, τις κατευθυντήριες αρχές των αστικών διαδικασιών, το υπέρτερο συμφέρον του παιδιού και την ηθική και δεοντολογία των δικαστών (άρθρο 47).

Οι σειρές μαθημάτων που αφορούν τη βελτίωση της σχέσης και του διαλόγου μεταξύ δικαστών και δικηγόρων αποτελούν επίσης ευκαιρία για την εξέταση του άρθρου 48 του Χάρτη.

Η École nationale de la magistrature προσφέρει επίσης σειρά μαθημάτων σε ημερίδα αφιερωμένη στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατά τη διάρκεια της οποίας συζητείται ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το εν λόγω μέσο και το πεδίο εφαρμογής του παρουσιάζονται κατά την εισαγωγική διάσκεψη της σειράς μαθημάτων. Έπειτα, διοργανώνονται εργαστήρια. Οι διδασκόμενοι/-ες δικαστές, που χωρίζονται σε ομάδες των 20 ατόμων, καλούνται να εξετάσουν τον Χάρτη μέσω πρακτικών περιπτώσεων.

Επιπλέον, το 2019 διοργανώθηκε ειδική σχετική συλλογική δραστηριότητα για τον εορτασμό της 20ής επετείου δεσμευτικής ισχύος του Χάρτη.

1.1.2. Συνεχής κατάρτιση

Ειδικά μαθήματα κατάρτισης για τον Χάρτη

Από το 2019 έχει δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων για την ευαισθητοποίηση των δικαστών σχετικά με τη χρήση αυτού του εργαλείου.

Το 2019, εκτός από ένα πρόγραμμα κατάρτισης αφιερωμένο στη 10η επέτειο από την έναρξη ισχύος του Χάρτη, δημιουργήθηκε ειδική ad hoc κατάρτιση σχετικά με τον Χάρτη και τον χειρισμό διαφορών σε συνεργασία με τη Νομική Σχολή του πανεπιστημίου Grenoble-Alpes (έδρα Jean Monnet). Η εν λόγω μονοήμερη κατάρτιση έχει επιτύχει διάφορους εκπαιδευτικούς στόχους: την παρουσίαση του Χάρτη και της συμβολής του στην προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, καθώς και της πρακτικής εφαρμογής του στη γαλλική έννομη τάξη. Εκτός από μια θεωρητική προσέγγιση (το πρωί), πραγματοποιήθηκαν εργαστήρια εξέτασης πρακτικών περιπτώσεων, ειδικά για κοινωνικά θέματα και για τα ευρωπαϊκά εντάλματα σύλληψης (το απόγευμα). Το εν λόγω πρόγραμμα ήταν επίσης ανοικτό σε δικηγόρους με σκοπό τη διεπαγγελματική κατάρτιση.

Το 2020 παρασχέθηκε εξ αποστάσεως κατάρτιση λόγω της κρίσης στον τομέα της υγείας. Η κατάρτιση χωρίστηκε σε δύο στάδια: οι συμμετέχοντες έπρεπε να ενημερωθούν για το περιεχόμενο (θεματικές ενότητες σε βίντεο και τεκμηρίωση) στην παιδαγωγική πλατφόρμα της École nationale de la magistrature κι έπειτα να συμμετέχουν σε εικονική αίθουσα διδασκαλίας με πρακτικές περιπτώσεις, απαντήσεις σε δειγματοληπτικές ερωτήσεις και δοκιμασίες, καθώς και σε συζήτηση μεταξύ των συμμετεχόντων. Η κατάρτιση αυτή μπόρεσε να φέρει σε επαφή δικαστές και δικηγόρους με σκοπό τη διεπαγγελματική συνεργασία, ενώ έχουν συμμετάσχει σ’ αυτή περίπου τριάντα άτομα. Η κατάρτιση θα προσαρμοστεί ώστε να παραδίδεται με φυσική παρουσία από το 2021.

Το 2021 η κατάρτιση σχετικά με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ ενσωματώθηκε στην εκπαιδευτική συνεδρία «L’Actualité contentieuse du droit de l’Union européenne» (Η δικαστική επικαιρότητα του ενωσιακού δικαίου)· εκείνη την ημέρα μελετήθηκαν τα προηγούμενα έτη, με παράδοση θεωρίας το πρωί και πρακτικά εργαστήρια το απόγευμα. Η συνεδρία πραγματοποιήθηκε σε υβριδική μορφή. Τα υφιστάμενα διδακτικά βίντεο στο Moodle σχετικά με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ συμπλήρωσαν δεόντως την κατάρτιση.

Το 2022 η εν λόγω συνεδρία θα αντικατασταθεί από ένα συμπόσιο των πανεπιστημίων Grenoble, Sorbonne Paris I και École nationale de la magistrature με θέμα «La pratique judiciaire et administrative de la Charte des droits fondamentaux de l’UE» (Η δικαστική και διοικητική εφαρμογή του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ), το οποίο θα είναι ανοικτό σε δικαστές διοικητικών δικαστηρίων, δικαστικούς, δικηγόρους και πανεπιστημιακούς.

Ο κύκλος μαθημάτων στο Moodle σχετικά με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων παραμένει ένα εργαλείο εισαγωγής που είναι διαθέσιμο για τη συμπλήρωση της κατάρτισης.

Προγράμματα κατάρτισης στο ευρωπαϊκό δίκαιο σχετικά με τον Χάρτη

Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων εξετάζεται επίσης στο πλαίσιο τεσσάρων προγραμμάτων κατάρτισης στο ευρωπαϊκό δίκαιο που προσφέρονται στους δικαστές οι οποίοι συμμετέχουν σε συνεχή κατάρτιση:

• Δικαστές και ευρωπαϊκή ολοκλήρωση: αυτό το τριήμερο πρόγραμμα κατάρτισης εστιάζει ειδικά στη λειτουργία των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων και στην τρέχουσα νομολογία του ΔΕΕ. Τρεις διαλέξεις αφορούν ειδικά τον Χάρτη [«L’utilisation du droit de l’Union dans le procès pénal» (Η χρήση του ενωσιακού δικαίου στην ποινική διαδικασία), «La Charte des droits fondamentaux de l’Union européenne» (Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης) και «Le renvoi préjudiciel» (Η αίτηση προδικαστικής αποφάσεως)].
• Δικαστήριο και Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου: αυτό το πρόγραμμα κατάρτισης εστιάζει ειδικά στη σχέση μεταξύ του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Καλύπτει την αντίστοιχη νομολογία των δύο δικαστηρίων, καθώς και τη νομολογία των εθνικών ανώτατων δικαστηρίων σχετικά με τη συνοχή της ευρωπαϊκής νομολογίας.
• Δικαστές και διεθνές περιβάλλον: αυτό το πρόγραμμα εξετάζει τον ρόλο των δικαστών υπό το πρίσμα των τρεχουσών εξελίξεων στο ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο. Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων συζητείται στο πλαίσιο αυτό ως ένα ευρωπαϊκό μέσο που συμβάλλει στην επικράτηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων κατά τη διαμόρφωση του δικαίου.
• Κύκλος συνεδρίων «Justice et liberté d’expression» (Δικαιοσύνη και ελευθερία έκφρασης): Στο πλαίσιο του έργου «JUST FREE — 2020-2022» που χρηματοδοτείται από τη ΓΔ Δικαιοσύνης, αυτός ο κύκλος συνεδρίων, ο οποίος υλοποιείται από τον Σεπτέμβριο 2020, χωρίζεται σε τρία σεμινάρια που αφορούν ιδίως τα όρια της ελευθερίας της έκφρασης, το δικαίωμα του κοινού στην ενημέρωση και την ελευθερία έκφρασης των δικαστών σχετικά με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Μια εφαρμογή θα χρησιμοποιηθεί για όλα τα συνέδρια στο πλαίσιο αυτού του έργου.

2. Εθνική Σχολή Σωφρονιστικών Αρχών (École nationale de l’administration pénitentiaire)

Ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρατίθεται ως αναφορά και προς υποστήριξη των μαθημάτων που προσφέρονται στο προσωπικό των φυλακών το οποίο συμμετέχει σε κατάρτιση, μεταξύ άλλων στους τομείς της ευρωπαϊκής προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων και, ειδικότερα, των δικαιωμάτων των κρατουμένων.

Στο πλαίσιο του εορτασμού της 10ης επετείου του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, η École nationale de l’administration pénitentiaire συνέβαλε στην προώθηση και την καλύτερη κατανόηση του Χάρτη κατά την 48η προαγωγή των διευθυντών σωφρονιστικών υπηρεσιών και τη 13η προαγωγή των διευθυντών σωφρονιστικών υπηρεσιών επανένταξης και μετασωφρονιστικής επιτήρησης, με την πραγματοποίηση δημόσιας ανταλλαγής θέσεων το 2020.

Εργαλεία που συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση του Χάρτη και των περιπτώσεων εφαρμογής του

Για επαγγελματίες (νομοθετική εξουσία, διοίκηση, επιβολή του νόμου, δικαστικό σώμα, επαγγελματίες του νομικού κλάδου)

Εργαλεία που αναπτύχθηκαν από την École nationale de la magistrature για τους δικαστές

Στην εκπαιδευτική της πλατφόρμα, η École nationale de la magistrature παρέχει στους δικαστές, κατά την αρχική και συνεχή κατάρτιση, έναν θεματικό χώρο καθώς και διδακτικό υλικό για τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ιστορία, έρευνα νομολογίας κ.λπ.), παραπέμποντας ιδίως στα εργαλεία του Χάρτη που ανέπτυξε ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Εγχειρίδιο του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του 2018 σχετικά με την εφαρμογή του Χάρτη).

Για πολίτες

Δίκτυο κέντρων δικαιοσύνης και δικαίου (maisons de la justice et du droit)

Με 141 εγκαταστάσεις σε όλη την επικράτεια, τα maisons de la justice et du droit αποτελούν δωρεάν εμπιστευτικούς χώρους υποδοχής, ακρόασης, καθοδήγησης και ενημέρωσης σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των πολιτών. Εξασφαλίζουν τοπική δικαστική παρουσία και συμβάλλουν στην πρόληψη του εγκλήματος, την υποστήριξη των θυμάτων και την πρόσβαση στο δίκαιο. Τα maisons de la justice et du droit μπορούν να αξιοποιούν τον Χάρτη, ιδίως για την προώθηση της πρόσβασης των νέων στο δίκαιο με εκπαιδευτικές δραστηριότητες που απευθύνονται στα σχολεία.

Χρήση και προώθηση εργαλείων του Χάρτη που αναπτύχθηκαν από άλλες χώρες της ΕΕ ή από άλλους ενδιαφερομένους στην ΕΕ

I — Υπερασπιστής ανθρώπινων δικαιωμάτων (Défenseur des droits)

α — Λειτουργία

Στη Γαλλία, ο Défenseur des droits είναι ανεξάρτητη διοικητική αρχή που συστάθηκε με τον οργανικό νόμο αριθ. 2011-333, της 29ης Μαρτίου 2011. Έχει κατοχυρωθεί στο Σύνταγμα από τη μεταρρύθμιση του 2008 και έχει ως αποστολή να εξετάζει καταγγελίες που εμπίπτουν στους πέντε τομείς αρμοδιότητάς του: την προάσπιση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των χρηστών δημόσιων υπηρεσιών, την προάσπιση και προώθηση του βέλτιστου συμφέροντος και των δικαιωμάτων του παιδιού, την καταπολέμηση των διακρίσεων και την προώθηση της ισότητας, την τήρηση των κανόνων δεοντολογίας από τα πρόσωπα που ασκούν δραστηριότητες στον τομέα της ασφάλειας και, τέλος, την καθοδήγηση και προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος.

Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που θεωρεί ότι έχουν παραβιαστεί τα δικαιώματά του μπορεί να υποβάλει καταγγελία απευθείας σε περισσότερους από 500 αντιπροσώπους σε όλη τη γαλλική επικράτεια σε περισσότερες από 800 μόνιμες θέσεις, ή απευθείας στα κεντρικά γραφεία μέσω διαδικτυακού εντύπου ή μέσω επιστολής χωρίς κόστος.

Ο Défenseur des droits έχει σημαντικές εξουσίες έρευνας. Μπορεί να ζητήσει εξηγήσεις και την παροχή κάθε χρήσιμης πληροφορίας σχετικά με τη διερεύνηση και την επίλυση διαφοράς σε οποιονδήποτε δημόσιο ή ιδιωτικό οργανισμό.

Μετά το πέρας της έρευνάς του, ο Défenseur des droits τάσσεται υπέρ του φιλικού διακανονισμού. Σχεδόν το 80 % των φιλικών διακανονισμών που δρομολογήθηκαν από το εν λόγω όργανο είναι επιτυχείς.

Μπορεί επίσης να εκδώσει απόφαση με την οποία διατυπώνει ατομικές ή γενικές συστάσεις. Όταν μια υπόθεση παραπέμπεται στα δικαστήρια, ο Défenseur des droits μπορεί επίσης να υποβάλει παρατηρήσεις ως amicus curiae σε όλα τα δικαστήρια. Ο Défenseur des droits, παράλληλα με τη δράση του για την προστασία των δικαιωμάτων, αναπτύσσει πολιτική προώθησης της ισότητας και της πρόσβασης στα δικαιώματα.

Ο Défenseur des droits κάνει αρκετά περιορισμένη χρήση του Χάρτη, καθώς είναι εφαρμοστέος μόνο στην περίπτωση που το κράτος εφαρμόζει το ενωσιακό δίκαιο (άρθρο 51 του Χάρτη). Επομένως, πρέπει αυτό να αποδεικνύεται εκ των προτέρων, κάτι που δεν είναι πάντοτε προφανές. Ο Défenseur des droits επικαλείται ευκολότερα την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και την πλούσια νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ή τις οδηγίες της ΕΕ σχετικά με τις διακρίσεις.

Ωστόσο, μπορεί μερικές φορές να επικαλεστεί τον Χάρτη συμπληρωματικά σε άλλα συμβατικά κείμενα (όπως η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία ή η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου). Ορισμένες φορές χρησιμοποιεί τον Χάρτη σε καταγγελίες που αφορούν καταστάσεις που εισάγουν διακρίσεις, καθώς πρόκειται για έναν από τους τομείς αρμοδιότητάς του.

Ακολουθούν ορισμένα παραδείγματα αποφάσεων στις οποίες ο Χάρτης αποτέλεσε χρήσιμο νομικό εργαλείο για την επιχειρηματολογία του Défenseur des droits.

Παράδειγμα 1: Άρνηση πρόωρου τερματισμού της γονικής άδειας εργαζομένης υπέρ της άδειας μητρότητας

Ο Défenseur des droits έλαβε καταγγελία βάσει της οποίας ο εργοδότης (κύριο ταμείο ασφάλισης ασθενείας) αρνήθηκε σε εργαζόμενη τη δυνατότητα πρόωρου τερματισμού της γονικής άδειάς της υπέρ της άδειας μητρότητας, καθώς έμεινε έγκυος αφού γέννησε το πρώτο της παιδί [1].

Ερωτηθείς από τον Défenseur des droits, ο εργοδότης αναγνώρισε ότι το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχε αποφανθεί σε τρεις υποθέσεις ότι η άρνηση πρόωρου τερματισμού της γονικής άδειας εργαζομένης υπέρ της άδειας μητρότητας συνιστά διάκριση λόγω φύλου [2].

Ωστόσο, αρνήθηκε να ακολουθήσει την εν λόγω νομολογία επειδή δεν είχε μεταφερθεί στο γαλλικό δίκαιο. Το άρθρο L1225-52 του εργατικού κώδικα προβλέπει δύο περιπτώσεις στις οποίες ο εργοδότης δεν μπορεί να αρνηθεί την πρόωρη λήξη της γονικής άδειας:

• τον θάνατο του παιδιού,
• ή τη σημαντική μείωση των πόρων του νοικοκυριού.

Επομένως, ο εργατικός κώδικας δεν αποκλείει τη δυνατότητα πρόωρης λήξης της γονικής άδειας για άλλο λόγο, υπό την προϋπόθεση ότι ο λόγος αυτός συνεπάγεται τη συμφωνία των μερών.

Ως εκ τούτου, ο Défenseur des droits όφειλε να υπενθυμίσει στο κύριο ταμείο ασφάλισης ασθενείας ότι η απαγόρευση των διακρίσεων συνιστά απαγόρευση που προκύπτει από τη δημόσια τάξη, από την οποία κανένας εργοδότης δεν μπορεί να παρεκκλίνει. Επομένως, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η άρνηση πρόωρου τερματισμού της γονικής άδειας της προσφεύγουσας υπέρ της άδειας μητρότητας συνιστούσε διάκριση λόγω του φύλου της. Στην απόφασή του, ο Défenseur des droits στήριξε εν μέρει την επιχειρηματολογία του σε άρθρα του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης:

το άρθρο 33 του Χάρτη, το οποίο εγγυάται «την προστασία της οικογένειας και τον συνδυασμό οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής». Στο πλαίσιο αυτό, το άρθρο 33 δεύτερο εδάφιο ορίζει ότι «κάθε πρόσωπο, προκειμένου να μπορεί να συνδυάζει την οικογενειακή με την επαγγελματική ζωή του, έχει δικαίωμα [...] αμειβόμενης άδειας μητρότητας».

Το άρθρο 21 του Χάρτη προβλέπει, μεταξύ άλλων, την απαγόρευση κάθε διάκρισης λόγω φύλου και το άρθρο 23 εξασφαλίζει την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών σε όλους τους τομείς.

Από το παράδειγμα αυτό προκύπτει ότι, όταν βρισκόμαστε στο πεδίο εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου —κάτι που συμβαίνει εν προκειμένω, δεδομένου ότι η εν λόγω υπόθεση εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της απαγόρευσης των διακρίσεων λόγω φύλου στην απασχόληση και, ειδικότερα, της οδηγίας 2006/54, ο Défenseur des droits μπορεί να κάνει χρήση του Χάρτη, ο οποίος έχει άμεση εφαρμογή στο εθνικό δίκαιο.

Παράδειγμα 2: Αδυναμία πρόσβασης ατόμων με αναπηρία σε προωθητικές προσφορές που διατίθενται αποκλειστικά σε ειδικό ιστότοπο για την πώληση σιδηροδρομικών εισιτηρίων

Ο Défenseur des droits έλαβε καταγγελία σχετικά με αδυναμία πρόσβασης ατόμων με αναπηρία σε προωθητικές προσφορές που διατίθενται αποκλειστικά σε ειδικό ιστότοπο για την πώληση σιδηροδρομικών εισιτηρίων. Κατέληξε, λοιπόν, στο συμπέρασμα ότι η κατάσταση αυτή ήταν αποτέλεσμα πρακτικής που εισάγει διακρίσεις, υπό την έννοια:

• του κανονισμού σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των επιβατών σιδηροδρομικών γραμμών, ο οποίος ορίζει ότι «η σιδηροδρομική επιχείρηση, ο πωλητής εισιτηρίων ή ο ταξιδιωτικός πράκτορας δεν μπορεί να αρνηθεί την κράτηση ή τη χορήγηση εισιτηρίου σε άτομο με αναπηρία ή με μειωμένη κινητικότητα»[3],
• του άρθρου 21 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων,
• και, τέλος, του γαλλικού νόμου αριθ. 2008-496, της 27ης Μαΐου 2008.

Ως εκ τούτου, ο Défenseur des droits συνέστησε στην εταιρεία που διαχειρίζεται τον ιστότοπο διαδικτυακής πώλησης εισιτηρίων να επιτρέπει στα άτομα με αναπηρία να έχουν πρόσβαση σε όλες τις προωθητικές τιμές, μεταξύ άλλων για διεθνή ταξίδια. Και εδώ, ο Χάρτης χρησιμοποιείται ως συμπληρωματικό και έγκυρο επιχείρημα:

• συμπληρωματικό, διότι δεν υπάρχει οριζόντια οδηγία στο ενωσιακό δίκαιο που να απαγορεύει τις διακρίσεις όσον αφορά την πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία σε αγαθά και υπηρεσίες και διότι ο κανονισμός για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των επιβατών είναι αρκετά περιορισμένος, επομένως το άρθρο 21 του Χάρτη υπενθυμίζει τις βασικές αρχές της απαγόρευσης των διακρίσεων, μεταξύ άλλων λόγω αναπηρίας όσον αφορά την πρόσβαση σε αγαθά,
• και έγκυρο για την υποστήριξη των συστάσεων και των αξιώσεων αποζημίωσης, υπενθυμίζοντας την άμεση εφαρμογή.

Επιπλέον, στο πλαίσιο των εργασιών του για την προώθηση του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων μέσω των δικτύων ομολόγων του [το ευρωπαϊκό δίκτυο Διαμεσολαβητών που τελεί υπό τη διαχείριση του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή· το Ευρωπαϊκό δίκτυο συνηγόρων του παιδιού (ENOC), στο οποίο συμμετέχουν συνήγοροι των δικαιωμάτων του παιδιού· το Equinet, ένα δίκτυο φορέων κατά των διακρίσεων στην Ευρώπη· το άτυπο δίκτυο IPCAN, το οποίο διαθέτει εξωτερικούς και ανεξάρτητους μηχανισμούς ελέγχου των δυνάμεων ασφαλείας· το άτυπο δίκτυο NEIWA, το οποίο επιτρέπει την ανταλλαγή απόψεων αναφορικά με τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1937 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2019, σχετικά με την προστασία των προσώπων που αναφέρουν παραβιάσεις του δικαίου της Ένωσης].

Ο Défenseur des droits χρησιμοποιεί την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, τις σχετικές οδηγίες, αλλά και —με συστηματικό τρόπο— τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων. Στο πλαίσιο αυτών των δικτύων, ο Défenseur des droits συνεργάζεται σε μεγάλο βαθμό με τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA), ο οποίος αποτελεί πραγματικό μέσο προώθησης του Χάρτη σε αυτά τα φόρουμ.

β — Εκδηλώσεις

Στο πλαίσιο της επετείου 20 ετών του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, η Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη Γαλλία διοργάνωσε διάσκεψη στην οποία συμμετείχαν σημαντικά ενδιαφερόμενη μέρη που εργάζονται για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τον Χάρτη και την εφαρμογή του.

Στο πλαίσιο αυτό, η κ. George Pau-Langevin, αναπληρώτρια υπερασπίστρια ανθρώπινων δικαιωμάτων (Défenseure des droits), αρμόδια για την καταπολέμηση των διακρίσεων και την προώθηση της ισότητας, συμμετείχε στη συζήτηση που διοργανώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) τη Δευτέρα 7 Δεκεμβρίου 2020.

Μαζί με την Elise Barbé (εισηγήτρια του ποινικού τμήματος του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου και πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου του FRA) και τον Olivier Cousi (πρόεδρο του δικηγορικού συλλόγου Παρισιού), μίλησε για τις προκλήσεις της εφαρμογής του Χάρτη στη Γαλλία και για τα μέτρα που απαιτούνται για την πλήρη εφαρμογή του. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις πρωτοβουλίες της Γαλλίας που αποσκοπούν στην ευαισθητοποίηση των πολιτών για τα δικαιώματα που απορρέουν από τον Χάρτη, καθώς και σχετικά με τα μέτρα που αφορούν την προώθηση και την επιβολή των δικαιωμάτων που προβλέπονται στο κείμενο, η μαγνητοσκόπηση της διάσκεψης είναι διαθέσιμη κάνοντας κλικ στον σύνδεσμο αυτό.

II — Εθνική Συμβουλευτική Επιτροπή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (Commission consultative nationale des droits de l’Homme)

Η Commission consultative nationale des droits de l’Homme (στο εξής: CNCDH), που ιδρύθηκε το 1947, αποτελεί τον γαλλικό εθνικό φορέα για την προαγωγή και την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Θεωρείται ανεξάρτητη διοικητική αρχή και πρόκειται για κρατική δομή που παρέχει, με πλήρη ανεξαρτησία, συμβουλές και προτάσεις στην κυβέρνηση και το κοινοβούλιο στον τομέα των ανθρώπινων δικαιωμάτων, του ανθρωπιστικού δικαίου και της ανθρωπιστικής δράσης, καθώς και της τήρησης των θεμελιωδών εγγυήσεων που παρέχονται στους πολίτες για την άσκηση των πολιτικών ελευθεριών. Απαρτίζεται από 64 προσωπικότητες και εκπροσώπους οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και αντικατοπτρίζει την πολυμορφία των απόψεων που εκφράζονται στη Γαλλία όσον αφορά θέματα ανθρώπινων δικαιωμάτων και διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Στο πλαίσιο των καθηκόντων της, προειδοποιεί την κοινή γνώμη και ευαισθητοποιεί το ευρύ κοινό. Επιπλέον, συμμετέχει στην εκπαίδευση και την κατάρτιση σχετικά με τον σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων.

Το 2018 η CNCDH, σε συνεργασία με τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δημιούργησε ένα βίντεο διάρκειας δύο λεπτών στο οποίο παρουσιαζόταν ο Χάρτης:

2 minutes pour comprendre la Charte des Droits Fondamentaux (2 λεπτά για την κατανόηση του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων), Youtube

2-Minutes-pour-comprendre-la-charte-des-droits-fondamentaux-de-lunion-europeenne (2 λεπτά για την κατανόηση του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης), ιστότοπος της CNCDH

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο Χάρτης θα συμπεριληφθεί στον νέο ιστότοπο της CNCDH, στους «πόρους», όπου θα μπορεί κανείς να ανοίξει ένα παράθυρο με περισσότερες πληροφορίες, καθώς και ότι ο Χάρτης αναφέρεται τακτικά στις εκθέσεις και τις γνωμοδοτήσεις της.

[1] Απόφαση 2019-183, της 24ης Οκτωβρίου 2019, σχετικά με την άρνηση εργοδότη για πρόωρο τερματισμό της γονικής άδειας εργαζομένης υπέρ της άδειας μητρότητας

[2] ΔΕΕ, 20 Σεπτεμβρίου 2007, υπόθεση C-116/06, Kiiski κατά Tampereen Kaupunki· ΔΕΕ, 3ο τμήμα, απόφαση της 13ης Φεβρουαρίου 2014, υπόθεση C-512/11, YTN, και C-513/11, TSN· ΔΕΕ, 1ο τμήμα, απόφαση της 8 Μαΐου 2019, υπόθεση C-486/18.

[3] Άρθρο 19 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1371/2007 της 23ης Οκτωβρίου 2007.