Bέλτιστες πρακτικές των κρατών μελών σχετικά με τον Χάρτη

Χρήση του Χάρτη και ενημέρωση γι’ αυτόν στη χώρα σας

Κυβερνητικές πολιτικές που προωθούν τη χρήση του Χάρτη και την ενημέρωση γι’ αυτόν από μέρους της νομοθετικής εξουσίας, της διοίκησης, των οργάνων επιβολής του νόμου και του δικαστικού σώματος

Στην εθνική κυβερνητική στρατηγική για τα ανθρώπινα δικαιώματα (στο εξής: στρατηγική για τα ανθρώπινα δικαιώματα) (ανακοίνωση της κυβέρνησης 2016/17:29), η κυβέρνηση έκρινε ότι ήταν αναγκαίο να αξιολογηθεί η εφαρμογή του Χάρτη. Το 2017 ανατέθηκε στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλας η εντολή χαρτογράφησης της εφαρμογής του Χάρτη. Μεταξύ άλλων, η εντολή περιλάμβανε επισήμανση των υποθέσεων στις οποίες εφαρμόζεται ο Χάρτης από τα δικαστήρια, καθώς και του τρόπου εφαρμογής του, συμπεριλαμβανομένων στατιστικών σχετικά με τον αριθμό των αποφάσεων στις οποίες γίνεται παραπομπή στον Χάρτη. Η ανάλυση που διενεργήθηκε στο πλαίσιο της εν λόγω εντολής, η οποία παρουσιάστηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2017 και πραγματοποιήθηκε σε διαβούλευση, μεταξύ άλλων, με την Εθνική Διοίκηση Δικαστηρίων (Domstolsverket), έδειξε ότι πολλά δικαστήρια είχαν εφαρμόσει τον Χάρτη σε αρκετές περιπτώσεις. Γενικά, παραπομπή στον Χάρτη γίνεται όταν το θέμα άπτεται της ΕΣΔΑ και/ή του λοιπού ενωσιακού δικαίου. Ορισμένα άρθρα έχουν εφαρμοστεί ευρύτερα. Πρόκειται για την εφαρμογή της αρχής ne bis in idem (άρθρο 50) και άλλα δικονομικά δικαιώματα.

Στο πλαίσιο της κυβερνητικής στρατηγικής για τα ανθρώπινα δικαιώματα (βλ. παραπάνω), ανατέθηκε στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλας να προετοιμάσει δραστηριότητες ανάπτυξης δεξιοτήτων για τους κρατικούς υπαλλήλους. Το πανεπιστήμιο προσφέρει δωρεάν προγράμματα κατάρτισης τόσο στο διαδίκτυο όσο και στο πλαίσιο επιμέρους αρχών. Τα προγράμματα κατάρτισης περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την εφαρμογή του Χάρτη.

Η Εθνική Διοίκηση Δικαστηρίων (Domstolsverket) συμβάλλει στη γνώση της εφαρμογής του Χάρτη στη Σουηδία, μέσω του ενημερωτικού δελτίου για το ενωσιακό δίκαιο, το οποίο εκδίδεται 10 φορές τον χρόνο. Κύριος σκοπός του ενημερωτικού δελτίου είναι να αναδείξει και να τονίσει τη σημασία του ενωσιακού δικαίου μέσω της επιλεκτικής παρακολούθησης της νομολογίας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων σχετικά με την εφαρμογή του ενωσιακού δικαίου από τα σουηδικά δικαστήρια. Είναι δεδομένο ότι η νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εφαρμογή του ενωσιακού δικαίου. Επομένως, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η νομολογία του Δικαστηρίου επηρεάζει επίσης το ουσιαστικό περιεχόμενο των δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στον Χάρτη. Συνεπώς, στο πλαίσιο αυτό, το ενημερωτικό δελτίο για το ενωσιακό δίκαιο, ιδίως μέσω της παρακολούθησης της σχετικής νομολογίας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποτελεί σημαντικό μέσο για την ευαισθητοποίηση τόσο του οικείου προσωπικού των σουηδικών δικαστηρίων όσο και του ευρέος κοινού σχετικά με το ενωσιακό δίκαιο και, ως εκ τούτου, με τα θεμελιώδη δικαιώματα που κατοχυρώνονται στον Χάρτη. Το γεγονός ότι το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ευρύτατη θεώρηση του πεδίου εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου και, ως εκ τούτου, και του Χάρτη συνηγορεί περαιτέρω υπέρ της σημασίας της συνεχούς παρακολούθησης και της γενικής καθοδήγησης όσον αφορά τις πλέον σημαντικές/καθοριστικές αποφάσεις, από τη σκοπιά των σουηδικών δικαστηρίων, στον τομέα του ενωσιακού δικαίου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πρόκειται για έναν δυναμικό και διαρκώς εξελισσόμενο τομέα δικαίου.

Η συλλογή νομικών συνδέσμων για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο ενδοδίκτυο των σουηδικών δικαστηρίων παρέχει πληροφορίες για όλους τους σχετικούς φορείς, τα όργανα, τα έγγραφα και τις νομικές πράξεις στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Με την παροχή των πληροφοριών αυτών, η Εθνική Διοίκηση Δικαστηρίων (Domstolsverket) διασφαλίζει ότι το προσωπικό των σουηδικών δικαστηρίων έχει επαρκή και συνεχώς επικαιροποιούμενη πρόσβαση σε βάση δεδομένων που περιέχει τις σημαντικότερες πληροφορίες σχετικά με τον Χάρτη, καθώς και με άλλες συναφείς νομοθετικές πράξεις που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η Δικαστική Ακαδημία (Domstolsakademin) και η Μονάδα Μάθησης (Enheten för lärande) είναι αρμόδιες για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων των εργαζομένων των σουηδικών δικαστηρίων. Η ανάπτυξη δεξιοτήτων περιλαμβάνει την κατάρτιση σχετικά με τη δικαστική δραστηριότητα τακτικών δικαστών, τεχνικών συμβούλων, παρέδρων, συμβολαιογράφων, εισηγητών και συντακτών δικηγόρων, καθώς και την κατάρτιση εκτός της δικαστικής δραστηριότητας. Τα προγράμματα κατάρτισης καλύπτουν ευρύ φάσμα θεμάτων, όπως το ποινικό δίκαιο, το οικογενειακό δίκαιο, το δικονομικό δίκαιο, το χωροταξικό δίκαιο και το δίκαιο του περιβάλλοντος, το φορολογικό δίκαιο, το δίκαιο κοινωνικής ασφάλισης, το μεταναστευτικό δίκαιο και το διοικητικό δικονομικό δίκαιο. Επιπλέον, παρέχεται εξατομικευμένη κατάρτιση, για παράδειγμα, σε προϊσταμένους και δικαστικούς υπαλλήλους. Στα προγράμματα κατάρτισης οι αναφορές στον Χάρτη είναι τόσο άμεσες (μέσω συνεδριών κατάρτισης για τον ίδιο τον Χάρτη) όσο και έμμεσες (ενσωματώνονται στην κατάρτιση όταν ο Χάρτης και η προοπτική των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σχετίζονται με το θέμα που εξετάζεται στο πλαίσιο του μαθήματος). Για παράδειγμα, τα μαθήματα για μελλοντικούς δικαστές περιλαμβάνουν βασική επισκόπηση του Χάρτη και της σχέσης του με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, συμπεριλαμβανομένων των άρθρων, της νομολογίας και της σύνταξης δικαστικών αποφάσεων. Οι συμμετέχοντες λαμβάνουν επίσης κατάρτιση σχετικά με τον τρόπο αναζήτησης στις βάσεις δεδομένων του ενωσιακού δικαίου. Για τους τακτικούς δικαστές υπάρχει, μεταξύ άλλων, διαδικτυακή κατάρτιση στο ευρωπαϊκό δίκαιο η οποία αναφέρεται στον Χάρτη. Αναφορές στον Χάρτη γίνονται επίσης σε μαθήματα που παρέχονται σε άλλους τομείς, όπως το ποινικό δίκαιο και το διοικητικό δικονομικό δίκαιο. Η προσοχή στον Χάρτη εφιστάται επίσης στο πλαίσιο εκπαιδευτικών ταξιδιών που πραγματοποιούν στην Ευρώπη τόσο τακτικοί όσο και εκπαιδευόμενοι δικαστές. Τα ταξίδια περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων επισκέψεις στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Ο Χάρτης περιλαμβάνεται σε μεγάλο αριθμό μαθημάτων για τους λοιπούς εργαζομένους των δικαστηρίων, καθώς και στην προσφορά κατάρτισης που απευθύνεται σε όλες τις κατηγορίες προσωπικού. Παραδείγματα αποτελούν τα εισαγωγικά μαθήματα για νεοεισερχόμενους και τα μαθήματα σχετικά με την επαφή με τους πολίτες, τα μέσα ενημέρωσης, τον ΓΚΠΔ, τη χρήση υπηρεσιών διερμηνείας, την ισότητα, καθώς και τη δημοσιότητα και την εμπιστευτικότητα.

Εργαλεία που συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση του Χάρτη και των περιπτώσεων εφαρμογής του

• για επαγγελματίες (νομοθετική εξουσία, διοίκηση, επιβολή του νόμου, δικαστικό σώμα, επαγγελματίες του νομικού κλάδου)
• για πολίτες

Χρήση και προώθηση εργαλείων του Χάρτη που αναπτύχθηκαν από άλλες χώρες της ΕΕ ή από άλλους ενδιαφερομένους στην ΕΕ

Το εγχειρίδιο «Fundamental Rights Training for Border Guards» (Κατάρτιση των συνοριοφυλάκων στα θεμελιώδη δικαιώματα) (Frontex, 2013), το οποίο αναφέρει τον Χάρτη της ΕΕ ως εργαλείο για την ενίσχυση της έννοιας του αμοιβαίου σεβασμού και της συνεργασίας, χρησιμοποιείται στην κατάρτιση του Frontex στην οποία συμμετέχει προσωπικό από το σώμα της συνοριοφυλακής της σουηδικής αστυνομίας.

Συνεργασία με ενδιαφερομένους για την προώθηση της χρήσης του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και της ενημέρωσης σχετικά με αυτόν

Παραδείγματα συνεργασίας μεταξύ υπερασπιστών δικαιωμάτων και εθνικών αρχών που συμβάλλουν στην καλύτερη χρήση του Χάρτη και ενημέρωση σχετικά με αυτόν

-

Παραδείγματα συνεργασίας μεταξύ εθνικών αρχών και πανεπιστημίων που συμβάλλουν στην καλύτερη χρήση του Χάρτη και ενημέρωση σχετικά με αυτόν

Όπως προαναφέρθηκε, στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλας ανατέθηκε να προετοιμάσει δραστηριότητες ανάπτυξης δεξιοτήτων στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τους κρατικούς υπαλλήλους. Στο πλαίσιο της εντολής αυτής, το πανεπιστήμιο προσφέρει επιχειρησιακή κατάρτιση στις δημόσιες αρχές. Κατά την προετοιμασία των εν λόγω δραστηριοτήτων κατάρτισης, το πανεπιστήμιο βρίσκεται σε στενή διαβούλευση με την αρμόδια αρχή. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις δραστηριότητες κατάρτισης του Πανεπιστημίου της Ουψάλας διατίθενται στη διεύθυνση https://mr-forum.se/

Παραδείγματα μη κυβερνητικών πρωτοβουλιών που προωθούν τη χρήση του Χάρτη και την ενημέρωση σχετικά με αυτόν στη χώρα σας

-