Najlepsze praktyki państw członkowskich w zakresie Karty praw podstawowych

Finlandia

Polityka rządu propagująca stosowanie i znajomość Karty wśród prawodawców, administracji, organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości.

Autor treści:
Finlandia

Głównym obowiązującym dokumentem programowym jest sprawozdanie fińskiego rządu dotyczące praw człowieka z 2014 r. (Valtioneuvoston ihmisoikeusselonteko, VNS 6/2014 vp), w którym przeanalizowano sposoby zaakcentowania wymiaru praw podstawowych w UE, między innymi dzięki zwiększaniu znajomości Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. W sprawozdaniu tym wymienia się również sprawozdanie Komisji dotyczące stosowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej oraz sprawozdanie roczne Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej, jak również dyskusje na temat tych dokumentów prowadzone na szczeblu Rady. Uznaje się w nim również znaczenie zwiększania znajomości Karty wśród obywateli. W sprawozdaniu podkreśla się znaczenie opracowania i wykorzystywania praktycznych narzędzi, takich jak wytyczne i listy kontrolne, dla prawodawców, aby zwiększyć znajomość Karty. Działaniom tym powinny dodatkowo towarzyszyć na przykład szkolenia dla sprawozdawców UE (s. 38). W opinii na temat sprawozdania dotyczącego praw człowieka Wielka Komisja parlamentu fińskiego zwróciła szczególną uwagę na potrzebę zwiększenia znajomości Karty praw podstawowych Unii Europejskiej (SuVL 6/2014 vp).

Sprawozdanie fińskiego rządu z 2014 r. dotyczące praw człowieka

W drugim fińskim Krajowym planie działania na rzecz praw podstawowych i praw człowieka na lata 2017–2019 (Kansallinen perus- ja ihmisoikeustoimintaohjelma 2017–2019) wyraźnie odniesiono się do Karty praw podstawowych Unii Europejskiej jako podstawy prawnej całego planu działania (s. 17) obok innych istotnych źródeł praw podstawowych i praw człowieka. Karta praw podstawowych stanowi również podstawę prawną dla niektórych indywidualnych projektów w ramach planu działania, takich jak działanie 1.1 Zwiększanie zdolności rządu w zakresie praw podstawowych i praw człowieka (Valtioneuvoston kapasiteetin kasvattaminen perus- ja ihmisoikeusasioissa) i działanie 1.1.1 Zwiększanie umiejętności urzędników państwowych w zakresie praw podstawowych i praw człowieka (Valtioneuvoston virkamiesten perus- ja ihmisoikeusosaamisen vahvistaminen).

Krajowy plan działania na rzecz praw podstawowych i praw człowieka na lata 2017–2019

Szkolenie w zakresie stosowania Karty praw podstawowych

  • Rządowy program szkoleniowy „Prawa podstawowe i prawa człowieka” („Perus- ja ihmisoikeudet valtioneuvostossa”) dla urzędników państwowych zrealizowany wiosną 2017 r., który obejmował również prawa podstawowe w UE, w tym część dotyczącą oceny oddziaływania na prawa podstawowe i prawa człowieka.
  • Kurs szkoleniowy dla urzędników „Prawa podstawowe i prawa człowieka w Unii Europejskiej” („Perus- ja ihmisoikeudet Euroopan unionissa”) z osobną częścią poświęconą Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej (co roku, ostatni kurs szkoleniowy odbył się 30 marca 2020 r.).
  • Kurs szkoleniowy dla urzędników „Prawo Unii w pigułce” („EU-oikeus pähkinänkuoressa”), w ramach którego szczegółowo omawia się również Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej (co roku, ostatni kurs szkoleniowy odbył się 10 maja 2019 r.).
  • Szkolenie w zakresie ochrony danych oraz Karty praw podstawowych Unii Europejskiej we współpracy z Agencją Praw Podstawowych Unii Europejskiej, fińskim Centrum Praw Człowieka oraz fińskim Ministerstwem Sprawiedliwości (16 stycznia 2019 r.).
  • Kurs szkoleniowy na temat kryteriów stanowienia prawa dla urzędników obejmujący między innymi część dotyczącą praw podstawowych i Karty praw podstawowych (co roku).
  • Sesja szkoleniowa dla urzędników Stałego Przedstawicielstwa Finlandii przy UE (Bruksela) na temat sposobów uwzględniania Karty w pracach grup roboczych Rady (wiosna 2019 r. w ramach przygotowań Finlandii do objęcia prezydencji w Radzie UE) we współpracy z Agencją Praw Podstawowych Unii Europejskiej i Sekretariatem Generalnym Rady.
  • W październiku 2019 r. odbyła się wizyta pracowników Biura Parlamentarnego Rzecznika Praw Obywatelskich w Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) w Wiedniu w odpowiedzi na inicjatywę FRA dotyczącą zacieśnienia współpracy. W czasie tej wizyty zaprezentowano działania Agencji, w szczególności monitorowanie stosowania Karty praw podstawowych, oraz rolę Agencji w monitorowaniu i ocenie praw osób niepełnosprawnych i dzieci. Uczestnicy zgodzili się na dalszy rozwój współpracy między agencjami. Biuro zorganizowało również inne kursy szkoleniowe dotyczące treści Karty i jej stosowania.

Narzędzia, które pomagają lepiej zrozumieć Kartę i sytuacje, w których ma ona zastosowanie

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało notę w sprawie wykładni i stosowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. Notę sporządzono po raz pierwszy w 2016 r., a następnie uaktualniono na początku 2020 r. Nota ta ma służyć jako narzędzie na potrzeby stanowienia prawa krajowego oraz opracowywania przez Finlandię projektów przepisów w kontekście unijnym, w szczególności przy ocenie praw podstawowych i praw człowieka w sprawach objętych zakresem prawa Unii. Większość prawa Unii jest wdrażana na szczeblu krajowym, co sprawia, że prawa podstawowe UE mają również zasadnicze znaczenie dla tworzenia prawa krajowego. Ponadto prawo Unii często pozostawia krajom swobodę w zakresie praktycznego wdrażania i wyboru środków, z której z kolei należy korzystać zgodnie z prawami podstawowymi UE.

W nocie poruszono kwestie dotyczące zakresu, wykładni i skutków prawnych Karty praw podstawowych Unii Europejskiej oraz wymaganego w niej poziomu ochrony. W aktualizacji dokumentu uwzględniono najnowsze orzecznictwo i starano się w szczególności omówić bardziej szczegółowo kwestie dotyczące praktycznych aspektów techniki prawodawczej. Omówiono między innymi warunki ograniczenia praw podstawowych UE oraz związek Karty z innymi prawami podstawowymi i prawami człowieka, takimi jak prawa zapisane w europejskiej konwencji praw człowieka i konstytucji Finlandii.

Nota w sprawie wykładni i stosowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej  PDF (978 Kb) fi

Stosowanie i promowanie instrumentów opracowanych na podstawie Karty przez inne państwa UE lub przez inne zainteresowane strony w UE

Informacje na temat sprawozdań i narzędzi Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) są przekazywane za pośrednictwem rządowej sieci praw podstawowych i praw człowieka. Ponadto, aby ułatwić komunikację z obywatelami, ministerstwo wydaje komunikat prasowy dotyczący corocznego sprawozdania o prawach podstawowych.

Współpraca z zainteresowanymi stronami w celu promowania stosowania i znajomości Karty praw podstawowych UE

Przykłady współpracy między organami krajowymi a środowiskiem akademickim, które przyczyniają się do zwiększenia znajomości i stosowania Karty

Kurs z zakresu techniki prawodawczej zorganizowany przez Uniwersytet w Tampere, obejmujący między innymi część poświęconą ocenom oddziaływania na prawa podstawowe i prawa człowieka, w szczególności Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej (kurs odbył w dniach 8 listopada 2018 r. i 26 listopada 2019 r. i zostanie ponownie zorganizowany jesienią 2020 r.).

Przykłady inicjatyw pozarządowych promujących stosowanie i znajomość Karty w danym kraju

Podkreślenie znaczenia Karty praw podstawowych przy okazji 10. rocznicy jej przyjęcia: artykuł opublikowany w dzienniku „Turun Sanomat” 11 grudnia 2019 r.

Ostatnia aktualizacja: 23/02/2022

Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.