Najlepsze praktyki państw członkowskich w zakresie Karty praw podstawowych

Stosowanie i znajomość Karty w Rumunii

Polityka rządu propagująca stosowanie i znajomość Karty wśród prawodawców, administracji, organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości

Trybunał Konstytucyjny uznał powoływanie się na Kartę za nową praktykę w swoim orzecznictwie. Sądy powszechne również zazwyczaj odwołują się do postanowień Karty w swoich orzeczeniach. Tendencja ta ma związek ze wzrostem liczby kursów i seminariów poświęconych tematom dotyczącym praw przyznawanych sędziom w różnej formie.

Krajowy Instytut Sądownictwa i Prokuratury (Institutul Național al Magistraturii) opracował programy, w ramach których przekazywane są informacje na temat prawa Unii i orzecznictwa TSUE w ścisłym powiązaniu z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem współpracy sądowej. Uczestnikami takich kursów są przyszli prokuratorzy i przyszli sędziowie. Sędziowie i prokuratorzy czynni zawodowo uczestniczą w takich kursach w ramach kształcenia ustawicznego. Przykładem z ostatniego okresu jest webinarium na temat stosowania Karty w procedurach azylowych.

Karta znalazła się w programie nauczania wydziałów prawa i innych wydziałów uniwersytetów w Rumunii oraz w programie nauczania realizowanym przez Krajowy Instytut Sądownictwa i Prokuratury.

Inne rumuńskie organy publiczne stosują postanowienia Karty w procesie kształtowania polityki (na przykład polityki w dziedzinie zatrudnienia i bezrobocia; polityki zrównoważonego rozwoju) lub przy określaniu podstaw do stosowania kar [zob. na przykład praktyka Krajowej Rady Przeciwdziałania Dyskryminacji (Consiliul Național pentru Combaterea Discriminării)]. Charterpedia i ogólnie dane dostarczane we wszystkich formach przez Agencję Praw Podstawowych Unii Europejskiej są bardzo przydatnymi instrumentami, na których opiera się w swojej pracy na przykład Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (Ministerul Afacerilor Interne). Ministerstwo Spraw Wewnętrznych dysponuje własnymi jednostkami szkoleniowymi, które prowadzą szkolenia na temat praw człowieka dla organów ścigania. Program tych kursów szkoleniowych obejmuje wszystkie instrumenty międzynarodowe ochrony praw człowieka, w tym Kartę.

Jeżeli chodzi o środki niezbędne do tego, aby spełnić warunek podstawowy – „Skuteczne stosowanie i wdrożenie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej”, Ministerstwo Funduszy Europejskich (Ministerul Fondurilor Europene) jest również odpowiedzialne za dopilnowanie, aby wprowadzono skuteczne mechanizmy zapewniające zgodność z Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej, jak przewidziano w załączniku III do wniosku dotyczącego rozporządzenia w sprawie wspólnych przepisów. W związku z tym Dyrekcja Generalna ds. Programowania i Koordynacji Systemu (Direcția Generală Programare și Coordonare Sistem) opracowała wytyczne dotyczące stosowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej przy wdrażaniu europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (wytyczne), które to wytyczne mają pomóc zarówno pracownikom Ministerstwa Funduszy Europejskich (Ministerul Fondurilor Europene), właściwym ministerstwom, którym powierzono zarządzanie funduszami europejskimi, agencjom i innym organom publicznym na etapie programowania i wdrażania w latach budżetowych 2021–2027, jak i potencjalnym beneficjentom ubiegającym się o finansowanie ze środków UE w skutecznym stosowaniu i wdrażaniu postanowień Karty praw podstawowych UE. Ministerstwo uważa, że istotne jest prowadzenie regularnego dialogu na temat stosowania Karty i zapewnienie przez UE pomocy instytucjonalnej w tym zakresie.

Narzędzia, które pomagają lepiej zrozumieć Kartę i sytuacje, w których ma ona zastosowanie

Charterpedia i ogólnie materiały FRA dotyczące Karty są przydatnymi instrumentami. Na przykład Ministerstwo Spraw Wewnętrznych przyznało, że korzysta z materiałów FRA.

Stosowanie i promowanie instrumentów opracowanych na podstawie Karty przez inne państwa UE lub przez inne zainteresowane strony w UE

Zob. odpowiedź na pytanie nr 2 – instrumenty opracowane przez FRA są użyteczne i wykorzystywane.

Współpraca z zainteresowanymi stronami w celu promowania stosowania i znajomości Karty praw podstawowych UE

Przykłady współpracy między obrońcami praw a organami krajowymi, które przyczyniają się do zwiększenia znajomości i stosowania Karty

Przykładem takiej współpracy jest webinarium zorganizowane w ostatnim czasie, tj. w czerwcu 2020 r., przez Krajowy Instytut Sądownictwa i Prokuratury, poświęcone stosowaniu Kary w procedurach azylowych. W wydarzeniu tym wzięło udział kilka krajowych i międzynarodowych organizacji pozarządowych, jak również Izba Adwokacka w Bukareszcie.

W latach 2019 i 2020 Rumuński Instytut Praw Człowieka (Institutul Român pentru Drepturile Omului) opracował i zorganizował cykl kursów przeznaczonych dla przedstawicieli różnych zawodów, którzy ze względu na specyfikę swojej pracy powinni dysponować znajomością praw człowieka i ich przestrzegać. Kursy te dotyczyły postanowień Karty. Postanowienia te były szczegółowo analizowane i omawiane podczas kursów przeznaczonych dla straży granicznej [zorganizowanych w Inspektoracie Generalnym Policji (Inspectoratul General al Poliției) i trzech innych inspektoratach terytorialnych: Timișoara, Giurgiu, Konstanca], których tematem były prawa człowieka w kontekście migracji nieuregulowanej (ze szczególnym odniesieniem do art. 2, 3, 4, 6 i 35 Karty).

Z kursami zorganizowanymi w 2019 r. można zapoznać się tutaj.

Ponadto w odniesieniu do kwestii zapobiegania torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu postanowienia Karty włączono do programu kursów opracowanych dla funkcjonariuszy Krajowych Ośrodków Zatrzymania i Tymczasowego Aresztowania.

Przy okazji kursu zorganizowanego z okazji 10. rocznicy przyjęcia Karty jej postanowienia, w szczególności te dotyczące prywatności i ochrony danych osobowych, omawiano podczas warsztatów przeznaczonych dla nauczycieli i inspektorów szkolnych z okręgu Vâlcea.

W 2020 r. Kartę propagowano podczas sesji szkoleniowych dla funkcjonariuszy policji z Krajowych Ośrodków Zatrzymania i Tymczasowego Aresztowania, inspektoratów straży granicznej i prawników.

Z kursami zorganizowanymi w 2020 r. można zapoznać się tutaj.

Przykłady współpracy między organami krajowymi a środowiskiem akademickim, które przyczyniają się do zwiększenia znajomości i stosowania Karty

Wszystkie kursy, o których jest mowa powyżej, zorganizowane przez Rumuński Instytut Praw Człowieka, opracowano we współpracy z następującymi instytucjami publicznymi i partnerami ze środowiska edukacyjnego/akademickiego:

• Instytutem Badań nad Porządkiem Publicznym (Institutul de Studii pentru Ordinea Publică) (Zapobieganie torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu – dla pracowników Krajowych Ośrodków Zatrzymania i Tymczasowego Aresztowania);
• Rumuńską Strażą Graniczną (Poliția Română de Frontieră), Generalnym Inspektoratem ds. Imigracji (Inspectoratul General pentru Imigrări, DGI), Dyrekcją ds. zwalczania korupcji (Direcția Anti-corupție, DGA) w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych [w ramach wspólnego planu działania DGA–IGPF (Generalny Inspektorat Straży Granicznej)–DGI na rzecz zapobiegania korupcji w kontekście imigracji nieuregulowanej);
• szkołami podstawowymi i średnimi, krajowymi ośrodkami szkolenia nauczycieli prowadzącymi szkolenia dla nauczycieli objętych krajowym systemem edukacji.

Zob. również odpowiedź na pytanie nr 1 – Karta znalazła się w programie nauczania przedmiotów z zakresu prawa Unii i prawa międzynarodowego na wydziałach prawa w Rumunii.

Przykłady inicjatyw pozarządowych promujących stosowanie i znajomość Karty w Rumunii

• Rumuński Instytut Praw Człowieka nieustannie propaguje stosowanie Karty i wiedzę na temat przewidzianych w niej praw.
• Civil Liberties Union for Europe jest organizacją pozarządową posiadającą biura w kilku państwach, w tym w Rumunii. Stronę internetową przetłumaczono na język rumuński i zawiera ona wytyczne dotyczące stosowania Karty.