Informacje dla organów wydających europejskie poświadczenie spadkowe

1 Rodzaje prowadzonych w danym państwie członkowskim rejestrów zawierających informacje istotne z punktu widzenia dziedziczenia

Główne rumuńskie rejestry, które zawierają informacje istotne dla dziedziczenia:

1. Rejestr nieruchomości (Cartea funciară)
2. Rejestry stanu cywilnego (Registrele de stare civilă)
3. Krajowy rejestr notarialny małżeńskich ustrojów majątkowych (Registrul național notarial al regimurilor matrimoniale, RNNRM)
4. Krajowy rejestr notarialny uwierzytelnionych testamentów i darowizn (Registrul național notarial de evidență a liberalităților, RNNEL)
5. Krajowy rejestr notarialny opcji dziedziczenia (Registrul național notarial de evidență a opțiunilor succesorale, RNNOS)
6. Krajowy rejestr notarialny pełnomocnictw i ich odwołań (Registrul național notarial de evidență a procurilor și a revocărilor acestora, RNNEPR)
7. Krajowy rejestr notarialny spraw spadkowych z elementami transgranicznymi (Registrul național notarial de evidență a succesiunilor cu element de extraneitate, RNNES)
8. Krajowy rejestr majątku ruchomego (Registrul National de Publicitate Mobiliară, RNPM)
9. Rejestr handlowy (Registrul Comerțului)

2 Informacje zawarte w każdym z rejestrów państwa członkowskiego wymienionych w pkt 1

1. Rejestr nieruchomości (Cartea funciară)

Rejestr nieruchomości zawiera opisy nieruchomości i związanych z nimi praw rzeczowych.

Zgodnie z przepisami prawa wpisy w rejestrze nieruchomości mogą dotyczyć także innych praw, faktów prawnych lub sprawozdań, jeżeli są one związane z daną nieruchomością wpisaną do rejestru.

Na potrzeby tego punktu nieruchomość oznacza jedną lub kilka przyległych działek gruntowych, o dowolnej kategorii użytkowania, zabudowanych lub niezabudowanych, należących do jednego właściciela, znajdujących się na obszarze danej administracyjnej jednostki terytorialnej i oznaczonych pojedynczym numerem katastralnym.

Kataster i rejestr nieruchomości tworzą obligatoryjny jednolity system dokumentacji technicznej, gospodarczej i prawnej o znaczeniu krajowym w odniesieniu do wszystkich nieruchomości znajdujących się na terytorium kraju.

Krajowa Agencja ds. Katastru i Rejestracji Nieruchomości (Agenția Națională de Cadastru și Publicitate Imobiliară, A.N.C.P.I.) koordynuje i kontroluje realizację prac katastralnych oraz zapewnia na szczeblu ogólnokrajowym rejestrację nieruchomości w ewidencji.

Dane kontaktowe tej instytucji można znaleźć pod adresem: https://www.ancpi.ro/.

2. Rejestry stanu cywilnego (Registrele de stare civilă)

Rejestry stanu cywilnego to dokumenty, na podstawie których sporządza się akty urodzenia, małżeństwa i zgonu. Archiwa rejestrów stanu cywilnego organizuje się i prowadzi w administracyjnych jednostkach terytorialnych, a wszystkie dokumenty i akty są archiwizowane w porządku chronologicznym.

3. Krajowy rejestr notarialny małżeńskich ustrojów majątkowych (Registrul național notarial al regimurilor matrimoniale, RNNRM)

W krajowym rejestrze notarialnym małżeńskich ustrojów majątkowych zapisuje się, w kontekście skutków wobec osób trzecich, małżeńskie ustroje majątkowe wybrane przez małżonków. Rejestruje się świadectwa małżeństw zawartych od 1 października 2011 r., a także małżeńskie umowy majątkowe i akty zmieniające małżeński ustrój majątkowy.

Dane kontaktowe rejestru są dostępne pod adresem: https://cnarnn.infonotsystems.ro/ersan/.

4. Krajowy rejestr notarialny uwierzytelnionych testamentów i darowizn (Registrul național notarial de evidență a liberalităților, RNNEL)

Do krajowego rejestru notarialnego uwierzytelnionych testamentów i darowizn (RNNEL) wpisuje się następujące rodzaje aktów prawnych sporządzanych przez notariuszy lub wyspecjalizowane rumuńskie organy lub instytucje: testamenty, ich zmiany i dodatki do nich (kodycyle); oświadczenia o odwołaniu testamentu; wycofanie odwołania testamentu; oświadczenia testamentowe dotyczące kwot pieniężnych, wartości lub papierów wartościowych zdeponowanych w specjalnych instytucjach kredytowych, odwołania takich oświadczeń itp.

Dane kontaktowe rejestru są dostępne pod adresem: https://cnarnn.infonotsystems.ro/ersan/.

5. Krajowy rejestr notarialny opcji dziedziczenia (Registrul național notarial de evidență a opțiunilor succesorale, RNNOS)

W krajowym rejestrze notarialnym opcji dziedziczenia zapisuje się, w kontekście skutków wobec osób trzecich, wszelkie uwierzytelnione akty notarialne dotyczące przyjęcia lub zrzeczenia się spadku: oświadczenia o zrzeczeniu się spadku uwierzytelnione w terminie (złożone od roku 1995 do chwili obecnej); oświadczenia o nieprzyjęciu spadku (zgodnie z którymi spadkobiercy oświadczają po upływie określonego terminu, że nie zrozumieli, iż uzyskali status spadkobiercy) sporządzone od 2007 r. do chwili obecnej; oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza uwierzytelnione w okresie od 1995 r. do 31 marca 2012 r.; wszystkie oświadczenia o pełnym i prostym przyjęciu spadku uwierzytelnione w okresie od roku 2007 do chwili obecnej.

Dane kontaktowe rejestru są dostępne pod adresem: https://cnarnn.infonotsystems.ro/ersan/.

6. Krajowy rejestr notarialny pełnomocnictw i ich odwołań (Registrul național notarial de evidență a procurilor și a revocărilor acestora, RNNEPR)

Krajowy rejestr notarialny pełnomocnictw i ich odwołań ma istotne znaczenie w kontekście spraw spadkowych będących przedmiotem sporu w postępowaniach notarialnych, ponieważ zawiera wszystkie pełnomocnictwa/upoważnienia udzielone w toku postępowań notarialnych dotyczących sporów spadkowych, a także wszystkie wyraźne odwołania tych pełnomocnictw. Od 2007 r. rejestruje się odwołania pełnomocnictw, a od 2013 r. – również pełnomocnictwa istotne dla działalności notarialnej.

Dane kontaktowe rejestru są dostępne pod adresem: https://cnarnn.infonotsystems.ro/ersan/.

7. Krajowy rejestr notarialny spraw spadkowych z elementami transgranicznymi (Registrul național notarial de evidență a succesiunilor cu element de extraneitate, RNNES)

W krajowym rejestrze notarialnym spraw spadkowych z elementami transgranicznymi od 2007 r. zapisuje się sprawy spadkowe dotyczące obywateli rumuńskich, obcokrajowców i bezpaństwowców, których ostatnie miejsce zamieszkania jest nieznane lub którzy nie przebywają na terytorium Rumunii, a których majątek pozostał w Rumunii, a także, w stosownych przypadkach, rozstrzygnięcia ujęte w europejskich poświadczeniach spadkowych.

Dane kontaktowe rejestru są dostępne pod adresem: https://cnarnn.infonotsystems.ro/ersan/.

8. Krajowy rejestr majątku ruchomego (Registrul National de Publicitate Mobiliară, RNPM)

Krajowy rejestr majątku ruchomego to system prawny rejestracji majątku ruchomego na potrzeby hipotek, funduszy powierniczych, specjalnych not, produktów sekurytyzowanych i listów zastawnych. Jest uporządkowany według osób i majątku i umożliwia rejestrowanie elementów priorytetowych w przypadku przymusowej egzekucji, publikacji aktów notarialnych i operacji przewidzianych prawem.

9. Rejestr handlowy (Registrul Comerțului)

Rejestr handlowy jest usługą świadczoną w ogólnym interesie, zapewniającą rejestrację podmiotów, które są osobami fizycznymi prowadzącymi jednoosobową działalność gospodarczą, spółkami jednoosobowymi i przedsiębiorstwami rodzinnymi, oraz podmiotów, które są spółkami, spółkami europejskimi, spółdzielniami, spółdzielniami europejskimi, spółdzielczymi organizacjami kredytowymi, grupami interesów gospodarczych lub europejskimi grupami interesów gospodarczych z siedzibą statutową w Rumunii, i publikację informacji o tych podmiotach, a także zapewniającą rejestrację ich oddziałów oraz oddziałów osób prawnych wymienionych powyżej z siedzibą statutową za granicą oraz publikację informacji o tych oddziałach.

Rejestr handlowy jest uporządkowany według następujących kategorii:

• rejestr przedsiębiorstw, spółek krajowych, przedsiębiorstw krajowych, podmiotów niezależnych, ugrupowań interesów gospodarczych, przedsiębiorstw europejskich, europejskich ugrupowań interesów gospodarczych, innych, wyraźnie wskazanych w przepisach prawa osób prawnych z siedzibą statutową w Rumunii, ich oddziałów oraz, w stosownych przypadkach, oddziałów osób prawnych z siedzibą statutową za granicą;
• rejestr spółdzielni oraz spółdzielni europejskich z siedzibą statutową w Rumunii, ich oddziałów oraz, w stosownych przypadkach, oddziałów spółdzielni lub spółdzielni europejskich z siedzibą statutową za granicą;
• rejestr upoważnionych osób fizycznych, podmiotów indywidualnych i przedsiębiorstw rodzinnych z siedzibą statutową oraz, w stosownych przypadkach, zakładami pracy znajdującymi się w Rumunii.

Dane kontaktowe rejestru są dostępne na jego stronie internetowej: https://www.onrc.ro/index.php/ro/.

Niektóre z wyżej wymienionych rejestrów są prowadzone na szczeblu krajowym – na przykład krajowy rejestr notarialny małżeńskich ustrojów majątkowych (RNNRM) oraz krajowy rejestr notarialny uwierzytelnionych testamentów i darowizn (RNNEL). Rejestry stanu cywilnego prowadzone są w administracyjnych jednostkach terytorialnych.

Urzędy ds. katastru i rejestracji nieruchomości, które podlegają Krajowej Agencji ds. Katastru i Rejestracji Nieruchomości, działają we wszystkich okręgach oraz w mieście Bukareszt. W każdym okręgu sądowym pod zwierzchnictwem urzędów lokalnych działa co najmniej jeden urząd ds. katastru i rejestracji nieruchomości lub, w stosownych przypadkach, urząd ds. kontaktów z ludnością. Są to jednostki nieposiadające osobowości prawnej.

Zgodnie z art. 334 ust. 5 kodeksu cywilnego każdy może wyszukiwać informacje w krajowym rejestrze notarialnym małżeńskich ustrojów majątkowych i, działając na podstawie przepisów, wystąpić o wydanie poświadczonych odpisów bez konieczności wykazywania interesu prawnego.

Notariusze, w ramach wypełnienia swoich obowiązków, mają swobodny dostęp do urzędów ds. rejestracji nieruchomości oraz innych instytucji, od których mogą uzyskiwać dokumenty i informacje niezbędne do przeprowadzenia procedur notarialnych. Mogą oni także ubiegać się we właściwych organach podatkowych lokalnej administracji publicznej o zaświadczenia podatkowe w formie papierowej lub elektronicznej i uzyskiwać takie zaświadczenia.

Krajowy rejestr notarialny małżeńskich ustrojów majątkowych (RNNRM), krajowy rejestr notarialny uwierzytelnionych testamentów i darowizn (RNNEL) oraz krajowy rejestr notarialny opcji dziedziczenia (RNNEOS) bezpłatnie przekazują informacje organom krajowym.

Informacje podlegające wpisowi do RNNRM, RNNEL i RNNEOS można przekazywać organom krajowym.

Odmowa udzielenia informacji z tych rejestrów na szczeblu krajowym jest możliwa np. gdy na podstawie wniosku nie da się w wystarczający sposób zidentyfikować osoby lub dokumentu, których dotyczy dany wniosek.

Zgodnie z art. 1046 kodeksu cywilnego uwierzytelnione testamenty wpisuje się do krajowego rejestru notarialnego uwierzytelnionych testamentów i darowizn (RNNEL), aby można było udzielać odpowiednich informacji osobom, które wykażą uzasadniony interes. Informację o testamencie można jednak udostępnić dopiero po śmierci spadkodawcy.

W RNNEL wpisuje się i weryfikuje następujące rodzaje dokumentów prawnych: testamenty, ich zmiany i dodatki do nich (kodycyle); oświadczenia o odwołaniu testamentu; wycofanie odwołania testamentu; oświadczenia testamentowe dotyczące kwot pieniężnych, wartości lub papierów wartościowych zdeponowanych w specjalnych instytucjach kredytowych oraz odwołania takich oświadczeń. W przypadku testamentów, kodycyli i ich odwołań aktu notarialnego nie przesyła się do rejestru, w którym zapisuje się jedynie informacje o powstaniu tych aktów, a nie ich treść. Po sprawdzeniu, że dane oświadczenie testamentowe istnieje, treść testamentu można uzyskać od notariusza przechowującego dokument lub, w stosownych przypadkach, od wyspecjalizowanych rumuńskich organów lub instytucji.

Zainteresowane osoby mogą wnioskować o sprawdzenie, czy istnieje testament, wyłącznie na podstawie aktu zgonu. Jeśli odbywa się to poprzez notariusza, szukana informacja trafia do niego za pośrednictwem portalu, czyli drogą elektroniczną.

Wpisy do rejestrów krajowych i odpowiedzi na zapytania sporządza się w języku rumuńskim.

Na wniosek zainteresowanych osób korzystających z usług notarialnych notariusz może wystąpić o informacje o istnieniu oświadczeń testamentowych do krajowego rejestru dokumentów przy użyciu aplikacji elektronicznej, na własny koszt.

Przeniesienie prawa własności wpisuje się do rejestru nieruchomości na podstawie stwierdzającego ten fakt dokumentu – na przykład uwierzytelnionego aktu przeniesienia prawa własności do nieruchomości, poświadczenia dziedziczenia lub orzeczenia sądu. Taki dokument sporządza się zgodnie z wymogami przewidzianymi prawem i co do zasady musi on prawidłowo określać imiona i nazwiska (lub nazwy) stron oraz ich numery osobowe lub, w stosownych przypadkach, numery identyfikacji podatkowej (jeśli zostały nadane), numery rejestracji podatkowej lub, w stosownych przypadkach, indywidualne numery rejestracji przypisane osobom prawnym. Wskazaną nieruchomość opisuje się natomiast indywidualnym numerem w rejestrze nieruchomości oraz, w stosownych przypadkach, numerem katastralnym lub topograficznym.

3 Dostępność informacji o rachunkach bankowych

W przypadku gdy w postępowaniu dotyczącym sporu spadkowego rumuński notariusz zajmujący się tą sprawą potrzebuje informacji o rachunkach bankowych otwartych na nazwisko osoby zmarłej, musi skontaktować się bezpośrednio z danym bankiem na podstawie danych otrzymanych od następców prawnych, powołując się na konieczność wykorzystania tych informacji w kontekście sprawy spadkowej.

Art. 61¹ ustawy nr 207/2015 z 20 lipca 2015 r. – kodeks postępowania podatkowego – był podstawą wydania zarządzenia Prezesa Krajowej Agencji Administracji Skarbowej (Agenţiei Naţionale de Administrare Fiscală, ANAF) nr 3746/2020 z 23 października 2020 r. w sprawie organizacji i funkcjonowania centralnego elektronicznego rejestru rachunków płatniczych i rachunków bankowych oznaczonych numerami IBAN oraz w sprawie zatwierdzenia procedur dotyczących obowiązku przekazywania informacji przez instytucje kredytowe, instytucje płatnicze i instytucje pieniądza elektronicznego na podstawie art. 61 ustawy nr 207/2015 – kodeks postępowania podatkowego – w którym to zarządzeniu określono procedurę dotyczącą obowiązku przekazywania przez instytucje kredytowe, instytucje płatnicze i instytucje pieniądza elektronicznego informacji centralnym organom podatkowym oraz procedurę rejestracji w systemie informatycznym udostępnionym przez Ministerstwo Finansów Publicznych.

Krajowa Agencja Administracji Skarbowej organizuje i prowadzi centralny elektroniczny rejestr rachunków płatniczych i rachunków bankowych oznaczonych numerami IBAN.

Siedziba ANAF mieści się w Bukareszcie, pod następującym adresem: str. Apolodor nr. 17 Sector 5. Numery tel.: 04021-3199750, 04021-3199759, 04021-3199776.

Zgodnie z art. 61¹ ust. 4 ustawy nr 207/2015 – kodeks postępowania podatkowego – centralny organ podatkowy, na uzasadniony wniosek lokalnego organu podatkowego bądź innego centralnego lub lokalnego organu publicznego, przekazuje informacje umożliwiające wnioskującemu organowi wypełnienie obowiązków ustawowych.

Zgodnie z art. 61⁵ ust. 1 ustawy nr 207/2015 – kodeks postępowania podatkowego – organy i instytucje, o których mowa w art. 1 ustawy nr 129/2019 w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz zmiany niektórych aktów prawodawczych, z późniejszymi zmianami, mają dostęp do informacji zawartych w centralnym elektronicznym rejestrze rachunków płatniczych i rachunków bankowych. Do tych organów należą:

• organy ścigania;
• organy i instytucje publiczne, którym powierzono obowiązki regulacyjne, informacyjne i kontrolne w tym obszarze, np. rumuńska jednostka analityki finansowej, organy odpowiedzialne za kontrolę finansową i fiskalną lub organy odpowiedzialne za kontrolę fiskalną oraz organ celny;
• państwowe organy wywiadowcze, o których mowa w art. 6 ust. 1 ustawy nr 51/1991 o bezpieczeństwie narodowym Rumunii, ponownie opublikowanej, z późniejszymi zmianami;
• niezależne organy i instytucje administracyjne z sektorowymi uprawnieniami regulacyjnymi i nadzorczymi oraz obowiązkami kontrolnymi wobec organów sprawozdawczych, np. bank centralny Rumunii (Banca Națională a României), Urząd Nadzoru Finansowego (Autoritatea de Supraveghere Financiară) i Główny Urząd ds. Gier Hazardowych (Oficiul Național pentru Jocuri de Noroc).

Tylko takim organom i instytucjom można zatem przesyłać dane z tego rejestru.

Zgodnie z art. 1 ust. 3 ustawy nr 129/2019 Główny Urząd ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (Oficiul Național de Prevenire și Combatere a Spălării Banilor) jest organem, który koordynuje oceny ryzyka przeprowadzane na szczeblu krajowym w odniesieniu do prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. W tych ocenach ryzyka uczestniczą także organy i instytucje, o których mowa powyżej, przy jednoczesnym zapewnieniu ochrony danych osobowych.

4 Dostępność rejestru praw własności intelektualnej

Zgodnie z decyzją rządową nr 573/1998 w sprawie organizacji i funkcjonowania Głównego Urzędu ds. Wynalazków i Znaków Towarowych (Oficiul de Stat pentru Invenții și Mărci, OSIM) urząd ten jest jedynym rumuńskim organem przyznającym ochronę własności przemysłowej: rejestruje i rozpatruje wnioski w dziedzinie własności przemysłowej, wydaje tytuły przyznające ochronę, na mocy których ich posiadacze mają wyłączne prawa na terytorium Rumunii, oraz przechowuje krajowe rejestry przedłożonych wniosków oraz tytułów przyznających ochronę wydanych w odniesieniu do wynalazków, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych, wzorów i modeli, topografii produktów półprzewodnikowych, wzorów użytkowych i dodatkowych świadectw ochronnych.

Ponadto w dziedzinie prawa autorskiego działa Rumuński Urząd ds. Prawa Autorskiego (Oficiul Român pentru Drepturile de Autor, ORDA) jako jedyny organ regulacyjny: prowadzi dokumentację na podstawie krajowych rejestrów oraz nadzoruje, autoryzuje, rozstrzyga i określa naukowe i techniczne ustalenia w obszarze prawa autorskiego i praw pokrewnych. Podstawą działalności tego urzędu jest ustawa nr 8/1996 o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Dane kontaktowe OISM są dostępne na stronie internetowej tego urzędu: https://osim.ro/.

Dane kontaktowe ORDA są dostępne na stronie internetowej tego urzędu: https://orda.ro/contact/.

5 Inne rejestry zawierające informacje istotne z punktu widzenia dziedziczenia

Kolejnym rejestrem o istotnym znaczeniu dla spraw związanych z dziedziczeniem jest krajowy rejestr notarialny wierzycieli osób fizycznych i sprzeciwów wobec wykonania podziału majątku (Registrul național notarial de evidență a creditorilor persoanelor fizice și a opozițiilor la efectuarea partajului succesoral, RNNEC). Zapisuje się w nim roszczenia wierzycieli wobec osób fizycznych w kontekście skutków wobec osób trzecich. Zobowiązania podatkowe osób zmarłych są zapisywane w aktach Krajowej Agencji Administracji Skarbowej (Agenția Naționale pentru Administrare Fiscală, ANAF) oraz dyrekcji ds. opłat i podatków lokalnych.

6 Dostępność informacji na temat testamentów zamkniętych oraz testamentów, które nie podlegają rejestracji

Zgodnie z obowiązującymi przepisami testament można sporządzić w formie uwierzytelnionej lub holograficznej (testament własnoręczny, podpisany i datowany przez spadkodawcę).

Do krajowego rejestru notarialnego uwierzytelnionych testamentów i darowizn (Registrul național notarial de evidență a liberalităților, RNNEL) należy zgłaszać wyłącznie testamenty uwierzytelnione. W prawie nie przewidziano szczególnych warunków przechowywania lub rejestracji testamentów holograficznych. Mogą je przechowywać spadkodawca, beneficjent testamentu lub osoby trzecie. Można je także złożyć do urzędowego repozytorium.