Ο πραγματογνώμονας είναι πρόσωπο που διορίζεται από το δικαστήριο ή τους διαδίκους προκειμένου να παράσχει την εμπειρογνωσία του επί συγκεκριμένου θέματος κατά τη διάρκεια δικαστικής διαδικασίας. Ακόμη και αν ο πραγματογνώμονας έχει διοριστεί από τους διαδίκους, αναλαμβάνει καθήκοντα έναντι του δικαστηρίου.
Συνήθως, η εθνική νομοθεσία καθορίζει τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες των πραγματογνωμόνων. Οι περισσότερες χώρες καθορίζουν προϋποθέσεις (εκπαίδευση, κατάρτιση και/ή πιστοποίηση) για την αναγνώριση της ιδιότητας του πραγματογνώμονα σε δικαστικές διαδικασίες. Επί του παρόντος, δεν υπάρχει συμφωνία μεταξύ των κρατών μελών σχετικά με τις προϋποθέσεις για τους (δικαστικούς) πραγματογνώμονες και τα εθνικά συστήματα διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους.
Υπάρχουν πολλά είδη πραγματογνωμόνων:
- Ο πραγματογνώμων μάρτυρας καλείται να ερμηνεύσει τα πραγματικά περιστατικά και/ή να γνωμοδοτήσει με βάση την εμπειρογνωσία του επί τεχνικών θεμάτων ή την πείρα του, προκειμένου να αποσαφηνιστούν τα επιχειρήματα των διαδίκων·
- Ο τεχνικός πραγματογνώμονας καλείται να γνωμοδοτήσει επί τεχνικών ή επιστημονικών ζητημάτων·
- Ο νομικός πραγματογνώμονας καλείται να γνωμοδοτήσει σχετικά με τους κανόνες, τις πρακτικές και τα δικαιώματα που ισχύουν σε αλλοδαπό δίκαιο·
- Άλλοι πραγματογνώμονες.
Τα εθνικά ενημερωτικά δελτία για τους πραγματογνώμονες και την εμπειρογνωσία παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τους υφιστάμενους εθνικούς καταλόγους και εθνικά μητρώα πραγματογνωμόνων, τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν οι πραγματογνώμονες, την αμοιβή και την ευθύνη των πραγματογνωμόνων, καθώς και πληροφορίες σχετικά με τη διεξαγωγή διαδικασιών πραγματογνωμοσύνης.
Τα εν λόγω εθνικά ενημερωτικά δελτία έχουν καταρτιστεί από το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Εμπειρογνωσίας και Εμπειρογνωμόνων (European Expertise & Experts Institute – EEEI) στο πλαίσιο του έργου «Εξεύρεση πραγματογνώμονα», το οποίο χρηματοδοτείται στο πλαίσιο του προγράμματος «Δικαιοσύνη» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Για τη διαχείριση αυτής της ιστοσελίδας υπεύθυνη είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται στην παρούσα σελίδα δεν απηχούν κατ’ ανάγκη την επίσημη θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Επιτροπή δεν αναλαμβάνει καμία απολύτως ευθύνη όσον αφορά πληροφορίες ή δεδομένα που περιέχονται ή αναφέρονται στο παρόν έγγραφο. Παρακαλείσθε να συμβουλευθείτε την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου σχετικά με το καθεστώς πνευματικής ιδιοκτησίας που διέπει τις σελίδες των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων.