I. Lijsten en registers van deskundigen

Er zijn uitgebreide registers van deskundigen. Het aantal specialisaties ligt tussen de twee- en driehonderd.

• De lijst met door de kamers van koophandel en industrie gecertificeerde deskundigen vindt u hier.
• De website met door de kamers van ambachtelijke bedrijven gecertificeerde deskundigen vindt u hier.
• De lijst met door de kamers van landbouw gecertificeerde deskundigen vindt u op de regionale websites van de kamers van landbouw.
• De lijst met door de kamers van architecten gecertificeerde deskundigen vindt u op de regionale websites van de kamers van architecten.
• Informatie over de door de kamers van ingenieurs gecertificeerde deskundigen en de registers vindt u hier.
• De lijst met door de kamer van boekhouders gecertificeerde deskundigen is hier in te zien.
• Op de website van de vereniging BVS, een organisatie van beëdigde deskundigen, staat ook een gegevensbank.
• Medisch deskundigen hoeven niet gecertificeerd te zijn. Om een medisch deskundige te vinden, kunt u het best de lijsten op de regionale websites van de genootschappen van artsen raadplegen.

Het is onder rechtbanken algemeen gebruik een deskundige aan te wijzen aan de hand van een register. Als er wordt voldaan aan de voorwaarden, wordt de deskundige automatisch ingeschreven. De kamers die door de overheid zijn belast met de inschrijving, zijn verplicht de registers snel bij te werken.

De voornaamste rechtsregels die in Duitsland gelden voor gerechtelijke deskundigheid zijn:

• artikel 401 e.v. van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering (Zivilprozessordnung);
• artikel 36 van de handelswet;
• artikel 91 van de wet tot regeling van de ambachtssector;
• het wetboek van administratieve rechtspraak;
• het wetboek van strafvordering;
• de praktijkrichtlijn voor kamers.

II. Kwalificaties van de deskundigen

Alleen personen die hooggekwalificeerd zijn op hun vakgebied, komen in aanmerking voor opname op de lijst van deskundigen. Kandidaten moeten passende praktijkervaring hebben om te kunnen worden ingeschreven. De deskundigheid moet worden gestaafd met geschikte documentatie waaruit de werkervaring van de deskundige blijkt (bv. een cv, kopieën van diploma's voor alle desbetreffende universitaire en professionele kwalificaties, werkervaring, referenties, rapporten, opleidingen). Verder wordt er een examen gehouden door de kamers van handel en industrie en de kamers van ambachtelijke bedrijven en, in het geval van architecten en ingenieurs, door hun respectieve beroepskamers. Naast hun kwalificaties, aanvullende opleidingen en ervaring moeten deskundigen ook aantonen dat zij onafhankelijk en integer zijn.

Erkende deskundigen worden doorgaans voor een periode van vijf jaar gecertificeerd en geregistreerd. Voor het eind van die periode moeten zij bewijs van hun bekwaamheid, integriteit en opleiding overleggen om opnieuw voor vijf jaar te kunnen worden gecertificeerd en geregistreerd (bv. via verificatie en beoordeling van rapporten die moeten worden ingediend voor registratie voor een nieuwe periode van vijf jaar). De verantwoordelijke entiteiten moeten opleidingen verzorgen. Deskundigen die zich niet houden aan de toepasselijke regels of die hun kennis niet op peil houden, kunnen door de kamers worden verwijderd van de lijst.

III. Beloning van de deskundigen

Voor civiel-, bestuurs- en strafrechtelijke zaken wordt de beloning van deskundigen bepaald op grond van de Duitse wet betreffende beloningen en vergoedingen op justitieel gebied (Justizvergütungs- und -entschädigungsgesetz).

Er kan worden verzocht om een voorschot of vooruitbetaling.

Bij werkzaamheden in het kader van een buitengerechtelijke opdracht wordt de deskundige beloond volgens de overeengekomen vergoedingsregeling.

IV. Verantwoordelijkheid van de deskundigen

Deskundigen zijn verantwoordelijk voor de juistheid van hun oordeel, ongeacht of daarom is gevraagd door een particulier of een rechtbank. Indien een deskundige opzettelijk of wegens grove nalatigheid een onjuist advies uitbrengt aan een rechtbank en dat onjuiste advies ten grondslag ligt aan een rechterlijke beslissing, kan de benadeelde partij een rechtsvordering instellen om te worden vergoed voor de geleden schade (artikel 839 van het Duitse burgerlijk wetboek).

Als een deskundige werkzaamheden uitvoert in het kader van een buitengerechtelijke opdracht, zijn de algemene bepalingen over de (contractuele) verantwoordelijkheid van toepassing.

V. Aanvullende informatie over de deskundigenprocedure

1. Aanwijzing van de deskundigen

De deskundige wordt aangewezen door de rechtbank. De partijen kunnen echter voorstellen doen ten aanzien van de aan te wijzen personen.

a) Aanwijzing door een rechtbank

Voor het aanwijzen van een deskundige maken rechtbanken in het algemeen gebruik van een lijst of register. Zij kunnen echter iedere deskundige aanwijzen die zij geschikt en bekwaam achten. Gerechtelijk deskundigen zijn deskundigen die worden aangewezen door een rechtbank en die van die rechtbank aanwijzingen ontvangen. Hun belangrijkste taak is de rechtbank te ondersteunen met hun deskundigheid.

b) Aanwijzing door de partijen

Als de partijen overeenkomen bepaalde personen aan te wijzen als deskundigen, is de rechtbank verplicht hun keuze te respecteren; de rechtbank kan de keuze van de partijen echter beperken tot een bepaald aantal personen.

Als een partij van haar kant een deskundige wil aanwijzen, wordt die deskundige niet als een gerechtelijke deskundige beschouwd maar als een particuliere deskundige.

2. Procedure

a) Civiele procedure

De rechtbank moet zijn beslissingen motiveren en daarbij verwijzen naar de conclusies van de deskundige als diens oordeel wordt gevolgd. De rechtbank is niet gebonden door dat oordeel maar laat het veelal wel zwaar meewegen in de uitspraak. In het geval van controle ter plaatse moet de deskundige contact opnemen met alle partijen. Als de deskundige bijvoorbeeld aanvullende informatie van de partijen nodig heeft, wordt dat verzoek in beginsel door de rechtbank afgehandeld.

i. Deskundigenrapporten

De partijen kunnen het rapport van de aangewezen deskundige aanvechten door verklaringen af te leggen of door de rechtbank te voorzien van contra-expertise in de vorm van een deskundigenrapport van een door hen in de arm genomen particuliere deskundige.

ii. Zitting

Er kan voorafgaand aan het proces een andere procedure worden gevolgd om bewijzen te verkrijgen (“selbständiges Beweisverfahren”). In dat verband kan de deskundige worden aangewezen voordat de hoofdprocedure plaatsvindt. Die procedure is alleen bedoeld om bewijzen veilig te stellen voor een latere gerechtelijke procedure of ter vermijding van geschillen.

De zitting verloopt volgens een praktijkrichtlijn en procedurevoorschriften. De antwoorden van de deskundige op de gestelde vragen moeten objectief, begrijpelijk en volledig zijn. Het Duitse procesrecht kent geen kruisverhoor maar er kunnen vragen worden gesteld door zowel de rechter als procespartijen.

b) Andere procedures

In strafzaken moet de rechtbank gewoonlijk een deskundige aanwijzen aan de hand van een erkend register van gerechtelijke deskundigen; de rechtbank kan alleen iemand anders kiezen als dat nodig is in verband met specifieke omstandigheden (artikel 73, lid 2, van het wetboek van strafvordering). De rechtbank kan aanwijzingen geven voor de activiteit van de deskundige. Zie voor overige regels het wetboek van strafvordering.

Bovenstaande informatie is verzameld in het kader van het project "Find an Expert" met behulp van contactpersonen voor elk land die zijn geselecteerd door het European Expertise and Expert Institute.