I. Lijsten en registers van deskundigen

Er zijn uitgebreide registers van deskundigen. Het aantal specialisaties ligt tussen de twee- en driehonderd.

• De lijst met door de kamers van koophandel en industrie aangewezen en beëdigde deskundigen vindt u hier.
• De lijst met door de kamers van ambachtelijke bedrijven aangewezen en beëdigde deskundigen vindt u hier
• De lijst met door de kamers van landbouw aangewezen en beëdigde deskundigen vindt u op de regionale websites van de kamers van landbouw.
• De lijst met door de federale kamer van architecten aangewezen en beëdigde deskundigen vindt u op de regionale websites van de kamers van architecten.
• Informatie over de door de kamers van ingenieurs aangewezen en beëdigde deskundigen en de registers vindt u hier.
• De lijst met door de kamer van boekhouders geregistreerde deskundigen is hier in te zien.
• Op deze website, van de federale vereniging van beëdigde deskundigen (BVS), https://www.bvs-ev.de/sachverstaendigenverzeichnis/, staat ook een gegevensbank.
• Medisch deskundigen hoeven niet beëdigd te zijn. Om een medisch deskundige te vinden, kunt u het best de lijsten op de regionale websites van de genootschappen van artsen raadplegen.

Het is onder rechtbanken algemeen gebruik een deskundige aan te wijzen aan de hand van een register. Als er wordt voldaan aan de voorwaarden, wordt de deskundige automatisch ingeschreven. De kamers die door de overheid zijn belast met de inschrijving, zijn verplicht de registers snel bij te werken.

De voornaamste rechtsregels die in Duitsland gelden voor gerechtelijke deskundigheid zijn:

• artikel 401 e.v. van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering (Zivilprozessordnung);
• artikel 36 van de handelswet (Gewerbeordnung);
• artikel 91 van de wet tot regeling van de ambachtssector (Handwerksordnung);
• de wet inzake de bestuursrechtelijke procedure (Verwaltungsverfahrensgesetz);
• het wetboek van strafvordering (Strafprozessordnung);
• de regeling voor deskundigen (Sachverständigenordnung) van de Duitse bond van kamers van koophandel en industrie (DIHK).

II. Kwalificaties van deskundigen

Alleen personen die hooggekwalificeerd zijn op hun vakgebied, komen in aanmerking voor opname op de lijst van deskundigen. Kandidaten moeten passende praktijkervaring hebben om te kunnen worden ingeschreven. De vakbekwaamheid moet worden gestaafd met geschikte documentatie waaruit de werkervaring van de deskundige blijkt (bv. een cv, kopieën van diploma’s voor alle desbetreffende universitaire en professionele kwalificaties, werkervaring, referenties, rapporten, opleidingen). Verder wordt er een examen gehouden door de kamers van koophandel en industrie en de kamers van ambachtelijke bedrijven en, in het geval van architecten en ingenieurs, door hun respectieve beroepskamers. Naast hun kwalificaties, aanvullende opleidingen en ervaring moeten deskundigen ook aantonen dat zij onafhankelijk en integer zijn.

Beëdigde deskundigen worden doorgaans voor een periode van vijf jaar geregistreerd. Voor het eind van die periode moeten zij bewijs van hun bekwaamheid, integriteit en permanente educatie overleggen om opnieuw voor vijf jaar te kunnen worden aangewezen en beëdigd (bv. via verificatie en beoordeling van rapporten die moeten worden ingediend voor registratie voor een nieuwe periode van vijf jaar). De verantwoordelijke entiteiten moeten opleidingen verzorgen. Deskundigen die zich niet houden aan de toepasselijke regels of die hun kennis niet op peil houden, kunnen door de kamers van de lijst worden verwijderd.

III. Beloning van de deskundigen

Voor civiel-, bestuurs- en strafrechtelijke zaken wordt de beloning van deskundigen bepaald op grond van de Duitse wet betreffende beloningen en vergoedingen op justitieel gebied (Justizvergütungs- und ‑entschädigungsgesetz).

Er kan worden verzocht om een voorschot of vooruitbetaling.

Bij werkzaamheden in het kader van een buitengerechtelijke opdracht wordt de deskundige beloond volgens de overeengekomen vergoedingsregeling.

IV. Verantwoordelijkheid van de deskundigen

Deskundigen zijn verantwoordelijk voor de juistheid van hun oordeel, ongeacht of daarom is gevraagd door een particulier of een rechtbank. Indien een deskundige opzettelijk of wegens grove nalatigheid een onjuist advies uitbrengt aan een rechtbank en dat onjuiste advies ten grondslag ligt aan een rechterlijke beslissing, kan de benadeelde partij een rechtsvordering instellen om voor de geleden schade te worden vergoed (artikel 839 van het Duitse burgerlijk wetboek (Bürgerliches Gesetzbuch)).

Als een deskundige werkzaamheden uitvoert in het kader van een buitengerechtelijke opdracht, zijn de algemene bepalingen over de (contractuele) verantwoordelijkheid van toepassing.

V. Aanvullende informatie over de deskundigenprocedure

1. Aanwijzing van de deskundigen

De deskundige wordt aangewezen door de rechtbank. De partijen kunnen echter voorstellen doen ten aanzien van de aan te wijzen personen.

a) Aanwijzing door een rechtbank

Voor het aanwijzen van een deskundige maken rechtbanken in het algemeen gebruik van een lijst of register. Zij kunnen echter iedere deskundige aanwijzen die zij geschikt en bekwaam achten. Gerechtelijk deskundigen zijn deskundigen die worden aangewezen door een rechtbank en die van die rechtbank aanwijzingen ontvangen. Hun belangrijkste taak is de rechtbank te ondersteunen met hun deskundigheid.

b) Aanwijzing door de partijen

Als de partijen overeenkomen om bepaalde personen als deskundigen aan te wijzen, is de rechtbank verplicht hun keuze te respecteren; de rechtbank kan de keuze van de partijen echter beperken tot een bepaald aantal personen.

Als een partij van haar kant een deskundige wil aanwijzen, wordt die deskundige niet als een gerechtelijke deskundige beschouwd maar als een particuliere deskundige.

2. Procedure

a) Civiele procedure

De rechtbank moet zijn beslissingen motiveren en daarbij verwijzen naar de conclusies van de deskundige als diens oordeel wordt gevolgd. De rechtbank is niet gebonden door dat oordeel, maar laat het veelal wel zwaar meewegen in de uitspraak. In het geval van controle ter plaatse moet de deskundige contact opnemen met alle partijen. Als de deskundige bijvoorbeeld aanvullende informatie van de partijen nodig heeft, wordt dat verzoek in beginsel door de rechtbank afgehandeld.

i. Deskundigenrapporten

De partijen kunnen het rapport van de aangewezen deskundige aanvechten door verklaringen af te leggen of door de rechtbank te voorzien van contra-expertise in de vorm van een deskundigenrapport van een door hen in de arm genomen particuliere deskundige.

ii. Zitting

Er kan voorafgaand aan het proces een andere procedure worden gevolgd om bewijzen te verkrijgen (selbständiges Beweisverfahren). In dat verband kan de deskundige worden aangewezen voordat de hoofdprocedure plaatsvindt. Die procedure is alleen bedoeld om bewijzen veilig te stellen voor een latere gerechtelijke procedure of ter vermijding van geschillen.

De zitting verloopt volgens een praktijkrichtlijn en procedurevoorschriften. De antwoorden van de deskundige op de gestelde vragen moeten objectief, begrijpelijk en volledig zijn. Het Duitse procesrecht kent geen kruisverhoor, maar er kunnen vragen worden gesteld door zowel de rechter als procespartijen.

b) Andere procedures

In strafzaken moet de rechtbank gewoonlijk een deskundige aanwijzen aan de hand van een erkend register van gerechtelijke deskundigen. De rechtbank kan alleen iemand anders kiezen als dat nodig is in verband met specifieke omstandigheden (artikel 73, lid 2, van het Duitse wetboek van strafvordering). De rechtbank kan aanwijzingen geven voor de activiteit van de deskundige. Zie voor overige regels het wetboek van strafvordering.

Bovenstaande informatie is verzameld in het kader van het project “Find an Expert” met behulp van contactpersonen voor elk land die zijn geselecteerd door het European Expertise and Expert Institute (EEEI).